HAARLEMSCH
Eerste Blad.
No. 76 Uitgave van DE ERVEN LOOSJES, Gedempte Oudegracht 88. Vijfentwintigste Jaargang.
144
van WOENSDAG 23 September 1903
Nieuwsberichten.
TELEPHOONNUMMER
TELEPHONISCHE VERBINDING
met AMSTERDAM.
ABONNEMENTSPRIJS
Per drie maanden ~,25,
franco p. post —,40.
nommers 3 centen per stuk.
t w
Afzonderlijke
Prijs per Advertentie van 1—5 regels f 0.25, elke regel
meer 5 cents, groote letters naar plaatsruimte.
VERSCHIJNT
Dinsdag- en Vrijdagavond.
Advertmtün worden aangenomen tot DINSDAG en VRIJDAG des middags ten 12 ure, die alsdan too mogelijk nog worden geplaatst
Vrgdag heeft de heer Mackay nage-
lukwensching door den heer van Alphen
het Voorzitterschap aanvaard. Het
ontwerp-adres van antwoord werd aan
de afdeelingen verzonden.
De rede van den Min. van Fin. meldde,
dat het tekort over 1902 is ingekrompen
tot f 2,351,712,48V,.
Thans schjjnt er kans te bestaan op
tusschenkomst der mogendheden ten
opzichte van Macedonië.
In het rapport der Engelsche Balkan
commissie is gezegd Rusland en Oosten
rijk erkenden de gebreken van het
Turksche bestuur en maakten een her-
vormings-plan op, maar zij bleven in
gebreke de middelen te verschaffen om
die hervormingen in te voeren. Enge
land, als een der voornaamste onder
teekenaars van het tractaat van Berljjn
is zeker gerechtvaardigd wanneer het
de mogendheden oproept voor onmiddel
lijk en gezamenlijk optreden. Zij zouden
moeten eischen, dat de Turksche troepen
uit Macedonië worden terug getrokken
dat een Christen gouverneur wordt be
noemd onder wiens toezicht het civiele
en militaire bestuur zou moeten staan
en de invoering van een gendarmerie
gecommandeerd door Europeesche offi
cieren.
Voor deze eischen kan Engeland re
kenen op den steun van Italië en Frank
rijk, Oostenrijk en Rusland kunnen geen
tegenstand bieden, zonder den ernst van
hun plannen voor hervorming in twijfel
te doen trekken. In afwachting van
interventie gaat het moorden en branden
voort, als of er geen zedelijke wet der
menssheljjkheid bestond.
De Turksche troepen liggen in hun
verschansingen aandeBulgaarsche grens
gereed om tot den aanval over te gaan.
De treinen die uit Bulgarije komen,
gaande naar Turkije, stoppen aan de
grens. Alle reizigers en hun bagage
worden aan een zeer nauwkeurig onder
zoek onderworpen. Bulgaren worden
teruggezonden. De Bulgaarsche reser
visten, die onder de wapenen geroepen
■werden, toonden luide hun blijdschap
dat zij het land mochten dienen.
Onder het grootste enthousiasme ver
lieten zij hun dorpen. De niet weerbare
bevolking, verwanten en vrienden, die
achter moeten blijven, jnichte hen toe.
Zaterdagochtend is er op het Elysée
ministerraad gehouden onder voorzitter
schap van Loubet.
Delcassé zette den toestand in het
buitenland uiteen en sprak in het bij
zonder over Macedonië. Hij gaf te kennen
dat Rusland en Oostenrijk-Hongarije
vast besloten wareu, niet anders tusschen-
beide te komen dan om het tot stand
brengen der geëischte hervormingen te
verhaasten. Andere mogendheden onder
steunen de pogingen, daartoe aangewend
door de regeeringen te Petersburg en
Weenen.
Er bestaat sedert eenigen tijd te Lon
den een maatschappij, die zich ten doel
stelt een tuinstad aan te leggen, een stad,
waarin de huizen niet opeengepakt zullen
staan, maar wjjd uiteen, met tuinen en
parken, veld en bosch binnen haar gebied.
De maatschappij heeft dezer dagen haar
prospectus verzonden. Het plan is voor
160,000 een stuk land aan te koopen
van ongeveer 3800 acres groot. Het ligt
in de buurt van Hitchin. De spoor van
daar naar Cambridge loopt er door. In
het gebied liggen een paar gehuchten,
hofsteden en buitenverblijven, graan
velden en woud.
Aangaande zjjn ontslagneming deelde
Chamberlain nog mede, dat toen hij en
Balfour in het begin de aandacht ves
tigden op de verandering in Engeland's
handelstoestand, noch de een, noch de
ander voornemens was een geschil te
doen ontstaan dat de staatkunde kon
betreffen. Niettemin hebben de hoofden
der liberale partij va° het begin af het
denkbeeld van een fiscaal onderzoek ver
worpen zonder gewetenswroeging be
dienden zjj zich van het dure oudbakken
brood, aldus een werkelijk vooroordeel
doende ontstaan bjj gemis van een volle
openlijke discussie.
Gevoelende dat het vraagstuk van de
voorrechten voor de koloniën als een
vraagstuk van onmiddellijke praktische
staatkunde niet met hoop op succes op
den voorgrond kan worden gebracht,
schoon er een krachtige meening bestaat
vóór répressaille maatregelen, meent
Chamberlain, dat hy zijn program het
best kan dienen buiten het kabinet, dus
neemt hjj zijn ontslag.
De Daily News zegt: Chamberlain
heeft eens de liberale partij verbroken
en laat nu de unionistische partij a's
een volslagen wrak achter. Maar hjj
heeft ook zich zelf te gronde gericht,
zjjn loopbaan is geëindigd. Hjj erkent
openljjk, dat zjjn politiek mislukt is.
Terwjjl sommige bladen uitspreken dat
thans de politieke loopbaan van Cham
berlain gesloten is, zijn erookdiemee-
nen, dat hjj zich voorbereidt om met
Balfour samen te werken, tot bereiking
van hun plannen.
De meening bestaat, dat het ontslag
der drie Engelsche ministers gevolgd
zal worden door dat van meerdere.
De keizer van Oostenrijk had de vorige
week een legerorde uitgenoodigd, waarin
verklaard werd, dat hjj als oppersten
bevelhebber van het leger nimmer zou
toestemmen in den eisch om voor de
Hongaren in zijn leger het Duitsch
waarin de commando's gegeven worden,
af te schaffen. Dit heeft groote verbit
tering verwekt. De opgewondenheid
neemt met den dag toe.
Alle bladen, zelfs zjj die tot nu toe
een gereserveerde houding aangenomen
hadden, zjjn thans scherp in hun af
brekende critiek. Gewaarschuwd wordt
voor straatbeweging, daar een passieve
tegenstand veel betere uitwerking heeft.
En in het gebruik van dit verdedigings
wapen heeft de stad Felegyahaza reeds
een voorbeeld gegeven. Zjj besloot geen
belasting meer te doen innen, of zelfs
belastinggelden aan te nemen.
Onder de leden van het Budapester
gemeentebestuur is een beweging om
een soortgelijk besluit te nemen. De
ambtenaren der hoofdstad vroegen den
burgemeester de verschuldigde belas
tinggelden niet af te trekken van hun
salaris, wat gewoonte is.
Volgens de tVoss. Ztg." schrjjft prof.
Benseler te Göttingen, het onbestendige
weder en den lagen luchtdruk, waar
over dit jaar zoo algemeen geklaagd
wordt, toe aan de sterkere werking der
vulkanen, die sedert de uitbarsting op
Martinique, ook in Europa zich heeft
vertoond. De heete lucht die voortdurend
uit deze bergen opstjjgt, trekt oostwaarts
en heeft als zjj afkoelt, zwakkeren lucht
druk ten gevolge. De vulkanen op IJs
land werken aldus in Noord Europa, de
Vesuvius en de Etna in het Zuiden.
Zoolang de vulcanen niet rustiger wor
den, zal het weer onbestendig blijven.
Te Karlsruhe was de directie van het
physikalisch Instituut der technische
hoogeschool opgekomen tegen den aan
leg van bovengrondsche electrische lei
ding voor de gemeentelijke trams in de
straat waar het instituut ligt, omdat de
stroom storend kan werken op de instru
menten der wetenschappelijke instelling.
Deze zaak is nu zóó geregeld, dat de
stad 70,000 mark zal betalen als afkoop
som voor mogelijke nadeelige werking
der leiding.
De Russische minister van binnen-
landsche zaken heeft zich per circulaire
gewend tot de gouverneurs van het
Weichselgebied en den chef van politie
le Warschau, om hun te verzoeken, zoo
spoedig mogeljjk hun meening te schrij
ven over de gebreken van de tegen
woordige wet op de Joden, daar de Re
geering van plan is deze wet te verbete
ren, in het belang der Joden. In den
loop van den zomer is reeds een com
missie benoemd tot onderzoek van deze
wet, die te kennen gaf dat een groot
deel der bepalingen over het handelsrecht
der Joden verouderd is. 't Is alvast iets,
dat de Russische regeering erkent, dat
het in deze niet in orde is.
De Noorsche regeering zond eenigen
tjjd geleden een expeditie naar Spits
bergen met de opdracht te onderzoeken
of het de moeite loonen zou de steen
kolenmijnen van dit eiland te exploitee
ren. Deze expeditie is thans teruggekeerd
en bracht 200 hectoliter uitstekende
steenkolen mede. Zjj is van meening,
dat een exploitatie goede uitkomsten
kan opleveren, zoodat in den aanstaan
den zomer hiermede begonnen zal wor
den.
De Leeuw. Ct. schrjjft:
Als een bewjjs, welke afmetingen het
gebruik van sterken drank ook in
Leeuwarden heeft gekregen, "kan dienen
het feit, dat tjjdens de laatste kermis
in één enkele „vergunning" in den tijd
van 24 uren aan jenever alleen ander
half okshoofd werd verkocht. Weet men
nu, dat een okshoofd ruim 232 L.,
anderhalf okshoofd dus 348 L. of 435
flesch bevat en dat uit een flesch on
geveer 20 borrels worden geschonken,
dan komt men tot het treurige getal
van 8700 borrels in 24 uur gebruikt
in één vergunning.
Dezer dagen liet in een der wacht
kamers van het station te Arnhem een
heer zjjn goed gevulde portemonnaie
liggende kellner die het zag, liep den
heer tot aan den trein na en gaf hem
zjjn eigendom terug. De kellner ontving
noch belooning, noch dank, maar alleen
de hoogst belangwekkende mededeeling
„wat ben ik een suffert!" De heer had
er nog bjj kunnen voegen: en een
vlegel."
De AvpBt. verneemt, dat het stof en
vuil op den vloer, in de zetkasten, enz.
der Landsdrukkerij microscopisch op
tuberculose wordt onderzocht, in verband
met voorgekomen gevallen van long
aandoening.
In het Oosteljjk deel der gemeente
Schoterland, aldus wordt medegedeeld,
in de dorpen Jubbega, Schurega,
Hoornsterzwaag en Oudehorne woont
een zeer talrjjke arme arbeidersbevol
king, vooral in het zoogenaamde »België."
De bewoners aldaar woonden vroeger
in ellendigen krotten, ten deele onder
den beganen grond, waren grootendeels
bedelaars en hunne kinderen, in plaats
van naar school te gaan, gingen al vroeg
bedelen. Daarin is nu eene merkwaar
dige verbetering gekomen. Men kent het
vroegere „België" niet meer. Een aan
tal ellendige hutten, die groot gebrek
hadden aan lucht en licht, zjjn van tjjd
tot tjjd op kosten van een weldoener
in de provincie Utrecht afgebroken en
vervangen door flinke nette arbeiders
woningen. Deze verbetering oefent ook
een gunstigen invloed op de bewoners,
want dezen leggen zich meer toe op
veldarbeid, terwjjl zjj de jongste kin
deren, die nog niet in de termen van
den leerplicht vallen, naar de bewaar
school zenden, die daar ook voor
rekening van denzelfden weldoener is
gesticht en geëxploiteerd wordt, welk
gebouw des Zondags dienst doet voor
godsdienstoefeningen. Merkbaar is te
vens, dat zoowel jongen als ouden op
verre na niet meer zoo slordig gekleed
gaan als voorheen; slechts zelden gaat
een enkel oud vrouwtje nog wel eens
uit om te bedelen.
De overgroote meerderheid der krui
denierspatroons te Deventer heeft be
sloten, te voldoen aan het verzoek van
de Winkelbedienden-vereeniging T.O.
N.E.G.I.D.O. en het gilde van St.
Antonius, om hun winkels in de week,
behalve den dag voor Zon- en feest
dagen, des avonds te 9 uur te sluiten.
Des Zondags zullen de meeste winkels
na 10 uur 's ochtends gesloten zjjn;
verschillende zelfs den geheelen dag.
Door eenige kinderen, die bezig waren
bramen te plukken, in een boscbje aan
den straatweg naar Enter, even buiten
de gemeente Rjjssen, zjjn de kleeren van
een manspersoon gevonden, zoowel het
onder- als het bovengoed. Men verdiept
zich natuurlijk in allerlei gissingen
omtrent de herkomst dier kleeren, en
door enkelen wordt reeds de onderstel
ling uitgesproken, dat er een moord
moet hebben plaats gehad; tot deze
onderstelling zoude aanleiding geven het
feit, dat het hemd geheel met bloed
bevlekt was. De eenige aanwjjzing die
men kon vinden was het merk J. P. 6
op het hemd, terwjjl op een der andere
stukken de letter P voorkomt.