Eerste Blad.
No 9
abonnementsprijs yan WOENSDA.G 29 Januari 1902. verschijnt*
Nieuwsberichten.
Uitgave van DE ERVEN LOOSJES, Gedempte üudegracht 88. Vierentwintigste Jaargang.
TELEPHOONNUMMER HAARLEMSCH TELEPHONISCHE VERBINDING
murntniD
Per drie maanden-,25. VJfiHSUMiJNi
s franco p. post ,40. Pria pev Advertentie van 1-5 regels f 0.25, elke regel Dinsdag-en Vrijdagavond.
Afzonderlijke nommers 8 centen per stuk. meer 5 cents, groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden aangenomen tot DINSDAG en VBIJDAG de» middags ten 12 ure, die alsdan too mogelijk nog worden geplaatst.
Noord-Zuldhollandsche Stoomtramweg-Maatschappij: Haarlem—Lelden, t Oct. 190'.
Stadstijd. Haarlem—HillegomLeiden. 6.06* 7.24, 8.42,10. tl.18 's rn., 12.36, 1.54
3.12, 4.28, 5.48, 7.06, 8.24 sav. Haarlem—Hillegom 9.42, 11.15 sav. Alleen de
maanden October, November, Maart en April.
Stoomtram Haarlem—Altmaar. 1 Nov. 1901. (Stadstijd). Haarlem—Alkmaar8.—9.
4 i12,-. 2.—, 3.j-, 5.—, 6.44, 8,-f, 10.04* 11.15* -J-Tot Velsen. *Tot
V els en Remise.
Haarlemsclie Tramway-Maatschappij. Van 't Station 7.30 's morgens tot 10.30 'sav.
Uit den Hout 7.50 's morgens tot 10.50 's avonds.
Vertrekuren der Spoortreinen van Haarlem. 1 Oct. 190 Tijd van Greenwich. Naar
Amsterdam: 5.11, 6.15, 654, 7.18', 731,7.49*, 8.01', 8.33*, 9.04,9,28', 9 44* 10.05*
10.27-, 10.4 ,10 55", 1.25 's m., 12.15% 12.55, 1.08, 1.37', 1.59', 2.44,3.14', 3.33",
3.48-, 4.10, 4.39-, 4.51-, 5.15, 5.34', 6.02", 6.11', 6.26", 6,49*. 7.10, 7.44% 8.22*, 9.04',
9.23 9.38', 9.55*, 10.10% 10.48, 11.20" 'sav.
Van Amsterdam5.25, 6.45, 7.07', 7.17*, 7.34, 7.53% 8.05, 8.49*, 9.07*, 9.33*, 9 43*, 10.14*,
10.22*, 10.40, 11.30», 11.35, 11,53* 's m. 12.27*, 12.46% 1.34, 1.58', 2.24, 3.03*,
3.27-, 3.54. 4.34', 4.39, 5.10, 5.28, 6.15', 6.27% 6.50, 7.26, 8.19*, 8.46*, 9.15,
9.37% 10.02% 10 33, 10.58% 11.45 's avonds.
Naar Rotterdam: 6.03, 7.29*, 7.36 tot Leiden 8.15*, 915*, 9.28*, 10.10. 10.45*, 11,57*
's morg., 12.06, 1.15, 8 26', 4.23 tot den Haag, 5.38 tot Vogelenzang, 6.36% 7.22,
8.41', 9.07% 10.-*, 10.28* 's av.
Naar den Helder6,17, 7.32, tot Uitgeest, 8.05 tot Alkm. 9.50' tot Alkmaar, 9.57 tot
Uitgeest 11.10 tot Alkmaar 's m., 12.19, 2.03 tot Alkmaar, 3.55 tot Alkmaar, 5.08
tot Uitgeest, 6.15* tot Alkmaar 6.54 tot Alkmaar, 8.26', 9.44 'sav.
De uren gemerkt zijn sneltreinen. Voor de uren vet gedrukt worden geen
speciale retourkaarten 2e en 3e klasse buurtverkeer, geldig een dag, afgegeven.
Naar IJmuiden: 5 54, 7.43, 8.05, 9.57. 10.37, 11.10 'sm. 12.19, 2.03, 3.55, 5.08, 5 56,
6.51. 8.26, 9.44 'sav.
Naar Zandvoort: 5.59, 7 46, 9.32, 's m. 12.48, 2.20, 3.51, 4.56, 7.54 'sav.
Van Zandvoort: 6.27, 8.10, 10.04 'sm. 1.14, 2.44, 4.16 5.40, 8.35 'sav.
Tram-Omnibns-Maatsehapplj. BloemendaalOveneenHaarlem.1 Oct.1901 (stadstijd)
Vertrekuren van Bloemendaal (Hotel Kennemerlandj7.45, 8.20*, 9.25,10.35 11.10'sm.,
12.30, 1.25, 2.55, 3 50, 4.35, 5.35, 6.30. 7.15, 8.40, 950'sav. Correspondeerende
op de treinen naar Amsterdam, volgens Greenwichtijd.
Van Haarlem (Station) 8.33, 9.28, 10.27, 11 25 's m„ 12.10, 1.29, 2.19, 3 43 4.38,
5.13. 6.12, 7.10 8.12. 9.25, 10.42 'sav. 's Zondags 8.05.
Correspondeerende op de aankomende treinen. Wanneer de dienst door sneeuw
belemmerd wordt vervallen de ritten van 11.10 en 6.30 van Bloemendaal en van
11.25 en 7.10 van Haarlem.
Eerste ïiederl. Electrlsche Tram-Maatschappij Haarlem—ZandToort. 1 October 1901
tot 1 Mei 1902. Stadstijd.
Van Haarlem: *6.30 7.40 8.20, S9.13, 10.— 11.— 11.20 'svm. 12.20 12.40 1.40 S1.53
2.45 3.20 4.20 5.— 6.— 6.40 7.50 9.— 10.10.
Van Zandvoort: 7.05 S8.15, 9.12 10.12 10.32 11.32 11.52 'sm. 12.52 SI.12 2.12
2.37 3.32 4.12 5.12 5.32 6.32 7.12 8.25 9.32 10.40
loopen alleen op werkdagen. S leopen direct van Zandvoort naar het station
H.IJ.S.M. te Haarlem en omgekeerd, en zijn aan een rood vlaggetje aan den motor
wagen aangebracht kenbaar.
Haarlem—Bloemendaal. Van Haarlem dagelijks (Stadstijd).
Van 's morgens 7.15 tot 12.45 vm. elk half uur.
Van 12.45 tot 5,45 's avonds, elk kwartier.
Van 's avonds 5.45 tot 10.15 elk half uur.
Op Zon- en Feestdagen (stadstijd).
Van 's morgens 9.45 tot 5.15 nam elk kwartier.
Vóór 's morgens 9.45 en van nam. 5. 5 tot 'sav '0. 5 elk half uur.
Van Bloemendaal, dagelijks (Stadstijd).
Van voorm. 7.30 tot 1.— uur nam. elk half uur.
Van nam. 1.— tot 6.— nam. elk kwartier.
Van nam 6.tot 10.30 'sav. elk half uur.
Op Zon- en Feestdagen (stadstijd).
Van voorm. 9.30 tot nam 5.30 elk kwartier.
Vóór 's morgens 9 30 en van nam. 5.30 tot 's av. 10.30 elk half uur.
Telegraaf kantoor. 1 Oct. 1961 —Tijd van Greenwich. Het kantoor is geopend op werkdagen
van 'sm. 7.30 tot atv 9.30 uur, op Zon-en algemeen erkende Christelijke feestdagen
van'sm.7.3011.30'sm 12.30—2.30,6.30—7.30 rur. Binnenl. Telegrammen worden
berekend tegen 25 cents voor de eerste 10 woorden, verder tot 50 woorden 5 cent voor
elke 5 (of minder) woorden daarboven, en boven 50 woorden 5 cents voor elke 10 (of minder)
woorden meer.
Voor den intercommunalen en internationalen telephoondienst is het kantoor op
werkdagen van 'sm. 7% tot s av. 9% uur. Op Zon-en Feestd. v. 12%—1 uur geopend
Dienstregeling van het Postkantoor. 1 Oct. 1901. Tijd van Greenwich. Openstelling
van het kantoor: Dag van 7.30 'smorg. tot 9 uur'sav. Op Zondag van 'smorg. 7.30
tot 12,30 uur 's middags. Voor de storting en uitbetaling van postwissels, postbe.
wijzen en de invordering van gelden op kwitantiën alleen op werkdagen, van 8 30 uur
's morg. tot 2.30 uur's av. Voor de Spaarbank van 's m. 8.30 tot 8.30 uur 'sav., op Zon
dag van 8.30 tot 11.30 ure 'sm. Voor de Postpakketten alleen op werkdagen, van
's morgens 7.30 tot 9 uur 'savonds.
Aanvang aer bestellingen. Op werkdagen: 6.40, 9.'sm., 12.,3.6 20,8.40'sav.
Op Zon- en algemeene erkende Christelijke feestdagen: 8.'sm. Kosteloos gelegen
heid tot afh. der brieven enz. van 11.30 tot 12.30.
Lichting der hulpbrievenbussenKoninginneweg, Leidschevaart, Kaasmarkt, Kenaupark,
Kamperlaan 4.55, 8.40 'sm, 12.55,4.10,7.10 's av. Zon- en Feestd. 4 55 's m., 12.25 's av.
Hazepaterslaan, Boterfabriek, v. Marumstraat, 5 8.45 'sm. 1.4.15, 7.15 's av Zon
en Feestd. 5.— 'sm., 12.30 'sav. Houtplein, Hassel.plein, Amsterd.poort, Schoter
singel, Burgwal, 5.05, 8.50 'smorg. 1.05,4.20,7.20 'sav. Zon- en Feestdagen.
5.5 's m. 12.35 's av. Gr. Houtstraat, Duvenv.straat, Ged. Oudegracht 5,10, 8,55,
'sm., 1 10, 4.25, 7.25 'sav. Zon- en Feestd. 5.10'sm. 12.40'sav.Boterm.,Koksteeg,
Parklaan, 5.15, 9.'s m. 1.15, 4.30, 7.30 'sav. Zon-en Feestd. 5.15'sm. 12.45'sav.
Lichting aan het Station: RichtingAmsterd.7.25,10.50,11.20 sm., 1.-1.50,2.39*,5.29*,
5.38', 6.24, 10.20* 's av.Richting Rotterdam 7.25,11 50, 'sm.. 418% 6.24 8.35*,
10.20*'sav, Richting den Helder, 5.45, 9.45'smorg., 12.14',5—.*,6.48*,9.35" 'aav.
De met worden Zondags niet gelicht.
Het Bij Post- en Telegraafkantoor op het Plein is geopend op werkdagen van 8%
—2% en 5%—7% uur. Op Zondagen is het gesloten.
WETEN EN WERKEN.
Maandag waren wjj onder het gehoor
van Dr. Bleekrode en dan weet men
dat dan een fraai stuk natuurgeschie
denis, in praktijk gebracht, te genieten
zal vallen; nu over aluminium.
Steeds heeft de mensch eene geheim
zinnige neiging getoond voor het bezit
van metalen. Metalen zjjn te kennen
aan hun glans, hun klank en hun vermo
gen om de warmte te geleiden. In de
chemie zjjn zij bekend als grondstoffen
of elementen, omdat zij één op zichzelf-
staande, onscheidbare stof zijn.
Alleen goud en platina komen in de
natuur in zuiveren toestand voor, de
overige komen voor in verbinding met
zwavel en zuurstof.
Spreker vertelde nog een en ander
van de alchimisten of goudmakers, hoe
zij rusteloos zochten naar den steen der
wijzen, de stof die in staat zou zijn elk
metaal in goud te veranderenvruchte
loos. Toch zijn de alchimisten nuttig
geweest, zjj vonden het zwavelzuur en
ook het porcelein.
Er bestaan thans vijftig bekende me
talen.
Het koper komt dus ook voor in
zuurstofverbinding, waaruit een fraaie
proef volgde, om aan te toonen, dat
als het kopererts zich verbindt met
waterstof dan het koper vrijkomt, doch
daar de wijze als bij de proef voor de
praktijk te duur zou uitkomen, gebruikt
men kool, liefst goedkoope soort steen
kool.
Als metaal met zwavel verbonden is,
wordt het erts geroost om het vrij te
krijgen.
Na deze algemeene opmerkingen het
aluminium. Het komt nooit gedegen
voor, doch wel komt het veel voor, als
met zuurstof verbonden (kreoliet) in
klei, in aluinaarde.
Het laatste vormt fraaie kristallen,
doch het is maar de moeieljjkheid om
uit die stoffen het zuivere aluminium af
te scheiden.
In het begin was de prijs van alumi
nium ƒ1500 per Kilo; het kwam toen
voor in poedervorm.
Een Franschman vond een meer een
voudige methode tot afscheiding van het
zuivere metaal, hjj werd hierin financieel
gesteund door Keizer Napoleon III.
Eigenschappen van aluminium zjjn:
zilverglans, lichtheid (2y, maal zwaar
der dan water) en onaantastbaarheid
door zwavelwaterstofgas, dat zelfs het zil
ver doet zwart worden. Weer een mooie
proef in deze. Potasch en Soda kan het
metaal echter niet verdragen en 't is zeer
jammer, dat het zich nog niet laatsol-
deeren. Het is een goede electriciteits-
geleider, minder dan koper, doch men
neemt nu de draden of geleiders dikker,
dan wordt hetzelfde effect verkregen.
Groote verwachtingen had men van
het aluminium, men meende er zelfs
geld van te maken, doch Spreker toonde
aan, dat de waarde van het metaal,
als bjjna geheel gelegen in de vervaar
diging, op zich zelf gering is, hoewel
het tot vele doeleinden dient, o.a. tot
het maken van instrumenten, waartoe
het zich, door zijne hardheid, gepaard
aan lichtheid, uitstekend leent.
Na het vrijmaken van aluminium be
sproken te hebben werd nog medegedeeld
hoe het gebezigd word om andere meta
len te doen smelten, dus als smeltmiddel.
Als het gemengd is met ijzeroxyde kan
het als brandstof dienen en alweer werd
dit aangetoond door een mooi geslaagde
proef, waarbij zich een warmtegraad
ontwikkelt van 3000 graden. In de
praktijk gebruikt men het mengsel tot
het aanwellen van stalen rails.
Wat Spreker niet kon duidelijk maken
door proeven, werd aanschouwelijk voor
gesteld met fraaie lichtbeelden,
zooals de fabriekmatige vervaardiging
door electriciteit. Dit kan echter alleen
met voordeel geschieden, waar de be
weegkracht goedkoop is. Zoo kregen wij
o.a. te zien de aluminium-fabriek te
Neuhausen aan den Rijn en deze wel
in haar onderdeelen, maar de noodige
elektrische stroom wordt voortgebracht
door waterkracht alsook van de fabriek
bij de Niagara-waterval.
Bjj de alminium fabricatie is tegen
woordig een kapitaal van vier en twintig
millioen gulden gemoeid, wat wel de
belangrijkheid van deze industrie aan
toont.
Spreker eindigde met de bemerking,
dat het aluminium den mensch niet tot
booze neigingen leidt, als het goud.
Mooi was de zaal bezet. Er is een
tijd geweest, dat de mannen van Weten
en Werken wegliepen, als er eene voor
dracht zou plaats hebben als van Dr.
Bleekrode; het gezicht van de toebe
reidselen potjes en pannetjes noemde
men ze deed de menschen terug
schrikken voor den aanval die op hun
bevattingsvermogen zou gedaan worden.
Maar de potjes en pannetjes hebben
thans aantrekkelijkheid verkregen, nu
men begrijpt, dat die retorten, die
reageerbuizen, die glazen kolven, die
balansen en verderen toestel geheime
krachten hebben aan het licht gebracht-
de industrieele en dus ook de maat,
schappelijke toestanden belangrijk ten
goede hebben gewijzigd. Een nieuw be
wijs, dat het tegenwoordige geslacht,
dat van dertig of veertig jaar althans
in dit opzicht overtreft.
Aanstaanden Dinsdag, niet Maandag
vervult de Heer Keiler van Hoorn uit
Dordrecht de spreekbeurt.
De Daily Newt ontvangt uit 's-Gra-
venhage het bericht, dat belangrijke
militaire operaties verwacht worden in
de Kaapkolonie. De Boerenmacht neemt
dagelijks in kracht toe, de opstand breidt
zich gestadig uit; de Engelschen leden
twaalf nederlagen tusschen September
en November, welke niet zijn vermeld
door lord Kitchener.
Juffrouw Hobhouse is voornemens
tegen Lord Kitchener, Lord Milner en
andere ambtenaren een actie in te stellen,
wegens vrijbeidsberooving en aanran
ding, in verband met hare deportatie
uit Zuid-Afrika in October 1.1. Het mi-
