Ook de Heer Roëll deed zijn stand
punt nog eens duidelijk uitkomen.
De bezwaren van den Heer Bos be
treffende bijzondere universiteit. Hij kan
niet toegeven de toekenning van liet
diplomeeringsreclit aan een particuliere
vereeniging; zij mag geen bevoegdheid
erlangen de benoembaarheid tot staats
betrekkingen uit te spreken. Hij is van
oordeel dat de breede ontwikkeling in
wetenschappeljjken zin niet kan ver
wacht worden van een onvolledig inge
richte universiteit. En ten derde blijven
de waarborgen ontbreken voor een goede
wetenschappelijke opleiding.
In de tweede plaats geldt zijn hoofd
bezwaar het gemis aan waarborgen bjj
de bijzondere gymnasia voor een behoor-1
lijke wetenschappelijke voorbereiding
voor het universitair onderwijs.
De Heer deSavornin Lobman betoogde,
dat toekenning van het promotierecht
niet strijdig is met ons Staatsrecht.
Het kan bovendien dadelijk weer inge
trokken worden.
De Heer Schokking toonde aan, dat
rijksprofessorgn hebben erkend dat alle
studenten geljjk recht hebben geëxami
neerd te worden door hun eigen leeraren,
maar zal een am. inbrengen ten gunste
van de theologische faculteit, van den
volgenden inhoud.
nHet onderwijs in de faculteit dei-
godgeleerdheid wordt binnen drie jaar
na het in werking treden dezer wet in
zoodanige richting herzien, dat die niet
zij faculteit van godsdienstwetenschap
onder den naam van faculteit van god
geleerdheid, maar dat zij als zoodanig
ten volle tot haar recht kome."
Tevens hebben de heeren van Kol,
Helsdingen, Hugenholtz en Ter Laan
drie amendementen ingediend, waarvan
het eerste ten doel heeft onder de af-
deelingen van de technische hoogeschool
er eene op te nemen voor de sociaal
technische wetenschappen, terwijl het
tweede amendement aan de vakken op
de technische hoogeschool onderwezen
toevoegtde sociale hygiëne, de statistiek,
den stedenbouw, de sociale wetgeving
en de kennis der arbeidstoestanden; en
het derde amendement aan de diploma's
bij genoemde instelling te verkrijgen
toevoegd: een voor sociaal-technisch inge
nieur.
Woensdag vingen de beraadslagingen
aan over de artikelen der Hooger Onder
wijswet.
Het eerste am. van de Heeren van
Kol c. s. werd aangenomen, het tweede
verworpen en het laatste ingetrokken.
Overigens kwam de Kamer door de
wijzigingen heen op een paar overgangs
bepalingen na.
In de vergadering van Donderdag
werd aangenomen een am. de bedoeling
hebbende dat eene regeling zal worden
ontworpen van een staatsexamen ter
verkrijging van de bevoegdheid om in
burgerlijke betrekkingen te worden be
noemd. De Kamer verlangt, dat deze
bevoegdheid zal worden losgemaakt van
den doctoralen graad en de examina,
waaraan zij nu is vastgelegd.
Het tweede amendement, dat den tijd
der Kamer in beslag nam, was ingediend
door de heeren Schokking en De Visser.
De bedoeling ervan is, dat binnen drie
jaren een wet zal worden gemaakt tot
herstel van de leerstoelen der dogma
tische vakken aan de theologische facul
teiten der openbare universiteiten.
De voor- en de tegenstanders waren
aan het woord, de minister zou Vrijdag
er het zijne over zeggen.
De Russen werpen inderhaast ver
sterkingen op bij Wladiwostok, aan den
noorde ijken oever van de Toemen, uit
vrees voor een aanstaande aanval dei-
Japanners op die vesting.
Op het ministerie van buitenlandsche
zaken wordt verzekerd dat er geen waar
heid ligt in het gerucht, naar 't schijnt
buitenslands zeer verbreid, dat de Japan-
sche regeering niet officieel kennis zou
gekregen hebben van de voorwaarden
waarop Rusland bereid is vredetesluiten.
Aan het hof van den Tsaar is men
zijn hoofd kwjjt. Sommige grootvorsten
wagen zich niet meer buitenshuis. In
de stad doet vrij openlijk een lijst van
vogelvrij verklaarden de ronde, welke
geteekend is door 67 leden van het
omwentelingscomité. Er staan de namen
op van hen die, zoo noodig, nog ver
moord zullen worden.
De correspondent van de Daily Mail
te Petersburg verzekert dat de paniek
in hooge sferen is toegenomen, doordat
volgens hem zelfs bommen te
Tsarskoje Selo zijn ontdekt. Vele hoog-
geplaatsten die bang zijn voor een bloe-
digen opstand en plunderingen, bereiden
zich voor op een vlucht naar het bui
tenland en brengen hunne zaken in
orde. Maar de regeering doet alle moge
lijke moeite om dergelgke plannen te
verijdelen, door capties te maken bij
het verleenen van buitenlandsche pas
poorten.
Telkens verneemt men nog van ge
vonden bommener wordt verondersteld,
dat in deze de verbeelding een groote
rol speelt.
Betreffende de vredesgeruchten geeft
de Daily Mail het volgende overzicht
van de vredesvoorwaarden, gelijk men
zich die aan Japanschen kant voorstelt
1. Teruggaaf van geheel Mantsjoerije
aan China onder voldoende waarborgen
voor een goed bestuur en de open deur
voor den handel.
2. Japansche bezetting van Port Arthur.
3. Erkenning van Japan's protectoraat
over Korea.
4. Uitlevering van de Russische oor
logsschepen die te Kiao tsjou, Sjanghai
en Saigon geïnterneerd zijn, aan Japan.
5. Betaling van een oorlogsschatting
welke Japan's kosten dekt.
6. Bezetting van Wladiwostok door
Japan tot de oorlogsschatting, die in
twee termijnen betaald moet worden,
voldaan is.
7. Teruggaaf van het eiland Sachalin
aan Japan.
Tegenover het bericht van Reuter
betreffende voorwaarden op grond waar
van Rusland tot sluiting van vrede be
reid zou zijn, is het Petersburgsche
telegraafagentschap in staat om mede
te deelen dat de opvattingen van de
Russische, gelijk die neergelegd zijn in
het telegram van 18 Februari, in geenen
deele gewijzigd zijn.
Priester Joan uit Kroonstad heeft een
opwekking tot het Russische leger ge
richt: „De euvels waaraan het land
lijdt, zijn door God gezonden, omdat
gij Hem vergeet", zegt hijen vervol
gens moedigt hij de troi-pen aan om
dapper door te vechten en ten strijde
te trekken onder het zingen van zekere,
door hem genoemde godsdienstige ge
zangen.
Er wordt bekend gemaakt dat de
Tsaar voortaan eiken Vrijdag te Tsars
koje Selo alle minister met de vier voor
zitters van de afdeelingen van den Rijks
raad bijeen zal roepen.
Deze hervorming ljjkt van weinig
belang. Maar toch heeft zij groote be-
teekenis, daar de voornaamste reden van
het gebrek aan onderlinge overeenstem
ming tusschen de ministers was, dat zij
haast nooit allen tegelijk met den Keizer
samenkwamen. Elke minister had zijn
eigen rapport dag, en dit was de bron
van tallooze wrijvingen en tegenbevelen.
Verder is eene commissie benoemd die
tot opdracht heeft, de middelen te over
wegen ten einde de administratie lees:
bureaucratie met de wet in overeen
stemming te brengen. Zaboerof. lid van
den Rijksraad, een man die bekend staat
om zijn onaf hankelgkheid en onkreuk
baarheid, is voorzitter van deze com missie.
De bekende anarchist Most heeft in
druk bezochte anarchistenvergaderingen
te New- York redevoeringen gehouden,
waarin hjj het lijden van het Russische
volk bejammerde, en verkondigde dat
grootvorst Sergtus niet het laatste lid
van het Ruasische keizerlijke huis zou
zijn, dat een geweldadigen dood zou
sterven.
De Java-Bode bericht:
W\j vernemen van bevoegde zijde dat
de commissie, die zich te Batavia heelt
gevormd voor de luisterrijke herdenking
van Rembrandt's 300sten geboortedag,
reeds een voorloopig programma heeft
opgemaakt. Daarop komen voor: het
voorstellen van eenige van Rembrandt's
meesterwerken door levende beelden-,
het opvoeren van een tooneelstuk, zoo
mogelijk een, waarin de beroemde schil
der zelf optreedt; een uitvoering van
l7e eeuwsche Nederlandsche muziek;
het doen uitvoeren van Hollandsche
oerendansen en het doen exerceeren
van een vendel soldaten uit Rembrandt's
tjjd. Velschillende deskundigen zijn uit-
genoodigd, sub-commi-isiën te vormen
om de verschillende punten van het
programma voor te bereiden. Als secre
taris der commissie is opgetreden de
heer J. W. Roessingh van Iterson J. Azn.,
aan wien alle brieven, de commissie
betreffende, moeten worden gericht.
Een vertrouweling van Jacques Le-
baudie, zich noemende keizer van de
Sahara, een zekere meneer Fritz Oble,
heeft een brief geschreven aan het
Berliner Tageblatt, over den tocht dien
Lebaudy met zijn manschappen thans
op het punt staat te ondernemen. Za
terdags s. zou Lebaudy met zijn bruid
te Berlijn komen. Hij zou van Berlijn
naar Londen vertrekken, waar hij 2
Maart in alle stilte zou trouwen De
huwelijksreis gaat met 2 schepen, de
Maud en de Frascita, naar Afrika, Elk
der schepen heeft 20 kanonnen aan
boord, vele geweren en een expeditie
troep van 1000 man, aangevoerd door
oud-officiren uit Frankrijk, Duitschland,
Engeland en Zweden. Ondanks de zware
bewapening gaat de expeditie niet uit
om oorlog te voeren. Neen, deexpediti
heeft een »weten«chappelijk" doel. Men
zal met genoegen vernemen uit den
brief van den heer Ohle, dat de stemming
onder de manschappen op dit oogenblik
uistekend is, en zich na de beschrijving
van de uitrusting niet verbazen, dat die
gekost heeft ongeveer achttien milli >en
gulden, zegge f 18,000,000.
Te Colmar. is dezer dagen een leer
aar aan net lycaeum aldaar overleden,
die een eigenaardig testament had ge
maakt. Zijn vermogen, ongeveer 25 000
mark bedragende, moest verdeeld wor
den tusschen de kinders van zijn col
lega's zelf, en een legaat van 1000
mark was vermaakt aan het lycaeum,
om te dienen tot bevordering van het
onderwijs in het Duitsch.
De wetgevende macht van den staat
New- York verwierp Roosevelt's voor
stel tot onderhandeling met Engeland,
om den waterval van de Niagara te
beschermen tegen de toenemende ex
ploitatie voor industrieele doeleinden.
Eenige sprekers zeiden dat nijverheid
reeds een vierde deel van de watermassa
afleidt. Dit werd niet ontkent door de
bestrijders van het voorstel, maar dezen
hielden vol dat het beter was, de Nia
gara aan te wenden ten bate van de
industrie dan haar ten bate van de
touristen te laten zooals ze is.
Een even kiesche als vernuftige maat
regel is door de Russische regeering
genomen om de fondsen van het Roode
Kruis (waarin, naar 't algemeen gevoe
len, zekere hooggeplaatste pei sonen een
groot gat geslagen hebben), weer wat
te stijven. Er wordt ten behoeve van
het Roode Kruis een belasting geheven
op de paspoorten van vreemdelingen.
Wie Rusland binnenkomt mag vjjf
roebels storten voor het goede doel, wie
het land verlaat tien roebels. Deze nieuwe
belasting op het vreemdelingenverkeer
is, naar 't heet, slechts voorbijgaand,
maar de oekaze veroorlooft toch de
heffing er van gedurende tien maanden.
Te Munchen is veel opzien gewekt
door het afgelasten van een terecht
stelling, De valbijl was al in orde ge
bracht, om het hoofd af te houwen van
zekeren Allramseder, die op aanwij
zingen schuldig was verklaard aan den
moord op een vrouw. Op het laatste
oogenblik betuigde Allramseder zijne
onschuld en verklaarde dat de manden
maker Huber de moordenaar was. Hjj
zelf had slechts mee gedaan aan het
stelen van kostbaarheden. De justitie
doet thans moeite om Huber in handen
te krijgen. Allramseder wacht zeer ge
laten af, wat er verder over hem beslist
zal worden. Hij bidt zeer veel en leest
druk in godsdienstige boeken, die de
directeur van de gevangenis hem heeft
laten geven.
Een Engelschman, A. R. French, de
oudste zoon van Lord de Freyne, is den
I9en Januari te New- York spoorloos
verdwenen. Op aansporing van den
Engelschen consul wordt overal naar
hem gezocht, maar tot dusver tevergeefs,
terwijl men geen enkel spoor heeft dat
tot ontdekking zou kunnen leiden.
Naar men mededeelt is de bekende
fooien-order voor de postbeambten door
den directeur-genera il ingetrokken, doch,
zooals in de aan de ambtenaren gerichte
kennisgeving duidelijk te lezen staat,
op uitdrukkelijk verlangen vin den
minister.
Men meldt uit Doetinchem van 21
Februari
De raad dezer gemeente stelde heden
een nieuwe verordening vast op het
hooger onderwijs (gymnasium). Op voor
stel van den heer Velsink werd met 8
tegen 2 stemmen besloten, daarin met
het oog op de plaats gehad hebbende
knoeierijen te bepalen, dat het den lee
raren verboden is aan leerlingen van
het gymnasium privaat les te geven en
het, behoudens toestemming van cura
toren, niet .geoorloofd is, leerlingen bij
hen te doen inwonen.
HAARLEM 24 Februari 1905.
De Referendaris titulair.
Het Rotterdamsch Tooneelgezelschap
(Direct, v. Eysden) gaf j.l. Woensdag
avond in „de Kroon" „De Referendaris
titulair", Haagsch blijspel in 5 bedrijven
door Cirnélie Noordwal. Het programma
gaf aan dat het de 23ste voorstelling
was, maar voor Haarlem, was het natuur
lijk splinternieuw. In den regel krijgen
wij hier een nieuw stuk te zien als
het reeds alom in den lande bekend is
of men vergast ons op prulwerken.
Maar laat ons niet mopperen; er is
een kentering ten goede! Verleden week
het aardige blijspel van Luitenant Schuil,
nu dit weer, en naar men ons mede
deelde bestaat het voornemen Woensdag
8 Maart „Allerzielen" van Heyermans
voor het voetlicht te brengen. Allemaal
goed, oorspronkelijk Hollandsch werk!
Laat ons hopen dat de vertaalde prul
stukken van den zooveelsten rang hier
voor goed hebben afgedaan. Wanneer
er werkelijk iets goeds gegeven wordt,
komt het Haarlemsch publiek nog wel
in den schouwburg. Dat bleek ook weer
Woensdagavond.
Het gegeven van „De Referendaris
titulairkomt in 't kort hierop neer:
Henri Sparnagel, een als klerkje begon
nen hoofdcommies b/h. ministerie van
buitenl. zaken, ljjdt min of meer aan
de, vooral in den Haag nogal eens voor
komende ziekte grootheidswaanzin. Dat
wordt er niet beter op als men hem
op een goeden dag den titel van Refe
rendaris geeft. Alles moet nu groot
scheeps ingericht worden, het ameuble
ment vernieuwd etc., natuurlijk allemaal
ten koste van de leveranciers, die naar
hun duiten fluiten. Het spreekt van zelf
dat de kinderen van mijnheer den Refe
rendaris, wiens vrouw geheel aan hem
onderworpen is, ook misselijke produk-
ten van would be chique en pedanterie
worden. Eén dochter, Annette, maakt
een uitzondering; zij is de eenvoud zelve
en komt herhaaldelijk in opstand tegen
die schijngrootheid.
Tegenover dat gezin staan deoolrjke,
degelijke boter- en kaashandelaar Kobus
de Kaay (broeder van Mevrouw Spar
nagel) en zjjn vrouw, een ronde Holland
sche boerin. Mijnheer Sparnagel c. a.
zien natuurlijk minachtend op die pro-
leterige familie neer, ofschoon zij goed
genoeg is dikwijls financieel bij te sprin
gen en de oudste zoon op ooms kosten
studeert. Kobus de Kaay op zijn beurt
lacht om de verwaandheid van zjjn zwa
ger en steekt den draak met diens aan
stellerij. Als echter mijnheer Sparnagel
weigert zjjn dochter Annette uit te
huwelijken aan Sjoerd Boomsma, een
a. s. winkelier, bjj de Kaay inwonend,
komt het tot een breuk tusschen de
families, welke weer geheeld wordt als
eerstgenoemde door den nood gedrongen
zijn toestemming tot dit huweljjk geeft
en de Kaay zjjn zwager voor de zoo-
veelste maal uit de financieele moeilijk
heden helpt.
Het komt ons voor dat zonder schade
voor het geheel wel eenige tooneelen
uit het stuk konden gemist worden.
Wjj hebben hier o. a. op 't oog het
dwaze tooneel met de twee leveranciers.
