TpSjfgr
Coqaelin Cadet.
Mot van't Algemeen.
Meid-Alleen.
N G E Z 0 N I) E N.
SCHOUWBURGMAATSCHAPPIJ.
Amsterdamsch Lyrisch Tooneel.
Op Verzoek:
Verwacht
Donderdag 27 November.
Departement Haarlem.
De Heer W. C. GOTELING VINNIS
Altyd nette Dienstboden
Meid-Alleen,
Woensdagavond werd door Dr. F.
A. F. C. W'eni, Hoogleeraar in Plant
kunde aan de Rijks-Universiteit te
Utroeht in het Brongebouw een voor
dracht over Wildernis en Cultuur in
Suriname gehouden. Zij ging uit van
het Koloniaal Museum alhier. Eerst
werd een beeld gegeven van het terrein
en aangetoond werd de invloed die de
van Zuid naar Noord stroomende rivie
ren er op uitoefenen.
Aangaande den plantengroei werd er
op gewezen hoe merkwaardig door de
natuur aan de behoeften der plant werd
tegemoet gekomen.
Als zeer weelderig werd de Suri-
naamsche plantengroei omschreven en
eenig denkbeeld gegeven van de oer
wouden, die nog slechts voor een gering
deel zijn bezocht.
Bij het bespreken der cultures gaf
Spreker als zgne rneening, dat cacao
er te veel wordt verbouwd en dat de
suikerteelt er onder gunstiger omstan
digheden verkeert dan op Java.
Ten slotte werd de belangstelling in
het veelbelovende Suriname ingeroepen.
De bijeenkomst was druk bezocht.
In de Rotonde van het Museum
van Kunstnijverheid is Zondag eene
tentoonstelling geopend betrekking heb
bende op de oud Egyptische versierings
kunst.
Die hoogst artistieke, doch zeer een
voudige opvatting dezer kunstuiting,
die voor de groepeering van figuur en
ornament door de sobere symbolieke
voorstellingen zoo duidelijk spreekt, be
vat beginselen en gegevens, waarvan
onze moderne kunst nog meningen wenk
ter harte kan nemen.
Zondag is de toegang kosteloos.
Tot lid van Teylers Tweede ge
nootschap is benoemd in plaats van Dr.
D. Lubach te Kampen, overleden, Prof.
Dr. Hugo de Vries, Hoogleeraar te Am
sterdam.
De Directeur van het Museum van
Kunstnijverheid te Haarlem, de Heer E.
A. von Saher, werd in de jongste ge
houden algemeene vergadering tot Eere
lid benoemd van den Kring „de Scalden"
te Antwerpen, eene Kunstkring die zich
de bevordering der versierende kunsten
en der kunstambachten ten doel steld.
Collecte Boeren Hulpfonds 25
November as.
Terug op de hoeve...
Rood gaat de zon onder over het
Afrikaansche land. Rood, als gedoopt
in bloed. De zonnestralen hebben ge-
gegloeid en gezengd den ganschen dag
en geen boom bood schaduw, geen
struikgewas wuifde koelte toe in het
verwoeste land aan de afgematte reizi
gers. Een uiteenloopend drietal was het:
een vrouw in den bloei van 't leven
naar de jaren maar vervallen en zeer
bleek, met een blik vol oneindige droef
heid in de holle oogen als die rusten
op het kind aan haar hand, een grijsaard
moede en gebogen. Tachtig jaren had
hij doorleefd en gedurende al dien tijd
een eeuw achterwaren geruchten
tot hem doorgedrongen, had hij rampen
en rechtsverkrachting aanschouwd, had
hij zelf geleden, bang en veel, als zijn
gansche volk. Een eeuw van wreedheid,
geweld en onrecht!...
En thans telde hij tachtig jaren en
boog zich zijn hoofd naar het graf en
thans stond hjj bij de zwarte puinhoopen
zijner verbrande hoeve, met zgn dochter,
met zijn kleinzoon, zgn eenige nu. Het
kind zag hem aan met groote verwon
derde kinderoogen in een uitgemergeld
gezichtje. Het kwam met zgn moeder
uit een concentratiekamp.
„Grootvader, moeder zei, dat wij naar
huis gingen. Wanneer komen wij er
nu?" Het zag zijn moeder schreien, het
durfde haar niet vragen.
Maar nu hief zg de hand op, zulk
een uitgeteerde hand en dof klonk haar
stem, als van een die geweend heeft,
maandenlang.
„Dat was ons huis, daar, dat!"
Haar voet stiet tegen een half ver
koolden balk, over zwart gebrande
steenen en door met droog zand over-
stoven puin ging zg, wankelend.
„Hier was een spruit, hij is verdroogd,
„ginds weidden de ossen, zij zijn ge
slacht, daar graasden de paarden, zg
„werden weggedreven, hier liepen de
„schapentoen de Engelscheu ons
„bosch in brand staken, tastte het vuur
„ook de weide aan en de dieren renden
„als dol tegen de vLmmen in en..."
Zij zweeg eenige oogenblikken, toen
ging zij voort, hopeloos:
„Ik heb dat alles moeten aanzien;
„met de kinderen, met alle zes, stond
„ik daar, in den boomgaard. Zij staken
„toen het huis in brand en begoten de
„boomen met petroleum. Toen moesten
„wij naar het concentratiekamp en daar
„stierven de kinderen, vgf stierven er
„van de zes, vijf.
Zij sloeg haar armen om het kind:
»Nu is hg alles wat ik nog heb, alles."
„En hij is een schakel iri den keten,
die het vrjje verleden van ons volk bindt
aan een vrije toekomst"
De stem van den grijsaard beefde,
bij het heilige woord, dat heenwees naar
den tijd die komen zal voor Zuid-Afrika,
eens, gewis.
De bleeke vrouw schudde het hoofd,
zg kon niet meer gelooven aan die toe
komst zij kón niet. Waar zij zag aan
schouwde zij graven... O, was geheel
Transvaal, gansch de Oranje-Vrijstaat
niet één groot graf, waarin lag begraven
al de hoop, geheel de verwachting van
een heldenvolk, dat goed en bloed en
leven heeft opgeofferd voor zijn ideaal,
dat heeft gestreden en geleden, manlijk,
kloek en dapper, als geen enkel volk
ooit te voren.
Ook de grijsaard boog het hoofd, zijn
hart was als verscheurd in zgn borst,
hij voelde zich zoo zwak, zoo oud. Waar
waren zgn zonen Zg moesten helpen
om dien droom eener vrije toekomst te
maken tot werkelijkheid...
Ja, waar waren zij Afgemaakt bij
Elandslaagte, weggekwijnd op een ge
vangenisschip, gestorven met een dank
gebed op de lippen voor de groote over
winning bij Magersfonlein, tot waanzin
vervallen op St. Heiena's barre rotsen,
veroordeeld tot dwangarbeid in de
steengroeven op de Bermuda's....
Hij wilde niet verder denken, hij kón
niet. Zoo was het in zijn geslacht, zoo
was het bij duitenden.
Een uiteengedreven, verarmd volk,
j een verwoest, braak liggend land, de
overwinnaar heerscher in den vollen
zin van 't woord.
Kon ooit vrijheid de vrucht ^vorden
van zooveel dwang en ellende en dood?
Ja het kón. Daar was nog één licht
punt in den zwarten nacht: de kinderen,
de uit de moordkampen nog levend terug
gekeerde kinderen. Het opgroeiend ge
slacht. Dót is de hoop van Zuid Afrika.
En op die kinderen het meest legt de
overwinnaar zgn ijzeren vuist. Hamer
slagen klonken, de stilte verbrekend met
hollen klank. De beide menschen, die
reeds zoo onnoemelijk veel hadden gele
den zagen elkander aan met oogen ver-
doisterd van angst:
Want dat wat de genadeslagDaar werd
gedouwd een Engelsche school en als de
kinderen genoodzaakt blijven daar onderwijs
te ontvangenis het volk, het heldenvolk
van Transvaal en Oranje-Vrijstaat ver
loren
„Een iedere natie heeft
zij n taal!"
De moeder klemde het kind vaster
aan het hart: „Zij zullen geen Engelsch-
man van je maken, het mag niet, het
zal niet, nóóit!
Hollandsch zul je leeren, een echte
Afrikaner moet je blijven, een Afrikaner
van Hollandschen stam. Laten ze dan
alles verbranden, stelen, rooven, ons
uitplunderen, tot een woestijn maken
ons mooie heerlijke land, zg zullen ons
nooit hebben, zoolang wij onze eigen
taal spreken, de taal van ons eigen volk
„De Generaals" de oude man ont-
blootte bij dat woord het hoofd hebben
vrede gesloten om ons volk te bewaren
voor uitsterven, voor geheelen ondergang,
nu zullen zij verder helpen, zij zullen
zorgen, dat ons volk blijft bestaan als
natie door te redden de taal voor het
opkomend geslacht.
Een groot vertrouwen klonk in de
bevende stem van den grijsaard en zijn
dochter knielde neer met haar kind in
de armen op de puinhoopen harer ver
woeste hoeve. In haar onhoog geslagen
oogen lag een gebed- En zooals zij, bidden
duizenden moeders in Zuid-Afrika. Zij
bidden voor de toekomst van hun land,
voor die hunner kinderen, onafscheidbaar,
verbonden, één. En die vrouwen, die
zooveel hebben geleden, zonder een kreet
te slaken, zg zullen hunne zonen op
voeden tot helden, de vrijheid waard.
Maar daarom mag Engeland nóóit
macht verkrijgen over die kinderen door
onderwijs hun gegeven in zijn taal, Hol-
landsche Afrikaners moeten zjj blijven,
in voelen, in denken, in weten.
En om dit mogelijk te maken komen
de Generaals, die reeds eenmaal hun volk
redden van geheele vernietiging, ook
tot ons.
Stadgenooten, verlicht hun zware taak,
Gij kunt het, dóe het
Zoo ooit te voren, dan geldt hier voor
Zuid-Afrika het woord: „Werpt Uw
brood op het water en gg zult het vin
den na vele dagen."
De toekomst van Zuid-Afrika ligt in
handen van het opkomend geslacht en
de taal is de toekomst van een volk!"
Het Comité voor de Collecte
op 25 November a s.
BURGERLIJKE STAND.
ONDERTROUW
19 Nov. J. M. B. vin Veldhu'zen en M. C.
Cornelis-en. B. van Andel tn C. G. 'i'ibboel.
K. van der Mije en S. M. Splinter.
2't lov J. F. Cramer en M. M. Keerwolf.
S. Hulseher en J. Jan' J. H H re
man en M. Sch°nk. P. de Baan in C.
C. van der Laan.
GETROUWD.
19 No». D Koele-nan en E. Boter. J. de
Blaazer rn J. G. Tiaden. B. Azier en
G. Blit'er-wyk. J. P Schouten in G.
Terwal. A. Jan=en en M. B. de D og.
J F C. Sch-idler en C. Dalebout.
M. M J. Tcrpnortcn en M. G. Scberpenkui-
zrn. Kov. K. W. 8r ekveldt en M.
Rozenkart. B. W Slakhorat en C. Fran
ken J. A. Draaijera en G. J. Nijsaen.
C. van der Stad en E. M. Uilenburg
A. Willems en A E. Bcekelaar.
GEBOORTEN.
12 Nov. A M Locrakker geb. Beekrlaar z.
M. E. van Gelder geb Schouten z
E Roeat geb Hendriks z. - ld Nov. M. J.
Kroe-e geb Wensing d. M H. A S'ar
geb. Lijdsn an 2 z. 14 N v. G. Kaan
geb. van Hu z*n z M E Ruijienaars
geb. S iph ut d. - J.Okelgeb Gylstrad.—
j. M. van Liemt. g b. Dolmansd J.M.A.
Jansen geb. Kelderman d. 15 Nov. A. M.
Huijs an geb. de Vries z. H. C. Huij-
biom geb Geeven z H M. deWitgeb
Koster z. M. van Raaob rat geb. Delissen z.
C. J. Forrer geb Vooren z 16 'or. E
Duim geb Kuijper d. P. C. Hopervorst
geb. Officier d. A. B E Scova Righini
geb Verrijk d S. Kuijper geb Kuiper d.
M Duim geb. Vier-mad G. BI ernberg
geb. Stynman d. A. M. Nix geb. Jansen z.
17 ov. M S. B van Veen geb. de Rooij z.
A van der Landen geb. Mens z M.
C. Correli'se geb Culpa d W. Mörring
geb. Hulstijn z C W. Verbeek geb.
Faas z. E. J. vagtegaal geb. van Vliet d.
H. A. Be t geb. Hermans d IS Nov.
S. de Moed geb Kune d. LH. Munnik
geb. Hedemann d A. M.S'evensgeb de
Winter z. C. A. Mackie'se geb Polled.
19 Nov. A. Vonk geb van der Eng d.
J. A. A M. Piclage geb Gouverneur z
M. Prsag geb. Takken d. C van Ketel
geb. Rijbroek z.
OVERLEDEN
12 Nov. A. Severijnse geb. Verzjjtberg 68 j.,
Na«saulaan. 13 'ov. H. v d Zeeuw 45 j
de Wit'traat, C M. H. van Baar geb. Gol-
dewijk 64 j, Schiterw. W. Sikman geb.
Dsrntson 83 t„ Zuideratr. 14 Nov. G B. v.
Weel» geb Katerberg 69 jKL Houtweg.
C B.lJosmangeb Hamakers 87 j.. Leids-hev.
H. Buitenhuis geb Sijbrant 76 Evchil-
derstr. 17 Nov. M. Steen 43 i., Gasthuis-
vest. E. Baggerman geb. v. S arkenborg
75 j KI Houtstr. 18 Nov. M Dirkageb
Schmoll 80 i.. Hage tr. A. Noordanus 14
m. d.. Magdalenastraat. J. Hartog 68 j.,
Jan'straat, A. G Dekker geb v Eekh-ut
41 j„ Dubb buurt 19 Nov. J de Ridder
2 m z, Brouwirsv. H. N. Muller 45 j.,
J. Steenatraat.
a IJ V KKThüNTi biN.
HAARLEMSCHE
Telefoon 579.
VEEMARKT 19 Nov. 1902.
Aangevoerd: Prjjs:
4 Koeien 220.— ƒ160.—
12 N. Kalveren f 17.10.
7 Schapen 25.f 20.
1 Paard
ORGELBESPELING
'n de Groote- of St. Bavokerk alhier, op
Dinsdag 25 Nov. 1902, des namiddags van
1—2 uur, door den Heer W. EZERMAN
PROGRAMMA
1. FantasieA. Hesse.
2. AdagioC. A. Fischer.
3. SonateFink.
Allegro Modereto.
Adagio.
c. Allegro a.sai.
4. AdagioHaijdn.
5 MondnachtR. Schumann.
Maandag 24 November 1902.
Directie
ENGELEN, LOM AN RAABE.
Tooneelufdeeling onder leiding
van den Hoofdregisseur
LOUIS BOUWMEESTER.
Familiedrama in 3 Bedrijven, van
HENRIK IBSEN.
Aanvang 8 uur.
Balcon 2.Stalles 1.75;
lste Loge 1.50 Parterre 1.25:
2de Loge ƒ1.Gaanderij ƒ0.40
MAATSCHAPPIJ
Buitenarewone Vergada-
ring met Dames, op
Maandag 24 November 1902,
des avonds te aoht uur, in het
BRONGEBOUW.
Spreker*
van 's Gravenhage.
Voorts zullen in den aanstaan
den winter eene lezing houden:
Op 22 December 1002 de
Heer F. Th. GRABIJN van
Haarlem.
Op 10 Januari 1003 de Heer
Dr. L. BLEEKRODE von 's Gra
venhage.
Op 16 Februari 1003 de
Heer G. HULSMAN van Zand-
voort.
Kaarten voor Dames zgn a 1.
en voor Kinderen van Leden be
neden 18 jaar a 0.50 te bekomen
bij DE ERVEN LOOSJES.
Plaatsen zullen te bespreken zgn
aan het Brongebouw.
De kaarten zullen dezer dagen
aan de leden worden toegezonden,
en worden zij die nog tot het
lidmaatschap willen toetreden uit-
genoodigd, daarvan kennis te willen
geven aan den Penningmeester den
Heer P. LOOSJES, Ged. Oude
gracht.
liet Bestuur:
Dr. J. NIEUWENHUIJZEN
KRUSEMAN, Poorzitter.
Mr. H. J. D. D. ENSCHEDÉ,
Secretaris.
gevraagd en aangeboden,
door Mej. WONNINK, Nassau-
laan 56. Ook Buitenmeisjes.
Wordt gevraagd in een kleine
familie, wegens ziekte, om dade-
ljjk in dienst te treden, een flinke
P.G., die goed kan koker, en wer
ken en van zeer goede getuigen
voorzien is.
Brieven franco onder Nó. 843
aan het bureau van dit blad.
