Over het openbaar geworden onder
houd van Chamberlain en de Boeren
generaals hebben de Engelsche kranten
verschillende rneeningen. Terwijl enkele
bladen hierin den minister prjjzen als
een groot staatsman, belieuri een er
van dat de minister niet heeft willen
hooren: Men moet bedenken zegt het,
dat het hier geen gewonen oorlog betrof.
Wjj hebben twee Republieken vernie
tigd en ons haar actief toegeëigend. No
kunnen wij ook haar passief niet af
wijzen."
Maar de Boerenaanvoerders hebben
zegt de Daily Netoi, in hun antwoord
op het verwijt van tornen aan de over
eenkomst getoond, dat zij, zoo men hun
al een gebrek in de vormen kon ver
wijten, toch Volkomen handelden in den
geest dier overeenkomst, overeenkomstig
hunne nieuwe positie als onderdanen
der Britsche Kroon.
De overeenkomst van 31 Mei was een
voorloopig stuk, een „overeenkomst tot
beëindiging der vijandelijkheden". Het
was geen grondwet voor Zuid-Afrika.
Er werd uitdrukkelijk in gesproken van
het regelen van sociale en politieke
toestanden, uitloopende op het toekennen
van volkomen zelfbestuur.
»Wij begrijpen niet", zoo vervolgt
Daily \tios, waarom de Generaals den
Heer Chamberlain niet herinneiden aan
de bepaling der overeenkomst waarin
uitdrukkelijk eene leening wordt toe
gezegd boven en behalve de schade
vergoeding van 3 millioen pond. Wjj
gelooven gaarne, dat die som ten eenen-
male onvoldoende voor de behoeften is
en moet worden aangevuld.
„De Heer Chamberlain hadden mond
vol over de »»edelmoed:gheid" der
overeenkomst; maar van den Boer, die,
met zqne staatsburgerlijke vrijheid, ook
geld eh goed verloor en in vele gevallen
zijne kinderen ellendig zag omkomen
in de concentratiekampen, kan men geen
berusting in 's Ministers verklaringen
daaromtrent verwachten.
„Wij hebben de verplichtingen der
Boeren Regeeringen op ons genomen en
de voornaamste dier verplichtingen is,
den landbouw weder op de been te
helpen."
De Engelsche regeering begint zelf
in te zien, dat er dieper in den buidel
behoort getast, want er is kennis gegeven,
dat de bekende drie millioen, op de
Boeren te verhalen, door het Rijk zal
betaald worden.
De Engelsche bladen volgen met aan
dacht de gangen der Boerengeneraals
en zeggen er het hunne van. Zoo maken
zij zich warm over de ontvangst te
Amsterdam en de gehouden toespraken.
Zjj vinden het heel niet noodig in den
vreemde om geld te vragen, aangezien
Engeland drie millioen pond toestaat en
boven iien nog kapitaal tegen drie per
cent, Natuurlijk is dit veel te weinig,
temeer daar alles is verwoest en de
Boer als hij wat wil worden van
voren of aan moet beginnen en regel
is, dat hij niets bezit en er zooveel
weduwen en weezen zijn, die geholpen
moeten worden.
Maar Engeland kan niet begrjjpen,
dat de toegestane millioenen in lang
niet voldoende en meerdere eenvoudig
zijn geweigerd en ook kunnen zjj niet
vatten hoe de Boeren er toe kunnen
komen andere scholen te verlangen, dan
die hun zullen toegeschikt worden en
waar het Hollandsche ras noodwendig
zal moeten verengelschen.
De Engelsche regeering is gereed ge
komen met de Commissie, belast met
het onderzoek betreffende den oorlog
Men hoopt, dat het onderzoek nauw
keurig en volledig zijn zal en er o.a.
niets zal weggemoffeld worden, dat En
geland zou kunnen schokken in zijn
vertrouwen van een eerlijken oorlog
gevoerd te hebben, op zóó menschlieven
de wijze als de geschiedenis geen voor
beeld kan aangeven.
Reeds nu lijdtde geneeskundige dienst
aanstoot, want op het hygiënisch congres
te Manchester is vastgesteld, dat geheel
onvoldoende gezondheidsmaatregelen
waren genomen voor den soldaat in
Zuid Afiika; het aantal thyphus geval
len wordt geschat op zeventig tot tachtig
duizend. Of de commissie van onderzoek
tot dezelfde uitkomst zal komen?
Hoe ernstig de toestand is, kan men
nagaan uit een kort telegram, uit Zuid
Afrika ontvangen, waarin wordt gemeld
De Boeren klagen zeer over den last
dien zij van de Kaffers hebben; deze
maken de Boerenfamiliëu het leven bijna
ondragelijk. En tevens voorspelt men,
dat in Zuid Afrika beslist een hongers
nood te wachten is, wanneer niet spoedig
krachtige en belangrijke ondersteuning
gegeven wordt.
Van St. Helena wordt gemeld dat een
aantal krijgsgevangenen nog weigeren
den eed af te leggen. Onder hen is
commandant YVotmarans, die thans in
de stad gehouden wordt, maar daar nog
kans gezien heeft een lied „met zeer
oproerige woorden" onder zijn mede-
krjjgsgevangenen te verspreiden.
Op bevel van den Tsaar werden eenige
dorpshoofden uit de gouvernementen
Kursk, Pultawa, Charkof, Tzschermer-
nigof, Oxel en Woronesch in het huis
van den gouverneur van Kursk bijeen
geroepen.
De Tsaar hield een toespraak, waarin
hij herinnerde aan het plunderen der
groote plaatsen door de boeren, die hun
verdiende straf ktegen. De Tsaar herin
nerde aan de woorden door zijn vader
tot de dorpshoofden gesproken bij diens
kroning: luister naar de adels maar
schalken en hecht geen geluof aan dwaze
geruchten.
Ten slotte zeide de Tsaar, dat de
dorpshoofden aan de andere lieden kon
den mededeelen, dat hg hunne werke
lijke behoeften niet uit het oog zou
verliezen.
Het dagblad Le soir bericht, dat de
toestand der Belgische Koningin hopeloos
is en men een noodlottig eind spoedig
heeft te duchten. Het is waarschijnlijk,
dat de Koning zijn verbljjk te Luchun
zal bekorten om te Brussel terug te
keeren.
Een bloedig opstootje heeft teTsjen-
teschau in Polen plaats gehad. Een boerin
kreeg het daar op de markt te kwaad
met een koopman, waarop eenige joden
haar aanvielen en op het hoofd sloegen.
In een oogwenk verspreidde zich het
gerucht in de stad, dat er een christin
was doodgeslagen door joden en in min
der dan geen tijd stormde een troep
werklieden op joodsche winkels los, wierp
de goederen op straat en vernielde den
opstal. Om een einde aan deze gewel
denarij te maken werden er soldaten
ontboden, die met steenen ontvangen
werden en na drie vruchtelouze waar
schuwingen vuur gaven. Twee personen
zijn doodeljjk getroffen en vijf zwaar
gewond.
In de Vereenigde Staten heerscht
sedert eenige dagen een zeer ongewone
temperatuur juist als bij ons, overigens,
maar in erger mate. In verscheiden stre
ken heeft het eernge dagen gevroren,
ook is hier en daar sneeuw gevallen. In
verscheiden staten van het westen is
nog nooit zoo'n koude Septembermaand
opgeteekend. Zelfs zoo zuidelijk als in
Texas doet de koude zich gevoelen.
Uit Johannesburg klinken voortdurend
klachten over de ongunstige levensom
standigheden. Er komen zooveel nieuwe
bewoners, dat de stad te klein ljjkt; van
daar zeer hooge prijzen, bijv. 250 gulden
per maand voor een kamer met kost. Er
komen veel vrouwen naar de stad om
als onderwijzeres, winkeljuffrouw, of
kantoorbeambte werk te vinden, maar
men wil ze niet alleen onder dak heb
ben, zoodat ze genoodzaakt zjjn met drie
of vier een kamer te bewonen.
Men acht het in Johannesburg noodig,
dat de overheid den staat van zaken
bekend maakte en de emigranten op
hun hoede bracht.
Het jaarlijksche verslag van het En
gelsche gevangeniswezen is verschenen
en het moet gezegd, dat het een ongun
stigen indruk geeft over den vooruitgang
van de misdaad in het Vereenigd Konink
rijk. In den loop van het verslagjaar zjjn
193 veroordeelingen tot levenslangen
dwangarbeid uitgesproken en 18,163
gevangenisstraffen opgelegd van meer
dan 12 maanden. In de hoofdstad van
Engeland vooral is de misdaad toegeno
men. want terwjjl tien jaar geleden
38,373 strafbare handelingen werden
gestraft, was dit cijfer voor 1901 53,591.
In Londen waren zooveel gevangenen,
dat in den loop van het jaar 3 a 4000
gestraften van beider seksen naar de
gevangenissen in de provincies moesten
worden gezonden.
De regeering van de Britsch-Indische
provincie Pundjab heeft tot de grootste
bacteriologische onderneming besloten,
welke de wereld ooit heeft aanschouwd.
Overtuigd dat inenting het eenige af
doende middel is tot bestrijding van de
pest heeft zij de reuzentaak op zich
genomen om in de komende vijf maan
den zeven millioen inenschen in teenten.
De Directeur van het rijkslaboratorium
te Bombay heeft de opdracht ontvangen
zich gereed te maken om 50,000 do^s
serurn per dag af te leveren.
En wat heeft het moederland, Groot
Brittanje, gedaan om te verhoeden, dat
duizenden Zuid A'rikaanders in de kam
pen van gebrek en ellende omkwamen
Maar „Carthage moest verdelgd worden."
De czaar verkeert wel onder onge
lukkige omstandighedenin den laatsten
tijd ontving hij telkens dreigbrieven. Een
onderzoek bracht aan het licht, dat zjj
afkomstig waren van politieambtenaren,
terwijl verschillende misdadige aansla
gen tevens door geheime politiemannen
zijn gepleegd. Waarschijnlijk was hun
doel de geheime politie, zeer sterk in
aantal, in stand te doen bljjven, naar
dien over de hooge kosten ervan nogal
woidt geklaagd. Zelfs de chef der Russi
sche geheime politie te Parijs schjjnt in
de zaak betrokken te zjjn.
Tijdens de jongste uitbarsting van de
Soufnère op St. Vincent is de krater
opening zoo laag komen te liggen dat
men voor instorting van den geheelen
berg vreest. Een gedeelte van de kust
van het eiland is opnieuw verzakt,
daarentegen is in het zuidoosten de
kustlijn gestegen. Over een groot uit
gestrektheid is de oogst van arrowroot,
cacao en suiker vernield.
De Soufrière braakt nog steeds rook
wolken uit, en ook het onderaarsch
gerommel is nog niet opgehouden, zoo
dat de bevolking zeer ongerust bljjft.
De Vesuvius is nog steeds in werking.
Een Italiaansch geleerde heeft verklaard
dat binnenkort een regen van zwavelvuur
uit den berg is te wachten. De Napel
sche bevolking is dientengevolge zeer
ongerust.
Uit Friesland meldt men:
Trokken Friesche veenarbeiders vroe
ger tijdelijk naar Thorne in Doncaster
(Engeland) om daar in die venen werk
te vinden; zij gaan er zich thans met
terwoon vestigen. Zjj hebben het daar
naar hun zeggen beter dan in de
Friesche venenhooger loon en korter
werkdag (10 uur per etmaal als maxi
mum).
Keten zooals in Friesland, kent men
er niet, ieder arbeidersgezin krjjgteene
flinke woning.
Zjj hebben in de veenderjj altijd werk
(in Friesland maar eenige weken in het
voorjaar) en dit is voor de arbeiders zeer
veel waard. Dit is een gevolg van den
aard van den bodem in Thorne, die,
als het veen afgegraven is, een lichte
soort kleigrond is. Deze grond wordt na
afgraving van het veen dadeljjk geëga
liseerd, en reeds het eerste jaar geeft
de grond een goeden oogst. Men verbouwt
er uitsluitend fjjne vruchten, die in de
omgelegen steden aftrek vinden tegen
flinke prjjzen.
Reeds Zondagochtend hadden een der
tigtal personen, onder wie enkele kinde
ren, post gevat vóór den ingang der
publieke tribune van de Tweede Kamer,
om zich een plaats te verzekeren bij de
opening der zitting op Dinsdag.
In de gehouden vergadering der Ver-
eeniging voor lijkverbranding werd me
degedeeld, dat het Hooftbestuur onder
handeld heeft met de gemeente Borculo
over een terrein om daar eventueel een
crematorium te bouwen. Onjuist is dus
het bericht dat het crematorium reeds
zal worden gebouwd. De Raad heeft zich
bereid verklaard een gunstig terrein,
groot 2800 vierk. M., in erfpacht af te
staan, tegen een retributie van ƒ15 per
jaar. De onderhandelingen zjjn nog gaan
de. Het Hoofdbestuur vroeg machtiging
die voort te zetten, en verkreeg die na
korte gedachtenwisseling. Financieel zal
de bouw mogeljjk zjjn door het ont
vangen van eene erfenis van 60,000.
Maandag is H. M. Koningin Wilhel-
mina te 'sGravenhage aangekomen en
daar zeer hartelijk ontvangen. Een
kindei koor zong H. M. een welkomstlied
toe. Onder het publiek heerschte de
grootste geestdrilt.
Zaterdagavond had op de tramljjn
ZulphenEmmerik een ernstig ongeluk
plaats aan den 'loldjjk. De locomotief
sprong uit de rails, tuimelde aan den
rechtei kant uit het spoor, stortte op
haar zjjde in de bermsloot, en kwam
ten slotte door een laatste wending
geheel onderste boven, met de wielen
in de lucht in de sloot te liggen.
Het bleek dat de machinist ernstig
gewond was.
Een onderzoek naar de oorzaak van
het ongeval had inmiddels aan het licht
gebracht, dat men hier te doen had met
een opzettelijke poging om de tram te
doen ontsporen. Van een hoop rails die
een eind verder aan den weg opgestapeld
liggen was er nl een afgehaald, en
dwars over den weg gelegd. De botsing
van de locomotief met dit voorwerp,
dat ondanks het groote lichtvermogen
der treinlantaarns in het donker niet
te onderscheiden was, veroorzaakte het
ongeval. Natuurljjk is direct een onder
zoek ingesteld naar de daders. Met het
oog op de zwaarte van het stuk rail
moet hier ongetwijfeld aan meer dan
één persoon worden gedacht.
H tARLEM 16 September 1902.
Aan de Gemeentebegrooting over
1903 ontleenen wjj eenige cjjfers.
Het dienstjaar vangt aan met een
batig saldo van ƒ96092,60.
De gewone inkomsten worden geraamd
op ƒ1,52354410; de buitengewone op
355,827.gewone uitgaven op
1.509,783,10 de buitenwone op
ƒ332,588, waardoor een batig saldo
kan verkregen worden van ƒ37000.
De belasting naar het inkomen stjjgt
met ƒ47500, het verschil tusschen het
toegestane in 1902 en het gevraagde
voor 1903, niettegenstaande verschil
lende heffingen hooger cjjfers toon'en.
Er is dus voor 1903 weer verhooging
te wachten van het percentage voor de
belasting op het inkomen.
Voor de kosten van Huishoudelijk
Bestuur wordt /6000.meer aange
vraagd dan voor 1902. Ook de kosten
van invordering der inkomstenbelasting
is ƒ2000.hooger; die voor wegen,
straten enz. 9000.
Politie vraagt f 21000 meer dan in
1902; dit groote verschil verklaart zich
door een voorgestelde vermeerdering van
de politiemacht met twintig agenten;
ophalen van asch en vuilnis ƒ14000
meer en de toepassing der Woningwet
vraagt f 2200.als geheel nieuwe post
op de begrooting.
Voor Lager Onderwjjs wordt ƒ25000
hooger geraamd dan in 1902, of 65000
meer dan in 1891 werd uitgegeven, de
verhooging der jaarwedden en aanstel
ling van personeel zjjn hiervan in hoofd
zaak de reden, alsook het aanschaffen
van nieuw meubilair voor de zesde tus-
schenschool. Middelbaar en Hooger On
derwijs blijven ongeveer geljjk.
De kosten voor andere scholen en voor
kunsten en wetenschappen worden /2000
hooger geraamd; reden, de Stads Biblio
theek en de huishoudschool eischen hoo
ger bedragen.
Voor Armwezen is de raming 3000
hoogerrenten en aflossingen ongeveer
f 73000 hooger.
Hoofdstuk Pensioenen vraagt 4000
meer en bij hoofdstuk 10 een nieuwe
post van 3000 voor verzekering betref
fende de Ongevallenwet.
De Duinwaterleiding en de lichtfa
brieken hebben eene afzonderlijke be
grooting. Voor waterleiding wordt het
batig slot gesteld op 9753,09, maar
dit kan natuurlijk meevallen, evenals
dat der lichtfabrieken, gesteld op ƒ9300,
en dit niettegenstaande de gemeente op
de Electrische centrale eenige duizenden
zal moeten toeleggen.
Het Haarlemsch Muziekkorps geeft
a.s. Donderdag 18 September in het
Brongebouw het laatste Harmonie Con
cert in dit seizoen, en wel uitsluitend
met werken van Richard Wagner. De
uitvoering wordt goed voorbereid, zoo
dat het Haarlemsche muzikaal publiek
een genotvollen avond wacht.
