Eerste Blad.
No: 99
Uitgave van DE ERVEN LOOSJES, Gedempte Oudegracht 88. Tweeëntwintigste Jaargang.
abonnementsprijsvan WOENSDAG 12 December 1900. verschijnt
N ieuwsberichten.
Nieuwsberichten.
TELEPHOO N|N U M M E R HAARLEMS CH TELEPHONISCHE VERBINDING
Mmmratn
Per drie maanden,25. VERSOHIJNT:
franco p. post ,40. per Advertentie van 1-5 regeli f 0.25, elke pegel Dinsdag- en Vrijdagavond.
A&snderlfjke nommers 8 centen per stuk. meer 5 cents, yroote lettere naar plaatsraimte.
Advertentien worden aangenomen tot DINSDAG en VRIJDAG de» middags ten 12 ure, die alsdan too mogelijk nog worden geplaatst.
WETEN EN WERKEN.
Maandagavond was het weer een bij
eenkomst met open deuren de biblio
theek-deuren want het zaaltje zelf
kon de toehoorders allen niet bevatten.
Hoe men dat schikt begrijpt men niet,
maar uit het bescheiden hoekje van den
verslaggever gezien, klimmen de hoofden
achter de zitplaatsen amphitheaters ge-
wijze, de achterste rij is tweemaal zoo
hoog als de voorste en toch maakt
niemand een tuimeling. Gelukkig, zijn
val zou groot zijn!
De Heer P. H. Lamberts Jr. van
Amsterdam was de Spreker van den
avond. Zijn repertoire is zeer uitgebreid
en als declamator maakt hij een pret-
tigen indruk. Zijn stem plooit zich 't
liefst naar 't dialect van de Betuwe of
Overijsel, maar ook het Limburgsch
weet hij aardig weer te geven. Maandag
echter geen Geldersch. Het begon met
een lief gedichtje van den Heer Van
Meurs, Wilhelmientje getiteld, een liedje
in dialect op den twintigsten verjaardag
van onze Koningin. Toen twee gedichtjes
Bij de verloving van H. M de Koningin
en een Volksliedje voor Oom Kruger.
De naam van den dichter werd niet
genoemd, maar is te gissen. De Heer
Lamberts draagt goed een vers voor,
wéét, waar het noodig is gloed en leven
bij te zetten. De toehoorders raakten
ook in den geest en applaudisseerden
luid.
Vervolgens het proza, Lamberts Hurl-
brinks Carneval. Waar de personen
sprekend ingevoerd worden, geschiedde
dit in 't Zuid Limburgsch dialect. Reeds
vroeger deelden wij den loop van deze
goedgevoelde novelle mede. Zij is waard
overgelezen te worden, evenals de schets
van denzelfden schrijver: De Tamboer
van Waterloo, daarna voorgedragen, en
ook in het Limburgsch. Een portret van
onze Koningin speelt er een hoofdrol
in. Meesterlijk wist Spreker den negen
tigjarigen Drikus Jaspers in te voeren,
blij als een kind, met het Koninginne
portret en toen kwamen bij den gewezen
Tamboer de heiinneringen los aan Haren
Gran-peer onzen lateren Koning
Willemlf.
Ten slotte een schets van Justus v.
Maurik, die nog slechts in manuscript
schijnt te bestaan de schets natuur
lijk getiteld: Een ongelukkige.
Men kent Justus van Maurik. Soms
geestig, meestal humoristisch hebben
wjj in dien schrijver een typen-teekenaar.
Hij heeft een goed oog op sommige
menschelijke gebreken, dit vernemen wjj
in de schets boven bedoeld. Het gebrek
van den persoon was geeuwen; gapen
'op school, op de catechesatie, zelfs op
een vraag op het geweten af den do
minéé antwoordende met een alleronbe-
tameljjksten geeuw, wat tengevolge had
dat de stumper behoorlijk werd afgewe
zen en heden ten dage nog niet tot
een kerkgenootschap behoort.
En dan heeft zijn gebrek hem zjjn
levensgeluk gekost; zijn meisje verliet
hem met: Nou, dag hoor, 'k hou niet
van zulke gapers. Je bent niet goed.
mannetje, ga naar je mandje. De genees
kundigen tot zelfs Homoöpathen heeft
hij raad gevraagd geen hulp voor hem,
den ongelukkige.
Spreker voerde zijn gapen zoo plastisch
in, dat we zelf haast aan 't geeuwen
raakten. En wat er gelachen is, neen
maar, oud en jong, zelfs onze deftige
bestuursleden, deden er mee aanl
De Spreker voor den volgenden Maan
dag is de Heer W. C. Goteling Vinnis.
Ticeede Kamer. Dinsdag werd de
Kamer weder geprezideerd door Mr.
Gleichman, en werden de algemeene
beschouwingen over de Staatsbegrooting
hervat. De Min. van Buitenl. Zaken
antwoorde op de vraag omtrent het
wedervaren van de leden der eerste
Nederlandsche ambulance in Zuid Afrika.
De Min. heeft de ofïicieele stukken van
Engelsche zijde ontvangen, die door hem
met het rapport van Dr. Koster werden
overgelegd, 't Zou moeieljjk zjjn voor
alsnog met eenigen juisten grond uit
te spreken welke voorstelling de juiste
is. Met het oog hierop legde de Min.
die stukken over onder geheimhouding.
De heer Troelstra vervolgde zijn kritiek
op de politiek der Regeering. Ingrij
pende verandering onder de bestaande
kapitalistiesche Regeeringsinrichting
achte hjj onmogelijk. Met kracht kwam
Spreker op tegen de verspilling van
millioenen voor oorlogsuitgaven en ver
weet de gevangenhouding der Hoger-
huizen, hopende dat zjj alsnog, wanneer
gratie wordt gevraagd, aan den eisch
der gerechtigheid zal voldoe». Op ver
schillende punten keurde Spreker het
beleid der Reg. af, die hij van slapheid
beschuldigde. Voorts besprak hjj het
optreden der autoriteiten bjj de werk
stakingen en drong hjj er op aan, dat
•npartjjdigheid zou worden betracht. Bjj
zijn afkeurend oordeel over de wjjze
waarop ten vorigen jare de begrooting
van oorlog en vestingbegrooting waren
behandeld voegde Spreker de bedreiging
dat zijn partjj in dat geval stelselmatige
obstruktie door een stroom van amen
dementen zou drjjven, waarop de Voor
zitter den wensch uitsprak, dat het den
heer Troelstra met die bedreiging geen
ernst zou zjjn. De heer Kuyper keurde
in het belang van onpartijdigheid en
onzijdigheid minder goed, dat burge
meesters en andere dienaren der Kroon
zich stellen aan het hoofd der Kommis-
siëen voor het nationaal huldeblijk aan
de Koningin. Spreker gaf zjjn bevreem
ding te kennen, dat nog niet is ingekomen
een ontwerp betreffende de geldelijke
gevolgen van den leerplicht voor het
bizonder onderwjjs; hjj vroeg daarom
trent pertinente verklaringen van de
Reg. Voor de zuiverheid van den toestand
achtte Spreker noodig, dat de Reg. vóór
de aanstaande verkiezingen mededeele,
hoe zij staat tegenover de kwestie der
grondwetsherziening in zake het kies
rechtvraagstuk. Met deze grondwetsher
ziening gaat Spreker niet mede. Voorts
zette hij uiteen, welke bezwaren hij
heeft tegen algemeen kiesrecht, waarbij
hjj het betoog van den heer Kerdjjk
bestreed. Wat de buitenlandsche politiek
aangaat, sloot Spreker zich aan bjj het
betoog van den heer Kerdjjk omtrent
de uitsluiting van Transvaal van de
Vredeskonferentie. Over de door de Reg.
gevolgde gedragslijn in zake de Chinee-
sche kwestie was Spreker niet tevreden,
en vroeg hij nadere inlichtingen. Wat
de Reg. gedaan had voor de Transvaal
bevredigde hem ook niet ten vol|6i
allerminst het advies om toe te geven.
Daarentegen bracht hjj hulde voor het
zenden van de Gelderlanden vooral
had het hem en het volk aangenaam
aangedaan, dat de Koningin een telegram
aan Kruger had gezondendaaruit sprak
het oud-Hollandsch hart. In verband
met de Transvaalsche kwestie besprak
de heer Kuiper de pozitie der kleine
Staten ten aanzien van de groote rjjken,
lettende op den geest van opslokkings-
politiek, die schjjnt te heerschen. Daarom
vroeg Spreker, wijzend op verschillende
uitlatingen in de buitenlandsche pers,
of de tjjd niet gekomen is, om met ernst
dit vraagstuk in de Kamer onder de
oogen te zien; want voor een land als
het onze met zjjne Kolonieën neemt
het gevaar toe. Daarom bepleitte Spreker
afdoende defensie en goede diplomatie,
bewerend, dat dit echter op zichzelf
niet zal baten, wanneer in den boezem
van het volk niet wordt opgewekt het
nationaal besef en gevoel van eenheid.
Spreker betoogde, dat het gevaar groot
is en hoopte, dat wjj daartoe niet zullen
komenmaar niet vergeten mocht
worden dat wij leven onder sociale
evolutieën. Daarom achtte hjj het van
't grootste belang, dat de schoolstrijd
niet heropend wordt, en om den klas
senstrijd te bezweren en te voorkomen.
Uitvoerig zette Spreker zjjn standpunt
uiteen om daartoe te geraken. Hjj betoog
de, dat de toestand der arbeiders beter
zou zijn te maken door tariefverhooging.
Hjj verklaarde zich vierkant tegenover
de Sociaal-demokratiesche partij, daar
hjj, lettende op de on- vaderlandslievende
uitlatingen van haar woordvoerders, van
die partjj gevaar ducht voor de toekomst
van het land. De heer Vermeulen wensch-
te voor de oplossing der Transvaalsche
kwestie een internationaal scheidsgerecht
op initiatief van Nederland, de beslissing
hierin overlatende aan de Regeering. De
heer Brummelkamp bestreed de histo-
riesche beschouwingen van den heer
Troelstra omtrent de wording der anti
revolutionaire partjj. De heer De Boer
betoogde, dat de werkelijke liberale
partjj, die het rechtstandpunt hand
haaft, hare plaats met vrucht kan bljjven
innemen tusschen de partjjen,die Gods
soevereiniteit en volkssoevereiniteit hul
digen. De heer Mees verdedigde het
beleid der Regeering tegen de opmer
kingen van de heeren Kerdjjk en Troel
stra, en handhaafde het gevolgde liberale
stelsel. Hjj achtte het door den heer
Kerdjjk aangegeven tijdstip van grond
wetsherziening vóór de aanstaande ver
kiezingen tot verkrijging van algemeen
stemrecht niet gelukkig gekozen. Binnen
de grenzen der Grondwet is nog veel
goeds tot stand te brengen. De heer
Verhey, wjjzende op hetgeen geschied
is bjj de werkstakingen, betoogde de
noodzakelijkheid van betere verordenin
gen voor de veiligheid van het verkeer
op de rivieren. De heer van Gilse onder
schreef in hoofdzaak het betoog van den
heer Kerdjjk. Hij betreurde het,dat onze
gezant niet te Parijs was, toen Kruger
daar was.
In den nacht van Vrijdag op Zaterdag
is bij Brussel de Senne buiten hare
oevers getreden en wel met zoo groote
hevigheid, dat het Zuidelijk deel der
stad en een deel der gemeente Forest
onder water werd gezet. Onder de be
volking veroorzaakte dit een onbeschrij
felijke paniek, daar het water zoo snel
steeg, dat velen hun woningen niet meer
konden verlaten.
Een aantal in de lagere verdiepingen
gestalde dieren zijn jamraerljjk verdron
ken.
Uit New-York komen nog steeds be
richten voor concurrentie, die de Ame-
rikaansche steenkool aan die der oude
wereld tracht aan te doen.
Zoo heeft een kolenmaatschappij te
Pittsburg in Pennsylvanië een contract
afgesloten voor de levering van 450.000
ton vette steenkool, af te leveren aan
de Fransche haven Nantes. Deze steen
kool zal te Baltimore verscheept worden
en daarheen worden geëxpedieerd met
200 treinen.
President Kruger ontvangt te 's Gra-
venhage van de zijde der bevolking nog
steeds de meest vriendelijke bewjjzen
van achting.
De beide Kamers der Staten-Generaal
hebben hunne bewijzen van achting in
den vorm van hartelijk gestelde mis
sives uitgedrukt.
Zaterdag namiddag heeft H. M. de
Koningin President Kruger ontvangen.
Het onderhoud duurde een kwartier,
niemand was bjj de ontvangst tegen
woordig. De President werd door een
hofrjjtuig van zijn hotel gehaald en later
op dezelfde wjjze terug gebracht.
Te Amsterdam is eene kinderhulde
voor President Kruger in voorbereiding.
De datum van het bezoek aan Amster
dam was Zondag nog niet vastgesteld.
Men spreekt nu van Dinsdag 18 Sep
tember.
Volgens de Portugeesche bladen ligt
de schuld van het verschil over consul
Pott aan de Nederlandsche regeering,
die op de klachten over Pott's smokke
larijen ten voordeele der Boeren onvol
doend of in geen antwoord gaf.
De Nederlandsche gezant is Zaterdag
met verlof uit Lissabon vertrokken.
Naar alle waarschijnlijkheid is De Wet
thans in Oranje Vrjjstaat. Het telkens
en telkens opjagen en verjagen, zal
meent men, van nadeeligen invloed
op zjjne bewegingen zijn. De Engelschen
willen klaarblijkelijk trachten hem te
vermoeien, zóó lang tot hij ten laatste
den moed opgeeft.
De Engelsche troonrede vraagt weer
geld, en niet anders dan geld alles voor
den oorlog. Er moet natuurljjk voor
geleend worden.
De Wet moet nu van plan zijn in
den Vrijstaat de commando's te reor-
ganiseeren. President Steyn vergezelt
hem.
Vervolgens zouden zij de Kaapkolonie
binnenvallen, waar zjj rekenden tal van
burgers te vinden, gereed de wapenen
op te vatten.
Om dit plan in de hand te werken
houdt Louis Botha thans met Ben Viljoen
de Engelschen in het Noorden bezig en
belet Kitchener zoodoende al zijn macht
tegen De Wet samen te trekken.
Als een bewjjs van den staat van
onrust, waarin de Kaapkolonie verkeert,
bericht The Mail, dat Donderdag een
trein van de Oranje-rivier naar Kaap-
