Haarlemsche Courant
Aanvallen op ingesloten bolsjewisten
in centralen sector met succes
voortgezet.
Slag
in de Marmarica is tweede
phase ingegaan.
Het Nederlandsche bedrijfsleven voor
nieuwe opgaven.
Vervoerverbod van groenten afgekondigd!
287e Jaargang No. 133
Abonnement p. week 0,26. p. maand us. P- kwartaal 3,i2,
franco p. post 3,73. losse nummers 6 cent. Advertentlën 3—15
a.m. 3,— elke m.m. meer 20 cent. Reclames dubbele prUs.
Advertentieabonnementen 1500 m.m. 12 cent p. m.m. Kennemer
Editie 3—15 m.m. 1,20. Abonnement 1500 m.m. 5 cent p. m.m
Dinsdag 9 Juni 1942
Ultg:.: Grafische Bedrijven Damlate.
Wnd. Hoofdredacteur: J. V. BAüpEWYNS.
Nieuwsblad voor Noord-Holland
Verschijnt dagelijks behalve op Zon- en feestdagen.
Bureaux Haarlem: t»TOOte Houtstraat 93, Bijkantoor: Soenda-
V plein 37. Tel: Directie 13082. Hoofdredactie 15051, Redactie 10600,
Administratie 10721, 1«25, Soendaplcln 12230. Postgiro 13Ö5S.
Directie PH. A. MEES P. W. PEEBEBOOM.
Hongaren slaan vijandelijken aanval in het Zigden af. Tegenaanvallen
in Wolchofsector eveneens afgeslagen. Contact rfiet Britsche motor-
torpedobooten bij Nederlandscbe kust.
Het belang van Centrum en N.
sector in Oostfront.
Aanvallen op ingesloten bolsjewisten
Het opperbevel der Duitsche weermacht
maakt bekend:
In den Zuidelijken sector van het
Oostelijk front werden nieuwe vijandelijke
aanvallen door Hongaarsche troepen af
geslagen. In h?t achterwaartsche gebied
van den centralen frontsector werd de
aanval op de ingesloten vijandelijke groe-
tn ondanks de ongunstige weersgesteld-
>id met succes voortgezet. In den sector
van Wolchof herhaalde de vijand zijn he
vige aanvallen op een krachtig verdedigd
bruggehoofd. In felle gevechten werd de
Vijand verdreven. Hij leed zware verliezen
aan menschen en materiaal.
In Noord-Afrik a duren de felle
ivechten voort. Niefiwe doeltreffende
.jchtaanvallen werden gericht op de lucht
en vlootbases van het eiland Malta.
Aan de Zuidküst van Engeland werd
in koopvaardijschip van middelbare ton
nage door bommen beschadigd.
Voor de Nederlandscbe kust heb
ben mijnenvegers in den nacht van 6 op 7
Juni gevechtscontact gehad met Britsche
motortörpedobooten. Zij beschadigden,
zonder zelf verliezen te lijden, een vijan
delijke boot door verscheidene artillerie-
treffers.
Luitenant-kolonel Krause van het
opperbevel der Duitsche weermacht
schrijft in het militaire weekoverzicht
van het D.N.B. o.a.:
Er is veel over de slagen van Kertsj en
Charkof gesproken en geschreven en het is
niet twijfelachtig, dat deze beide overwin
ningen belangrijke voorafgaande beslissin
gen brachten enr opmerkelijke hoogtepun
ten in het totale verloop van den oorlog
beteekenen. Doch op de gevechten in de
Centrale en Noordelijkesectoren is min
der acht geslagen, ofschoon juist deze
groote eischen stelden aan het uithoudings
vermogen van de troepen, die er aan deel
namen.
Het. karakter van den winterveldtocht
heeft in deze deelen van het front verhou
dingen doen ontstaan, die door- haar on
overzichtelijkheid dwingen tot een moei
lijke oorlogvoering.
Over groote deelen van dit uitgestrekte
land' is er geen duidelijke zichtbare en door-
loopende frontlijn. Nu eens hier, dan weer
daar hebben zich doorgebroken of doorge
druppelde vijandelijke formaties genesteld.
Er zijn bochten en zakken ontstaan, die het
totale beeld verward maken. Ook eigen for
maties waren nu en dan voor korter of lan
ger tijd door vijandelijke formaties om
singeld. Tot zij, taai volhardend door ver
metele aanvallen van hun kameraden be
vrijd werden.
Benden, die zich tijdens den winter in de
achterwaartsche gebieden hadden gevormd,
bemoeilijken achter het front verkeert en
ravitailleering.*
Onder deze moeilijke omstandigheden
leidden Duitsche aanballen in de afgeloo-
pen week tot groote successen. Een aantal
der ingesloten vijandelijke gevechtsgroe
pen werden vernietigd en den vijand daar
bij zware verliezen toegebracht.
IN ENGELSCHEN DIENST
Bs. Er was eens een tijd waarin de
Nederlandsche regeering graag van haar
werkloozen afkwam en alles lij het werk
stelde om emigratie naai* het buitenland
te bevorderen. Onze getrouwe lezers zul
len zich herinneren hoe wij toen dag-in,
dag-uit berichten brachten over emigratie-
kansen naar Zuid-Afrika en, dat tenslotte
ook zeer velen naar dit land vertrokken
zijn. Zij verlieten hun land, omdat zij hier
geen bestaan konden veroveren, want de.
onverstandige politiek van die dagen leidde
tot steeds grooter uitbreiding der werk
loosheid.
Toen zij in hun nieuw vaderland waren
aangekomen, vonden zij ook déar de toe
standen welke de democratische maat
schappij karakteriseer en, maar er was nog
arbeid voor hen en zij kregen weer een
mens«hwaardig bestaan; zoodat ze met
hard werken zelfs in staat waren nog
fenige zuurverdiende spaarpenningen ter-
«jde te leggen.
Ete oorlog heeft ook deze menschen mei.
ongemoeid gelaten. Het vaderland behoef
den zij niet te verdedigen, omdat het be
zet was nog voor iemand zich had kunnen
herinneren, dat ook deze uitgestootenen
Nederlanders waren, maar er was nog al
tijd Engeland dat militair geheel drijft op'
het gebruik van vreemde hulpkrachten en
waar kon men deze beter bereiken, dan in
Zuid-Afrika?
De Zuid-Afrikaansche regeering riep op
verzoek van de Engelsche regeering een
groot aantal Nederlanders op inEn-
schen krijgsdienst. De Nederlanders protes
teerden krachtig, maar de Zuid-Afrikaan
sche regeering liet het er niet bij en ging
over tot het uitoefenen van dwang. Een en
aider lokte een proces uit. waarin de Neder
landers natuurlijk ongelijk kregen.
Het gerechtshof te Bloemfontein beves
tigde in hooger beroep een vonnis van de
rechtbank, volgens hetwelk de Zuid-Afri-
'taansche regeering de bevoegdheid zou
hebben, om in ZuidrAfrika verblijfhouden-
Nederlanders in Engelschen krijgsdienst
op te roepen. De vonniswijzende rechter
was in beide instanties een jood.
Achter 'de tenuitvoerlegging van het von
nis werd de noodige spoed gezet en zoo kan
men thans het feit beleven, dat de Neder
landers in Zuid-Afrika in Engelsche unifor
men worden gestoken.
Deze dwang is echter niet de eenige maat
regel. die verzet heeft uitgelokt. Behalve de
in Zuid-Afrika verschuldigde belastingen,
zullen deze Nederlanders en hun verwanten
thans ook nog aangeslagen worden voor een
tweede belasting op het inkomen ten bate
van de emigranten-regeering te Londen. Bij
"ie betreffende Nederlanders heerscht thans
groote verontwaardiging. „Destijds wist men
niet spoedig genoeg van ons af te komen",
*!dus redeneert men, „en nu 'zoekt men ons
op om ons in Engelschen dienst te plaatsen
«1 onze spaarpenningen te gebrhiken voor
een doel waarvoor wij ze zeker niet bestemd
hadden".
Het lot van deze Nederlanders is, onge
twijfeld. hard.
Zij zitten, evenals de emigranten-regee
ring van Londen, onder den druk van En
geland en zullen er niet meer onder uit
«omen, alvorens Engeland het onderste uit
de kan heeft gehaald.
Voor velen blijft, dit moeilijk te begrijpen,
maar het is niettemin de consequentie van
tea noodlottigan gang van zaken.
In den Noordelijken, sector waren on
danks het slechte weer en de daardoor
ontstane moeilijke terreinomstandig
heden, de successen niet minder groot.
In "het moerassige en overstroomde
Wolchofgebied gelukte het^len vijand
van zijn ravHailleeringslijmm af te
snijden en groote terreinwinsten te be-
halep. Alle tegenaanvallen om4het ver
loren gegane terrein terug te winnen,
mislukten door den dappëren tegen
stand der Duitsche troepen, die door de
luchtmacht gesteund werden.
Zijn deze gebeurtenissen dan al ge
vechtshandelingen, die door de plaatselijke
omstandigheden bepaald werden, toch zijn
zij in haar geheel gezien van vérgaande be-
teekenis. Zij vormen de definitieve liquida
tie van het bolsjewistische winteroffensief
en de voorbereiding van toekomstige be
slissingen. Tegenover de hevigheid van de
zen strijd, die van de Duitsche soldaten vol
komen toewijding en het hoogste offer
vraagt, is het onrechtvaèrdig deze gevech
ten niet evenzeer te waardéeren als de
schitterende successen van groote offen
sieven.
Eerste stap tot samensmelting
Fransche arbeidersgroepen
Laval zet politiek uiteen.
De Fransche informatiedienst deelt mede:
Pierre Laval heeft Zondagmorgen 90 be
voegde vertegenwoordigers ontvangen van
de ex-geconfedereerde syndicale federaties,
van de Christelijke syndicale federaties, van
de Fransche beroepsfederaties, van de na
tionale federatie der Fransche corporatieve
groepeeringen, van het arbeïds-boerenblok,
van het sociaal front van arbeid en van het
syndicaal centrum van propaganda
De chef van de regeering hééft in groote
lijnen een uiteenzetting gegeven van de
Fransche politiek. Hij heeft het verlangen
van de regeering kenbaar gemaakt, het ar-
beidscharter te zien toegepast in overeen
stemming met de arbeidersorganisaties, om
zoodoende de syndicale eenheid*te zien ver
wezenlijkt.
Eens te meer heeft, hij den nadruk gejegid
op de noodzakelijkheid van een verzoe
ningspolitiek met Duitschland om het Ijeil
van h$t land te verzekeren en den toekom-
stigen vrede te waarborgen.
Ieder op hun beurt ihébben de vertegen
woordigers van de groepeeringen hun in
stemming betuigd met. de uiteenzetting der
politiek, door het regeeiingshoofa gegeven.
Er werd tot de oprichting besloten van
een „Comité vojjr informatie en propa
ganda van den arbeid".
Hongacfrsche prefnier bij dén
Führer
De Hongaarsche minister-president en
minister van buitenlandsche zaken, Kallay,
heeft Zaterdag een bezoek gebracht aan den
Führer in diens hoofdkwartier voor een
bespreking van den politieleen toestand,
waaraan werd deelgenomen door den
Duitschen minister van buitenlandsche za
ken, Von Ribbentrop. Het onderhoud was
bezield met den geest der traditioneele
Düitsch-Hongaarsche vriendschap en der
wapenbroederschap.
Na de politieke bespreking gingen de
Fülhrer, minister-president Kallay en mi
nister Von Ribbentrop over tot een bespre
king van den militairen toestand, waaraan
yan Duitsche zijde werd deelgenomen door
generaal-veldma^rschalk Keitel.
Zondag was Kallay de gast van Von Rib
bentrop.
JODEN KOCHTEN DOOPBEWIJZEN
De Hongaarsche politie is een organisa
tie op het spoor gekomen, die op groote
schaal Joden van doopbewijzen voorzag.
In de laatste weken werden bij verschil
lende razzia's talrijke personen met een
uitgesproken Joodsch uiterliik aangehou
den. die meestal zeer gebrekkig Hongaarsch
spraken, doch in het bezit bleken te zijn
van doopbewijzen uit een gemeente in de
omgeving van Boedapest. Thans is geble
ken, dat het hier meestal Joden betrof, die
uit Slowakije naar Hongarije waren ge
vlucht en daar valsche doopbewijzen had
den gekocht. Daar er in verband met dé-
anti-Joodsche maatregelen in Slowakije
talrijke Joden dit land clandestien hebben
verlaten, valt aan te nemen, dat in Honga
rije vele Slowaaksche Joden met vervaïsch-
te doopbewijzen rondloopen. De Hongaar
sche politie heeft kunnen vaststellen, dat
de valsche dpopbewijzen naar Slowakije
gesmokkeld en daar verkocht werden. Een
groote hoeveelheid blanco doopbewijzen
en een bedrag van 30.000 oengö zijn bi be
slag genomen. In deze affaire is ook een
pater uit een Lavaristen-klooster bij Boeda
pest verwikkeld. fV.P.B.b
KORT NIEUWS
Tot dusver zijn ca. 20.000 Finsche kin
deren naar Zweden overgebracht, waar zij
zijn opgenomen in Zweedsehe gezinnen of
kindertehuizen, T>en kletsten t>jd arriveer
den er duizend kinderen per week.
De g-ouden sarcofaag van Koning Tout-
Ank-Amon, die tot nu toe in de kelders van
het Egyptisch Museum was ©pgreborgen.
verd veiligheidshalve naar de kelders van
de Nationale Bank te Kairo overgebracht.
Maarschalk Mannerheid is gepromo-
eerd tot eeredoctor aan de ..Nicolaus Hor-
thy universiteit" te Szegedin in Hongarije.
Hij werd vertegenwoordigd door den Fln-
schen gezant Wuorima.
- Op het baanvak SofiaWarna moest
een sneltrein Zaterdag vijf uren blijven
staan omdat de rails door een enorme hoe
veelheid rupsen geblokkeerd wei-den.
In tegenwoordigheid van leden der
Spaansche regeering, weermacht en Pha
lanx is te Malaga de marinephalanx opge
richt. De zeevarende bevolking der pro
vincie hield patriottische demonstraties.
Maandag vertrok een nieuw Portu-
geesch troepencontingent naar de Azoren
ter versterking van het garnizoen van deze
eilandengroep.
- De voorzitter van het Canadeesche
crisis- en prijzencontrölebureau heeft mee
gedeeld, dat Canada de rantsoeneering van
bepaalde levensmiddelen voorbereidt en dat
hiervoor distributiekaarten zullen worden
uitgegeven.
De 7-jarige A.nnie Kamphuis te Zwolle
was zoo onfortuinlijk van een wagen te
len. waarop ze een eindje mee mocht rij-
i. De kleine kreeg de wielen over zich
heen en is, ko<rt na het ongeval, aafl de ge
volgen daarvan eyeriedea.
Het appèl van de N.S.B. en de N.S.D.A.P. van het district Noord-Holland op den Dam
tc Amsterdam is Zondag een massa-demonstratie geworden in de uiting der lotsver
bondenheid tusschen de Nederlandsche en Duitsche nationaal-socialisten. Een over
zicht van de enorme drukte. Polygoon-Zeylemaker-Pax Holland-c
Het resultaat is, dat de Britsche pogingen tot een offensief weer
Voor een half jaar verhinderd zijn. Generaal Ritchie's strijd
krachten sterk gedund. Wederom Britsch brigade-generaal ge
vangen genomen. Malta gebombardeerd.
Bommen op Cagliari.
Het Italiaansche weermacht-bericht luidt
Vijandelijke tegenaanvallen die dooc
pantserstrijdkrachten werden gesteund,
werdén door onze formaties «infanterie vol
komen afgeslagen. Er werden 150 gevange
nen gemaakt. Eenige pantserverkennings-
wagens en automobielen werden verneild.
De aanzienlijke buit, die door de zegevie
rende actie waarvan in hét weeima'chtbe-
richt van Zondag is melding gemaakt, werd
geméakt, omvat behalve enorme hoeveel
heden oorlogsmateriaal: 50 stukken geschut
en ongeveer een even groot aantal pantser-
af'we'erk2nonnen. Onder de gevangenen be
vindt zich de bevelvoerende generaal der
tiende Indische gemotoriseerde brigade.
In het luchtruim van Acroma schoten
onze vliegtuigen zes vijandelijke machines
néér, zonder zelf verliezen te lijden. Ita
liaansche én Duitsche formaties vielen op
nieuw de viool- en luchtbases VcUi het
eiland Malta aan. In het gebied van de her
haalde malen getroffen doelen braken uit
gestrekte branden uit.
Zondagnacht bombardeerde de Engelsche
luchtmacht Cagliari. Eenige huizen 'in het
centrum der stad stortten in. andere werden
beschadigd. Er vielen twaalf dooden, 15
menschen werden gewond. De houding der
bevolking was rustig en gedisciplineerd.
De slag in de Marmarische woestijn is
volgens de meening van Duitsche mili
taire deskundigen zijn tweede phase in
gegaan. Het voornaamste kenmerk dezer
phase is, dat het Engelsche achtste leger
onder generaal Ritchie met niet onbelang
rijk verzwakte strijdkrachten de beslissing
tegemoet moet gaan. Onder deze beslissing
verstaat men de oplossing van de vooreerst
plaatselijk begrensae kwestie der beveili
ging van gunstige punten van uitgang voor
verdediging, resp. nieuwe aanvallen met
gereedstaande reserves.
Ten aanzien van dit laatste punt spreken
Duitsche militairen er over, dat de Engel
sche reserves uit bezorgdheid voor verras
singen reeds aan het einde van de eerste
phase in den slag geworpen zijn. Hier ligt
ook het geheim van het tot dusver behaal
de Duitsch-Italiaansche succes, dat in het
Duitsche, resp. Italiaansche weermachtsbe-
richt van Zondag welsprekend tot uitdruk
king is gekomen. De geleden verliezen be
teekenen voor de Britsche strijdkrachten
een aderlating, die gezien den langen en
gevaarlijken Britschen ravitailleeringsweg
om den Kaap de Goede Hoop ernstig mee
telt.
Met deze toegebrachte verliezen heeft
Rommel zonder twijfel een nog niet te
overzien succes behaald: HU heeft de voor
den 26sten Mei in deze beslissende Noord-
Afrikaansclie ruimte opgezette Britsche po
gingen tpt een offensief voor den tijd van
ten minste de eerstvolgende zes maanden
volkomen tc niet gedaan.
Het totstandbrengen van een zoodanige
situatie schijnt ook het eerste doel van
Rommel te zijn geweest, toen hij op 26 Mei
met de Duitsch-Italiaansche formaties me',
de hem eigen stoutmoedigheid de operaties
hervatte. Omtrent de verdere doelstellin-
§en van den grpoten verrassingsstrateee
ewaart men in militaire kringen in Ber
lijn het stilzwijgen.
Rommel, de één-man-strateeg
Men wijst er slechts op, dat Rommel als
..eenmans-strateeg" de figuur onder de<
Duitsche bevelhebbers is, die zijn veld
Hulpakte L.O. Duitsche taal.
Tekort aan leerkrachten.
In de Ned. Staatscourant is opge
nomen een besluit van den secretaris
generaal van het departement van Op
voeding, Wetenschap en Kuituurbe
scherming betreffende:
le. Instelling van den hulpakte van
bekwaamheid tot het geven van lager
onderwijs in de beginselen der hoog-
d'uitsche taal.
2e. Vaststelling van een reglement
voor het examen ter verkrijging van
die akte.
Hierin wordt o.m. bepaald, dat ter
oorziening in het tekort aan leerkrachten"
in de Duitsche taal. als gevolg van de toe
voeging van het vak Duitsche taal aan het
leerplan van het zevende leerjaar van
"scholen voor gewoon lager onderwijs, in
het jaar 1942 en eventueel in volgende ja
ren de gelegenheid zal worden gegeven
tot het afleggen van een examen ter ver
krijging van een hulpakte. van bekwaam
heid tot het geven van lager onderwijs
in dé beginselen der hoogduitsche taal.
heersintuities onafhankelijk van alle vast
gelegde plannen het sterkst daar tot ont
wikkeling brengt, waar de situatie van den
slag het meest wisselvallig lijkt. Hier ligt
ongetwijfeld ook het geheim van zijn z.g.
errassings-strategie.
Voor Rommel hebben getaLlen, strijd
krachten, terreinomstandigheden en weers-
toestanden slechts in zoo verre geldigheid
als zij hem de grondslagen geven voor de
voorbereiding van zijn acties. Het zijn voor
hem echtef geen doorslaggevende bereke
ningen in den slag zelf.
Militaire deskundigen wijzen er in het
bijzonder op, dat niets de verwarring, die
Rommel weer eens aan den kant van den
vijand heeft aangericht, duidelijker kan be
wijzen, dan de berichtgeving van den vijand
sedert 26 Mei. Van uur tot uur verschil
lend, toonde de Engelsche berichtendienst
zich nu eens pessimistisch,, dan weer opti
mistisch. Alleen dit feit reeds wordt in
Berlijn gezien als bewijs, dat Rommel de
leiding van den slag weer eens op supe-
rieüre en zekere wijze in de hand heeft.
Oprichting van de Nederlandsche Oost-Compagnie.
Tusschen den Rijksminister voor de bezette oostelijke gebieden. Alfred Rosen
berg. en den Rljks-commissarls voor het bezette Nederlandsche gebied aan den
eenen kant en leidende Nederlandsche persoonlijkheden van bestuur en bedrijfsleven
aan den anderen kant worden sedert eenige» tijd besprekingen gevoerd over gemeen
schappelijk op te losseu economische opgaven.
Deze besprekingen hebben thans tot liet volgende resultaat geleid: met het oog
op samenvatting in een eenheid van alle bij wcrkznanthq|d in de bezette Ooste
lijke gebieden geïnteresseerde Nederlands che kringen uit landbouw, industrie, bank
wereld. handwerk en handel Is een „Nederlandsche Oost Compagnie" met zetel in Den
Haag opgericht.
Aanvangskapitaal
2.500.000 gulden.
Naar uit de statuten van de maatschappij
blijkt bestaat het zakelijke doel in econo
mische activiteit van allerlei aard in de be
zette oostelijke gebieden. De compagnie
heeft het recht alle «Jaarmede in verband
staande zaken en handelingen te verrlcn-
te De speciale eigen aard van de compagnie
moet er in gezien worden, dat zij in de eer
ste plaats met raad en daad. met vollediger
steun van den staat en de Nederlandsche
Bank ter beschikking staat van alle Neder
landsche ondernemingen en individueele
personen, die economisch in de bezette oos-
teliike gebieden werkzaam willen zijn.
Voor de hierbij door haax bemiddeling
verleende credleten bestaat, zoo noodig. de
garantie van den staat.
De compagnie is voorloopig voorzien van
een aanvangskanitaal van 2.500.000 Neder
landsche guldens.
Als voorzitter heeft dr. M. M. Kost van
Tonningen, president der Nederlandsche
Bank. ajch ter beschikking gesteld van de
nieuwe maatschappij. Als voorzitter van het
bestuur Is F. B. J. G-ips aangesteld, plaats
vervangend voorzitter van den raad voor
het bedrijfsleven.
In den raad voor toezicht zullen tqon-
aangevende personen uit verschillende tak
ken vfen economie in Nederland, benevens
de burgemeesters van Amsterdam en Rot
terdam aangesteld worden.
Met hef practische werk zal terstond wor*
den begonnen, wanneer het voorbereidende
onderzoek naar de bestaande mogelijkheden
ter plaatse is geëindigd.
Op uitnoodiging van den rijksminister
voor de bezette oostelijke gebieden, Alfred
Rosenberg, hebben de leidende Nederland
sche persoonlijkheden der compagnie in
gezelschap van eenige lasthebbers van den
Rijkscommissaris voor het bezette Neder
landsche gebied een studiereis naar de oos-
telijko gebieden ondernomen.
Monopolie verleend.
De Nederlandsche staatscourant bevat een
drietal besluiten verband houdende met de
oprichting van de Nederlandsche Oost Com
pagnie N.V.
Het eerste Is een besluit van den secreta
ris-generaal voor bijzondere economische
zaken, betreffende do verleening van een
monopolie aan do Nederlandsche Oost-
"Cömpagnlo N.V., te 's-Grnvenhage, ter zake
Door verschillende oorzaken momenteel geringe aanvoer.
Binnenkort verbetering tè verwachten.
De groentenschaarsehtc, welke zich momenteel voordoet, staat meer dan, welke
„brandende kwestie" dan ook in het middelpunt van de publieke belangstelling. En
niet ten onrechte! Wie de laatste dagen de lange files huismoeders voor de groenten-
winkels heeft zien staan om te trachten een kleine hoeveelheid groenten machtig te
worden, waarbij het dan nog meer dan eens voorkomt, dat zij na enkele uren wach
ten met leege handen naar huis moet gaan, die zal begrepen hebben, dat het in dezen
tijd nu O0|k*het aardappelen- en broodrantsoen niet al tc hoog genoemd kan worden,
een uiterst pijnlijke aangelegenheid voor op ze huisvrouwen is geworden, als zü haar
gezin nu ook al geen groente meer op tafel kan brengen.
We mogen in dit verband een woord van hulde aan de huisvrouw niet onthouden
voor de vple moeilijkheden, die zij tederen dag te overwinnen heeft. Hyr dagelijk-
sche zorg voor het gezin is zeker niet gering en de mannen der schepping mogen dit
wel eens dubbel waardeeren, inplaats van een bedenkelijk gezicht te zetten, als de
dagelijksche maaltijd wel eens niet volledige tevredenheid schenkt.
Maar in dit artikel willen we ons nu eens
bezig houden mewde oorzaken, die geleid
hebben tot deze tijdelijke groenten-
schaarschte zonder acht te slaan op de
meeningen van hen, die Ket altijd beter
weten en op vaak ongemotiveerde wijze
hun gemoed luchten. Deze groenten-
schaar§chte heeft inderdaad verschillende
oorzaken, die men onder de oogen moet
zien om zich een duidelijk beeld te kunnen
vormen van de moeilijkheden, waarmede
de Overheid heeft te kampen om ons volk
naar behooren te kurfnen voeden. In de
dagelijksche persconferentie te Den Haag
maakt de huidige groen tenschaarsch te
iederen dag weer een punt van bespreking
uit, waarbij bevoegde en deskundige p—
sonen met de feiten aantoonen, dat de
dige moeilijkheden voortvloeien uit
weersomstandigheden, terwijl daarnaast
vele boeren lijnrecht tegen de belangen var
de volksgemeenschap in groenten verkoch
ten aan stedelingen tegen veel te lage prij
zen. Derhalve is het heden» afgekondigd*
verbod tot het vervoeren van groenten van
buitengewoon groote beteekenis. De groen
ten. die er momenteel zij'n. behooren aan
de veiling te worden afgeleverd, opdat ieder
zijn rechtmatig deel aaarvarv zal krijgen.
Indien zulks niet geschiedt, dah krijgen ive
den toestand, dat vele stedelingen op een
houtje kunnen bijten, terwijl anderen over
vloed hebben. Bovendien lijdt de groenten-
winkelier bij een dergelijken gang van za
ken een niet geringe schade.
Onze Haagsche redacteur schrijft ons
naar aanleiding van de gisteren gehouden
bespreking in de dagelijksche «persconfe
rentie o.m. het volgende:
1 Van bevoegde Nederlandsche zijdev heeft
men een uiteenzetting gegeven betreffen
de de oorzaken van de groentenschaarseh
tc waaronder ons land op het oogenblik te
lijden heeft. Er is een groep van teleurge
stelde Nederlanders, die den export daar
voor alleen aansprakelijk stelt en er is een
aftdere groep die-een verklaring zoekt in
den uitzonderlijk strengen winter, die ach
ter ons ligt. Zooals altijd ligt ook thans de
waarheid in hét midden. Het zou dwaas
heid zijn te ontkennen dat de export in deze
kwestie een belangrijke rol speelt. Onze
zegsman noemde echter de geruchten die
daaromtrent de ronde doen voor het groot
ste deel onjuist. De gevolgen van den bij
zonder kouden winter doen zich eerst thans
zoo deelde hij mede, in al haar scherpte
gevoelen. Bloemkool en sla. die^n Febru
ari worden uitgeplant zijn voor het groot
ste deel bevroren evenals de peen. Alles
moest opnieuw uitgezaaid en geplant wor
den en natuurlijk brengt dit ^groote ver
traging mede,
Na de strenge kou heeft er 5 weken een
droge, lang niet warme wind gewaaid, die
ook al niet bijzonder bevorderlijk was voor
een snellen groei. De aansluiting van kas-
groenten naar groenterf van den kouden
frond werd dus dit jaar volkomen gemist
n dezen tijd van het jaar, aldus ging onze
zegsman voort, is de groente échter altijd
scnaarsch.
In normale tijden werden daarom o.m
bloemkool uit Bretagne en tomaten uit
Italië geïmporteerd. Bovendien wordt de
groentenschaarschte nog geaccentueerd
door het feit, dat er veel meer groenten ge
consumeerd wordt dan normaliter het ge
val is omdat in vele huisgezinnen vanwege
de broodrantsoeneering -tweemaal warm
wordt gegeten. In andere jaren werd deze
periode bovendien nog gemakkelijker over
brugd dank zij de conserven, die nu ook
voor het grootste deel weggevallen zijn.
De koude-grondproducten komen echter
geleidelijk maar zeker op de markt: sla is
er al, bloemkool, peultjes en peen kan men
over 14 dagen verwachten, doperwten over
drie weken en tuinboonen tegen het einde
van deze maand. Eind Juni, zoo werd ver
zekerd, is de groentenvoorziening weer
normaal.
Men zal dan toch nog mondjesmaat moe
ten doen maar van een schaarschte zooals
die zich thans voordoet zal dan geen sprake
zijn.
De vooruitzichten van de groentenvoor
ziening van ons land werden als vblgt ge
kenschetst. Er is veel meer land bebouwd
doch de opbrengst per H.A. is mineïer dan
in Vorige jaren tengevolge van het gebrek
aan kunstmest. Over het algemeen zal de
opbrengst niet v^el meer zijn dan in
normale jaren. Er wordt natuurlijk, even
als altijd groente gereserveerd voor den
komenden winter.
Vervoersverbod voor groente.
Volgens mededecling in de Ned. Staats
courant heeft de secretaris-generaal van het
departement van Landbouw en VisscheriJ
bepaald, dat het vervoeren of doen vervoe
ren van warmoezerügewassen in de door de
Nederlandsche groenten- en fruitcentrale
aangewezen streken des lands is verboden.
Dit verbod geldt niet. indien en voor zoover
door de centrale ontheffing is verleend.
Dit besluit treedt in werking op 6 Juni"
1942 en kan worden aangehaald als „Ver
bod vervoer van groentcq 1942",
van de uit haar doelstelling voortvloeiende
werkzaamheden. Hierbij wordt bepaald:
Art. 1. .-Van de Nederlandsche Ooet-Com-
pagnie N.V., gevestigd te 's Graver.hage.
wordt het recht verleend om. mot uitsluiting
van ieder ander persoón of lichaam, werk
zaamheden te verrichten van eiken aard op
economisch terrein ln de bezette gebieden
van Ooet-Europa.
Art. 2. De Nederlandsche Oost-Com
pagnie N.V. is verplicht aan van staatswege
verstrekte opdrachten, liggende op het ter
rein van haar werkzaamheid, gevolg te ge
ven. De kosten, welke voor. de vennoot
schap uit de uitvoering van zoodanige op
drachten voortvloeien, worden haar door
den staat vergoed.
Art. 3. 1. Het Is aan amderen dan de in
artikel 1 genoemde vennootschap verboden
om zonder haa.r schriftelijke toestemming
werkzaam te zijn op de wijze, als Ln dat ar
tikel aangegeven.
2. Hij, die opzettelijk in strijd handelt
met het in het vorige lid gestelde verbod,
wordt gestraft met gevangenisstraf van ten
hoogste vier jaren of met geldboete van ten
hoogste honderd duizend gulden, of met
belde.
3. Het feit. In het tweede lid strafbaar
gesteld, wordt beschouwd als een misdrijf.
4. Indien een feit strafbaar gesteld in het
tweede lid, wordt begaan door of vanwege
een rechtspersoon, wordt de strafvervolging
ingesteld en de straf uitgesproken tegen
hem. die tot het feit opdraobt gaf of die de
feitelijke leiding had bi^het verboden han
delen.
Art. 4. Dit besluit treedt ln werking op
den Öag van zijn afkondiging.
Onder toezicht van
den Staat.
Het tweede besluit is van de seoretaris-
sen-generaal voor bijzondere economische
zaken en van het departement van financiën
en betreft deelneming door den staat de:
Nederlanden ln hot kapitaal van de op te
richten Nederlandsche Oost-Compagnie
N.-V., te 'b Gravenhnge. en hot verleenen van
garanties en subsidies ten behoeve van d-ie
vennootschap. Dit besluit bepaalt het vol
gende:
Art. 1. De secretaris-generaal voor bij
zondere economisohe zaken wordt gemaob-
tlgd:
1. Om namens den staat der Nederlanden
tot een bedrag van f 125.000 doel te nemen
ln het kapitaal dor op te richten Neder
landsche Ooat-Compagnle N.V.. te 's G<ra-
venhago.
2. Om namens den staat dor Nederlan
den garanties te verleenen ton behoeve vam,
zoomede subsidies aan de onder 1 genoem
de op te" richten vennootschap, een en an
der voor zoover zij vërband houden met de
werkzaamheid dior vennootschap overeen
komstig haar doelstelling.
Art. 2. De Nederlandsche Oost-Compagnie
N.V. staat onder toezicht van den staat der
Nederlanden. Dit toezicht wordt uitge
oefend door é'én of meer regeeringscom-
tmlssarissen, volgens nader vast te stellen
richtlijnen.
Art. 3. Dit besluit wordt geacht in wer
king te zijn gesteld op 6 Juni 1942.
Deelneming Ned. Bank
Tenslotte is nog opgenomen een besluit
van dc secretariseen-generaal voor bijzondere
economische zaken en von 't dep. van finan
ciën. houdende goedkeuring van uitbrei
ding van den werkkring der Nederlandsche
Bank mot de bevoegdhëid tot deelnoming
ln het kapitaal va» de op te richten Neder
landsche Oost-Compagnie N.V.. te 's Gra
ven hage. waarbij wordt bepaald:
Art. 1. Goedgekeurd wordt.JJat de werk
kring van de Nederlandsche Bank wordt
uitgebreid met de bevoegdheid om deel te
nemen in het kapitaal der- op te richten Ne
derlandsche Oost-Compagnie N.V.. te 's Gra-
venhage.
i Art. 2. Dit besluit wordt geacht in wer
king te zijn getreden op 5 Juni 1942.
DE 100.000!
Bij de heden gehouden trekking van
de staatsloterij is de prijs van 100.000
gevallen op no. 4769.
Een nieuw bankbiljet van 50.-
Ontwerp van Leo Gestel.
Volgens een mededeeling van de Neder
landsche Bank in de Ned. Staatscourant van
heden, zal zij een nieuw model bankbiljet
van 50.in omloop brengen.
Omtrent het uiterlijk van dit biljet bevat
de mededeeling het volgende:
Op de voorzijde staat de tekst „De Neder
landsche Bank betaalt aan toonder vijftig
gulden". De woorden „De Nederlandsche
Bank" zijn, licht uitgespaard, in een don
kerbruinen balk geplaatst De overige woor
den van den tekst zijn, evenals het getal
„50" ter weerszijden van dezen balk, in
donkerbruine kleur gedrukt.
Verder is het getal „50" licht uitgespaard,
in het midden onder den tekst en rechts en
links onderaan in geguillocheerde donker
bruine rozetten aangebracht De linkerhelft
van het biljet toont in donkere kleur de
gravure van een vrouwenportret naar het
schilderij „De Oestereetster" van Jan Steen,
terwijl hetzelfde portret in lichtere, rood
bruine tinten, op de rechterhelft van het
biljet in spiegelbeeld is weergegeven. De
portretten steken af tegen een lichten ge-
lijkmatigen geguillocheerden achtergrond in
bruine en grijze kleuren, waarvan de struc
tuur zich, met vrijlating van een onbedrukt
vak voor het watermerk, naar alle zijden
tot de randen van het biljet voorzet. De
handteekeningen van den president en van
den secretaris zijn respectievelijk rechts en
links onder de portretten geplaatst.
In het midden van de achterzijde
van het biljet is in donkerbruine kleur een
gravure afgedrukt, voorstellende een win
terlandschap naar een schilderij van Van
Ostade. De gravure is omsloten door e*«
ornamentale omlijsting in dezelfde kleur.
Aan den bovenkant van het onbedrukte
vak staan de namen van de drukkers. Joh
Enschedé en-Zonen, en van den ontwerper.
Leo Gestel, vermeld.
De biljetten zijn gedrukt op licht room
kleurig getint papier van ongeveer 165 x
94 mm en gécateerd van t Januari 1941 at
