IS
9*2
V oorwaarts
PUROL
llmuider Vishandel
FOTO WAJÏSOK
verkoopster
leerling-verkoopster
A RPflFKMFULEN
Rund-, Ma8És- en
F arkens vlees
Wegens 121 2-jarig bestaan
van onze zaak hebben wij
ons bedrijf gemoderniseerd
99
99
verzorgde het interieur, de kleur, verlichting en adviezen
SHOWROOM, Prinsengracht 373, Amsterdam - Tel. 32416
Ofmttica
ANDEBBOOC
n
Bloemendaalsestr.weg 152
Telefoon 8860
verdwijnt door
De Hollandse Nieuwe is er
Billijke prijzen
Arend Reym
de auto- en motorrijschool
Hagelingerweg 134 Tel.8930
Jan de. föoeh
Nationale campagne voor
beter vleesgebruik.
Rectiiiecatie.
Buslichting.
Opening woensdag 11 juni a.s.
's morgens 10 uur
Wij kunnen U thans nog betere
service geven dan voorheen
Ter gelegenheid van
deze heropening ontvangt
U bij inlevering van
een rolfilm een vergroting
van 13x18
Uw bezoek zal zeer
op prijs worden gesteld
V
Onze collectie Foto- en Film
apparaten is uitgebreid met
de nieuwste modellen
Bloemendaalsestraatwèg 86 - Santpoort-St. - Telef. 8506
WIJfKELBETIMMERUÏGEIf
Hoofdstraat 194 Telefoon 8764
heeft plaats voor een
en een
C. GRAS Zn. TEL. 8S19
SANTPOORT-STATION
Verse Zeevissoorten
Diepvriesfilet „Frionor"
Levende en Gerookte Paling
(ook uitgesneden)
Een onafscheidelijke reisgezel
op uw vacantie is een Horloge
van
t.o. Overbildtweg
Ook het adres voor reparatie
in eigen atelier
Deze week extra goedkope aanbieding in
EXTRA MALSE RI8LAPPEN
RUNDERLAPPEN, half om
MAGERE BORSTLAPPEN
DOORR. RUNDERLAPPEN
GEHAKT (rund en varkens)
500 gram 1.85
per kilo 3.50
500 gram 1.75
per kilo 3.30
500 gram 1.65
per kilo 3.10
500 gram 1.55
per kilo 3.00
500 gram 1.20
per kilo 1.99
ROSBIEF500 gram v.a. 2.50
KALFSLAPPEN500 gram 2.00
KALFSFRICANDEAU 500 gram 2.10
BLANK GELDERS VARKENSVLEES
MAGERE VARKENSFRICANDEAU 500 gram 2.40
MAGERE HAMLAPPEN 2.2S
MAGERE VARKENSLAPPEN 1.99
VARKENSCARBONADE klein beentje 1.79
BIEFSTUK TARTAAR 3 stuks 0.99
Eet nu bloemkool met Saucijzen, nu extra goedkoop
SAUCIJZEN
BRAADWORST
MAGER GEROOKT HAMSPEK
„De roem van Kennemerland"
LEVERWORST
GEKOOKTE WORST
BLOEDWORST
ONTBIJTSPEK zonder zwoerd
HAMSPEK
HAMWORST
GEBRADEN GEHAKT
HEERLIJKE HAM
500 gram 1.48
500 gram 1.48
per kilo 1.80
100 gram 0.20
500 gram 1.25
500 gram 0.60
150 gram 0.47
200 gram 0.50
200 gram 0.55
100 gram 0.35
150 gram 0.69
VOLOP MERGPIJPEN VERKRIJGBAAR
DE KWALITEITSSLAGERIJEN VAN KENNEMERLAND
Broekbergenlaan 46 Telefoon 8495
Er waren eens heel lang geleden, als u
het precies wilt weten: 102 jaar, twaalf
Franse heren die op gezette tijden een
belangrijk deel aan hun royale geldbuidel
ontnamen ten bate van een weelderige
voeding via diners van een welhaast on
gelooflijke omvang. Voor één van die
intieme eetfeestjes deden zij eens een
beroep op de kookkunst van de koning
onder de koks van weleer, Alexandre
Vieillard, de afgod van alle Franse
smulpapen. Hij kreeg de opdracht in het
oude Parijse centrum van kunst en cul
tuur, het „Palais-Royal", nog vol van de
praal en schittering, waarmee de Zonne
koning het had uitgedost, een maaltijd
te creëren, waarmee de lekkerbekken een
middag, een avond en liefst nog de daar
op aansluitende nacht „zoet" zouden zijn.
Van weinig fantasie getuigde de titel van
het fantastische smulfeest: „1001 nacht",
een naam welke echter meer was inge
geven door het dessert en deszelfs entou
rage. Want toen het dozijn grage eters
midden in de nacht verlangend zat uit te
kijken naar het „toetje", sjouwde een
aantal bedienden een stellage binnen,
waarop een voetstuk, belegd met zestien
schijven ananas temidden van een rijk
dom van alle mogelijke vruchten. Op dat
voetstuk lag een groot zijden geparfu
meerd kussen, omslingerd met guirlandes
van rozen. En op dat welriekende kus
sen zat een échte Venus, die, lopende
over de tafel de heren zelf voorzag van
dé ananas.
De snoeplustige Fransen hadden toen al
ruim twaalf uur aan tafel gezeten, die
geopend was met het serveren van de
beste oesters, die Vieillard in Europa
had weten te bemachtigen. Een kleurrijke
hors d'eouvre was daarop gevolgd en
toen ook nog wat uitgelezen garnalen in
bouquetvorm opgediend, de eerste hon
ger gestild hadden, werd het tijd voor
de soep. Het was beslist geen soep van
de dag en omdat Vieillard was uitge
daagd door dit diner de kroon op zijn
levenswerk te zetten, waren er zelfs vier
soepen. Achtereenvolgens werden de
gasten getracteerd op een schildpadsoep,
een sterke soep van gevogelte, een hel
dere kippesoep en tenslotte een gebonden
soep van maaskreeftjes.
Terwijl het dozijn fijnproevers wat kout
te over elkanders prestaties op consump
tief gebied, legde de keuken de laatste
hand aan de eerste service. Die begon
met een zalm in kreeftesaus, gegarneerd
met aardappelpuree. Als tweede verte
genwoordiger van de vissenstand deed
een geurige tarbot zijn intrede, zwem
mende in een frivole Hollandse saus. Ehj
de ham met madeirasaus werd spinazie
in boter aangevoerd en toen een beschei
den portie bittere sla de monden wat
verfrist had, kon men zich met aandacht
wijden aan gestoofde poulardes met verse
truffels, welke ook gezorgd hadden voor
de truffelsaus.
Een staartstuk van de ree kon natuurlijk
niet gemist worden. Daarvoor waren
twee sausen gebrouwen, één van grote
peperkorrels en één van hazebloed. Met
wat kleine hapjes fijne stukjes patrijs in
gelei, wijngaardkwartels en stukjes koud
gevogelte met paté, kwam de eerste ser
vice tot een smakelijk einde. Dit alles
had waarschijnlijk veel aan aantrekke
lijkheid verloren, als er geen wijnen wa
ren geweest om keel en slokdarm in con
ditie te houden. Geschonken werden:
Grand Montilla, Grand Boldarino, Cha
teau Larose 1848, Grand Cordou, Roma-
née en Chateau Yquem 1847.
De inzet van de tweede service was een
aardigheidje: sorbet met ananas, net fris
genoeg om de Boheemse fazanten een
opgewekt welkom te bereiden. Zij wer
den gevolgd door een machtige haan,
waarvan de flanken werden warm ge
houden door malse watersnippen. Na een
korte dromerige pauze zette men zich ie-
dachtzaam aan het keuren van rode pa
trijs en houtsnip op geroosterd brood.
Dan nog wat truffels met champagne
wijn en rivierkreeftjes van Württemberg
met diverse kruiden en een korte periode
van werkeloosheid brak aan. De heren
dronken een kopje koffie met likeur, ter
wijl ze loom de etiketten der zojuist ge
noten wijn bestudeerden. Want de rij
glazen was tijdens de tweede service ge
vuld geweest met een Grand Chateau
Lafitte, een Grand Chateau Vougeot en
een Vin de Constance.
Gelukkig leerde de menubeschrijving, dat
het nog lang geen tijd was de tafel op
te breken. Wat zou een culinair festijn
zonder nagerechten zijn? Daar kwamen
ze; de kropsalade, de gekookte selderij,
de asperges in boter, de perziken, de ve
le soorten gebak, de gevulde „bodem
pjes", de fruitsalade en het ijs. Nou, het
toetje kent u: Venus in haar vruchten
tuintje. En haar viel, aldus de kroniek
schrijvers, een hartelijkere ontvangst ten
deel, dan een van haar toch ook niet zo
degelijk geklede zusteren uit een latere
generatie. Toen die namelijk bij verras
sing te voorschijn kroop uit een immense
suikeren taart, die aan het slot van een
herendiner op tafel was geplaatst, ver
zuchtte een der grijze aanzittenden: „En
ik had toch zó gehoopt, dat er slagroom
in zou zitten".
De kenners zijn het er onder elkaar niet
over eens of het Franse eetfeestje, onder
leiding van de artistieke Vieillard, ver
meld moet worden als een voorbeeld van
culinaire cultuur. Natuurlijk hebben die
twaalf verwende smulpapen geen grote
porties van ieder gerecht naar binnen
gewerkt. Maar alles bij elkaar was het
toch wel vrij veel. Het is nog de vraag
of de moderne, met het ritme van zijn
tijd meehollende mens het geduld en het
vermogen zou kunnen opbrengen voor
een zo langdurig en omvangrijk gastro
nomisch festijn. De tegenwoordige Euro
peaan schijnt overigens naar het andere
uiterste over te hellen. Hij voedt zich
steeds veelvuldiger aan snelbuffetten en
met panklare maaltijden. In een Ameri
kaans vrouwenblad stond onlangs te le
zen, dat de Amerikaanse man uit de gro
te stad niet eens meer thuiskomt om te
eten, omdat hijdaar precies hetzelf
de krijgt voorgezet als in de honderden
snackbars. Zo erg is het in het oude
werelddeel nog niet, hoewel men zich
hier helaas ook al minder rust en tijd
gunt om een smakelijke maaltijd te be
reiden en te gemeten.
Is er echter iets gezelligers denkbaar dan
een goed verzorgd maal? Een netjes ge
dekte tafel, smakelijke spijzen en wat
vrolijk gebabbel van de gezinsleden kun
nen een moment van gezonde rust bete
kenen in het gejaag van alle dag. En wie
behoefte heeft aan een origineel recept,
kan terecht bij zijn slager, die zijn klan
ten helpen wil bij het hoog houden van
de goede stijl voor een verkwikkende
maaltijd.
In Santpoorts Weekblad van 23 mei
werd een artikel geplaatst onder het
hoofd „Rijksexamens Vereniging van
Leraren". Dit moet echter luiden:
„PRAKTIJKexamens Vereniging van
Leraren".
Slagerij Langedijk
gemoderniseerd.
„Men moet met zijn tijd meegaan",
meende Slager Langendijk, en moder
niseerde zijn zaak aan de Bloemendaal-
straatweg naar de laatste eisen. Hij is
daarin volkomen geslaagd. Het plaatsen
van een gekoelde toonbank waarin al
de soorten vlees en vleeswaren geëta
leerd worden is een grote verbetering
en geeft een mooi overzicht van het
geen verkrijgbaar is. De winkelstand te
Santpoort-Zuid is een moderne zaak
rijker geworden.
DE ZANDTAPIJTSCHILDER VAN
HEKELGEM.
Pierre van Ransbeek tovert met zand
korrels 40 verschillende kleuren in zand.
Artistiek en bezielend ritme.
HEKELGEM ligt langs de grote ver
keersweg Brussel-Gent-Ostende. Het is
een dorpje met weinig pretentie. Maar er
leven brave, luchthartige, goede Vlaamse
mensen en er staat een molen waarvan
de wieken u al van verre goeiendag toe
zwaaien. Dat zal zowat alles zijn, wat
u tijdens een oppervlakkig bezoek aan
Hekelgem opvalt. Doch een tweede, meer
bestudeerd bezoek brengt weldra de grote
kunst van Hekelgem, althans de kunst die
er beoefend wordt aan het licht.
Men is dan afgestapt bij de heer Pierre
van Ransbeek, de ongeëvenaarde strooi
er van het zandtapijt; de kunstenaar, die
met wat simpel zand de schoonste doe
ken der klassieken vermag te copiëren.
Maar vat dit copiëeren niet al te letter
lijk op, want er komt een grote dosis
eigen visie en intuitie bij kijken.
ZANDTAPIJTEN zijn schilderijen, wel
ke op horizontaal liggende borden van
vier of vijf meter middellijn gestrooid
worden. Het houten bord vervangt dus
het doek en het gekleurde zand de verf.
Naar „men" in Hekelgem algemeen aan
neemt, is deze kunst als volgt begonnen.
In vroeger jaren, laten we zeggen een
zestig of zeventig winters terug, zat de
hele familie rond de gloeiende potkachel.
Buiten loeide de storm of wervelde de
sneeuw. Maar hier was het warm en ge
zellig, met het intieme schijnsel van de
petroleumlamp, met vrienden en kennis
sen die kwamen aanlopen. Het ging er
soms zo gezellig toe, dat men spelletjes
ging doen. En één daarvan was, het
maken van het mooiste zandfiguur, dat
kundig op de kraakpropere vloer werd
gestrooid.
Toen kwam men tot de ontdekking van
deze kunst. Natuurlijk kon het in die
dagen nog geen kunst genoemd worden,
kon er niet van kunst sprake zijn
laten we het eerder een folkloristische
aardigheidje noemen.
„Het is zo typisch", vertelt de heer
van Ransbeek ons, „in bijna alle werken,
handelend over het Indianenleven, wordt
gewag gemaakt van zandversieringen bij
plechtigheden. Ook in Spanje trof men
versieringen aan in gekleurd zand (niet
te verwarren met de bekende krijtteke
ningen op straatplaveisels) ter gelegen
heid van volksfeesten". En dan voegt hij
er, zichzelf afvragend aan toe: „Moet
men het ontstaan van onze zandtapijten
in de overheersing van Spanje over Ame
rika en onze lage landen zoeken?"
Hoe is het mogelijk?
Wij vragen hem, ons eens iets van zijn
werk te laten zien, want daar zijn we
toch in hoofdzaak voor gekomen. Dan
ontsluit hij de brede vouwdeuren van zijn
tentoonstellingszaaltje en zien wij het
wonderlijke!
Want stel u voor: daar strekt zich uit op
een bord van ongeveer 4 bij 5 m. een im
ponerend zandschilderij, een monumen
tale voorstelling De Dageraad naar
het fresco van de Italiaan Guido Reni.
Wij lopen het zaaltje verder in en zijn
zo naief te vragen: „Is dat geschilderd?"
En hij antwoordt glimlachend: „Ja, met
gekleurd zand." Met zand? Men merkt
daar niets van want zie, daar rijdt Auro
ra in haar Zonnewagen triomfantelijk
door de wolken, met al het licht, het uit
bundige jubelende licht van een oorspron
kelijk schilderij, machtig van compositie,
de figuren anatomisch weergaloos juist
en met uitdrukkingen, die volkomen gelijk
zijn aan het origineel. En dan laat men
zich de woorden ontvallen: „Hoe is het
mogelijk!" Daar staan we nu voor het
grote zandtapijt „Aurora", nog steeds
verrast, nog steeds onder de indruk. Men
geraakt er niet op uitgekeken.
Meesterschap.
Reeds lange tijd geleden, precies op zijn
veertiende verjaardag, begon hij zich te
interesseren voor het schilderijen-strooi
en. Hij ging dan „naar de overkant",
waar men ook tapijten strooide. Die uit
zonderlijke, eenzame kunst boeide hem.
Er lag iets groots in. Hij droomde van
echte klassieke werken; Rubens en de
Italianen speelden hem door het hoofd.
Wilde hij dit echter ook bereiken, dan
moest hij leren tekenen. Op de teken-
school in het nabije Aalst kon hij zich
verder ontwikkelen en hier werd de
grondslag van zijn later meesterschap ge
legd. Dank zij de virtuositeit, die hij zich,
vooral in het getrouwe nabootsen, ver
wierf, was hij later in staat zandschilde-
rijen te maken van de moeilijkste Rubens:
de kruisoprichting. Het echte Rubiaanse
geweld der spieren vindt men er onaan
getast in weer, terwijl de kleur van het
zand zo nauwkeurig mogelijk de kleur
van het origineel aangeeft.
Maar om op de loopbaan van de artist
terug te komen: vanaf zijn veertiende
jaar heeft hij het zand in de vuist ge
hanteerd. Een schuchter begin, maar één
maal moest hij een groot tapijt maken.
Enhet lukte!
Als een schilderij.
Het eerste grote bewijs van zijn kunnen
is geleverd! Nu gaat het snel bergop
waarts. Hij oefent zich dagelijks; in de
tekenschool beëindigt hij zijn studie en
eer hij zich zelf goed rekenschap van
zijn kunnen geeft, is hij de grote zand-
kunstenaar van Hekelgem geworden. Hij
richt nu regelmatig tentoonstellingen in.
Landgenoten en ook vreemdelingen be
zoeken tijdens de zomer Vlaanderen en
komen zijn werk bewonderen.
In 't jaar 1930 vindt hij iets nieuws. Vele
mensen willen zo'n tapijt kopen, dat
gaat echter niet, want een zandtapijt ligt
los op het bord gestrooid. Het schilderij
ophangen is dus niet mogelijk.
Van Ransbeek vindt er iets op. Hij be
denkt een middel om het zand te doen
binden en op het bord te laten kleven.
Hoe? Dat verklapt hij niet. Op deze
wijze heeft hij een portret van wijlen
Koningin Astrid vervaardigd en dit de
Koning van België aangeboden, die het
gaarne in ontvangst nam en er de artist
voor dankte in een brief. „Dat dit voor
mij een spoorslag was nóg beter te gaan
werken behoeft geen betoog", verklaart
ons de artist.
Wij vragen hem: „Vertel ons nog iets
van uw manier van werken. Wij staan
hier nu wel voor zo'n groot tapijt en be
wonderen het, maar het is ons nog niet
duidelijk, hoe zo'n creatie tot stand
komt."
Bij de „pottekens"
En dan doen we weer heel wat wetens
waardigheden op. Allereerst kiest de ar
tist zich een goede afbeelding uit - een
gekleurde plaat, zoals er van vele klas
sieke schilderijen in omloop zijn. Nu
schetst hij alle contouren in krijt op het
bord.
Zo'n schets maakt hij zorgvuldig in één
dag af. Dan komt het zand er bij te pas,
want nu moet de schets in een schilderij
omgetoverd worden.
Er bestaan 40 verschillende kleuren zand:
20 natuurlijke kleuren, die we aantreffen
in Engels zand, dat van de krijtrotsen
komt en 20 kleuren welke door menging
met zand uit het Belgische plaatsje Moll
ontstaan.
Welnu, we hebben het hem zien doen,
wanneer hij ons een „figuur legde" of
onze naam schreef. We hebben die hand
zien schudden terwijl een fijne streep
zand uit de toegeknepen vuist liep. Die
hand dankt haar gave aan het artistieke
en bezielende ritme dat ergens diep in
de kunstenaar wortelt, het ritme dat hem
drijft naar het houten bord en de „potte
kens" met gekleurd zand. Het ritme dat
deze Van Ransbeek tot de grote zandta-
pijtschilder van zijn land heeft gemaakt!
Ie lichting 06.00 uur (maandags en daags
na een feestdag niet)
2e lichting 11.00 urn-
Se lichting 15.00 uur
4e lichting 18.00 uur1)
5e lichting 19.15 uur (alleen bus bijkan
toor aan de Vinkenbaan) 1).
x) 's-zaterdags niet.
De 4e en 5e lichting geeft aansluiting op
de nachtposttreinen.
Op zon- en feestdagen worden alle brie
venbussen alleen om 23.15 uur gelicht.
