HAARLEMS C
Eerste Blad.
No. 11.
Uitgave van DE ERVEN LÜÜSJES, Gedempte Oudegracht 88. Zevenentwintigste Jaargang.
144
144.
van WOENSDAG 8 Februari 1905
I'
Nieuwsberichten.
TELEPHOONNUMMER
Intercommunaal Telephoonnummer
ABONNEMENTSPRIJS
drie maanden 25.
u B franco p. post 40.
.ftonderlljke nommers 3 centen per stuk
Prijs per Advertentie van 1—5 regels I 0.25, elke regel
meer 5 cents, groote letters naar plaatsruimte.
VERSCHIJNT:
Dinsdag- en Vrijdagavond.
Advertentiën worden, aangenomen, tot DINSDAG en VRIJDAG de» middags ten 12 ure, die alsdan too mogelijk nog worden geplaatst.
Noord-Znidhollandsche Stoomtramweg-Maatschappij: Haarlem—Leiden. 1 Oct. 1904.
Stadstijd. HaarlemHillegom—Leiden. 7.24, 8.42, 10. 11.18 's m., 12.36, 1.54 3.12,
4.28, 5.48, 7.06, 8.24 'sav. Haarlem—Hillegom 9.42, 11.15 'sav.
Stoomtram HaarlemAlkmaar. 1 Oct. 1904 Stadstijd. HaarlemAlkmaar7.35, 9.
11.35'sm., 1.35, 3.15§ 4.20, 5.20§, 6.20, 7.40, 8.55\ 10.15*, 11.40* 'sav.
Tot Beverwijk. Tot Sandpoort.
Haarlemsche Tramway-.Maat schap pij. Van 't Station 7.30 's morgens tot 10.30'sav.
Uit den Hout 7.50 's morgens tot 10.50 's avonds.
Vertrekuren der Spoortreinen van Haarlem. 1 Oct. 1904. Tijd van Greenwich. Naar
Amsterdam 5.05, 5.53', 6.08*, 6.42*, 7.18*, 7 30, 7.49*, 7.59*, 8.08*, 8.35*, 9.—,
9.28*, 9.44*, 10.05*, 10.23*, 10.41, 10.55*. 11.27 'sm„ 12.15*, 12.53* 1.08, 1.31*,
I.40, 2.03*, 2.40, 3.04*, 3.18«, 3.33*, 3.48*, 4.18, 4.35*, 4.46*, 5.15, 5.36*, 5.48*,
5.59*, 6.09*, 6.29, 6.51*, 7.23* 7 ?5*, 8.12, 8.32*, 8.57*, 9.19, 9.42*, 9.53*, 10.25*,
II.04, 12.02* 's avonds.
Van Amsterdam: 5.13, 6.28*, 6.45 7.62', 7.33, 7.51', 8.12, 8.43', 9.04', 9.13*, 9.28,
9.43", 10.22*, 10.35, 11.07* 11.34*, 11,54 's m„ 12.05* 1.02*, 1.28*, 1.40, 1.56*, 2.20,
2.35', 2.59, 3.16*, 3.29*, 3.54, 4.29*, 4.39, 5.06*, 5.16*, 5.25, 5.44", 6.23* 6.51,
7.01*, 7.30,8.27*, 8.48", 9.07*, 9.25*, 9.40,10.04", 10.14*, 10 34,11.08", 11.50 's avonds.
Naar Rotterdam5,56, 7.25", 7.35 tot Leiden 8.15", 9.10", 9.28", 10.10, 10.45", 12,—"
's morg., 12.23, 1.44 tot Leiden, 2.58* 3.25", 4.23, 5.3S*[], 6.46", 7.19, 8.50", 9.10",
9.49*§, 10.30* 's avonds.
Naar den Helder: 5.41 tot IJmuiden, 6.10, 6.55 tot IJmuiden, 7.28 tot Uitgeest, 7.51*
tot Alkmaar, 8.04 tot Alkmaar, 9 31 tot IJmuiden 9.50", 9.57 tot Uitgeest 11.04 tot
Alkmaar 's m., 12.32, 2.09 tot Alkmaar, 3.57 tot Alkmaar, 5.08 tot Uitgeest, 5.53
Beverwijk, 6.18* tot Alkmaar, 7.28 tot Alkmaar, 8.36", 10.08 's avonds.
De uren gemerkt zijn sneltreinen. Voor de uren vet gedrukt worden geen
speciale retourkaarten 2e en 3e klasse buurtverkeer, geldig een dag, afgegeven.
Stopt op verzoek. [J Stopt te Vogelenzang.
Naar Zandvoort: 5.52, 7.20, 8.10*, 9.37,11.30 's m., 2.18, 3.38,4.50, 5.26*, 6.09, 7.58'sav'
Van Zandvoort: 6.18, 7.49, 8.28*, 10.04's m. 1.12, 3.30,4.16,5.18, 5.53*, 6.33, 8.39's av-
Tot Overveen. Van Overveen. Alle treinen stoppen aan de halte.
ELECTR. TRAMDIENST. (Stadstijd). E-S-M- Aanvangende 16 November.
Van Haarlem naar Amsterdam'sMorg. 6,6.30, 7.—, 7.30,8.— en verv. elke 10 min. tot
'sNam. 6.—, 6.20, 6.40, 7.—, 7.20, 7.40, 8.—, 8.20, 8.40, 9.—, 9.20, 9.40, 10.—,
10,20, 10.40, 11.—
Van Amsterdam naar Haarlem's Morg. 7.7.30,8.8.30,9.en verv. elke 10 min. tot
'sNam. 7.-, 7.20, 7.40, 8.-, 8.20, 8.40, 9.-, 9.20, 9.40, 10.-, 10.20, 10.40,11.-,
11.20, 11.40, 12.—.
ELECTR. TRAMDIENST. (Stadstijd). E N-E T-
Van Haarlem naar Zandvoort: Aanvangende 16 October.'s Morg. 6.30-]-, 7.f,7.35,8.00!
9.05, 9.08S, 10.10, 10,30, 11.05, 11.33§; 'snam. 12.10, 12.45, 1.05, 2.08§, 2.10, 3.05,
3.35, 4.10, 4.45, 5 05, 6.10, 6.13§, 7.05, 7.40, 8.05, 8.50, 9.20, 10.23§
Van Zandvoort naar Haarlem: 'smorg. 7.—+, 7.35+, 8.10S, 8.30, 9.35, 9.50, 10.40,
10.505, 11.35: 'snam. 12.10, 12.40, 1.20$, 1.35, 2.40, 3.-, 3.35, 4.05, 4.40, 5.20§,
5.35, 6.40, 7.—, 7.35, 8.15, 8.35, 9.25§, 9.50, 11.-.
Loopen van Zandvoort naar het station H.IJ.S.M.
Alleen op werkdagen.
HaarlemBloemendaal. Van Haarlem dagelijks (Stadstijd).
Van 's morgens 6.45 tot 9.45 vm. elk half uur.
Van vm. 9.45 tot 7.nam. elk kwartier. Van 'sav. 7.tot 10.30 elk half uur.
Op*Zon- en Feestdagen. Bij gunstig weer. Van 12.30 nm. tot 5 uur nm. elke 10 min.
Van Bloemendaal, dagelijks (Stadstijd).
Van 's morgens 7.— tot 10.— vm. elk half uur
Van vm. 10.— tot 7.15 nm. eik kwartier. Van 'sav. 7.15 tot 10.45 elk half uur.
Op Zon- en Feestdagen. Bij gunstig weer.
Van 12.30 uur nm. tot 5 uur nm. elke 10 minuten.
CEINTUURBAAN. Van af Station der H. IJ. S. M. met aansluiting naar en van
Zandvoort en Bloemendaal. (Stadstijd).
Van Station 's morgens 8 uur in beide richtingen elke 1% minuut tot 's avonds 10
uur. Na 's avonds 10 uur tot 10.30 uur spoortijd (laatsten trein van Amsterdam
naar Rotterdam) elke 15 minuten.
Telegraafkantoor. 1 Oct. 1904. Tijd van Greenwich. Het kantoor is geopend op werk
dagen van 's m. 7.30 tot 's av. 9.30 uur, op Zondagen én lsten Kerstdag van
Th—9% vm., 122 en 6)4—7% nam. Op feestdagen (niet vallende op Zondag)
van 7%11% vm., 12%2% en 6%7% nam. Binnen], Telegrammen worden
berekend tegen 25 cents voor de eerste 10 woorden, verder tot 50 woorden 5 cent
voor elke 5 (of minder) woorden daarboven, en boven 50 woorden 5 cents voor
elke 10 (of minder) woorden meer.
Voor den intercommunalen en internationalen telephoondienst is het kantoor op werk
dagen van 'sm. 7% tot 'sav. 9% uur. Op Zon-en Feestd. v. 12%—1 uur geopend.
Dienstregeling van het Postkantoor. 1 Oct. 1904. Tijd van Greenwich. Openstelling
van het kantoor: Dag. van 7.30 's morg. tot 9 uur 's av. Op Zondag van 's morg. 7.30
tot 12.30 uur 's avonds. Voor de storting en uitbetaling van postwissels, postbe-
wijzen en de invordering van gelden op kwitantiën alleen op werkdagen, van 8.30
uur 's morg. tot 2.30 uur 's midd. Voor de Spaarbank van 's m. 8.30 tot 8 30 uur
'sav., op Zondag van 7.30 tot 11.30 ure 'sm. Voor de Postpakketten alleen op
werkdagen, van 's morgens 7.30 tot 9 uur 's avonds.
Het Bijkantoor, Houtplein, is geopend dag. van 8.30 'smorg. tot 8.30 'sav., uitge
zonderd Zondags. Voor postw. en kwit. van 8.30 's morg. tot 2.30 's midd.
Aanvang der hestellingen. Op werkdagen: 6.40, 8.45 'sm., 12.3.—, 6.30, 8.40'sav.
Op Zondagen8.— 's m. Kosteloos gelegenheid tot afhalen der brieven enz. van
11.30 tot 12.30.
Lichting der hulpbrievenbussen (spoortijd): Ged. Oudegracht, Groote Markt,Houtplein,
Koninginneweg, Nieuwegracht, 4.35, 8.10'sm., 1 05, 4.20, 7.20 'sav. Zon-en Feestd.
5.10'sm., 12.35 'sav. Amsterd. poort, Parklaan, Hassel. plein, Leidschestraat, Kam
perstraat, 4 25, 7.35 's m. 12.55, 4.10, 7.05 's av. Zon- en Feestd. 4.55 's m., 12.25 's av.
Burgwal, Duvenv.straat, Leidschevaart, Hazepaterslaan, Iordenstraat, 4.30, 8.( 5 's m.
1.4.15, 7.15 's av. Zon- en Feestd. 4.15 's m, 7.15 's avonds. Kenaupark Schoter
singel, Kloosterstr Gen. Cronjéstr., Kaasmarkt, Kleverp., Nassaustr. Zijlvest, Kam-
perl., Kruisw.,4.20,7.50'sm. 12.35,3.35,6.35 'sav. Zon- en Feestd.4.20 'sm. 11.50 'sav
Jansweg, Koksteeg, Schachelstr., Lourens Costerstr., Gr. Houtstr. 4,40, 8.15. 's m.
1.10, 4.25, 7.25 'sav. Zon- en Feestd, 5.15 's m. 12.45 'sav. Boterm.Alex anderstraat
4.45, 8,20 'sm., 1.15, 4.30, 7.30 'sav. Zon-en Feestd. 5.20 'sm., 12.45 'sav.
Lichting aan het Station: Richting Amsterd. 720, 10.45, 11.20,'s m., 1.25", 1.55, 2.25"
5.40", 6.6.20, 10.20* 'sav. Richt.ing Rotterdam 7.20, 11.50 'sm., (1.55
'smidd. alleen op Zon- en Feestd.,) 2.25, 4,15", 6.35, 8.40", 10.15" 'sav. Richt
Den Helder 5.30, 9.35 's m., 12.20", 5,—*, 7.15", 9.55" 's avonds.
De met worden Zondags niet gelicht.
WETEN EN WERKEN.
De Heer Saeijs was de Spreker van
Maandagavond, het was de laatste voor
drachtavond in dit seizoen, maar niet
de minst leerzame. Het onderwerp was
Het ontstaan en de ontwikkeling der
menschelijke taal, het middel om de
gevoelens en wenschen van begeerten
mede te deelen.
Spreker toonde door voorbeelden aan,
dat ook de dieren hun taal hebben,
waargenomen b. v. b. bjj het Egyptische
kevertje scarabeus en de mieren. Zang
vogels en honden, dieren met weinig
behoeften, hebben een zeer beperkte
taal, het blaffen, zeer verschillend naar
omstandigheden kan een eerste poging
tot spreken zijn, verkregen door den
omgang met menschen. Geheel afge
zonderde honden leeren het blaffen af.
De menschelijke taal onderscheidt
zich door haar geschiktheid om begrip
pen uit te drukken. Zjj is ontstaan uit
zekere grondvormen, wortels, die door
verschillende omstandigheden gevormd
en vervormd, zich gaandeweg ontwikke
len, met dien verstande, dat de betee-
kenis der woorden soms verandert. Spre
ker gaf hiervan een paar voorbeelden.
Veel is er gedacht over het stuk taal
vervorming, en men is tot het besluit
gekomen, dat veel in deze in verband
staat met het denkbeeld van een leven
na dit leven.
Een merkwaardig voorbeeld gaf spre
ker van het verdwijnen van enkele
woorden uit de taal van de Hovas op
Madagascar. De aanzienlijken kiezen
zich b. v. b. een naam, soms van een
dier. Sterft de drager van dien naam,
dan mag die niet meer genoemd wor
den, dan is dat woord voor goed uit
de taal en men bedenkt er een ande
ren voor.
Zeer sterk is de taalvervorming bij
Indianenstammen.
Hoe is het eerste woord ontstaan?
Max Muller, een beroemdheid in deze,
meent door klanknabootsing. Het men
schel ijk vernuft heeft die nabootsing
gewijzigd, terwijl ook de onwillekeurige
kreet, waarbij de klemtoon een groote
rol speelt, tot woordvorming aanleiding
heeft gegeven.
De gebarentaal is sterk ontwikkeld
bij de doofstommenzjj hebben hun taal
zelf gemaakt, hetgeen aantoont dat al
miste de mensch zijn spraakvermogen,
hij toch zjjn taal zou hebben.
Onbewust gaat het jonge kind zijn
spraakorgaan oefenen, doch geholpen
door eigen ervaring begint het met
bewustzijn te roepen. De zorg der op
voeding is het de verkregen bekwaam
heid te volmaken.
Naarmate de behoeften van den mensch
grooter zijn neemt de rijkkom der taal
toe. Zeven a achtduizend woorden in
onze schrijftaal te gebruiken noemt
men knap, voor de spreektaal niet
meer dan de helft.
Tellen doen wij tot zoover wij wen
schen. Er is echter een Australische
stam wiens getalbegrip niet verder
gaat dan tot 6, en dan zijn er talen
die geen woorden hebben voor eigen
schappen.
Spreker onderscheidde de talen in een
lettergrepige, samenvoegende en talen
met verbuiging.
Het Chineesch behoort tot de een
lettergrepige, het bestaat uit wortel
vormen en elke wortel heeft zijn eigen
lettervorm, wat een en ander bij het
aanleeren van die taal groote moeilijk
heden oplevert. De beteekenis der wor
tels wordt bepaald door haar plaats in
den zin. Er zijn vijfhonderd van die
wortels.
Spreker verklaarde vervolgens hoe
bijvoorbeeld de Maleier het maakt met
zijn taal, die geheel geen werkwoor
den bezit.
De Semietische talen behooren tot de
samenvoegende talen. Hoe zoo'n taal
te werk gaat vertelde spreker uit de (I
Arabische. De medeklinkers q, t en 1
komen in dezelfde volgorde voor in
alle woorden die betrekking hebben op
menschenbloed. Door de toevoeging van
klinkers worden dan verschillende be
grippen uitgedrukt, die er verband mee
houden.
Van alle talen staan de Arische
talen het hoogst, snel ontwikkelen zij
zich.
Dat de Heer Saeijs de mannen zoo
kan bezig houden, ongeveer anderhalf
uur, met het onderwerp taal, dankt hij
aan zijn heldere, opgewekte voordracht,
soms gekruid door een anecdote, een
geschiedkundig feit of ook wel een
gepaste aardigheid, een manier waarop
de Heer Saeijs heel wat kennis op aan
gename wijze weet binnen te smokkelen
en waardoor hij tot een der meest ge-
wenschte sprekers in Weten en Werken
behoort.
Eerste Kamer. Vrijdag werd de
begrooting van Justitie behandeld.
De heer van der Biesen kwam op
tegen den paperrassen noodig tot het
sluiten van een huwelyk. De minister
voelde die bezwaren ook en wilde er
tot op zekere hoogte aan te gemoet
komen.
De Heer van Limburg Slirum besprak
het gevangeniswezen. Hij verlangt meer
overeenstemming tusschen Justitie en
Regenten, om dit te bereiken zijn meer
rechters noodig in de colleges van regen
ten, wat ook door den minister werd
toegegeven.
De heer Woltjer besprak de kwestie
van het laatste eindexamen aan het