Haarlemsche Courant
Aanvallen op ingesloten bolsjewisten
in centralen sector met succes
voortgezet.
Slag in de Marmarica is t^veede
phase ingegaan.
Het Nederlandsche bedrijfsleven voor
nieuwe opgaven.
Ver voer verbod van groenten afgekondigd!
287e Jaargang No. 133 x
abonnement p. week 0,M, p. maand 1,15, p. kwartaal S.tt,
pan co p. post 3.75. losse nummers 6 cent. Advertentlên 5— is
m.m. 3,— elke m.m. meer 20 cent. Reclames dubbele prijs.
Advertentieabonnementen 1500 m.m. 12 cent p. m.m. Kennemer
Idlt!» 3-*-is m.m. 1,20. Abonnement 1300 m.m. 3 cent p. m.m
Dltf.: Grafische Bedrijven Da mi ate.
Dinsdag 9 Juni 1912
Wnd. Hoofdredacteur: J. T. BAUDEWYNS.
Nieuwsblad voor Noord-Holland
Verschllnt dagelijks behalve op Zon- en feestdagen.
Bureau* Haarlem: Groot# Houtstraat >5, Bijkantoor: Soenda-
pleln 37. Tel: Directie 15012. Hoofdredactie 150SI, Redactie 10EW,
Administratie 10720. KU5, Soendapleln 12230. Postgiro 134555.
Directie PH. A. MEES P. W. PEEREBOOM.
Hongaren slaan vijandelijken aanval in het Zuiden af. Tegenaanvallen
in Wolchofsector eveneens afgeslagen. Contact met Britsche motor-
torpedobooten bij Nederlandsche kust.
Het belang van Centrum en N.
sector in Oostfront.
Aanvallen op ingesloten bolsjewisten
Het opperbevel der Duitsche weermacht
maakt bekend:
In den Zuidelijken sector van het
Oostelijk front werden nieuwe vijandelijke
aanvallen door Hongaarsche troepen af
geslagen. In het achterwaartsche gebied
van den centralen frontsector werd de
aanval op de ingesloten vijandelijke groe-
Kn ondanks de ongunstige Aveersgesteld-
id met succes voortgezet. In den sector
van Wolchof herhaalde «de vijand zijn he
vige aanvallen op een krachtig verdedigd
bruggehoofd. In felle gevechten werd de
vijand verdreven. Hij leed zware verliezen
aan menschen en materiaal.
In Noord-Afrika duren de felle
gevechten voort. Nieuwe doeltreffende
luchtaanvallen werden gericht op de lucht
en vloottjases van het eiland Malta.
Aan dé Zuidkust van Engeland werd
>n koopvaardijschip van middelbare ton
nage door bommen beschadigd.
Voor de Nederlandsche kust heb
ben mijnenvegers in den nacht van 6 op 7
Juni gevechtscontact gehad met Britsche
motortorpedobooten. Zij beschadigden,
zonder zelf verliezen te lijden, een vijan
delijke boot door verscheidene artillerie
treffers.
Luitenant-kolonel Krause van het
opperbevel der Duitsche weermacht
schrijft in het militaire weekoverzicht
van het D.N.B. o.a.:
Er is veel over de slagen van Kertsj en
Charkof gesproken en geschreven en het is
niet twijfelachtig, dat deze beide overwin
ningen belangrijke voorafgaande beslissin
gen brachten en opmerkelijke hoogtepun
ten in het totale verloop van den oorlog
beteèkenen. Doch op de gevechten in de
Centrale en Noordelijke sectoren is min
der acht geslagen, ofschoon juist deze
groote eisehen stelden aan het uithoudings
vermogen van de troepen, die er aan deeb-
namen.
Het karakter van den winterveldtocht
heeft in deze deelen van het front verhou
dingen doen ontstaan, die door haar on
overzichtelijkheid dwingen tot een moei
lijke oorlogvoering.
Over groote deelen van dit uitgestrekte
land is er geen duidelijke zichtbare en door-
loopende frontlijn. Nu eens hier, dan weer
daar hebben zich doorgebroken of doorge-,
druppelde vijandelijke formaties genesteld.
Er zijn bochten en zakken ontstaan, die het
lotale beeld verward maken. Ook eigen for
maties waren nu en dan voor korter of lan
ger tijd door vijandelijke formaties om
singeld. Tot zij, taai volhardend door ver
metele aanvallen van hun kameraden be-
vrijd werden.
Benden, die zich tijdens den winter in de
achterwaartsche gebieden hadden gevormd,
bemoeilijken achter het front verkeer en
ravitailleering.
Onder deze moeilijke omstandigheden
leidden Duitsche aanvallen in de afgeloo-
pen week tot groote successen. Een aantal
der ingesloten vijandelijke 'gevechtsgroe
pen werden vernietigd en den vijand daar-
oij zware verliezen toegebracht.
In den Noordelijken sector waren on-
IN ENGELSCHEN DIENST
Bs. Er was eens een tijd waarin de
Nederlandsche regeering graag van haar
werkloozen afkwam en alles in het werk
stelde om emigratie naai- het buitenland
te bevorderen. Onze getrouwe lezers zul
len zich herinneren hoe wij toen dag-in,
dag-uit berichten brachten over emigratie-
kansen naar Zuid-Afrika en, dat tenslotte
ook zeer velen naar dit land vei'trokken
zijn. Zij verlieten hun land, omdat zij hier
geen bestaan konden veroveren, want de
onverstandige politiek van die dagen leidde
tot steeds grooter uitbreiding der werk-
[loosheid.
Toen zij in hun nieuw vaderland waren
aangekomen, vonden zij ook daar de toe
standen welke de democratische maat
schappij karakteriseéren, maar er was nog
m, arbeid voor hen en zij kregen weer een
menschwaardig bestaan; zoodat ze met
hard werken zelfs in staat waren nog
ceruge zuurverdiende spaarpenningen ter
zijde tè leggen.
De oorlog heeft ook deze menschen niet
ongemoeid gelaten. Het vaderlarfd behoef
den zij niet te verdedigen, omdat het be
zet was nog voor iemand zich had kunnen
.71 herinneren, dat ook deze- uitgestootenen
Nederlanders waren, maar er was nog al
tijd Engeland dat militair geheel drijft op
het gebruik van vreemde hulpkrachten en
waar kon men deze beter bereiken, dan in
Zuid-Afrika?
De Zuid-Afrikaansche regeering riep op
verzoek van de Engelsche regeering een
groot aantal Nederlanders op inEn-
schen krijgsdienst. De Nederlanders protes
teerden krachtig, maar de Zui'd-Afrikaan-
Sche regeering liet het er niet bij en ging
over tot het uitoefenen van dwang. Een en
ander lokte een proces uit. waarin de Neder
landers natuurlijk ongelijk kregen.
Het gerechtshof te Bloemfontein beves
tigde in hooger beroep een vonnis van de
techtbank, volgens hetwelk de Zuid-Afri-
kaansche regeering de bevoegdheid zou
hebben, om in Zuid-Afrika verb lij fhouden-
de Nederlanders in Engelschen krijgsdienst
op te roepen. De vonniswijzende rechter
kas in beide instanties een jood.
Achter de tenuitvoerlegging van het
nis werd de noodige spoed gezet en zoo kan
nten thans het feit beleven, dat de Neder
landers in Zuid-Afrika in Engelsche unifor
men worden gestoken.
Qeze dwang is echter niet de eenige maat
regel. die verzet heeft uitgelokt. Behalve de
in Zuid-Afrika verschuldigde belastingen,
zullen deze Nederlanders en hun verwanten
thans ook nog aangeslagen worden voor een
t'-veede belasting op het inkomen ten bate
van de emigranten-regeering te Londen. Bij
fie betreffende Nederlanders heerseht thans
Broote verontwaardiging. „Destijds wist men
tiet' spoedig genoeg van ons af te komen",
aldus redeneert men. ..en nu zoekt men ons
<5 om ons in Engelschen dienst te plaatsen
tn onze spaarpenningen .te gebruiken voor
fen doel waarvoor wij ze zeker niet bestemd
Sadden". t
i Het lot van deze Nederlanders is, onge-
[tvdjfeldhard.
Zij zitten, evenals de emigranten-regee-
ting van Londen, onder den druk van En
geland en zullen er -niet meer onder uit
«omén. alvorens Engeland het onderste uit
!<k kan heeft gebaald.
I Voor velen blijft dit moeilijk te begrijpen,
maar het is niettemin de consequentie van
bi| Hn noodlottigen gang vap zaken.
A
danks het slechte weer en de daardoor
ontstane moeilijke terreinomstandig
heden, de successen niet minder groot.
In het moerassige en overstroomde
Wolchofgebied gelukte het den vijand
van zijn ravitailleeringslijnen af te
snijden en groote terreinwinsten te be
halen. Alle tegenaanvallen om het ver
loren gegane terrein terug te winnen,
mislukten door den dapperen tegen
stand der Duitsche troepen, die door de
luchtmacht gesteund werden.
Zijn deze gebeurtenissen dan al ge
vechtshandelingen, die door de plaatselijke
omstandigheden bepaald werden, toch zijn
zij in haar geheel gezien van vérgaande be-
teekenis. Zij vormen de definitieve liquida
tie van het bolsjewistische winteroffensief
en de voorbereiding van toekomstige be
slissingen. Tegenover de hevigheid van de
zen strijd, die van de Duitsche soldaten vol
komen toewijding en het hoogste offer
vraagt, is het onrechtvaardig deze gevech
ten niet evenzeer te waardeeren als de
schitterende successen vap groote offen
sieven.
Eerste stap tot samensmelting
Fransche arbeidersgroepen
Laval zet politiek uiteen.
De Fran§che informatiedienst deelt mede;
Pierre Laval heeft Zondagmorgen 90 be
voegde vertegenwoordigers ontvangen van
de ex-geconfedereerde syndicale federaties,
van de Christelijke syndicale federaties, van
de Fransche beroepsfederaties, van de na
tionale federatie der Fransche corporatieve
groepeeringen, van het arbei'Ts-boerenblok,
van het sociaal front van arbeid en van het
syndicaal centrum van propaganda.
De chef van de regeering heeft in groote
lijnen een uiteenzetting gegeven van de
Fransche politiek. Hii heeft het verlangen
van de regeering kenbaar gemaakt, het ar-
beidscharter te zién toegepast in overeen
stemming met de arbeidersorganisaties, om
zoodoende de syndicale eenheid te zien ver
wezenlijkt.
Eens te meer heeft hij den nadruk gelegd
op de noodzakelijkheid van een verzoe
ningspolitiek met Duitschland om het heil
van het land te verzekeren en den toekom-
stigen vrede te waarborgen.
eder op hun beurt hebben de vertegen
woordigers van de groepeeringen hun in
stemming betuigd met de uiteenzetting der
politiek, door het regeeringshoofd* gegeven.
Er werd tot de opriqhting besloten van
een „Comité voor informatie en propa
ganda van den arbeid".
Hongaarsche premier bij den
Führer
De Hongaarsche minister-president en
minister[ van buitenlandsche zaken, Kallay,
heeft Zaterdag een bezoek gebracht aan den
Führer in diens hoofdkwartier voor een
bespreking van den politieken toestand,
waaraan werd deelgenomen door den
Duitschen minister van buitenlandsche za
ken. Von Ribbentrop. Het onderhoud was
bezield met den geest der traditioneele
Duitsch-Hongaarsche vriendschap en der
wa penbroedersch ap.
Na de politieke bespreking gingen de
Führer, minister-president Kallay en mi
nister Von Ribbentrop over tot een bespre
king van den militairen toestand, waaraan
van Duitsche zijde werd deelgenomen door
generaal-veldmaarschalk Keitel.
Zondag was Kallay de gast van Von Rib
bentrop.
JODEN KOCHTEN DOOPBEWIJZEN
De Hongaarsche politie is een organisa
tie op het spoor gekomen, die op groote
schaal Joden van doopbewijzen voorzag.
In de laatste weken werden bij verschil
lende razzia's talrijke personen met een
uitgesproken Joodsch uiterlijk aangehou
den, die meestal zeer gebrekkig Hongaarsch
spraken, doch in het bezit bleken te zijn
van doopbewijzen uit een gemeente in de
omgeving van Boedapest. Thans is geble
ken, dat het hier meestal Joden betrof.(die
uit Slowakije naar Hongarije waren ge
vlucht en daar valsche doopbewijzen had
den gekocht. Daar er i in verband mét de
anti-Joodsche maatregelen in Slowakije
talrijke Joden dit land clandestien hebben
verlaten, valt aan te nemen, dat in Honga
rije vele Slowaaksehe Joden met vervalsch-
te doopbewijzen rondloopen. De Hongaar
sche politie heeft kunnen vaststellen, dat
de valsche doopbewijzen naar Slowakije
gesmokkeld en daar verkocht werden. Een
groote hoeveelheid blanco doopbewijzen
en een bedrag van 30.000 oengö zijn
slag genomen. In deze affaire is ook een
pater uit een Lavaristeh-klooster bij Boeda
pest verwikkeld. (V.P.B.)
Studiereis van Belgische staats-
en gemeente-ambtenaren.
Op uitnoodiging van den Rijkscommis
saris. Rijksminister Seyss-Inquart. vertoef
den van 4 tot 7 Juni hooge Belgische
staats- en gemeenteambtenaren in Neder-
Zij werden door den commissaris-gene
raal voor bestuur en justitie, ar. Wimmer,
ontvangen en brachten onder leiding
•van den Kriegsverwaltungsabteilungschef
Froitzheim een bezoek aan de steden
's Gravenhage, Amsterdam en Rotterdam.
Hun reis gold het bestudeeren van de
geannexeerde gemeenten, de taken en de
organisatie van de uitbreidingsplannen. Te
voren hadden de heeren op een reis van
verscheidene dagen de West-Duitsche ste
den, Keulen, Essen. Dusseldorf. Bremen en
Wesermünde bezocht-
KORT NIEUWS
Tot dusver zijn ca. 20.000 Finsohe kin
deren naar Zweden overgebracht, waar
zijn opgtenomten in Zweedsche gezinnen of
kindertehuizen. Den laatste» tijd arriveer
den er duizend kinderen per week.
De gouden sarcofaag van Koning Toui-
Ank-Amom, die tot nu toe in de kelders van
het Egyptisch Museum was opgeborgen,
werd veiligheidshalve naar de kelders van
de Nationale BOnl< te Kairo overgebracht.
MaarsohaJk Manner he id is gepromo
veerd tot eeredoctor aan de ..Nicolaus Hor-
rhy universiteit" te Szegedin in Hongarije.
Hij werd vertegenwoordigd door den Fin-
schen gezant Wuorima.
De 7-jarige Anme Kamphuis te Zwolle
was zoo onfortuinlijk van een wagen te
vallen, waarop ze een eindje mee mocht rij
den. De kleine kreeg de wielen over zich
heen en is. kont na het ongeval, aan de ge
volgen daarvan overleden. i
Het appèl van de N.S.B. en de N.S.D.A.P. van het district Noord-Holland op den Dam
te Amsterdam is Zondag een massa-demonstratie geworden in de uiting der lotsver
bondenheid tusschen de Nederlandsche en Duitsche nationaal-socialisten. Een over
zicht van de enorme drukte. Polygoon-Zeylemaker-Pax Holland-c
Hel resultaat is, dat de Britsche pogingen tot een offensief weer
voor een half jaar verhinderd zijn. Generaal Ritchie's strijd
krachten sterk' gedund. Wederom Britsch brigade-generaal ge
vangen genomen. Malta gebombardeerd.
Bommen op Cagliari.
Het Italiaansche weermachtbèricht luidt:
Vijandelijke, tegenaanvallen die door
pantserstrijdkrachten werden gesteund,
werden door onze formaties infanterie vol
komen afgeslagen. Er werden 150 gevange
nen gemaakt. Eenige pantserverkcnning.--
wagens en automobielen werden verneild.
De aanzienlijke buit, die door de zegevie
rende actie waarvan in het weermaehtbe-
richt van Zondag is melding gemaakt, werd
gemaakt, omvat behalve enorme hoeveel
heden oorlogsmateriaal: 50 stukken geschul
en ongeveer een even groot aantal pantser-
afweerkanonnen. Onder de gevangenen be
vindt zich de bevelvoerende generaal der
tiende Indische gemotoriseerde brigade.
In het luchtruim van Acroina schoten
onze vliegtuigen zes vijandelijke machines
neer, zonder zelf verliezen te lijden. Ita
liaansche en Duitsche formaties vielen op
nieuw de vloot- en luchtbases van het
eiland Malta aan. In het gebied van de her
haalde malen getroffen doelen braken uit
gestrekte branden uit,
Zondagnacht bombardeerde de Engelsche
luchtmacht Cagliari. Eenige huizen in het
centrum der stad stortten in, andere werden
beschadigd. Er vielen twaalf dooden, 15
menschen werden gewond. De houding der
bevolking was rustig en gedisciplineerd.
De slag in de Marmarische woestijn is
volgens de meening van Duitsche mili
taire deskundigen zijn tweede phase in
gegaan. Het voornaamste kenmerk dezer
phase is, dat het Engelsche achtste leger
onder generaal Ritchie met niet onbelang
rijk verzwakte strijdkrachten d<* beslissing
tegemoet moet gaan. Onder .deze beslissing
verstaat men de oplossing van de vooreerst
plaatselijk begrensae kwestie der beveili
ging van gunstige punten van uitgang voor
verdediging, resp. nieuwe aanvallen mei
gereedstaande reserves.
Ten aanzien van dit laatste punt spreken
Duitsche militairen er over, dat de Engel
sche reserves uit bezorgdheid voor verras
singen reeds aan het einde van de eerste
phase in den slag geworpen zijn. Hier ligt
ook het geheim van het tot dusver behaal
de Duitsch-Italiaansche succes, dat in hei
Duitsche, resp. Italiaansche weermachtsbe-
richt van Zondag welsprekend tot uitdruk
king is gekomen. De geleden verliezen be-
leekenen voor de Britsche strijdkrachten
een aderlating, die gezien den langen en
gevaarlijken Britschen ravitailleeringsweg
Jfcm den Kaap de Goede Hoop ernstig mee
telt
Met deze toegebrachte verliezen heeft
Rommel zonder twijfel een nog niet te
overzien succes behaald: Hij heeft de voor
den 26sten Mei in deze beslissende Noord-
Afrikaansche ruimte opgezette Britsche po
gingen tot een offensief voor den tijd van
ten minste de eerstvolgende .zes maanden
volkomen te niet gedaan.
Het totstandbrengen van een zoodanige
situatie schijnt ook het eerste doel van
Rommel te zijn geweest, toen hij op 26 Me
inet de Duitsch-Italiaansche formaties met
de hem eigen stoutmoedigheid de operatie-
hervatte. Omtrent de verdere doelstellin
gen van den grooten verrassingsstratee=
bewaart men in militaire kringen in Ber
lijn het stilzwijgen.
Rommel, de één-man-strateeg.
Men wijst er slechts op, dat Hommel als
eenmans-strateeg" de figuur onder dc
Duitsche bevelhebbers is. die zijn veld-
Hulpakte L.O. Duitsche taal.
Tekort aan leerkrachten.
In' de Ned. Staatscourant is opge
nomen een besluit van den secretaris
generaal van hef departement van Op
voeding. Wetenschap en Kuituurbe
scherming betreffende:
le. Instelling van (»?n hulpakte van
bekwaamheid tof het geven van lager
onderwijs in de beginselen dei- hoog-
duitsche taal.
2e. Vaststelling van een reglement
voor het examen ter verkrijging van
die akte.
Hierin wordt o.m. bepaald, dat ter
voorziening in het tekort aan leerkrachten
in de Duitsche taal, als gevolg van de toe
voeging van het vak Duitsche taal aan het
leerplan van het zevende leerjaar van
scholen voor gewoon lager onderwijs, in
het jaar 1942 en eventueel in volgende ja
ren de gelegenheid zal worden gegeven
tot het afleggen varf een examen ter v;er-
krijging van een hulpakte v=m bekwaam
heid tot het geven van lager onderwijs
in de 'beginselen der hoogduitsche taal.
heersintuities onafhankelijk van alle vast
gelegde plannen het sterkst daar tot ont
wikkeling brengt, waar de situatie van den
slag het meest wisselvallig lijkt. Hier' ligt
ongetwijfeld ook het geheim van zijn z.g.
verrassings-strategie.
Voor Rommel hebben getallen, strijd
krachten, terreinomstandigheden en weers-
toestanden slechts in zoo verre geldigheid
als zij hem de grondslagen geven voor de
voorbereiding van zijn acties. Het zijn voor
hem echter geen doorslaggevende bereke
ningen in den slag zelf.
Militaire deskundigen wijzen er in het
bijzonder op, dat niets de verwarring, die
Rommel weer eens aan den kant van den
vijand heeft aangericht, duidelijker kan be
wijzen, dan de berichtgeving van den vijand
sedert 26 Mei. Van uur tot uur verschil
lend, toonde de Engelsche berichtendienst
zich nu eens pessimistisch, dan weer opti
mistisch. Alleen dit feit reeds wordt in
Berlijn gezien als bewijs, dat Rommel de
leiding van den slag weer eens op supe
rieure en zekere wijze in de hand heeft.
Oprichting van de Nederlandsche Oost-Compagnie.
t
Tusschen den Rijksminister voor dc li'"1
berg, en don Rijks-commlssarls voor liet bezette Xederlandseho gebied aan den
ccnen knni en leidende Nederlandsche perso<>..ujkhcdcn van bcsniur en lu-drijtsleveu
aan den anderen kant worden sedert eenlgen lijd besprekingen gevoerd over gemeen
schappelijk op te lossen economische opgaven.
Deze besprekingen liclilien thans tot liet. volgende resultaat geleld: met het oog
op samenvatting In een eenheid van alle bij werkzaamheid in de bezette Ooste
lijke gebieden geïnteresseerde Nederland*- elie kringen uit landbouw. Industrie, bank
wereld. handwerk en handel is* een „NederInudscho Dost Compagnie" ">ct «Hol hl Den
Hang opgericht.
Aan vangskapitaal
2.500 000 gulden.
Naar uit de statuten van de maatschappij
blijkt bestaat bet zakelijke doel in econo
mische activiteit van allerlei aard In de be
zette oostelijke gebieden. De compagnie
heeft het recht alle daarmede in verband
staande zaken en handelingen te verrich
ten.
De speciale eigen aard van de compagnie
moet er in gezien worden, dat zij in de eer
ste plaats met raad en daad. mot volledigen
steun van den staat en de Nederlandsche
Bank ter beschikking staat van alle Neder
landsche ondernemingen en indiviclueele
Dersonen, die economisch in de bezette oos-
teliike gebieden werkzaam willen zijn.
Voor de hierbij door haar bemiddcllnc
verleende credieten bestaat, zoo noodig. de
garantie van den staat.
De compagnie is voorloopig voorzien van
een aanvansrskaoitaal van 2.500.000 Neder
landsche guldens.
Als voorzitter heeft dr. M. M. Rost van
Tonningen, president der Nederlandsche
Bank. zich ter beschikking gesteld van de
nieuwe maatschappij. Als voorzitter van het
bestuur is F. B. .T. Gips aangesteld, plaats
vervangend voorzitter van den raad voor
het bedrijfsleven.
In den raad voor toezicht zullen toon
aangevende personen uit verschillende tak
ken van economie in Nederland, benevens
de burgemeesters van Amsterdam en Rot
terdam aangesteld worden.
Met het practische werk zal terstond wor
den begonnen, wanneer het voorbereidende
onderzoek naar de- bestaande mogelijkhedcr
ter plaatse is geëindigd.
Op', uitnoodiging van den rijksminister
voor de bezette oostelijke gebieden. Alfred
Rosenberg, hebben de leidende Nederland
sche persoonlijkheden der compagnie in
gezelschap van eenige lasthebbers van den
Rijkscommissaris voor het bezette Neder
landsche gebied een studiereis naar de oos
telijke gebieden ondernomen.
Monopolie verleend.
De Nederlandsche staatscourant bevat
drietal besluiten verband houdende niet,, do
oprichting van de Nederlandsche Oost Com
pagnie N.V.
Het eerste is een besluit van den secreta
ris-generaal voor bijzondere economische
zaken, betreffende de verleening van een
monopolie aan de Nederlandsche Oost-
Compagnle N.V., te 's-Gravenhage, ter zake
Door verschillende oorzaken momenteel geringe aanvoer.
Binnenkort verbetering te 'verwachten.
De groentenschaarschte, welke zich momenteel voordoet, staat meer dan welke
„brandende kwestie" dan ook in het middelpunt van de publieke belangstelling. En
niet ten onrechte! Wie de laatste dagen de lange files huismoeders voor de groenten-
winkels heeft zien staan om te trachten een kleine hoeveelheid groenten machtig te
worden, waarbij het dan nog meer dan eens voorkomt, dat zij na enkele uren wach
ten met leege handen naar huis moet gaan, die zal begrepen hebben, dat het in dezen
tijd nu ook het aardappelen- en broodrantsoen niet al te hoog genoemd kan worden,
een uiterst pijnlijke aangelegenheid voor onze huisvrouwen is geworden, als zij haar
gezin nu ook al geen gToente meer op tafel kan brengen.
We mogen in dit verband een woord van hulde aan de huisvrouw niet onthouden
voor de vele moeilijkheden, die zij iederen dag te ovenvinnen heeft. Haar dagelijk-
sche zorg voor het gezin is zeker niet gering en dc mannen der schepping mogen dit
wel eens dubbel waardeeren, inplaats van een bedenkelijk gezicht te zetten, als de
dagelijksche maaltijd wel eens niet volledige tevredenheid schenkt.
Maar in dit artikel willen we ons nu eens
bezig houden met de oorzaken, die geleid
hebben tot deze tijdelijke groenten
schaarschte zonder acht te slaan op de
meeningen van hen, die het altijd beter
weten en op vaak ongemotiveerde wijze
hun gemoed luchten. Deze groenten
schaarschte heeft inderdaad verschillende
oorzaken, die men onjier de oogen moei
zien om zich een duidelijk beeld te kunnen
vormen van de moeilijkheden, waarmede
de Overheid heeft ie kampen om ons volk
naar behooren te kunnen voeden. In de
dagelijksche persconferentie te Den Haag
maakt de huidige, groentenschaarschte
iederen dag weer een punt van bespreking
uit. waarbij bevoegde en deskundige per
sonen met de feiten aantoonen, dat de hui
dige moeilijkheden voortvloeien uit de
weersomstandigheden, terwijl daarnaast
vele boeren lijnrecht tegen de belangen van
de volksgemeenschap in groenten verkoch
ten aan stedelingen tegen veel te lage prij-y
zen. Derhalve is het heden afgekondigde
vei*bod tot het vervoeren van groenten van
buitengewoon groote beteekenis. De groen
ten, die er momenteel zijn, behooren aan
de veiling te worden afgeleverd, opdat ieder
zijn rechtmatig deel daarvan zal krijgen.
Indien zulks niet geschiedt, dan krijgen wc
den toestand, dat vele stedelingen op een
houtje kunnen bijten, terwijl anderen over
vloed hebben. Bovendien lijdt de groenten-
winkelier bij een dergelijken gang van za
ken een niet geringe schade.
Onze Haagsche redacteur schrijft ont
naar aanljeiding van de gisteren gehouden
bespreking in de dagelijksche persconfe
rentie o.m. het volgende:
Van bevoegde Nederlandsche zijde heeft
men een uiteenzetting gegeven betreffen
de de oorzaken van de groentenschaarsch
te waaronder ons land op het oo'genblik te
lijden heeft. Er is een groep van teleurge
stelde Nederlanders, die den export daar
voor alleen aansprakelijk stelt en er is een
andere groep die een verklaring zoekt in
den uitzonderlijk strengen winter, die ach
ter ons ligt. Zooals altijd ligt, ook thans de
waarheid in het midden. Het zou dwaas
heid zijn te ontkennen dat de export in deze
kwestie een belangrijke rol speelt. Onze
zegsman noemde echter de geruchten die
daaromtrent de ronde doen voor het groot
ste deel onjuist. De gevelgen van den bij
zonder kouden winter doen zich eerst thans
zoo deelde hij mede, in al haar scherpte
gevoelen. Bloemkool en sla, die in Febru
ari worden uitgeplant zijn voor het groot
ste deel bevroren evenals de peen. Alles
moest opnieuw uitgezaaid en geplant wor
den en natuurlijk brengt dit groote ver
traging mede.
Na de strenge kou heeft er 5 weken een
droge, lang niet wanne wind gewaaid, die
ook al niet bijzonder bevorderlijk was voor
een snellen groei. De aansluiting van kas-
groenten naar groenten van den kouden
grond werd dus dit jaar volkomen gemist.
In dezen tijd van het jaar,, aldus ging onze
zegsman voort, is de groente echter altijd
schaarsch.
In normale tijden werden daarom o.m
bloemkool uit Bretagne en tomaten uit
Italië geïmporteerd. Bovendien wordt de
groentenschaarschte nog geaccentueerd
door het feit, dat er veel meer groenten ge
consumeerd wordt dan normaliter het ge
val is omdat in vele huisgezinnen vanwege
de broodrantsoeneering tweemaal warm
wordt gegeten. In andere jaren werd deze
Eeriode bovendien nog gemakkelijker over-
rugd dank zij de cons&rven, die nu ook
voor het grootste deel weggevallen zijn.
De koude-grondproducten komen echter
geleidelijk maar zeker op de markt: sla is
er al. bloemkool, peultjes en peen kan men
over 14 dagen verwachten, doperwten over
drie weken en tuinboonen tegen het einde
van deze maand. Eind Juni. zoo werd ver
zekerd, is de groentenvoorziening weer
normaal.
Men zal dan toch nog mondjesmaat moe
ten doen maar van een schaarschte zooals
die zich thans voordoet zal dan geen sprake
zijn.
De vooruitzichten van de groentenvoor
ziening van ons land werden als volgt ge
kenschetst. Er is veel meer land bebouwd
doch de opbrengst per HA. is minder dan
in vorige jaren tengevolge van het gebrek
aan kunstmest. Over het algemeen zal de
opbrengst dus niet veel meer zijn dan in
normale jaren. Er wordt natuurlijk, even
als altijd groente gereserveerd voor den
komenden winter.
Vervoersverbod voor groente.
Volgens mededeeling in de Ned. Staats
courant heeft de secretaris-generaal van het
departement van Landbouw en Vlsschcrtf
bepaald, dat het vervoeren of doen vervoe
ren van warmoezerügewassen In de door de
Nederlandsche groenten- en fruiteentralc
aangewezen streken des lafrds is verboden.
Dit verbod geldt niet. indien en voor zoover
door de centrale ontheffing is verleend.
Dit besluit treedt in werking op 6 Juni
1942 en kan worden aangehaald als „Ver
bod vervoer van groenten 1942",
van de uit haar doelstelling voortvloqiendö
werkzaamheden. Hierbij wordt bepaald:
Art. 1. Aan de Nederlandsche OoNt-Com-
pognie N.V., gevestigd tc 's Gravenhage,
wordt het recht verleend om. met uitsluiting
van leder ander ptersoon of lichaam, weric-
ja&mheden te verrichten ren eiken aard op
ecowomisoh terrein in de bezette gebieden
van Oost-Europa.
Art. 2. De Nederlandsche Oost-Com
pagnie N.V. is verplicht aan van staatswege
verstrekte opdrachten, liggende op het ter
rein van haar werkzaamheid, gevolg te ge-
von. De kosten, welke voor* de vennoot
schap uit dc uitvoering ran zoodanige op
drachten voortvloeien, worden haar door
der. staat vergoed.
Art. 3. 1. Hot is aan anderen dan de in
artikel 1 genoemde vennootschap verboden
om zonder haar schriftelijke toestemming
werkzaam te zijri op de wijze, als in dat ar
tikel aangegeven.
2. Hij, die opzettelijk in strijd handelt
met het in het vorige lid gestelde verbod,
wordt gestraft met gevangenisstraf ram ten
hoogste vier jaren_pf niet geldboete van ten
hoogste honderd duizend guldon. of met
belde.
3. Het feit, In het tweede lid strafbaar
gesteld, wordt beschouwd als een misdrijf,
4. Indien een feit strafbaar gesteld in het
tweede lid, w or dit begaan door of vanwege
een rechtspersoon, wordt de strafvervolging
Ingesteld en de straf uitgesproken tegen
hom. die tot het feit opdracht gaf of die de
feitelijke leiding had bij hot verboden han
delen.
Art. 4. Dit besluit treedt ki werking op
don dag van zijn afkondiging.
Onder toezicht van
den Staat.
Tiet tweede heel uit Is van de secretaris
sen-go» era.al voor bijzondere economische
zaken en van het department yam financiën
en betreft deelneming door den staat der
Nederlanden in het kapttaal van de op to
richten Nederlandsche Oost-Compagnie
N.V.. te 's Gravenhage, en hot verleonon van
garanties en subsidies ton behoeve van d ie
vennootschap. Dit besluit bepaalt het vol-
i geilde:
Art. 1. De secretaris-generaal voor bij-
zonib.re economische zaken wordt gemach
tigd r
1. Om Ti intens don staat der Nederlamden
tot een bVdrag vuti f 12"*.000 deel te nemen
In hot kapitaal der op te richten Neder
landsche Ooat-G'ompugnte N.V., te 's Gro
ve» hoge.
2. Óm namens" den staat der N-ederiam-
don gtyramtioH te verleenen ten behoevd van.
zoonrede subsidies aan de onder 1 genoem
de op te richten vennootschap, een en an
der voor zoover zij verband houden met de
werkzaamheid dier vennootschap overeen
komstig haar doelstelling.
%Ar,t De Nodorlandscho Oost-Comjxi.grtie
NA', staat onder toezicht van den staat dmr
Nederlanden. D14 toezicht wordt uitge
oefend door 46n of meer regeeringscom-
nilsso.ri.ssen, volgens nader vast te stellen
richt lijnen.
Art. 3. Dit b Ad li it wordt geacht in wer
king te zijn gesteld op 6 Juni 1942.
Deelneming Ned. Bank.
Tenslotte is nog opgenomen een besluit
van de secretarissen-generaal voor bijzondere
economische zaken en van 't dep. vara finam-
clën. houdende goedkeuring van uitbrei
ding van den werkkring der Nederlandsche
Bank met de bevoegdheid tot deelneming
In het kapitaal van do op te richten Neder-
landscho Oost-Compagnie N.V.. te 's Gra
venhage, waarbij wordt bepaald:
Art. 1.»Goedgekeurd wordt, dat de werk
kring van de Neöerla.ndsebe Bank wordt
uitgobreld met do bevoegdheid om deel te
nemen !n het kapitaal dor op te richten Ne-*
derlandsci
ven have. IHJHI
Art. 2. Dit besluit wordt geacht :n wer
king le zijn getreden op 6 Juni 1942.
DE 100.000!
Bij de heden gehouden trekking van
de staatsloterij is de prijs van 100.000
gevallen op no. 4769.
Een nieuw bankbiljet van 50.-
Ontwerp van Leo Gestel.
Volgens een mededeeling van de Neder
landsche Bank in de Ned. Staatscourant van
heden, zal zij een nieuw model bankbiljet
van 50.in omloop brengen.
Omtrent het uiterlijk van dit biljet bevat
de mededeeling het volgende:
Op de voorzijde staat de tekst „De Neder-
andsche Bank betaalt aan toonder vijftig
u'.den". De woorden „De Nederlandsche
Bank" zijnH licht uitgespaard, in een don
kerbruinen balk geplaatst. De overige woor
den van den tekst zijn, evenals het getal
„50" ter weerszijden van dezen balk, in
donkerbruine kleur gedrukt.
Verder is het getal „50" licht uitgespaard,
in het midden onder den tekst en rechts en
links onderaan in geguillocheerde donker
bruine rozetten aangebracht. De linkerhelft
van het biljet toont in donkere kleur de
gravure' van een vrouwenportret naar het
schilderij „De Oestereetstervan Jan Steen,
terwijl hetzelfde portret in lichtere, rood
bruine tinten, op de rechterhelft van het
biljet in spiegelbeeld is weergegeven. De
portretten steken af tegen een lichten ge-
lijkmatigen gegu ill och eerden achtergrond in
bruine en grijze kleuren, waan-an de struc
tuur zich. met vrijlating van eep onbedrukt
vak voor het watermerk, naar alle zijden
tot de randen van het biljet voorzet. Da
handteekeningen van den president en van
den secretaris zijn respectievelijk rechts efi
links onder de portretten geplaatst.
In het midden van de achterzijde
van het biljet is in donkerbruine kleur een
gravure afgedrukt, voorstellende een win
terlandschap naar een schilderij van Van
Ostade. De gravure is omsloten door een
ornamentale omlijsting in dezelfde kleur.
Aan den bovenkant van het onbedrukte
vak staan de namen van de drukkers. Joh.
Enschedé en Zonen, en van den ontwerper,
Leo Gestel, vermeld.
De biljetten zijn gedrukt op licht room
kleurig getint papier van ongeveer 165 x
94 mm en gedateerd van 2 Januari 1941 af*
