HAARLEMSCB
Eerste Blad.
No. 15 Uitgave van DE ERVEN LOOSJES, Gedempte Uudegracht 88. Tweeëntwintigste Jaargang.
144
van WOENSDAG 21 Februari 1900.
Nieuwsberichten.
TKLEPHOONNDMMI*
TELEPHONISCHE VERBINDING
met AMSTEEDAM.
ABONNEMENTSPRIJS
Per drie maanden
-,25.
franco p. post —,40.
Afzonderlijke nommerg 3 eenten per stuk.
Prijs per Advertentie van 1—5 regels f 0.25, elke regel
meer 5 cents, groote letters naar plaatsruimte.
VERSCHIJNT:
Dinsdag- en Vrijdagavond.
Advertentiën worden aangenomen tot DINSDAG en VRIJDAG des middags ten 12 ure, die alsdan zoo mogelijk nog worden geplaatst.
WETEN EN WERKEN.
In onzen kring vervulde de Heer
Lamberts Maandag de spreekbeurt.
Het begon heel stemmig met een
mooi gezegd gedicht .Hulde aan de
Transvaal" en een aandoenlijk „Aan
de gesneuvelde Nederlanders in Trans
vaal" als wjj 't wèl hebben beiden geweld
uit het diep gevoelend gemoed van een
goed vaderlander. Dat ze beiden met
belangstelling werden gevolgd, behoeft
geen betoog bij de wetenschap, dat
Nederland bijzonder met de Boeren
sympathiseert.
Toen volgde eene novelle van Cremer,
„Bruur Jaopik". In onzen tijd hoort
men Cremer niet meer zoo vertolken.
Nieuwere letterkundigen hebben nieuwe
banen geopend. Soms mooi, meestal
geen verpozingslectuur, wil die litera
tuur er nog lang niet bij allen in;
ofschoon men het niet zou durven zeggen,
dat de besproken dingen heel goed in gang
baar Nederlandsch kouden gezegd wor
den, uit vrees van iets zeer misprijzens
gezegd te hebben. Men zwjjgt dan maar
en geniet, natuurlijk in stilte, van zjjn
oude literatuur als Van Lennep, Beets,
Cremer en zooveel anderen.
Cremer was een goed opmerker, een
uitmuntend karakterteekenaar, en dan
zijn grondige kennis van de beide
Geldersche hoofd-dialecten. En wat kon
Cremer zijn Werk goed voordragen!
Zoo'n Cremeravond was een feestavond.
Toegegeven, dat hij soms zijne beelden
te veel afpeuterde; aan 't tegenoverge
stelde gaan zijn kunstbroeders van
heden soms mank.
De Heer Lamberts is altjjd geweest
een der beste Cremer vertolkers. Zijn
uiterlijk, zijn geheele opzet, doet dit
reeds vermoeden. Hij snapt de kleine
eigenaardigheden, die Cremer zoo aan
trekkelijk maakten, de toestanden geeft
hij door woord en geste volkomen wèer;
Lamberts weet zich al die toestanden
in te denken. Niet blind voor des Schrij
vers zucht tot analyseeren, welke soms
tot wijdloopigheid leidt, weet hij handig
hier en daar te vereenvoudigen.
De Overbetuwsche novelle Bruur Jao
pik mag bekend verondersteld worden.
De wangunstige Hannesboer, van het
Hoogeland, de gelukkige Reindert van
de Lagekamp met hunne vrouwen, Han-
neke en Riekske en dan Jaopik, de jong
ste der drie broeders, onneuzel in 't
kwaode, en dan de oude vader, die ster
vend zijn kinderen vermaande elkaar
lief te hebben, welk voorschrift door
bruur HanneB al zóó bizonder slecht
werd opgevolgd, dat hij bijkans een mis
daad beging.
En dan de aardige Janneke, het glun
dere boerinneke, het onbedorven meisje,
dat Jaopik hare hand reikte. Hoor, hoe
Spreker haar overpeinzingen weergeeft
als zij zingend de wacht houdt bij de
wieg van haar zusters jongste en ver
wijs dan nog onzen diep gevoelenden
Cremer naar het donkerste hoekje van
Uw boekenplank. Geheel getrouw aan
de tradition van zijn tijd doet Cremer
zijn helden hun loon toekomen, al
naarmate zij goed of minder goed zijn,
maar rechtvaardig is hij en niemand
zal ontkennen, dat het niet eene bevre
digende oplossing is. Heel mooi gaf
Spreker het tooneel aan Hannes sterf
bed wèer, want natuurlijk, Cremer laat
den wangunstigen Hannesboer in 't don
ker tegen een kar loopt n, tot de dood
er op volgde, maar daar werd dan ook
een tredend woord van liefde gesproken,
dat wserklank vond in het gemoed des af-
ged waalden broeders, een oogenblik, dat
wij niet gaarne zouden missen.
Zelfs laat Cremer Hannes' nagedach
tenis niet in eere voortleven; zijne
weduwe vindt dat met hem een zwarte,
onheilige plek is ten grave gedaald.
Jaopik en Hansje krijgen mekaar en
vormen een gelukkig gezin.
Met onverdeelde aandacht werd Spre
ker gevolgd, dat behoeft eigenlijk niet
opgemerkt.
Tot slot volgden drie gedichtjes van
Van Meurs, kort en bondig maar raak:
Een vorig misverstand, De bezetene en
Hoe een dreum uitkwiem.
Den volgenden Maandag is het woord
aan den Heer Bigot, voor zoo verre
wij ons herinneren, een onbekende in
Weten en Werken.
Uit het kamp bij Chicvely bericht
Bulier weer voorpostengevechten waar
bij niet altijd goed afkwam. Rennsburg
meldt ook weer schermutselingen.
Generaal French i3 Rietrivier over
getrokken, en drie kampen gewonnen.
Tusschen Pretoria en Lourenfo Mar-
quez is de telegrafische gemeenschap
verbroken.
De ontruiming van alle stellingen bij
Colesberg door de Britsche troepen
maakt hier natuurlijk een onaangena-
men indruk. De Daily Mail maakt
schamper de opmerking, dat de Boeren
in een etmaal de positie heroverd hebben
waarvoor de Engelschen anderhalve
maand hebben gevochten.
Koningin Victoria zal haar gewone
reis naar het vasteland uitstellen tot
de oorlogsberichten gunstiger worden.
Officieel wordt nu bericht, dat gene
raal Bulier bij zjjne derde mislukte
poging tot ontzet van Ladysmith heeft
verloren aan dooden en gewonden 367
man en 20 officieren.
Generaal Roberts deelde Vrjjdag aan
zijne regeering mede, dat generaal
French met artillerie, cavallerie en rij
dende infanterie te Kimberley is aan
gekomen.
Het was natuurlijk op dit bloote be
richt niet mogelijk hoe men het had op
te vatten. Heeft het de beteekenis van
Kimberley is ontzet, óf French is er wel,
maar kan er niet uit, maar zeker scheen,
dat het dezen eenigen Engelschen gene
raal, die door de Boeren tot heden onge
rept is gebleven, gelukt is zich door de
Boerenliniën heen te werken.
Uit andere berichten mag wel blijken,
dat er in die streken hevig gevochten
is en de Boeren ten noorden van Kim
berley verdreven zjjn, hoewel dan niet
te begrjjpen is, waarom de Engelschen
op Arundel zjjn terug getrokken nadat
de Boeren Rendsburg bezet hadden.
De geruchten aangaande de afdamm ing
der Toegela houden aan.
Het Engelsche oorlogskrediet van 13
millioen pond is toegestaan.
Het volgende telegram meldde: Kim
berley is ontzet, Cronjé trekt met tien
duizend Boeren naar Bloemfontein, de
Engelschen maakten acht en zeventig
wagens voorraad buit, de Boeren maak
ten zich meester van een groot Engelsch
konvooi. Een en ander klinkt weer bij
zonder raadselachtig, temeer daar van
andere zijde bericht werd, dat de stad
juist toen feller dan ooit werd beschoten.
Bij Naauwpoort is door een geheele
compagnie rijdende infanterie in de pan
gehakt, van de zes officieren is slechts
een teruggekomen.
Zelfs Engelsche deskundigen vertrou
wen de berichten niet, of liever zij zien
ze anders in dan het groote publiek
doet; zjj zien weer een valstrik als een
der verrassingen, waarin deze oorlog
zoo rijk is.
Er hadden Zaterdag en Zondag zeer
bepaald groote dingen plaats. Vaalkrans
werd door Buller aangevallen, uitslag
onbekend en men hield het er voor, dat
Roberts omsingeld is.
Inmiddels werd Cronjé nog steeds
achtervolgd. Ook bij Dordrecht, Kaap
kolonie, heeft een treffen plaats gehad,
waarvan de resultaten niet zijn mede
gedeeld, alleen wordt gezegd, dat daar
de omtrek van Boeren gezuiverd is.
Afgaande op de verschillende berich
ten alle van Engelsche zijde, mag men
dus aannemen, dat de toestand van het
leger der gefedereerden voor het oogen
blik niet gunstig is in Kaapkolonie
Zondag kwam het bericht, dat Cronjé
aan de Engelsche vervolging was ont
snapt. Zijn achterhoede bleef in gevecht,
uitslag onbekend.
Roberts trachten de gefedereerde te
scheiden; hij heeft zich met eene pro
clamatie tot Vrjjstaters gewend, hen tot
afval van het verbond aansporende.
In Natal is door Buller een nieuwe
aanval aangevangen, hjj zocht blijkbaar
de vereeniging met Cronjé te voorkomen.
Deskundigen beweren, dat de Engel
schen hunne betrekkelijk geringe voor-
deelen te breed uitmeten, te meer daar
de Boeren blijken hunne stellingen te
behouden en hunne materieele voordee-1
len ook niet gering zjjn. Als men toch op
een voorwaartrukkenden vijand tiendui
zend stuks vee en een groot getal
wagens waarbij achtien met levensmid
delen kan buitmaken is de toestand zoo
min niet.
Bjj Ladysmith hebben de Engelschen
eene omtrekking beproefd, welke werd
afgeslagen, terwijl de Boeren er alweer
hunne stellingen behielden ondanks het
geschutvuur.
Maandag berichtte Buller, dat hij de
Boeren over de Toegela had gejaagd en
krijgsvoorraad buit maakte.
Te Haarsteeg (N.-Br.) is dezer dagen
door de maréchaussée te Heusden proces
verbaal opgemaakt tegen iemand, die
een haas had verkocht, welke later bleek
geen haas te zjjn, maar alleen het vel
opgevuld met beentjes enz. en daarna
weer op kunstige wijze dichtgenaaid.
De Minister van Oorlog heeft het corps
commandanten aangeschreven des zo
mers, waar mogeljjk, gelegenheid open
te stellen voor schietoefeningen ter
opwekking van den lust voor geweer
schietoefeningen tot behoud van de
schietvaardigheid der miliciens en kader
reservisten met groot verlof, en ter
vorming van bruikbare schutters uit
burgers, opdat het volk worde eene
legerreserve waarop te rekenen valt.
De Minister vertrouwt, dat de groote
meerderheid opgewektheid zal bezitten
tot volhardende schietoefening.
HAARLEM, 20 Februari 1900.
Séance voor Kamermuziek.
Dinsdagavond gaf de heer Joh. Steen
man met medewerking van de heeren
J. Mossel (violoncel) en Julius Röntgen
(piano) de derde séance voor kamermu
ziek op de bovenzaal der «Sociëteit Ver
eeniging." Gemaakt werden: Trio van
Beethoven (Op. 1 No 2 O maj), Sonate
van Joh. Brahms voor piano en viool.
(Op. 100 A maj) en Trio van Röntgen.
(Ao 3 G min). Evenals de vorige séances
mocht ook deze zich verheugen in de
belangstelling van een talrijken uitge
lezen publiek. Het gehalte der uitvoe
ringen rechtvaardigt de bjjzondere be- 1
langstellingzjj mogen worden be
schouwd als uitingen van hooge, nobele
kunst. De heer Johan Steenman heeft
met het organiseeren van deze heerlijke
kunstavonden het rjjk ingenomen en
alle oprechte muziekliefhebbers zullen
hem voor het zeldzame genot, dat zjj
aanbieden, wel zeer erkentelijk zjjn.
De medewerking van den sympha-
tieken kunstenaar den heer Julius Rönt
gen uit Amsterdam en tevens de uitvoe
ring van diens voortreffelijk geschreven
piano trio drukten op de uitvoering een
echt artistiek cachet. De hoedanigheden
van den heer Röntgen als pianist zjjn
natuurlijk verre boven onzen lof verhe
ven. Wjj willen dan ook slechts uiting
geven aan het gevoel van bewondering
voor de grootsche, machtige gaven welke
hjj aan het klavier ten toon spreidde
en getuigen van de onverdeelde waar
deering die wij onder de hooge bekoring
van zjjn trio koesteren voor zjjn schep
pend talent.
De heer Röntgen en dit is ongetwij
feld een der eigenaardigheden van zjjn
voordracht heeft gebroken met het con-
ventioneele in de kunst. Zjjn virtuosen
natuur, gelouterd door edelen kunstzin,
wijst hem bij de vertolking van eenig
kunstwerk den weg; zjjn poëtisch ge
vormd gemoed vindt als van zelf da
kleuren en de klanken welke neodig
zjjn om een gevoel in tonen uit te
beelden. En dan Röntgen geeft zich
geheel in zjjn spel. In wat hij doet is
zijn gansche ziel betrokken en uit hare
diepten wellen op de ziedende toorn, de
gloeiendste hartstocht, de innige smart,
de jubel der hoogste vreugde, het vrien
delijk licht van bljj geloof. Bjj Mes-
schaert is dat eveneens zoo, en daarom
zjjn Messchaert en Röntgen tweeling
broeders in de kunst, tweelingbroeders
die elkaar aanvullen tot een heerljjk
mooi geheel.
Het moet erkend worden, dat de
verrichtingen van den heer Joh. Steen
man niet te loor gingen bjj het bril-
lante spel van den pianist. Integendeel
waardig sloot zich zjjn vioolspel bjj het
spel van den heer Röntgen aan. De
eenheid; welke in de voordracht viel op
te merken, bewees welk een voortreffe
lijk knnstenaar wij in den heer Steen
man bezitten. Een groot deel der toe
juifhingen de sympathie der aanwe
zigen steeg meermalen tot geestdrift
golden hem en den heer Mossel. Onder
den invloed van Röntgen's bezielende
spel ontplooiden zich de talenten der
jongeren in vollen omvang. Aan de
drie kunstgenooten onze oprechte hulde.
