HAARLEMSC
Eerste Blad.
No. li,
144
144.
van WOENSDAG 10 Februari 1904.
Nieuwsberichten.
Uitgave van DE ERVEN LOOSJES, Gedempte Oudegracht 88. Zesentwintigste Jaargang.
TELEPHOONNTJMMEK
Intercommunaal Telephoonnummer
ABONNEMENTSPRIJS
P«r drie maanden 2F.
franco p. poet —,40.
Afzonderlijke nommers 8 centen per stok
Prijs per Advertentie van 1—5 regels f 0.25, elke regel
meer 5 cents, groote letters naar plaatsruimte.
VERSCHIJNT:
Dinsdag- en Vrijdagavond.
Advertentiën, worden aangmornen tot DINSDAG en VRIJDAG des middags ten 12 ure, die alsdan too mogelijk nog worden geplaatst.
Noord-Zuidliollaiidgche Stoomtramweg-MaatschappijHaarlemLeiden. 1 Oct 1903.
Stadstijd. Haarlem—Hillegom Leiden. -[-O.Oe, 78.42, 10.—, 1.18 'ia, 12.36,154
3.19, 4.98, 5.48, 7 06, 8.94 'sar. Haarlemhillegom 9.49, 11.15 'eav.
f Loopt van 1 Dec. 1903 tot en met 28 Febr. niet.
Stoomtram Haarlem Alkmaar. 1 Oct. 1903. (Sttdsüjd). Haarlem— Alkmaar: 7.35,9.-
11.35, 1.35, 3 iSf, 4.20, e.45, 7.b5\ 8.15*. 10.90*, 11.30*.
Tot Beverwyk. Tut Sacdpoort.
Haarlemsche Tramway-Mautscliappij. Van 't Sta'ion 7.30 's morgens tot 10.30 'a av.
Uii den Hout 7.5U u o;gen. tut 10 50 'savende.
Vertrekuren der Spoortreinen van Haarlem. I Oct. 1903. Tijd van Greenwich. Naat
Amsterdam; 5 it, 6.08», 6.4i* 7.18', 7.30, 7 49*. 8 -\ 8. 5*. 8.35', 9—, 9.98*,
941*, 10.05*, 10.93*. 1041, 10.5a', 11.97 'am. 12.15*, 12.53*, 1.06, 1 31*, 1.40,
2.03*, 2.32*. 2.44, 3 20*, 3 33* 4.'0, 4 40*. 4.51*. 5.14, 5.39* 5.50*, 6 03*, 6.19*,
6 32, 6.46*, 7.20*. 7 43*. 8.12, 8.30*, 8.58*. 9 28, 9.4!*, 10.08, 10 59. 1122* 'a av
Tan Amsterdam: 5 14, 6.30*, 6.4 7.04*, 7.34 7.50* 8.12. 8 43', 9.04', 9.78, 9.43*.
10 22* 10.35. 11 07', 11.34*, 11.39. 11.58* 'am. 12.47* 1.15*. i .40.1.56', 2. 4* 2.59
3.18', 3.25* 3.54*. 34* 4 39, 5.10', 5.24, 5.40, 6.1b', 6.41. 6.59', 7 30.8.27*8.51'.
9.19, 9.43', 10.04», 10.34, 11.08, 11.55 'aavonds.
Naar Rotterdam5,56, 7.27', 7.35 tot Leiden 8.15', 8.10', 9.28', 10.10, 10.45', 12,—'
's morg., 12.08, 1.15, 2 35" 3.25', 4.28, tot den Haag, 5.31 tot Vogelenzang, 6.87'
7.14, 8.50', 9.18', 10.06*§, 10.80' 'sav
Naar den Helder; 5.42 tot IJmuiden, 6.10, 6.57 tot IJmuiden, 7.30 tot Uitgeest, 7.51*
tot Alkmaar, 8.04 tot Alkmaar, 9 31 tot IJmuiden 9.50", 9.57 tot Uitgeest 11.04 tot
Alkmaar 's m., 12.27, 2.09 tot Alkmaar, 3.55 tot Alkmaar, 5.08 tot Uitgeest, 6.08
tot Beverwijk, 6.24* tot Alkmaar, 7.27 tot Alkmaar, 8.36', 9.47 'sav.
De uren gemerkt zijn sneltreinen. Voor de uren vet gedrukt worden geen
speciale retourkaarten 2e en 3e klasse buurtverkeer, geldig een dag, afgegeven.
Stopt op verzoek.
Naar Zandvoort: 5.49, 7 07, 9.35, 's m. 12.31, 2.18, 3.40, 4.57, 5.53, 7.58 'sav.
Van Zandvoort; 6.18, 7.39, 10.04 's m. 1.12, 3.—, 4.21, 5.45, 6.27, 8.39 'sav.
Stoppen aan de halte.
Eerste Kederl. Electrlsche Tram-Maatschappij Haarlem—ZandToort. 1 October 1903
tot 1 Mei 1904. (Stadstijd.)
Van Haarlem: 6.30a, 7.35, 8.15, S9.03, 10—, 10.40, 11.20, 's m.; 1*2.15, 1.35, S2.13,
3.—, 3.40, 4 20, S5.03, 5.50, 6.40, 7.50, 9.—, 10.20, 'snam.
Van Zandvoort: 7.05a, S8.10, 9 05, 9,55, 10.35, 11.15, 'sm.; 12.06, 12.55, S1.30, 2.15,
2.55, 3.35, S4.15, 5—, 5.45, 6.35, 7.12, 825, 9.32, 10.52 's nam.
S Loopen direct van Zandvoort naar het station H. IJ. S. M. te Haarlem en
omgekeerd, en zijn aan een rood vlaggetje aan den motorwagen aangebracht,
kenbaar,
a Loopen alleen op werkdagen.
HaarlemBloemendaal. Van Haarlem dagelijks (Stadstijd).
Van 's morgens 6.45 tot 9.45 vm. elk half uur.
Van vm. 9.45 tot 7.nam. elk kwartier.
Van nam. 7.tot 10.30 'sav. elk half uur.
Op Zon- en Feestdagen. Bij gunstig weer.
Van 12.30 uur nm. tot 5.uur nm. elke 10 minuten.
Van Bloemendaal, dagelijks (Stadstijd).
Van 's morgens 7.tot 10.— vm. elk half uur.
Van vm. 10.— tot 7.15 nm. elk kwartier.
Van nm. 7.15 tot 10.45 nm. elk half uur.
Op Zon- en Feestdagen. Bij gunstig weer.
Van 12.30 uur nm. tot 5 uur nm. elke 10 minuten.
Haarlem -Aerdenhout. Alleen Zon- en Feestdagen.
Van Haarlem 2. 2.35, 3.20, 4.—, 4.30 nm.
Van Aerdenhout 2.15, 2.50. 3.35, 4.15, 4.50 nm.
CEIKTUCRBAAN. Van af Station der H. IJ. S. M. met aansluiting naar en van
Zandvoort en Bloemendaal. (Stadstijd).
Van Station 's morgens 8 uur in beide richtingen elke 7'A minuut tot 'savonds 10
uur. Na 's avonds 10 uur tot 10.30 spoortijd (laatsten trein van Amsterdam naar
Rotterdam) elke 15 minuten.
Telegraafkantoor. 1 Oct. 1903 Tijd van Greenwich. Het kantoor is geopend op werkdagen
van 'sm. 7.30tot 'sav 9.30 uur, op Zondagen en leten Kerstdag van 7X—9% vm.
19—2 en 6% 7% nam. Op feestdagen (niet vallende op Zondag) van 7)4IIH vm!
12%2% en 6%—7% nam. Binnenl. Telegrammen worden berekend tegen 25 cents
voor de eerste 10 woorden, verder tot 50 woorden 5 cent voor elke 5 (of minder) woorden
daarboven, en boven 50 woorden 5 cents voor elke 10 (of minder) woorden meer.
Voor den intercommunalen en internationalen telephoondienst is het kantoor op
werkdagen van 'sm. 7% tot 'sav. 9% uur. OpZon-en Feestd. v. 12%l%uurgeopend
Dienstregeling van het Postkantoor. 1 Oct. 1903. Tijd van Greenwich. Openstelling
van het kantoor; Dag van 7.30 'amorg. tot 9 uur'sav. Op Zondag van 'smorg. 7.30
tot 12,30 uur 's middags. Voor de storting en uitbetaling van postwiaseis, postbe.
wijzen en de invordering van gelden op kwitantiën alleen op werkdagen, van 8 30 uur
'smorg. tot 2.30 uur'sav. Voor de Spaarbank van 's m. 8.30 tot 8.30 uur 'sav., op Zon
dag van 7.30 tot 11.30 ure 'sm. Voor de Postpakketten alleen op werkdagen, van
's morgens 7.30 tot 9 uur 'savonds.
Aanvang der bestellingen. Op werkdagen: 6.40, 9.'sm., 12.,3.6 20,8 40'sav.
Op Zon- en algemeene erkende Christelijke feestdagen: 8.'s m. Kosteloos gelegen
heid tot afh. der brieven enz. van 11.30 tot 12.30.
Lichting der hulpbrievenb: Koninginneweg, Leidschevaart, Kaasmarkt, Kenaupark. Kam
perlaan, Kleverp. 4.55,8.— 'sm, 12 55,4.10,7.10 's v. Zon- en Feestd. 4 55 's m., 12.25 's v.
Hazepaterslaan, Boterfabriek, v. Marumstraat, 5 8.05 'sm. 1.4.15, 7.15 's av. Zon
en Feestd. 5.— 'sm., 12.30 'sav. Houtplein, Hassel.plein, Amsterd.poort, Schoter
singel, Burgwal, 5.05, 8.10 'smorg. 1.05,4.20, 7.20 'sav. Zon- en Feestdagen.
5.5 's m. 12.35 's av. Gr. Houtstraat, Duvenv.straat, Ged. Oudegracht 5,10, 8.15,
'sm., 1.10, 4.25, 7.25 'sav. Zon- en Feestd, 5.10'sm. 12.40's av. Boterm., Koksteeg,
Parklaan, 5.15, 8.20 's m. 1.15, 4.30, 7.30 'sav. Zon-en Feestd. 5.15 's m. 12.45'sav.
Lichting aan het Station: RichtingAmsterd. 7.20,10.50,11 20 'sm., 125", 1.55,2.35*, 5.25*
5.40*, 6.20, 10.25* 'sav.Richting Rotterdam 7.20, ll.bO.'sm., 2.35, 4.10",6.20
8.40», 10.25* 's av. Richt, den Helder, 5.45,9.45 's morg., 12.20*, 5-.*, 7.20% 9.35* 'a av
De met worden Zondags niet gelicht.
Het Bij Post- en Telegraafkantoor op het Plein is geopend op werkdagen van 8.30
'sm. tot 8. 0 'sav. Op Zondagen is het gesloten.
WETEN EN WERKEN.
De Voordracht van gisterenavond werd
gehouden door den Heer Grabijn. Zjj be
vatte een geschiedenis van het Wereldlijk
Tooneel in Nederland.
Eerst een kort vertoog over de toe
schouwers de een gaat om te zien, de
andere om gezien te worden; men ge
niet of verveelt zich, al naar mate men
is aangelegd.
Door alle eeuwen heen heeft er be
hoefte bestaan aan 't 't tooneel en waar
het zijn roeping begrijpt zal het kunnen
bestaan.
Om aan te toonen hoe bij ons het
tooneel ontkiemde, deed Spreker opmer
ken hoe in de middeleeuwen geen derde
stand bostond, slechts adel, geestelijkheid
en onderhoorigen. Om den ridderburg
met zijn kerk of kapel en meestal een
klooster, schaarden zich de armoedige
hutten der dienstlieden, een soort van
lijfeigenen en dit geheel vormde een
stad. De straten en toegangen waren
ongeplaveid, wat zeker de zindelijkheid
van stad en bevolking niet bevorderde.
Parijs begon eerst in de 12e eeuw
zijn straten met steenen te beleggen,
Berlijn in de 17e eeuw.
Het verkeer te land was nog zeer
gebrekkig; voor afstanden thans in uren
afgelegd, had men toen dagen noodig;
de rechtstoestanden weren slecht gere
geld; van onderwijs geen sprake, tenzjj
dat, gegeven door geestelijken in de
kloosterscholen, buiten rekening bljjft^
doch het kwam alleen den hooggeplaat-
sten ten goede.
Gelukkig roemde Spreker onzen tijd,
waarin hooge geboorte en rjjkdom niet
meer uitsluitend en alleen tot geestelijke
ontwikkeling kunnen komen.
In die tijden van gering geestelijk
leven miste men de organen van onzen
tijd, het boek en de perseen zooge
naamde zwervende kunst, uitgevoerd
door sprekers en zangers, was toen aan
het woord. De kennis werd mondeling
tot de hoorders gebracht, sprekers be
handelden de historie, minstreels verhaal
den van glorierijke daden en zij stonden
hoog in eere, doch het hoorend publiek
bestond uit adel en geestelijkheid.
Onder verschillende omstandigheden
ontstond een derde stand, de steden
verkregen rechten en vrijheden en de
derde stand vereenigde zich daar in de
gilden of corporaties der bedrijven en
ook deze hadden behoefte om te hooren
en te zien, waaruit noodzakelijk moest
volgen, dat het voorgedragene plastisch
behoorde voorgesteld.
Zoo ontstonden de dialogen of twee
spraken en kluchten, meestal satiren op
de verkeerdheden des levenshet volks-
tooneel, waarvan Spreker een paar pak
kende beschrijvingen gaf.
Langzamerhand ontwikkelde zich het
drama, in 't begin kerkelijke vertoo
ningen.
De voorstellingen hadden plaats in
de open lucht op een of ander markt
plein. Een proloog ot voorspel in verband
met het te vertoonen stuk.
Het tooneel had geen scherm, tooneel-
decoratief kende men niet, want
anders dan nu was het stuk hoofd
zaak. De voorstelling begon om een of
twee uur.
Het eerste theater werd gebouwd te
Parijs in 1402.
Hoewel de Rederijkers reeds hun
speelzalen hadden, bleef ten opzichte van
schouwburggebouwen ons land het bui
tenland lang ten achter, doch de toe
nemende welvaart deed ook hier haar
rechten gelden en Spreker gaf aan de
hand van den Haarlemschen dichter P.
Langendijk een beschrijving van den
eersten Schouwburg te Amsterdam,
tevens in kennis stellende met het op
te voeren stuk,de Schouwburggewoon
ten van het publiek en van den indruk,
dien een en ander maakte op boerschen
kermisbezoeker. Dat het tooneel stichtte
en leerde, daartoe hebben de dichters
Hooft en Vondel veel bijgedragen.
Uit de Rederijkerskamer de Egelan
tieren en andere stichtte de geneesheer
Samuel Vos zijn Abademie op de Am.
sterdamsche Keizersgracht. Na door
brand vernield te zijn, werd in 1734
de Schouwburg op het Leidsche Plein
gebouwd.
Spreker vertelde nog een en ander
omtrent de strenge afkeuring van het
tooneel door de Calvinisten, maar on
danks dit is hetbljjven bestaan.
Vervolgens kwam nog ter sprake het
theater in de open lucht der Grieken,
elke stad bezat er een met plaatsen
voor vele duizenden toeschouwers, een
bewijs hoe hoog het beschaafde Griek-
sche volk het tooneel schatte.
Het tooneel behoort, door te zorgen
voor goede stukken en goede artisten,
op te voeden en te ontwikkelen, want
de kunst werkt veredelend en oefent
hierdoor een belangrijken invloed uit
op de maatschappelijke toestanden.
Met groote aandacht werd Spreker
in zijn belangrijke voordracht gevolgd.
Maandag 15 Felruari hebben wij een
voordracht van den Heer C. Kuhn.
Het zou wel kunnen zgn, dat Japan
toch de eerste oorlogsdaad pleegde; men
verwachtte Zaterdag dat eenige duizen
den Russische soldaten op Korea zouden
landen. De transportschepen worden
begeleid door oorlogsschepen en nu staat
het te bezien of Japan de landing zal
toelaten of met geweld keeren. De hoop
op vrede gaat meer en meer verloren;
het antwoord van Rusland moet Japan
niet voldoende zijn en het moet thans
aan het einde van zijn geduld wezen.
Zendt Rusland openlijk soldaten naar
Korea, Japan doet dit in 't geheim en
de Russen zien daar een bezetting in.
Waar Japan, door ervaring geleerd
hebbende hoe Rusland's beloften vaak
in zand zgn geschreven, „zwart op wit"
de verzekering verlangt, dat Rusland
China's souvereine macht over Mant-
chourge en daarmede de integriteit van
het Hemelsche Rijk zal erkennen, ant
woordt Rusland met eene weigering.
En ten opzichte van Korea (waar om
trent Japan de belofte gaf, dat het er
geen versterkingen zal aanleggen) wor-
V