Nieuwsberichten.
hoogere.
Het zoeken van genezing bij ziekte
zoekt het volk soms in een amulette,
soms in een tooverwoord, en het genas
ook wonden door den liefdegod geslagen.
Groot was ook by het Grieksche volk
de macht van het booze oog en zelfs
thans nog leeft in Italië het denkbeeld
in deze voort. Men vrage dus niet wat
het voor eeuwen voor invloed had.
Onderaardsche machten waren zeer
gevreesd. De boom en de boomstam ont
vingen eveneens hulde. Men stelde zich
voor, dat de geesten der afgestorvenen
er in nestelden. Boom en geest waren
dus eng verbonden.
Wij hedendaagfchen zjjn, onbewust,
voortplanters van dit volksgeloof.
Daarna behandelde de Spreker de dier-
goden. Zij dragen diernamen. De afbeel
ding ervan, voorkomende op gevonden
cameeën, werden als amuletten be
schouwd. Plaatsen werden genoemd,
waar het dier vereerd werd en zelfs de
priesteressen van den diergod-tempel
droegen diernamen.
Binnen Athene werd de slang ver
eerd. Toen de stad zou ingenomen wor
den door de Perzen zocht men het dier;
het was nergens te vinden en tot het
volk zeide men: „De godin heeft de stad
verlaten." Later ging de diervorm over
in den menschvorm.
Soms werden vóór een veldslag aan
het dier menschenolïers gebracht, eigen-
lijk een ruilhandel met den god en dan
nog trachtte men dien ruil zoo voordee-
lig mogelijk te maken.
.Vervolgens werd behandeld de na
tuurleer der Grieken, alsTijdelijke sto
ringen in de natuur als voorboden van
onheilen enz. In den donder hooide
men het rollen van den wagen des don-
dergods en nog in onzen tjjd is niet
iedereen vrjj van bijgeloof in deze.
Nog maakte spreker opmerkzaam op
de beteekenis van sommige Grieksche
voorstellingen. Zinrijk was die, ontleend
aan het vat der Danaïden en zoo heb
ben nog veel sagen haar waarde.
De tegenwoordige toestanden hebben
in het licht der wetenschap de oude
ideeën vervangen, zelfs is de Homerus
epos geen goden-epos, maar geheel rid
derpoëzie gebleken.
Schiller heeft nog geloofd aan de
gouden eeuw der Grieken. Men weet
thans beter. Toch lag de godsdienst der
Grieken buiten het epos. De tijd en het
inzicht heeft de namen der goden voor
die der heiligen vervangen en op den
zelfden heuvel waar voor eeuwen een
godentempel stond, rust thans op zijn
grondslagen een kerk, gewijd aan den
eenen of anderen voortreffelijke en zoo
heeft ook thans de zucht tot zelfbehoud
duizenden rust doen vinden.
Tmeede Kamer. Voortzetting der
Onderwij-wet. By art. 107nn. licht de
Min. eene wijziging toe; het woord
„subsidie" vervangen door „tegemoet
koming". Voorts wordt de bepaling
omtrent de beurzen overgebracht naar
een afzonderlijk artikel 107nn bis, vol
gens hetwelk aan ten hoogste tien on
vermogende studenten van buitengewo-
nen aanleg bij elke aangewezen bijzon
dere universiteit een beurs van f 500
kan worden toegekend door de Kroon,
curatoren gehoord.
De Heer de Savornin Lohman bespreekt
de quaestie of tusschen openbare en
bjjzondere universiteiten rechtsgelijkheid
bestaat, in.a.w. of ze gelijksoortig zijn.
Zoo ja, dan is het plicht beide gelijke
lijk te steunen, ander- niet. Zijn zij
gelijksoortig dan is subsidie onnoodig,
doch onrechtvaardig als zij ongelijk
soortig zijn. Het is billijk dat er vol
komen rechtsgelijkheid kome.
De Heeren van Karnebeek en van
Idsinga voerden in deze nog het woord.
De Min. zegt, dat het denkbeeld van
subsidie bljjft hier geheel ongeprae-
judicieerd. In dien zin is het hier uit
getrokken bedrag niet als subsidie te
beschouwen. Vandaar de wijziging van
het woord „subsidie" in „tegemoet
koming", een wijziging niet in de zaak,
maar in den vorm.
Het art. wordt goedgekeurd.
De beraadslagingen Worden voortgezet
over art. 107 oo. (De aanwijzing van een
instelling tot het hebben van een bjj
zondere universiteit voor den eflectus
civilis kan bjj Koninklijk besluit reeds
worden ingetrokken). De Regeering
heeft voorgesteld aan dit artikel toe te
voegen een nieuw lid: »Op gelijke wjjze
wordt de aanwijzing ingetrokken, indien
de universiteit vijf en twintig jaar na
hare aanwijzing niet vier, en vijf-en
twintig jaar daarna niet vijf faculteiten,
elke met ten minste drie hoogleeraren,
omvat."
De Heer Bos bestreed dit artikelzijn
vjjf faculteiten noodig over 25 jaar, dan
zyn ze 't nu ook, het staatsbelang eischt
thans dezelfde waarborgen. Beslist ont
kent de Minister dat hetgeen hij hier
doet, in strijd is met het door hem
vroeger ingenomen standpunt. Steeds
heeft de Minister verklaard het getal
van 3 faculteiten te bedoelen als ge
nomen voor een inrichting die bedoeld
is op groei. Gevraagd is nu den Minister
om voor den duur van dien groei zekeren
termijn te stellen.
Na nog eenige discussies werd het art.
aangenomen.
By het volgende artikel, ontheffing
voor de faculteit der godgeleerdheid van
de in dit hoofdstuk gestelde waarborgen,
is door de regeering voargesteld toevoe
ging van een nieuw lid: „De hooglee
raren van deze faculteit nemen in den
senaat geen deel aan de beslissing over
het toekennen van doctorale graden,
waaraan rechten, als bedoeld in art.
107 Z. zullen worden verleend."
De overige artikelen werden goedge
keurd. De tweede lezing zal plaats heb j
ben op een nader te bepalen dag, de
eindstemming op 24 Maart.
Aan de orde is: lo. het wetsontwerp
tot wyziging der artsenwet, strekkende
om kundige dokter djawa's die, hoewel
als zoodanig in de verloskunde niet ge-
examineerd, ter verkrijging van het arts
diploma hier te lande wenschen te stu-
deeren, de faciliteiten te verleenen, be
doeld in art. 3 der Artsenwet (vrijstelling
van examens).
Het ontwerp werd goedgekeurd, als
mede de wijziging van tolgeldheffing
voor provinciale wegen in Groningen.
Vervolgens het Verbod van wisselpro-
trest op Zon- en feestdagen.
De heer de Ridder had gaarne ge-
wenscht dat nog andere artikelen waren
gewijzigd, die in strijd zjjn met het
beginsel der Zondagsrust in afwachting
der door hem gewenschte, toegezegde
herziening der Zondagswet.
Na repliek van den Minister werd het
ontwerp goedgekeurd en hadden nog
eenige naturalisaties plaats.
Ten opzichte van het laatste bombar
dement van Port Arthur zyn de berich
ten 8lweer zoo verwarrend dat men niet
weet wat te moeten gelooven.
Niettegenstaande voor de Russische
vloot nederlaag op nederlaag volgde,
blijft het Russische volk nog even opti
mistisch, berustende bjj de feiten alsof
het eigenlyk zoo had moeten wezen en
men big ft van meening, dat de groote
daden te lande zullen plaats hebben.
Met het vertrek van Koerapatkin naar
Oost Azië ziet men glorierjjke dagen in
het verschiet en bestaat het gevoelen,
dat met dien aanvoerder alles terecht
zal komen.
De Petersburgsche correspondent der
Kölnische Zeitung, gewagende van de
onrustbarende geruchten over gebeurte
nissen die in den aanstaanden zomer
aan de kusten van de Finsche Golf te
verwachten zouden zjjn, schrjjft dat die
onrust verband houdt met de veeal
heerschende overtuiging dat Engeland
wellicht toch gedwongen zou kunnen
worden, ten behoeve van Japan in de
bres te springen en Rusland aan te
vallen.
De Figaro verneemt uit Sëoel dat de
keizer van Korea voornemens is zijn
paleis in de stad te verlaten en te ver
huizen naar de buurt van het Kjun-
bokpaleis, waar de keizerin indertijd
vermoord is en van waar hjj in 1896
naar de Russische legatie vluchtte. Het
tegenwoordige paleis ligt in de wijk van
de vreemde legaties, en men vermoedt
dat Japan er stellig de voorkeur aan
geeft dat de keizer elders gehuisvest is.
De correspondent van de New York
Herald te Tsjifoe meldt dat daar een
bekend Russisch scheepsbouwkundig in
genieur heimelyk is aangekomen uit
Port Arthur, op weg naar Sjanhai. Hjj
zou belast zjjn met de opdracht om, in
alle stilte, onderdeelen te koopen voor
het herstellen van de beschadigde sche
pen.
De Russen zouden in Tsjifoe ook hei-
meljjk alle hooi en zout opkoopen.
Van Turksche zijde wordt nog steeds
de fictie volgehouden, dat de Sultan
bereid is de hervormingen in Macedonië,
door de mogendheden aangegeven, in
te voeren. Maar in de praktijk bljjkt
het, dat de Porte op elk punt, wat de
invoering dier hervormingen raakt, van
een onbegrijpelijke weerspannigheid is.
Nu wordt alweer maanden lang onder
handeld over de reorganisatie van de
gendarmerie in Macedonië, een quaestie,
die men opgelost waande door de aan
neming der Oostenrjjksch-Russische
voorstellen van Februari 1903. Generaal
De Giorgis is, met goedkeuring van den
Sultan, benoemd tot commandant dier
gendarmerie, en elk zjjner voorstellen
wordt door de Porte met een „non
possumus" beantwoord.
De Sultan beroept zich voor die wei
gering op zjjn souvereine rechten; maar
die rechten zijn reeds geschonden van
het oogenblik af, dat de mogendheden
hem voorschriften geven, hoe hjj in zjjn
eigen land te handelen heeft. De ver
wijzing naar die rechten komt dus wel
wat erg laat.
De Engelsche Regeering die in het
Huis op een meerderheid van 134 stem
men moest kunnen rekenen, heeft een
nederlaag geleden: met een meerder
heid van elf stemmen werd een voorstel
van John Redmond aangenomen, tot
vermindering van een post op de Iersche
begrooting, als protest tegen een rond
schrijven van den National Education
Board, waarin het onderwjjs in het
Iersch verboden werd voor kinderen op
de Nationale scholen. De heer Wyndham,
de minister voor Ierland, verklaarde,
dat de National Education Board bereid
was die bepaling te wijzigen.
By de stemming bleek het, dat het
voorstel van Redmond met 141 tegen
130 stemmen was aangenomen.
In het St. Elizabethsgasthuis te Mis-
kolcz is dezer dagen een tweelingspaar
meisjes gebracht, dat aan 't on-
derljjf is samengegroeid. De ouders heb
ben verzocht om, evenals te Parijs met
de bekende Radica en Dodica van Bar-
num en Bailey is geschied, de meisjes
te scheiden. De directeur geneesheer dr.
Singer heeft de ouders verteld, dat deze
operatie een van beide kinderen net leven
moet kosten. Over deze moeilijke keuze
zjjn de ouders het nog niet eens ge
worden. Beide kinderen zjjn overigens
gezond en sterk.
Uit New-York wordt gemeld, dat op
het eiland Beal na een reeks zoogenaamde
evangelisatie-godsdienstoefeningen bijna
500 menschen godsdienstwaanzin heb
ben gekregen. Zij verbrandden verschei
dene honden en katten als offers en
zouden ook hun kinderen aan de vlam
men hebben prijsgegeven, wanneer eeni
ge sherifs niet tusscbenbeiden waren
gekomen. De dweepzieke menschen ver
nielden een groote hoeveelheid tabak en
verder vele sieraden. Sommigen hunner
zjjn naareen krankzinnigengesticht over
gebracht.
De Berlijnsche correspondent van de
N. R. Ct. seint dat volgens particuliere
berichten uit Lissabon alle kerkgangera
in het dorp Montouro plotseling door
godsdienstwaanzin overvallen zijn, loen j
een schijndoode grijsaard in zijn kist,
die in de kerk gezet was, ontwaakte.
Onder aanvoering van een razend ge
worden barbier begonnen alleaanwezi
gen zich voor het altaar te ontkleeden,
om vervolgens kruipend een processie
door het dorp te houden, met de hei
ligenbeelden bjj zich. De bisschop heeft
wegens de gruweljjke ontwjjding de kerk
laten sluiten, terwjjl de verdwaasde dor
pelingen zich heftig verzetten tegen de
politie.
Het grootste schip, dat weldra in de
vaart zal komen is de Baltic dat voor de
White Star-ljjn te Belfast in Nov. jl. is te
water gelaten. Het is 222 meter lang, bij
na 23 M. breed met een laadruimte van
28,000 ton het krjjgt 2 stoommachines,
en zal een snelheid van 16 tot 17 zee
mijlen in 't uur hebben. De bemanning
zal 350 koppen bedragen en het schip
kan 3000 reizigers vervoeren. De eetzaal
le klasse op het bovendek biedt plaats
voor 370 personen.
De „Century Illustrated Monthly Ma
gazine" bevat een opstel van den Ame-
rikaanschen spoorwegkoning Henry Vil-
lard, waarin deze vertelt van het bezoek,
dat hem door Bismarck in den zomer
van 1890 te Friedrichsruh gebracht is.
De heer Villard was nog met zjjn toilet
bezig, toen Bismarck, door zijn twee
Deensche doggen gevolgd, bij hem bin
nentrad. Bismark merkte op, dat hy in
geen week bezoeken gebracht of ont
vangen had. »Het is een feit,« zeide hij,
„dat ik onder een soort boycot leef.
Sedert ik mijn ambt verloren heb is
iedeieen bang, iets met my te doen te
hebben, uit vrees, den jongen heer, die
mjj heeft afgezet, niet welgevallig te zyn.
Vroeger had ik moeite, my de bezoe
kers van bet lijf te houden, leder wilde
naar my toe komen, vooral officieele
persoonlijkheden, die zich wilden verze
keren van mijn gunst. Nu laat zich nie
mand meer zien teneinde niet in de bla
den als mjjn bezoekers genoemd te wor
den kwamen ze my in Berlijn op straat
tegen, dan zouden ze me misschien niet
eens groeten."
Het vooruitzicht, dat de Haarlemmer
meer, ruimschoots dit jaar aan de land-
bouwarbeiders werk zal geven, vindt
zjjne oorzaak, in 't groot aantal land,
dat in gereedheid wordt gebracht voor
het uitzaaien van bieten. Het wieden,
dunnen, rooien en 't weder in orde
brengen van 't land, vereischt veel ar
beidskrachten, zoodat meestal tot Decem
ber werk in overvloed is en een flink
daggeld den arbeid loont.
Het afbreken en weder opbouwen
van woningen te Hoofddorp is nog in
vollen gang.
Tal van woningen, die te laag ston
den en het dorp ontsierden, worden
flink uil den grond tot nette woningen
opgebouwd. Binnenkort zal weder een
groot woon- en winkelhuis verrijzen
voor rekening van den heer Leeste-
maker.
De groote regenval in 't verleden na
jaar en 't ongunstige weder van den
laatsten tijd is oorzaak, dat er bjj na
in de Haailemmermeer geen winterkoren
is uitgezaaid. Van de korensoorten, die
uitgezaaid zijn, heeft de rogge zich het
best ontwikkeld.
HAARLEM 18 Maart 1904.
Na de sluiting van de Schouwburg
is ook de hand gelegd op de Muziekzaal
der Sociëteit „Veenigiging." Binnen
twee maanden moeten de tuinramen
veranderd worden in naar buiten open
slaande deuren, de hoofdingang moet
veranderd, in de zaal moeten de door
gangen verbreed, waardoor het aantal
zitplaatsen zeer beperkt wordt, alle zit
plaatsen moeten vastgezet enz.
Een en ander na te komen, zal veel
geld kosten, meer dan de Vereeniging
kan betalen. Men vraagt wat hiervan
het eind zal zijn zijn en het publiek,
dat van de groote zaal gebruik maakt
is niet bijzonder gesticht over den maat
regel, die wel eens tot gevolg zou kunnen
hebben, dat het Bestuur der Vereeniging
het moest opgeven, als zijnde niet tegen
de moeieljjkhcden opgewassen.
Ook kleinere lokaliteiten hebben aan
schrijvingen in dien geest ontvangen.
Er wordt gesproken van overdrijving
in deze en men redeneert druk over
plannen, die in de hand gewerkt worden,
zjj 't dan ook niet dadelijk, om zekere
plannen in de hand te werken.
Van een plan, aangeboden door de
schouwburg-directie, strekkende tot het
verbouwen van den Schouwburg, zooda
nig dat die aan redelijke eischen voldoet,
verneemt men tot heden niets, en dat
mocht toch wel, nu onherroepelijk slui
ting is bevolen. De meening bestaat, dat
het bestaande, verbouwd in den zin als
de Maatschappij bedoelt, werkelijk vol
doende zal zjjn. De voorstanders van
nieuwe plannen zjjn het hiermee na
tuurlijk niet eens.
