De Slaatsgitt krenkt den werkman.
Oarethtvaardig en willekeurig werkt
dan ook de omzetting van privaatrecht
in publiekrecht, geljjk in dit ontwerp
dat den Staat maakt, eenerzijds tot
aalmoezenier, anderzijds tot deurwaarder.
Zulk een onrechtvaardige wet, die
bovendien de Grondwet ontduikt, is1
voor Spreker onaannemelijk. Zijn advies
zou zjjn, dat waar regeling noodzakelijk
is, de Reg. terugkeerde tot den bur
gerrechtelijken grondslag en trachte
een deugdelijke, privaatrechtelijke rege
ling te maken, geheel in den geest van
haar sociaal hervormingsprogram. Ten
slotte wees spreker op de afstemming 1
van de Ongevallenwet in Zwitserland, 1
en stelde hij aan 't licht, hoe de in-1
zichten ook van voorstanders kunnen
veranderen. Tegenover Dr. Kuyper noem
de hij het onwaar, dat bij verwerping
van het ontwerp ongelukkige weduwen
en weezen nadeel zullen lijden. De heer
Prinsen wilde, hoewel h\j het partiku
lier initiatief meer vrijheid had willen
geven, het er bjj laten, nu de overgroote
meerderheid der Tweede Kamer de
wet heeft aangenomen. Hij wilde deze
gewichtige verbetering der sociale toe
standen niet langer uitstellen, en wees
vooral op de sociale beteekenis der
verzekeringswetten in Duitschland. Spre
ker wenscht geen bestendiging van een
toestand, die enkelen afhankelijk maakt
van anderen, te meer daar thans de
maatschappelijke toestanden anderszijn
dan vroeger. Hij sprak de hoop uit,
dat dit Kabinet met bedachtzaamheid
en liefde naar verdere verbetering zou
streven. De heer van der Biezen acht
den Staat zeker bevoegd in deze han
delend op te treden, want inderdaad is
de bestaande rechtstoestand van den
werkman onvoldoende, terwijl de werk
gevers te weinig of niets doen. Maar
al acht hij het beginsel van het ontwerp
volkomen grondwettig, de wijze, waar
op dit geregeld is keurt hij niet goed,
in zoover de Staat te veel naar zich
toetrekt en den werkgever te zwaar
belast; daarom geldt voor hem het
partikulier initiatief, aangevuld door
den Staat, in overeenstemming met de
Pauselijke Encykliek. Bovendien eiseht
de Pensioenwet verandering ter voorko
ming van geldverspilling, en daarom zou
Spreker wenschen een wet, die zich daar
bij aansluit. Deze wetachtehij afge
scheiden van eenige politieke bedoeling
verwerpelijk. De heer Regout verklaarde
zich ook tegen de wet wegens de fouten
die hij toeschrijft aan h t niet hooren
van de Kamers van Koophandel en in-
dustrieelen. Spreker achtte haar vooral
onaannemelijk wegens het stelsel van
centralizatie, omdat de regeling veel
verder gaat dan builenlandsche verzeke
ringswetten, en de ongevallenverzekering
vóór ziekteverzekering geregeld wordt.
Op die gronden meende hij het ontwerp
ten sterkste te moeten ontraden. De
heer Laan plaatste zich op het stand
punt, onlangs door den heer 's Jacob
ten opzichte van Staatsbemoeiing ont
wikkeld, en meent dat de Reg. bedacht
zamer had moeten zijn dan hetOostenrjjk-
sche stelsel na te volgen. Sprekers hoofd
bezwaar ligt in de hardhandige terzijde
stelling van eigen zorg en initiatief, die
de eenige grondslag moeten zjjn eener
ongevallen verzekering. Ook wees hij op
de te hooge premie, op het rekwesteeren
van bijna alle groot-industrieelen tegen
de wet, welker bezwaren niet weerlegd
worden door de argumenten van hen
die maar demonstreerden en alleen deze
wet eischen. Spreker wraakte vooral het
absolute stelsel der regeling en had
liefst het Deensche of Engelsche stelsel
gevolgd gezien; eene novelle zou zijn
hoofdbezwaar niet wegnemen. Ook twij-1!
felde hij ondanks de beweging der laatste
dagen, of de werklieden welzoo inge
nomen met de wet zijn. Aan eventueele
afstemming hechtte ook hij geenerlei po
litieke beteekenis en evenmin vreesde
hij nadeelige gevolgen voor de maat
schappij. De heer van Heek vond het
overigens goede beginsel der onge
vallen verzekering irrationeel uitgewerkt
en te drukkend voor de ondernemingen,
daar gelaten dat het ontwerp niet be
hoorlijk is voorbereid en het stelsel het
duurste van alle verzekeringswetgevin
gen is. Dit had men niet verwacht van
een Kabinet, waarin de heer Pierson,
vroeger afgevaardigde voor Enschedé
zetelt. Hij had moeten zorgen, dat be
langhebbende partijen over de regeling
werden gehoord. Met alle terzijdestelling
van het initiatief heeft de Reg. met ruwe
hand den band tusschen werkgever en
arbeider verbroken. Spreker had ge-
wenscht uitbreiding van Civielrechte
lijke aansprakelijkheid der patroons, in
ieder geval met behoud in beginsel van
de opdracht van het risiko aan partiku-
liere verzekering, want de voorgestelde
is de meest dure van Europa, en de niet
winstgevende ondernemingen zullen het
meest lijden. Sociale wetgeving, hoe
wenschelijk ook, mag de Konkurrentie
op de wereldmarkt niet onmogelijk maken
omdat het gevolg daarvan zal zijn lage
loonen, waarvan de werkman de dupe
wordt. Aanneming van dit ontwerp zou
dus onverantwoordelijk zijn, daar zij is
noch in het belang van den werkman,
noch van den werkgever, noch in dat
van het Vaderland, en dus zou zijn een
mistap op het gebied der Sociale wet
geving. De heer Rutgers van Rozenburg
bestreed verschillende bedenkingen. On
der meer acht hij Staatbemoeiing ten
deze gerechtvaardigd, alsmede om de
werkgevers te laten betalen. Het doel
van het ontwerp is zóó loffelijk, dat hij
daardoor reeds gezind zou zijn, met het
doel mede te gaan. Ofschoon hij liever
had gezien aansprakelijksteling van alle
werkgevers voor de gevolgen van onge
lukken, ook buiten hun schuld, met
instelling eener personeele aktie voor
den getroffene, of regeling van een
stelsel van verzekering. Nog andere be
zwaren van beteekenis had Spreker,
zoodat hij nog niet zijne stem kon be
bepalen. De heer Schimmelpenninck
van Oye, ook zeer gezind voor het
beginsel der wet, bestreed het ge
volgde stelsel als bureaucratisch, een
tralistiesch en monopolistiesch, tot nadeel
der industrie en van het land. Spreker
zou tegen stemmen ook omdat de goede
geest tusschen werkgevers en werk
lieden zou worden verbroken. De
heer van Nierop wees op den
toestand van den werkman hier te
lande eu beriep zich op door hem opge
dane ervaring wat betreft de verzekering
van werklieden. Hij is van oordeel, dat
de zaak niet geregeld moet worden langs
privaatrechterlijken weg, maar op de
wijze van Duitschland en Oostenrijk.
Spreker adviseerde tot aannemen van
het ontwerp. Ook stelde hij het nut
van een Rijksverzekeringsbank in het
licht. Hij betwistte het beweren dat de
nationale nijverheid de lasten niet zal
kunnen dragen en betoogde, dat de band
tusschen arbeider en werkgever niet
losser maar hechter zal worden, omdat
de werklieden tevreden zullen zijn, en
niet door geldelijke beslommeringen ge
pijnigd.
Wordt vervolg.)
Medegedeeld wordt, dat de Boeren
thans stand houden twaalf mijl benoor
den Pretoria.
De Engelsch krijgsgevangen zouden
weggezonden zijn naar Elandsvallei, een
zeer ongezond oord.
HAARLEM 8 Juni 1900.
THEOSOFIE.
Dinsdagavond jl. hield in het Bron
gebouw de President-Stichter der The
osofische Vereeniging, oud-kolonel van
het Amerikaansche Leger B. S. Olcott
zijn aangekondigde voordracht over den
oorsprong, den groei en het werken der
Theosofische Vereeniging.
De spreker werd met een kort woord
ingeleid door den Algem. Secr. der
Nederl. Afd. den heer Fric/ce, en zijn
rede zin voor zin vertolkt door den heer
Jo/ian van Manen.
Kol. Olcott is een zeer belangwek
kende persoonlijkheid met een roemvol
verleden, gelijk wij onlangs meedeelden.
Wenschende op zijn rijpen leeftijd
nog eenmaal waarschijnlijk voor het
laatst de resultaten zijner werk
zaamheden in de verschillende deelen
der wereld te aanschouwen, heeft hij een
wereldreis ondernomen, om al de af-
deelingen der Vereeniging in de vijf
werelddeelen te bezoeken. Zoo heeft hij
dezen zomer Britsch-Indië (waar hij
woont) verlaten en zich via Italië,
Frankrijk, Engeland en de Skandinavi-
sche landen naar Nederland begeven.
Na reeds te Amsterdam op Zaterdag en
Zondag j.l. de bijeenkomsten ter gele
genheid van de vierde jaarlijksche
samenkomst der Nederl. Afd. van de
Theosofische Vereeniging te hebben
gepresideerd en aldaar op Maandag
voor de leden der Vereeniging een
voordracht te hebben gehouden over
Meesters vanWjjsheid",schetste
hjj te Haarlem de stichting der Ver
eeniging in 1875 te New-York door
een twaalftal bekende personen, vervol
gens hare uitbreiding tot op heden, nu
tellende eenige tienduizendtallen leden,
verspreid over een 400 tal plaatselijke
afd. in alle landen. Nog enkele dagen
geleden had Spr. een afdeeling gevormd
op 6 mijlen van den N. Poolcir-
k e 1 gelegen, terwijl eenige jaren te voren
zijn reizen hem gevoerd hadden naar
Demeden, een der zuidelijkste door blan
ke menschen bewoonde plaatsen waar
ook een afd. bestond. De 114 breedte
graden die deze twee plaatsen scheidden
werden aaneengeschakeld door een on
afgebroken rij afdeelingen, terwijl ook
op die wjjze Oost en West verbonden
waren door middelpunten van theosofi
sche gedachte. Spr. schetste nu in den
breede den arbeid die de Vereeniging
op letterkundig, wijsgeerig, godsdienstig
en maatschappelijk gebied had verricht.
Tevens haalde hij de oordeelvellingen
over haar aan van enkele harer uitne
mende leden zooals van Edison, den
beroemden Amerikaanschen uitvinder en
van Professor Crookes den niet
minder beroemden voorzitter der Royal
Association in Engeland.
Ten slotte weidde Spr. uit over het
drievoudig doel der Vereeniging n.l.
Ie het vormen van een kern van de
algemeene broederschap der menschheid
zonder aanzien van ras, geslacht, kaste
stand of kleur; 2e. de vergelijkende
studie van Godsdienst, wijsbegeerte en
wetenschap3e. de naspeuring en onder
zoeking van onverklaarde natuurwetten
en van de in den mensch sluimerende
zielkundige en geestelijke krachten.
Den daarop volgenden Woensdagmid
dag was kol. Olcott wederom in het
Brongebouw aanwezig tot het beant
woorden van vragen door belangstellen
den gedaan.
Nog eenige dagen vertoeft kol. Olcott
hier te lande en zal ook te Den Haag
en Rotterdam voordrachten en recepties
geven. De voordracht alhier gehouden
zal in het Theosofische maandblad
Theotop Aia in extenso worden opge
nomen. Na Nederland zal spr. Duitsch
land bezoeken en vandaar naar Parijs
vertrekken om er in het eind van Juni
een groot internationaal Theoso
fisch Congres te openen en te pre-
sideeren, dat een vijftal dagen duren
zal.
Voor alle verdere inlichtingen over
Theosofie werd te Haarlem verwezen
naar den schriftvoerder der Haarlemsche
Logo, den heer S. van West, Zijl weg
53, die in den regel des Zaterdagsavonds
van 8—10 uur voor belangstellenden
te spreken istevens zijn dan de boe
ken uit de Loge-boekerij in leen ver
krijgbaar.
Dinsdag werd door den Architect
J. van den Ban, aanbesteed Het bouwen
van eene Villa aan den Rijkstraatweg
bij de Merlenlaan te Heemstede, voor
rekening van den heer W. C. van
Meeuwen.
Ingeschreven werd door:
Th. Smit, Heemstede f 15396.
H. J. Geijl J.Cz., Haarlem 15200.
A. F. Capteijn, 15174.
J. W. van Santé, 15098.
Hoogstraten en Smeenk 14800.
J. S. van Velthujjsen, t 14675.
A. Rinkenia, J> 14536.
N. H. Siegers, i> 14500.
G. Hulsebosch, 14260.
R. Wereldsma, 13994.
N. F. Vosse, Heemstede n 13798.
P. Rjjnierse Zn., Overveen 13300—
B. Zuithof& Zn., Haarlem 13275.
J. Giebels en J. van
Servellen 13200.
J. J. van Scheijndel, s 12925.
Het werk is den minsten inschrijver
gegund.
Tijdens de bewoners afwezig waren
is Donderdagmiddag ten huize van J.
Hommers, woonachtig aan den Heeren
singel No. 135c, een begin van brand
ontdekt door den agent van politie Umans
en wel in de keuken, vermoedelijk ont
staan door het in aanraking komen van
eenige kleedingstukken die aldaar te
drogen hingen met de brandende ka
chel. De brand is door genoemden politie
agent met eenige emmers water gebluscht
en heeft zich bepaald tot het verbranden
van een paar kleedingstukken en een
vloerkleed, terwijl de verf in de keuken
is beschadigd. Alles is tegen brand
schade verzekerd.
Op het Museum van Kunstnij
verheid alhier zullen a.s. Zondag de
afbeeldingen der beeldhouwerken die
zich in Rome bevinden nog tentoonge
steld zijn.
Zondag is de toegang vrij.
Naar wij vernemen zal op Don
derdag 14 dezer, bij gelegenheid van
de onthulling van het standbeeld van
Frans Hals vacantie zijn op de openbare
scholen van hooger- middelbaar- en
lager onderwijs te dezer stede.
BURGERLIJKE STAND.
ONDERTROUWD.
5 Juni. A. A. M. Bruning en M. T. C.
Tombergh. 6 Jrni J. C. Rijbroek en D.
Plevier. J. W. Roobol en A. C. Huizinga.
J. H. Wallbrink en A.Siegerist.J.H.
v. d. Eijkhof en M. C. Toepoel J.J.v&n
Koperen en J. Schotanus. S. Gaarkeuken
en D. Peper. Mr. G. B. Noothoven van
Goor en M. van Selm. 7 Juni. J. Enge
lenberg en E. Smink. H. Velthujjsen en
E. van Maaswinkel. P. Heijboeren A.E.
D aaijera.
GETROUWD.
2 Juni. C. D. Caalen en A H. Maks.
5 Juni. W. W. Meijnen en W. C. de Jongh.
J. L. Brakel en M. Hilarius. 6Juni.J.van
Bavel en H. van Rjjbroek. A. P. Brou
wer en C. G. Rademaker. C. Kriek en E.
Groeneveld. W. Bos en F. Smeenk.
J. de Jong en M. Broers. J P. Barnhorn
en ASteffers. G. Roos en T. de Roojj
A. Hoorn en E. M. Soellaart. D. N. H.
Haase en P. M. E-gels. 7 Juni. Jhr. Mr.
H. Smissaert en P. C. J. Boogaert. J.C.
Lucas en T. de Lugt. J. G. Blom en
J. C. de Loor. W. F. B. Külman en
A. G. M. Hermann
GEBOORTEN.
31 Mei. M. van den Burg geb. de Vink d.
A. IJ kei geb. van Oldenmark z. A. Kracht
geb. Walgreen z. C. J. Hamerling geb.
Kalbfleisch d. 1 Juni. A. G. van Zwol geb.
Wennink z. G. van den Broek geb. Rut-
schen d. W. C. van Hout geb. Broekmejjer
d. P. Venema geb. van Steen z. —2 Juni.
C. P. van Norden geb Anspach d. S. J.
Schiltman geb. van Hrnschoten d. A. B.
Kipperman geb. van Tongeren a. J S.
Idzinga geb Jonker z. C Cornet geb.
Schreinders z. 3 Juni. C. C. Doing geb.
Pover z. M W. C. Vogelaar geb. Colom-
bou d. A. S. L. M. Rip geb. Landman z.
4 Juni M. A. Ronde geb van der Waals z.
G. v. Broekhuizen geb Klabou z. S. Burger
geb. Bruinic-s d. M Traanberg geb. van
Soest z. —5 Juni. E S. Hoevensgeb Meier d.
G. M Wesseling geb Schornagel d.
J. M Lex geb de L'efde Meijer d T.
van Houten geb. Melderman z. 6 Juni.
M. Proost geb. de Mol z. J. Ruijs geb.
de Graaff d. R Bogaard geb. Groot
J. van Dijk geb. Valk z. 7 Juni. M. A.
Oxsener geb. Kockelkoren z
OVERLEDEN.
30 Mei. M. Turk geb. van Egmond 67 j.,
KI. Houtweg. 31 Mei. J. J. v. d Brand
29 j., Camphuijsstr. 1 Juni. J. W. A.
van Zonneveld 4 m. d., Z. Polderstraat.
B Blom 5 m. d.. Tulpenstraat. 2 Juni.
M. Molema 56 j., Jansstraat. A. Veth
4 i. d., Zuiderstraat. P. J. Sarlet 74 j.,
W. Heerensteeg. 3 Juni. P. Vos van
Zon 67 j., KI. Houtweg C. van Ejjk
19 d. z., Amsterd.str. J. F. Lamie 56 j.,
de Witatraat. 4 Juni. K. C. Leeman geb.
de Mol 74 j, Hagestraat. J Bakker geb.
Smits 67 j, Zuiderstraat. H. Henneveld
77 j., Jansstraat 5 Juni. H. W. Groll
81 iBaan. M. V. Biesheuvel geb. Eijken
29 j., Gasthuisvest. C. A. de Graaf 2 m.
zKampervest.
VEEMARKT 6 Juni 1900.
Aangevoerd
53 N. Kalveren
134 Schapen
252 Lammeren
Prjjs:
f 13.— 8—
23— 18—
15— 7—
MUZIEKUITVOERING
in den Hout, op Zondag 10 Jnni, 1900 's nam.
van 2l/o tot 4 uur, door het Haarl. Muziekkorps,
Dir. Luit-kapelmeester C. P. W. KRIENS.
PROGRAMMA.
1. »Fahnengruss MarachWülner.
2. OuvertureThomas.
3. Concert- WalzerSennelick.
4. Fantaisie de l'opera «-Faust*Gounod.
6. Ouverture »Struensee«Meyerbeer.
6. Marche MilitaireSchubert.
7. «-Offenbachiana.* PotpourriConradi.
ORGELBESPELING
in de Groote- of St. Bavo kerk alhier,op
Dinsdag 12 Juni 1900, des namiddags van
12 uur, door den Heer W. EZERMAN.
PROGRAMMA.
1. ToccateJ. S. Bach.
2. Lied ohne Worte. (Duet)Mendelssohn.
3. SonateKühmstcdt.
4. OffertoireTh. Dubois.
5. TiaumereiR. Schumann.
