HAARLEMS CH
fierste Biaü.
No. 97
TRLEPHOONNUMMER
144
van WOENSDAG 3 December
Znid-Afrikaansehe-Literatunr.
Itibdingbn. (Dr. "W. van) De Oorlog in Zuid-
Afrika le Tijdvak. geb 1,90.
Hovmxyke. (N.) Ze» maanden bjj de Commando's.
Klopbbbs. (P. J.) Alles zal rech kom. Metillus-
tratiën. ing 1,25, geb. 1,65.
Rokpbi.. (Fbkdebik) Marthinus Thennis Steyn.
Met 18 platen.
Viljosn. (Bbn) Mijne herinneringen uit den
Anglo-Boerenoorlog. ing 2,50.
Stbaadin. (a. van)) De Rapportrijder. Een ver
haal uit den Boerenoorlog. Met 8
platen. geb. f 2,25.
Faljl&n horst, (C.) De Helden van de Vaalrivier.
Nieuwsberichten
4
Uitgave van DE ERVEN LOOSJES, Gedempte Oudegracht 88. Vierentwintigste Jaargang.
TELEPHONISCHÏ TERBINDIN#
met AMSTERDAM.
ABONNEMENTSPRIJS
Per drie maanden —,28.
franco p. post —,40.
AttonderUJke no minera 8 centen per stuk.
PrQs per Advertentie van 1—5 regels f 0.25, elke regel
meer 5 cents, groote letters naar plaatsruimte.
VERSCHIJNT:
Dinsdag- en Vrijdagavond.
Advertmtim worden aangenomen lot DINSDAG en VBUDAG du midden ten 12 ure, die alsdan zoo mogelijk nog worden geplaatst.
ing. 1,90, geb. 2,40.
Gedenkschriften van Paul Krnger ing. 3,50.
PjtNNiite (LVerdedigers en Verdrukkers der
Afrikaansche Vrqheid Karakter
schetsen van Mannen van beteeke-
nis uit den Eng -Zuid-Afrik Oorlog
18991902 Met portretten en
penteekeningen van J. Hoy nek van
rapendrecht, C. Koppenol en J.
Linae. ing. 2,25, geb. 3,—.
idem. De Oorlog in Zuid-Afrika De strijd
tusschen Engeland en de verbonden
Bóeren-Republieken Transvaal en
Oranje-Vrijstaat in zijn verloop ge
schetst 3 dln. geb. 9,50
ing. 1,90, geb. f 2,50.
Met 4 platen geb 1,90.
p o s T E It IJ E N.
De DIRECTEUR van het Postkantoor
te Haarlem brengt ter algemeene ken
nis, dat gedurende het a.s. Sint:
Nioolaasfeest het kantoor voor de
PAKKETPOST zal zijn geopend:
Op 2, 3, 4, 5 en 6 December
van 7.30 'smorg. tot 0.30 uur
's avonds (Spoortijd), en noodigt het
publiek in zjjn eigen belang uit:
lo. De Pakketten stevig in te pakken.
2o. De Pakketten en Adreskaarten van
duidelyke opschriften te voorzien.
3o. De Adressen door middel van lijm,
stqfsel of gom, op de Pakketten
vast te hechten, indien ze niet
op de omslagen der Pakketten zelf
geschreven kunnen worden.
N.B. Men gebruike daartoe vooral geen
lakdaar de Adressen dan zeer
licht loslaten.
Verzending van meer dan eén Pakket
bij één Adreskaart is niet toegelaten.
Tweede Kamer. Dinsdag werd het
debat over de Indiesche Begrooting voort
gezet. De heer van Kol wees bjj de
afdeeling Binnenl Bestuur op verschil
lende gebreken in de organisatie van
het korps ambtenaren, over wier ge
halte wat takt en plicht betreft hij
klaagde. Hjj wenschte promotie zonder
verplaatsing, en beweerde, dat veel
hoofdambtenaren in de buitenbezittingen
even weinig van hun gewest weten als
wij van de Noordpool, en drong er, als
op een daad van gezond imperialisme,
op aan, dat de Reg. haar gezag en
gebied zou uitbreiden over partikuliere
landerijen op Java. Bij dezen laatsten
wensch sloot de heer Fock zich aan. De
Min. van Kol. verklaarde te overwegen,
de keuze voor hooge ambten te ver
ruimen. Hg erkende het nut eener zoo
groot mogelijke stabiliteit in het ambte
naarskorps, omdat veel afhangt van
aanraking met de inlandsche hoofden,
en ook, dat er iets gedaan moet worden
ten aanzien van de partikuliere lande
rijen op Java, al oordeelde hij, dat de
toestanden te zwart worden geschetst.
Bij de afdeeling Europeesck Bestuur be
loofde de Min. den heer Heisdingen een
onderzoek naar de misbruiken bij de
vendutieën in Deli, waaraan die afge
vaardigde het slap bestuur aldaar toe
schreef, en aan den heer Fock beloofde
de Min. te zullen overwegen gelijkstel
ling van de rezidenten op Java en in
de buitenbezittingen. De heer van Kol
bepleitte gelijkstelling van inlandsche
met Europeesche ambtenaren. Hjj
wenschte het aanleggen van een rang
lijst voor de inlandsche ambtenaren,
wat volgens den lieer Fock niet prak-
tiesch was. De Min. antwoordde, dat
reeds van een groot aantal inlandsche
ambtenaren een lijst wordt aangehouden.
De noodzakelijkheid van absolute ge
lijkstelling van Inlandsche met Euro
peesche ambtenaren zag de Min. echter
niet in, maar hjj zou zjjn aandacht
schenken aan eene regeling van de
rechts pozitie der ambtenaren. Na de
pauze werd besloten, na afdoening der
Indiesche Begrooting, in de afdeelingen
te onderzoeken. Bij het voortgezet debat
over de Indiesche Begrooting verklaarde
de Min. niet te kunnen voldoen aan den
wensch van den heer van Karnebeek, om
den post voor reorganizatie van het
inlandsch bestuur op de Fanah Bohboe
eilanden terug te nemen. De bevolking,
zoo verklaarde de Min. den heer Pjjn-
acker Hordijk, zal er niet zwaarder door
worden gedrukt. De stemming over den
begrootingspost werd aangehouden. Bij
het verder debat schetste de heer van
Kol den Sultan van Deli als een nutte-
loozen ouden heer, schatrijk geworden
door het tabaksmonopolie, die niets voor
de bevolking doet, en die z.i. dan ook
op zjjn plicht moet worden gewezen.
De heer Cremer oordeelde het niet in
het belang van land en bevolking, zich
aldus over een met ons bevrienden vorst
uit te laten. Ook de Min. meende, dat
het niet aanging den Sultan te dwingen
zijn geld voor het een of ander te be
steden. Ook keurde de Min. het af, dat
de heer van Kol zóó sprak over den
Sultan, van wien hjj gastvrijheid had
ondervonden, en die zich hier niet kon
vesdedigen. De post betreffende reorga
nisatie van het inlandsch bestuur op de
Fanah Boehboe eilanden werd gehand
haafd met 50 tegen 10 stemmen. In
zake de landbouw-kredietbanken be
toogde de Min., dat men met Staats
bemoeiing zeer voorzichtig moet zijn,
en dat Indië geen groote banken moet
hebben, maar dat in de toekomst in
tegendeel hulp te verwachten is van
kleine rffwa-banken, en in dezen zin wil
de Min. het partikulier initiatief steunen.
De heer van Kol kwam op tegen de
hem toegediende berisping. De heer De
Visser verdedigde de zendelingen, die
door den heer van Kol beschuldigd waren
te staan in dienst van het kapitaal. De
heer Cremer vestigde de aandacht op
den achteruitgang van den veestapel
gedaan zou kunnen worden. De heeren
van Limburg Stirum en Fock bespraken
het kontrakten-stelsel bjj de koffiekul-
tuur, omtrent welk stelsel ook de heer
Pijnacker Hordijk inlichtingen vroeg,
welke inlichtingen door de Minister ge
geven werden, waarna art, 51 werd
goedgekeurd.
In de zitting van Woensdag, bjj voort
zetting van de behandeling der Indie-
schen Begrooting, kwam de Min. van
Kol. bjj de afdeeling Boschtcesen op tegen
de bewering van den heer van Kol, dat
niet-toepassing der natuurlijke bebos-
sohing door den heer de Ras voorge
staan, een gevolg zou zjjn van ambteljjke
sleur. Hjj betoogde tegenover den heer
v?n Karnebeek, dat er slechts gekapt
wordt naar het plan om in 100 jaren
de bosschen te zijn rondgegaan en ver
zekerde aan den heer Fock, dat gewaakt
zal worden tegen misbruiken bjj het
optreden der bosch-politie buiten de
bosschen, en dat de bezwaren van den
gewezen resident van Rembang door de
Indiesche Regeering nauwgezet zjjn
onderzocht. Bjj de afdeeling Onderwijs
bepleitte de heer Ketelaar lotsverbetering
voor onderwijzers, oprichten van Goe-
vernementswege van een volledige kweek
school vóór onderwjjzers met leerschool,
practiesch onderwjjs en uitbreiding van
het aantal onderwjjs-inspeeteurs. De heer
Bos wenschte naast de landbouwschool
te Buitenzorg, die nuttig is voor groote
kuitures, flinke organizatie van het land
bouwonderwijs voor de inlandsche be-
bevolking. De heer Terlaan sprak de
hoop uit, dat de Minister groote sommen
zal overhebben voor het onderwjjs tot
verheffing van de Inlandsche bevolking,
bepleitte school voeding, kleeding en va
kantie-koloniën, en sloot zich verder bjj
het betoog van den heer Ketelaar aan.
Spreker kwam op tegen het wezen van
inlandsche kinderen van Europeesche
scholen. De heeren de Visscher en Bij-
leveld bespraken verschillende onder-
wjjsaangelegenheden en bestreden het
betoog van den heer Terlaan ten aan
zien van schoolkleeding en voeding. De
Min. van Kol. deelde mede, dat hjj voor
nemens is voorstellen te doen tot ver
betering van de pozitie der onderwijzers.
Steun voor partikulier initiatief bij voor
bereidend lager onderwjjs kon de Min.
niet toezeggen. Hij betoogde voorts, dat
schoolvoedtng en kleeding geen Staats
zaak is, en oordeelde, dat practiesch
onderwjjs voor een dessa, dient
gepaard te gaan met uitbreiding van
elementaire begrippen omtrent den land
bouw. De Min. hoopt bjj een volgende
begrooting voorstellen te doen tot het
openstellen van de gelegenheid om in
Indië zich voor universitaire opleiding
voor te bereiden. Bij het verdere debat
bracht de heer van Kol nog eenige
punten ter sprake, o. a. de scholen in
de Minahasse, waarbjj bleek, zeer ten
genoegen van den heer de Visser, dat
de afgevaardigde van Enschedé in de
Minahasse was bekeerd, n.l. in zoover
deze nu tot de overtuigiug was ge
komen, dat de Katholieke zus'ers van
Femohon wel vergunning tot het geven
van onderwijs behoorden te krjjgen. De
Min. beloofde eene spoedige beslissing.
Voorts betoogde de heer van Kol, dat
de billijkheid gebiedt, dat aan inlandsche
jongelieden beurzen worden gegeven,
om hier te lande te studeeren. Ook meis-
jens wenschte hij daarvoor in aanmer
king te brengen, en hij had daarbij
vooral op 't oog de begaafde dochters
van den Regent van Japara, die zich
gaarne naar Europa zouden begeven.
De Min. toonde zich niet ongenegen steun
te verleenen.
Donderdag, bjj voortzetting van het
debat, beloofde de Min. van Kolon. den
heer van Kol, bjj gebleken noodzakelijk
heid, subsidieenng van twee verpleeg
inrichtingen, alsmede maatregelen te
zullen nemen ter verbetering der ge
neeskundige hulp aan inlanders. De heer
van Kol opperde tal van bezwaren tegen
de Indiesche Mjjnwet, en achtte het
salaris voor den uitgezonden Koinmis-
saris Loudon ergerljjk hoog. De Min.
verdedigde de uitzending van den heer
Loudun tegenover den heer van Kol, en
verklaarde geen klachten te hebben ver
nomen over inbreuk op eigendomerecht
bjj mjjnontginning. De Min. verzekerde
aan de heeren Fock en van Limburg
Styrum, dat de kwestie betreffende ver
betering der havenwerken teSoerabaya
mogeljjk opgelost zal worden. Aan den
heer van Kol, die aandrong op reorga
nizatie van den Indieschen waterstaat,
verklaarde de Min. dat bjj het tot stand
komen van decentralizatie van zelf dient
zal moeten worden herzien. De heer van
Kol bepleitte nogmaals een algemeen
irrigatieplan voor Java. De Min. achtte de
bedoeling van den heer van Kol niet vol
komen duideljjk, maar onderschreef diens
meening om kleine terreinen te irri-
geeren, en deelde mede, dat de Goev.-
Generaal machtiging heeft om de irri
gatie-afdeelingen uit te breiden. De Min.
kan aan den heer Terlaan thans geen
lotsverbetering van de postambtenaren
toezegging. Toepassing van het systeem
draadlooze telegrafie door den heer Pjjn-
acker Hordijk voorgestaan, achtte de
Min. voor een verbinding Palembang-
Billiton, vooral met het oog op het tele
gram-geheim, vooralsnog ongewenscht.
Na de pauze werd besloten avondzitting
te houden; voorts om gedurende De
cember s' Maandags om halt twee te
vergaderen, en de overige dagen, ook
's Zaterdags, de vergadering te 10 uur
aan te vangen. Dinsdagmorgen behan
deling van de suiker-konventie en daarna
de Staatbegrooting. Bjj het voortgezet
debat over de Indiesche Begrooting werd
van verschillende zjjden aangedrongen
op krachtige bestrjjding van het drank
gebruik bij het Indiesche leger. De Min.
verklaarde aan den heer Fock, dat de
financieën thans niet toelaten overbren
ging van het Dep. van Oorlog van Ba
tavia naar Bandoeng, ai acht de Min.
zulks hoogst gewenscht voor oorlogstjj-
den. Detacheering van Miliciëns naar
Indië wil de Min. bevorderen. Tegen
drankmisbruik wil hjj alles doen, maar
hij is toch tegen gedwongen afschaffing,
daar dit bjj het leger ondoenlijk is. De
heer Marchant lichtte een am. toe tot
schrapping van den post van f 187,000
voor verdediging der werken van de
hoogvlakte van Bandoeng. De heer Fok
ker lichtte een am. toe tot schrapping
van f 37.000 voor verdedigings werken
voor Poeloe-Wé.
In de avondzitting besprak de heer
Seret de verdediging van Java. Het plan
der Reg. vond instemming bij hem en
hjj bestreed het am. van den heer Mar
chant. Het geld voor het Regeeringsplan
gevraagd, waardoor Java van weerloos
weerbaar zou worden, mag geen bezwaar
zjjn. Hjj zou stemmen tegen het am.
Marchant c. s. en ook bestreed hij het
am. Fokker. De heer Verhey, al wilde
hjj ook gaarne zeker zjjn, dat men in
derdaad met de gevraagde som er af
zal zjjn, sprak ook zjjn ingenomenheid
met het plan der Reg. uit en kon zich
niet vereenigen met het am. Fokker.
De Min. van Kolon. verdedigde zjjn stand
punt. Hjj wees er op, hoe hij zooveel
mogeljjk naar bezuinigingheeftgestreefd,
en bestreed de amendementen. De heer
van Karnebeek zou stemmen tegen het
