HAARLEMSCH
PREDIKBEURTEN enz.
Eerste Blad.
No. 76 Uitgave van ÜE ERVEN LOOSJES, Gedempte Oudegracht 88. Tweeëntwintigste Jaargang.
14-4
van ZATERDAG 22 September 1900.
Ned. Vereen, tot bevordering
van Zondagsrust.
TE HAARLEM
Zondag '23 Sept. 1900.
TELEPHOONNUMMER
TELEPHONISCHE VERBINDING
met AMSTEEDAM.
ABONNEMENTSPRIJS
Per drie maanden,25.
franco p. post B —,40.
Afzonderlijke nommers 3 centen per stuk.
Piri|H pep Advertentie van l-Srsgeli 10.25, eike regel
meer 5 cents, groote letters naar plaatsmimte.
VERSCHIJNT:
Dinsdag- en Vrijdagavond.
Advertenties worden aangenomen tot DINSDAG en VRIJDAG des middags ten 12 ure, die alsdan zoo mogelijk nog worden geplaatst.
Deet Uwe inkoopen liefst niet
op Zondag. Waarom zoudt gij
geheel onnoodig de Zondagsrust
van anderen storen?
Het Bestuur der Afdeeling.
Eglise Wallonne.
Dix heurei, Mr. Muller.
Gereformeerde Kerk:
(Ged Oudegracht.)
Voorm. 10 ure, Vs. Mulder.
Avonds 5 ure, Ds. Mulder.
Bidstond voor de Z. Afr. Republiek en
den Oranje Vrijstaat.
(Woensdag.)
's Avonds 8 ure, Ds. Ringnalda,
Eben-Haëzer Kerk.
(Klein Heiligland)
Voorm. 10 ure, Ds. Tibben.
Avonds 5Vs ure, Ds. Tibben.
Bidstond voor Zuid Afrika.
Christelijk Geref, Gemeente.
(Zuiderstraat.)
Voorm. 10 ure, Ds. Schotel,
'i Avonds 5Vs ure, Ds. Schotel.
Luthersche Kerk.
Voorm. 10 ure, Ds. Poolman.
Kerk der Vereenigde Doopsgezinden
Voorm. 10 ure, Ds. Craandijk.
Remonstrantseh Geref. Kerk.
tteen dienst.
Kerk der Broedergemeente.
Voormiddag 10 ure, Ds. de Blocq van
Scheltinga.
Z. D. Baptisten.
(Parklaan 17.)
Zatcrd. vm. 10 ure, Prediking.
Nam. 121/j ure, Sabbatschool.
Baptiste Gemeente.
Lokaal Klein Heiligland 8.
Voorm. 10 ure, Onderlinge vergadering.
Nam. 12% ure, Zondagschool.
's Avonds 6 ure, Ouderl. vergadering,
's Avonds 8 ure, Jongedochters Ver-
ceniging.
Dinsdagavond 8i/j ure, Bidstond.
Afdeeling Haarlem van het
Nederlandsch Luth. Genootschap
voor In- en Uitwendige Zending.
Zondagsschool ten 1 ure in de Open
bare school C, Leidsche Vaart.
BUITENGEMEENTEN.
Waai niets anders vermeld wordt, wordt de
Ned. Hervormde Herk bedoeld.
Bennebroek.
Voorm. 10 ure, E. D. G. van der Horst.
Cand. tot den H. Dienst.
Beverwijk.
Voorm. 10 ure, Ds. Boon.
Nam. 2 ure, Ds. Boon,
Voor de kinderen.
Evang. Lutheraclie Herk.
Voorm. 10 ure, Ds. Gonlag.
Doopsgezinde Herk.
Voorm. 10 ure, Ds. Sepp.
Ymuiden.
Godsdienstoefening van wege den Ned.
Protestantenbond in Hotel No. 1.
Voorm. ÏO'A ure, Prof. A. Bruining,
van Amsterdam.
Bloemendaal.
Voorm. 10 ure, Ds. van Leeuwen.
's Avonds 6'/s ure, Ds. van Leeuwen.
Heemstede.
Voorm. 10 ure, Ds. Kuylman.
Hillegom.
Voorm. 9% ure, Ds. v. Veen.
Voorbereiding,
's Avonds 5 ure, Ds. v. Veen.
Houtrijk en Polanen.
Voorm. 10 ure, Ds. Heeringa.
Santpoort.
Voorm. 10 ure, Ds. Kutsch Lojenga.
Spaarndam.
Voorm. 10 ure, Ds. Bax.
Pred. te Hoofddorp.
Velsen.
Voorm. 10 ure, Dr. Klap.
Nam. 6Vj ure, Dr. Klap.
Heide.
's Avonds 5 ure, de Heer Gutteling.
Zandvoort.
Voorm. 10 ure, Ds. Hulsman.
'b Avonds 6Vs ure, Ds. Hulsman.
De Letterlievende Vereeniging
Cremer.
Dinsdagavond gaf de Letterlieven
de Vereeniging J. J. Cremer eene repri
se van de Historische Schets „Frans
Hals" van onzen stadgenoot den Heer
H. P. M. van Emmerik.
De Voorstelling nam een aanvang
met de voordraoht van Dr. H. J. A. M.
Schaepmans Frans Hals, Een zelf- en
alleenspraak.
Bij de eerste uitvoering had de voor
dracht plaats door den WelEd. Gestr.
Heer Van Alphen, die zich hiertoe on
voorbereid beschikbaar had gesteld.
Daaraan was 't misschien toe te
schrijven dat een deel der voordracht
niets van geestdrift in ons wakker schud
de.
Dinsdag was de voordracht in handen
van het Eerelid van Cremer den Heer
Groote Woortman.
Thans hebben wg kunnen medege
voelen met den dichter. Op waardige
wijze werd het gedicht gezegd, met de
kalme bezadigdheid van den man van
kennis en goeden smaak, het was eene
"vertolking, hoogst verdienstelijk en men
heeft den Heer Woortman dank te bren
gen voor de wijze waarop bjj de bedoe
ling van den Heer Schaepman tot ons
bracht. Het was een uitgangspunt voor
den verderen avond.
In herinnering zij gebracht, dat de
eerste opvoering plaats had op 13 Juni,
den avond voor de onthulling van het
Frans Hals standbeeld. De schouwburg
zaal bevatte dien avond slechts genoodig-
den, Leden van het Frans Hals comité,
van de mannen van wetenschap en
kunst de eerste in den lande.
De algemeene indruk was toen én
voor het stuk én voor de uitvoering
gunstig, maar allen waren in
feeststemming en in dien toestand ont
glipt soms zelfs den kalmste een of ander,
dat meer in het bijzonder de aandacht
trekt.
Daarom trok de verslaggever thans
geheel onbevangen naar de tweede
voorstelling van Frans Hals om te zien of
zijn eerste indruk de juiste was.
Wij schreven toen Van Hals is geen
heilig boontje terecht gekomen. Deze
meening behouden wij. Campo Weyer-
man, de verzamelaar van de anecdotes
omtrent al de schilders wier leven hij
beschrijft heeft onzen Frans te zwart
gemaakt. De auteur van het stuk heeft
dit ondervangen, door den zilveren draad
te volgen, de gedachte: In een kunste
naarsziel als Hals moet het goede den
boventoon houden, ondanks de vele mis
wijzingen op zijn levenscompas. 't Is
zoodoende een soort van apologie ge
worden tegen de ofïicieele en niet offi-
cieele bekladders van Frans goeden naam.
Wie weet ook in hoeverre kunstenaars
jaloezie in een en ander de hand heeft
gehad. Sommige vrijheden in uitwer
king en verbinding der feiten blijven
natuurlijk voor rekening van den schrij
ver, doch dit behoort gezegd, dat het
goede in den mensch Hals door hem
niet laag gesteld is.
De Heer Van Emmerik had gezorgd
voor dankbare tooneeltjes, voor blijde
rollen, voor vroolijke oogenblikken,
waard om gespeeld te worden. Geen
wonder, dat Cremer er zich met hart
en ziel op geworpen heeft en er zoodoende
ook van deze opvoering veel goeds te zeg
gen is.
Zonder zich aan ophemelarij schuldig
te maken, meent deze verslaggever dat
de opvoering een succes was, temeer
daar hier alle rollen moesten daargesteld,
geschapen worden.
Het eerste bedrjjf, de Herberg van
Reiniers, was mooi gestoffeerd; een
spelershoek, een drinkershoek, daar
tusschen de levenslustige, ietwat vrij
postige kasteleinsdochter, zoo iets van
een café met damesbediening onder
opzicht van Reinier, op ende op Haarlem
mer, ook in uitspraak, het laatste ook van
toepassing op een paar leden van den
spelershoek. Meer onschuldig was in
deze de drinkershoek. Met de komst
van Hals in de kroeg is 't of hg onder
de pretmakers de meest geziene is. Hij
brengt echter vroolijkheid in den kring.
Daar verneemt men van Hals' onaange
naam huiselijk leven, daar wordt een
kijftooneel afgespeeld tusschen de echt-
genooten Hals, zeer vermakelijk, als 't
niet zoo treffend was. 't Was mooi ge
daan, Hals en zijn tooneelvrouw gaven
veel goeds te zien, dat een extra ver
melding verdient.
Welken kant alles opgaat toont het
tweede bedrijf. Hals' vrouw Anneke is
dood en ter ziele en hg is er de man
niet naar bij de pakken neer te zitten,
hij hertrouwt, Lysbeth is de tweede
liefde. Hals bereikt het toppunt van
roem, zijn schildersschool wordt beroemd,
bemind om zgn kunstgaven is hg ook
als meester hoog geschat, weet zijn leer
lingen liefde tot de kunst in te prenten en
neemt een grapje van de jongelui zoo
heel kwalijk niet, getuige het schilder
achtige tooneeltje in de school met den
liedjeszanger Jan Kwast, sprekend model
van Hals' Luitspeler. De prettige zanger
maakte een allergunsligsten indruk.
Het bezoek van Van Dijck aan Hals
atelier heeft de schrijver vereenigd met
de aanbieding van het vaandrigschap
door Kolonel Willem Voogt van het
schuttersgilde en hg vond hiervan aan
leiding om er het ontstaan op te bouwen
van den beroemden schuttersmaaltijd.
Een woord van lof voor het levende
schilderij van dit stuk, met veel gevoel
voor kleur samengesteld en de flinke
gestalten stevig in de lijst gezet.
Het slotbedrijf bevat het levenseinde
van Hals. Zgn schitterend leven is voor
bijgegaan; armoede is zgn woning bin
nengetreden, de krachtige man is gebro
ken, nog is hij staande gehouden door de
onuitgebluschte toewijding van Lijsbeth.
Ook op haar heeft de tijd zijn invloed
doen gelden, heeft van de vroolijke Lijs
beth een zorgvolle oude vrouw gemaakt.
Hoe hoog de nood gestegen is, vertelt zij
in mooi Hollandsch aan den magisstraat-
persoon en wat de Haarlemsche vroed
schap voor haren beroemden stadgenoot
doet wordt dankbaar aanvaard.
Heel duidelijk wordt hier in het licht
gesteld, hoe het komt dat in de goede
dagen niets is ter zijde gelegd.
Nog eens verschijnt Hals ten tooneele.
Diep treffend, die herinneringen des ou
den mans.
De dichtregelen bij de apotheose,
werden mooi gezegd, weèr een succes
voor de vertolkster in welke wij gaarne
een der meest begaafde medewerksters
van de Vereeniging Cremer herkenden.
Na het tweede bedrijf werd de Schrijver
ten tooneele geroepen om den dank te
ontvangen voor zijn welgeslaagd weik.
De heer van Emmerik bracht een groot
deel van den lof over op de vertolking,
welke aan zijne gedachtengang leven
en bezieling had geschonken.
Het publiek was zeer enthousiast;
meermalen werden de hoofdpartijen
terug geroepen.en zeer welverdiend.
De algemeene indruk omtrent de eerste
uitvoering is dus ongeveer hetzelfde
gebleven.
Men voert ons te gemoet: alles dilet
tantisme 1 't is zoogeen enkel kunstenaar
van beroep heeft, behalve Mejuffrouw
Eggers, hier medegewerkt. Het bewijst
echter niet tegen dilettantisme. Laat ons
het echter niet te laag stellen; kwam
de artist, de man van kunst of weten
schap niet menigmaal uit dit isme te
voorschijn? Hals zelf, vroeger lid van
het eerzame lakverkoopers gild, vrage,
waar heeft die de eerste vonk van zijn
heilig kunstvuur zien gloren?
Daarom eindigen wij hier van heeler
harte met onzen dank aan de Letter
lievende Vereeniging Cremer en den
wensch voor hare voortdurende ontwik
keling.