Haarlemsche Courant
Duitschers passeeren deKoeban
Bekendmaking
Gandhi en Br. Indië's verhouding tot Japan.
287e Jaargang No. 183 x x
Abonnement p. week 0,26, p. maand 1,13, p. kwartaal 1,42,
franco p. post 3,73, losse nummers 6 cent. Advertentlën 2—IS
m-m. 3,elke m.m. meer 20 cent. Reclames dubbele prijs.
Advertentieabonnementen 1500 m.m. 12 cent p. m.m. Kennemer
Editie 3—15 m.m. 1,20. Abonnement 1500 m.m. S cent p. m.m
tjltj.» Grafische Bedrijven Damlate.
Nieuwsblad voor Noord-Holland
Donderdag 6 Augustus 1942
Bureaux Haarlem: Groote Houtstraat 83, Bijkantoor: Soenda-
plein 37. Tel. Directie 13082. Hoofdredactie 15054. Redactie 10600,
Administratie 10724, 14823. Soendaplein 12230. Postgiro 134938.
Directie PH. A. MEES P. W. PEEREBOOM.
Wnd. Hoofdredacteur! V. BAUDEWTWS.
Verschijnt dagelijks behalve op Zon- i
Kropotkin stormenderhand veroverd.
Rivier over hont van 100 k.m. bereikt.
Doelen te Brighton bestookt Marinesucces in Kanaal
Het opperbevel der Dultsche -weermacht
maakt bekend
Ten Oosten van de Zee van Azov naderen
Duitsche en Roemeensche divisies met een
breed front de spoorlijn Jeisk—Tichoresk. De
vijand biedt hier nog slechts op enkele plaat-
jen tegenstand.
Aan de Koeban heeft de Waffen-SS na
een harden strijd het belangrijke spoor
wegknooppunt Kropotkin (Romanovski)
stormenderhand veroverd; daarmede heb
ben wij de rivier thans over een front
van ruim honderd km. bereikt. Ten Noor
den van Armavir gelukte het, bruggen
hoofden op den Westelijken oever van de
Koeban tc vormen.
Verscheidene vijandelijke colonnes werden
door de snelle aanvallen van onze gemotori
seerde formaties afgesneden en vernietigd. De
luchtmacht viel den naar den Kaukasus te-
rugtrekkenden vijand onophoudelijk aan, en
zette haar bombardementen op verkeers-op-
stoppingen op de spoorwegen met een ver
nietigende uitwerking voort; twee pantser-
treinen en 24 transport-treinen werden door
duikbommenwerpers uiteengeslagen.
Italiaansche motor-torpedobooten heb
ben in de Zwarte Zee een Sovjet-kruiser
van 6500 ton tol zinken gebracht.
Tusschen de Sal en de Don banen formaties
van gevechts- en slagvliegtuigen een weg voor
de naar het 'Oosten oprukkende gepantserde
voorhoede. In de groote bocht van de Don
deden de bolsjewisten gisteren slechts met
zwakke strijdkrachten vergeefsche aanvallen.
In het gebied van R z j e v breidden de
Sovjets hun aanvallen, welke door sterke in
fanterie- en vechtwagenformaties worden uit
gevoerd. tot nieuwe frontgedeelten uit. De he
vige gevechten duren voort Ten Noorden van
de stad mislukten alle afleidingsaanvallen door
den ongebroken wil tot tegenstand van onze
troepen en de voorbeeldige samenwerking van
alle wapens.
Aan den Wolchof en voor Lenin
grad stortten verscheidene vijandelijke aan
vallen, die door krachtig artillerievuur wer
den gesteund, ineen.
De Britsche luchtmacht deed in den afge-
loopen nacht met zwakke strijdkrachten wil
lekeurige aanvallen op het R ij n s c h-W e s t-
faalsche industriegebied. In eenige plaat
sen werd geringe schade veroorzaakt. Een
vijandelijk vliegtuig werd neergeschoten.
Lichte Duitsche gevechtsvliegtuigen deden
gisteren een aanval op doelen aan de E n g e 1-
sche Zuidkust en plaatsten treffers in
voor de oorlogvoering van belang zijnde in
stallaties van de stad Brighton. Bovendien
werd een patrouillevaartuig getroffen. In den
nacht van 4 op 5 Augustus bombardeerde de
luchtmacht havenwerken aan de Zuid-West-
kust van Engeland.
In den nacht van I op 2 Augustus kwam
het in het Kanaal tot een kort gevecht
tusschen Duitsche mijnenvegers en Britsche
motorkanonneerbooten, waarbij één vijande
lijke boot door artillerietreffers' werd ver
nield, twee andere in brand werden geschoten
een vierde zwaar werd beschadigd. In den
Sovjet-kruiser van 5500 ton
tot zmken gebracht.
Door de Italianen.
Inde wateren bij Feodosia vernietigd
Het. Italiaansche weèrmachtbericht luidt:
In Egypte aan het front te land geen
enkele vermeldenswaardige gebeurtenis.
Een vijandelijk vliegtuig werd door het
luchtdoelgeschut van een van onze groote
eenheden neergehaald, vier andere ynan-
deltfke vliegtuigen werden door Duitsche
jagers neergeschoten. Formaties vliegtuigen
óndernamen bombardementen op de ach
terwaar tsche verbindingen van den vijand.
Duitsche vliegtuigen waren bijzonder actief
ten aanzien van doelen in het gebied van
Alexandrië.
De activiteit der bommenwerpers van de
As werd ook voortgezet boven Malta.
In de wateren van Feodosia (De
Krim) werd een stoutmoedige nachte
lijke aanval ondernomen op een forma
tie der Sovjetvloot door een flottielje
Italiaansche motortorpedobooten, die
een kruiser van 5500 ton, behoorende
tot de klasse „Roode Krim" tot zinken
brachten. Ondanks hevige vijandelijke
reactie keerden al onze eenheden be
houden op haar bases terug.
Officieel wordt nog medegedeeld met be
trekking tot het tot zinken brengen van den
Sovjet-Russischen kruiser „Roode Krim",
ilst dit oorlogsschip door een torpedo der
motorboot van den flottieljechef korvet
kapitein Curzio Castagnacci werd getrof
fen en vervolgens door andere booten on
der bevel van kapitein-luitenant Emillo
Lugnani tot zinken werd gebracht.
Een Sovjet-Russische vloot gaat
ondergang tegemoet.
In de Zee van Azof gaat thans een vloot
der bolsjewisten, die ten tijde van de in
neming van haar voornaamste steunpunt
Rostof, uit ongeveer zeventig grootere en
kleinere kustschepen, kanonneerbooten,
motortorpedobooten en hulpvaartuigen be
stond en van alle verbindingen over land
en over zee is afgesloten, haar ondergang
tegemoet in eèn val.:waaruit geen ontkomen
meer mogelijk is.
Toen Rostof werd"ingenomen, vluchtten
de vijandelijke eenheden naar het Westen,
Waar zij door de luchtmacht werden aange
vallen en zware verliezen leden. Het zee
gebied, dat zij hadden verlaten, werd dooi
de Duitsche marine-overgenomen, de mond
van den Don van mijnen vrij gemaakt en
doorgedrongen in de haven' van Rostof.
Korten tijd na de inneming van Rostof
voeren de eerste ravitailleeringstransporten
onder bescherming van Duitsche schepen
door de Zee van Azof.
Wrakken van kapot geschoten bolsjewis
tische kanonneerbooten, motortorpedo
boten, sleepbooten en transportschepen be
wijzen het zekere einde van een aanzienlijk
doe' van de bolsjewistische Zwarte Zee-
Vloot,
nacht van 3 op 4 Augustus torpedeerden
Duitsche torpedomotorbooten bij een aanval
in het Kanaal drie stoomschepen van tezamen
5000 b.r.t., waarvan er twee zonken. Het zin
ken van het derde schip kon door den sterken
afweer niet worden waargenomen.
Wat de Sowjet-Unie verloor.
Voor den Londenschen omroep heeft de
Amerikaansche journalist Frederik Kuh met
betrekking tot de positie van de Sowjet-Unie
verklaard, dat het onzin was te spreken van
de onuitputtelijke reserves der Sowjet-Unie.
Dé Sowjets hebben zelf hun verliezen op
vijf millioen man geraamd. Bovendien heeft
de Sowjet-Unie tot nu toe aan Duitschland
gebiedsdeelen verloren zoo groot als Enge
land, Frankrijk en Duitschland samen. Daar
mede heeft het het grootste gedeelte van zijn
graanland en zijn grondstoffen, de helft van
zijn ijzerproductie en drievierde van zijn
aluminium-productie verloren zien gaan. Als
het Duitschland gelukt de Sowjet-Unie ook
van zijn petroleumtoevoer af te snijden, dan
is de positie der Sowjets hopeloos.
(DaD) De omvang van den crisis, welken
de Sowjet-Unie momentcel moet doorstaan,
blijkt mede uit het. besluit van het Kremlin
tot stichting van drie onderscheidingen, n.l.
de Soeworof-orde, de Koetoesow-orde en ^ie
Alexander Newski-orde. Juist vanwege de
namen, welke deze onderscheidingen dragen,
besteedt de Wilhelmstpasse aan dit besluit
bijzondere aandacht, want de drie mannen,
die thans voor de Sowjet-soldaten een sym
bolische beteeke'nis krijgen, zijn door het
Bolsjewisme steeds miskend en veracht.
Vorst Soeworof was de groote veldheer uit
den tijd van Frederik den Groote, die zich
een onsterfelijken naam verworven heeft door
zijn tocht over den St. Gotthart. Vorst Koe-
toesow, die wegens zijn overwinning over
den Corsicaan bij Smolensk, den bijnaam
„Smolenski" kreeg, heeft een succesvollen
strijd geleverd tegen Napoleon. Alexander
Newski werd eens als een groote heilige
vereerd. De hoofdstraat van Petersburg was
vroeger naar hem genoemd, doch de Bolsje
wistische revolutie heeft getracht met den
naam ook de herinnering aan dezen grooten
man uit de Russische historie weg te vagen.
De strijd in Egypte.
Over den militairen toestand aan het Egyp
tische front schrijft een oorlogsverslaggever
onder meer: „Het pantserleger van generaal-
veldmaarschalk, Rommel staat, het geweer bij
den voet, in de stelling van El Alamein. Het
is thans in de eerste plaats zaak te houden,
wat verworven is.
De verslaggever meldt, dat de verkennings
vliegtuigen der Spilmogendheden voortdurend
de bewegingen van den vijand controleeren.
Zij zien, dat de strijdkrachten van den vijand
nog aanzienlijk zijn. Tallooze voertuigen,
pantserwagens en stukken gèschut staan op
een klein gebied. Onbewegelijk ligt de -vijan
delijke kolos als bolwerk voor den Egypti-
schen grond.
Hel tweede front is er
Aan de Goudkust gingen troepen
der V.S. aan land.
Eindelijk kan de New Yorksehe radio
dan toch een overwinning melden. Niet m
de barre Russische steppen en niet. m het
ongastvrije Nijlland, neen: Wereldstrateeg
Roosevelt heeft voor zijn zegepraal een
streek uitgezocht, waar tegenstanders als
Rommel hem minder hinderlijk voor de
voeten loopen. En omdat een goed zaken
man weet, dat een gewild handelsmerk al
het halve succes waarborgt, heeft Roose
velt er verder voor gezorgd, dat het be
richt van zijn overwinning bij zijn Ameri
kaansche cliëntèle al dadelijk een prettige
klank kon hebben. Immers, welke aange
name visioenen o-penen zich niet voor den
Amerikaanschen belastingbetaler, indien
hij hoort, dat de lauweren, die Roosevelt
thans om de Stars en Stripes gevlochten
heeft,
aan de Afrikaansche Goudkust
ja, ja, uitgerekend aan de Goud-kust
zijn geplukt. Aan deze kust met haar
prettlgen, veelbelovenden naam, waar
geen Rommel de genoegens van een
beetje oorlogsspel vergalt, zijn, nadat
eerst Britsche troepen aan wal waren
gegaan en naarstig hadden rondge-
speurd of misschien nog uit eenigerlei
hoek gevaar dreigde, thans ook Ameri
kaansche soldaten ontscheept.
Na de onaangename ervaringen op de
Philippijnen, is nu dus ook voor de zege
vierende Amerikaansche armee een plekje
gevonden, waar zij met succes aan den
oorlog kan deelnemen. Roosevelt behoeft
nu ook niet langer met zijn mond vol tan
den te staan bij de hinderlijke bezoeken
van Litwinof, die steeds maar over een
tweede front komt praten. Er is nu immers
een tweede front: het front aan de Goud
kust. En de Amerikaansche belastingbeta
ler die deze zegevierende expeditie ten
slotte betalen moet en gelukkig maar over
een zeer elementaire geografische kennis
beschikt, zal in de meening verkeer en, dat
de Goudkust een kust van louter goud isL
waar het gezochte gele metaal maar voor
het opscheppen ligt. Bij zoon goede bus-
sines kan men weer het een en ander door
de vingers zien. wanneer Roosevelt als een
parvenu het geld met handen vol de ven
sters uit gooit.
Persoonlijke boodschap van
Roosevelt aan Stalin?
Als overbrenger van een persoonlijke
boodschap van president Roosevelt aan
Stalin, generaal-majoor Follett Bradley,
zou volgens den Britschen nieuwsdienst
gisteren te Moskou zijn aangekomen.
RADIOSTATION VAN MONTEVIDEO
Door bomaanslag vernield.
Naar de Engelsche berichtendienst uit'
Montevideo meldt, is gisterochtend het,
radiostaton CXA 2 door een bomaanslag
vernield.
Over den bomaanslag te Montevideo
wordt nog vernomen, dat de ontploffing in
de voorstad Carasco, 15 kilometer van de
hoofdstad, plaats vond. De geheele zender-
installatie en een groot deel der gebouwen
werd vernield. Menschenlevens zijn er niet
te betreuren. Van de daders ontbreekt elk
spoor. Daar de zender op de Engelsche en
de Amerikaansche zwarte lijst stond, ligt
het vermoeden voor de hand, dat de daders
aanhangers der Engelsch-Amerikaansche
kringen zijn.
Hoogmoed komt voor
den val!
Singapore, de ironie van Engelands
bitter lot.
thans is Singapore de sterkste
zee- en luchtvestins van geheel het
Britsche rijk en indien Engeland zeil
ooit zou wórden bezet, zouden wij ons
hoofdkwartier naar Singapore kunnen
overbrengen, om vandaar uit met een
zeer goede kans op de overwinning
onzen strijd voort te zetten
Aldus schreef „Everybody's Weekly" van
16 Maart 1940, op een tijdstip, dat Engeland
nog de droom van het Empire droomde,
hoewel de wereld reeds den adem inhield
voor den slag, die op dezen droom een bit
ter ontwaken zou doen volgen. Singaoore.
twee jaar geleden nog beschouwd als de
laatste imperiale macht, thans een voor
eiken Brit onbereikbare illusie, is het svm-
bool geworden van de grootste misrekening,
ooit in eenig strategisch systeem gemaakt.
Matelooze zelfvoldaanheid spreekt nog uit
de hierboven aangehaalde woorden van bet
Londensche weekblad. Zelfvoldaan en zelf
verzekerd en prat op de macht, die het
voorgaf te bezitten dat was nog het En
geland van 1940 hetzelfde Engeland, dat
nu. twee iaar later, berooid en gehavend,
zich nog slechts met Amerikaanschen steun
overeind houdt
Dit is d© tragiek van het Britsche
Rijk. Maar die tragiek heeft een keer
zijde: de ironie immers, de mogelijk
heden, in Mgart 1940 door Everybody's
Weekly in vollen ernst geopperd heb
ben thans, na twee jaar, een ironische
bijsmaak gekregen. Dat hoovaardij voor
den val komt, is een oude wijsheid.
Maar in het lot, dat de Engelsche macht
te Singapore trof, kan men moeilijk de
ironische speling van het lot ontkennen.
Singapore, zoo schrijft Everybody's
Weekly, en zoo meenden het toen, in 1940
ookx allen in Engeland, wier woord gezag
had, zou ook in den felsten strijd onbe
dwingbaar blijken. Was het niet de sterkste
zee- en luchtvesting ter wereld? Zoo ver
lustigde men zich in het geweld, dat in de
forten, in de arsenalen, op de vliegvelden
en in de oorlogsschepen van Singapore lag
opgehoopt endaarbij zag men vol
komen de mogelijkheid over het hoofd, dat
een landingsleger, in den rug der vesting,
op de „doode wal" van Koeala Trengganoe
aan wal gebracht, al dat geweld krachteloos
zou kunnen maken. Dat was het zout dei-
ironie in de bittere spijs, die Engeland te
Singapore te slikken kreeg.
Oorlog in Europa's laatste
oeneoud.
Woudloopers in de eindelooze bosschen
van Karelië.
Ten Noorden van den Poolcirkel, niet ver
van de Kandalakschabocht van de Witte
Zee liggen de laatste oerwouden van Europa
Eindelooze bosschen strekken zich hier uit,
afgewisseld door meren en moerassen. Het
bosch overheerscht echter allesv een on
metelijk oerwoud, donker en vaal, groeiend
en stervend volgens de eeuwige wetten der
natuur, onbegaanbaar en zonder eenige ne
derzetting, eenzaam, onheimelijk, loerend en
vol raadselen. Al staat thans dag in, dag uit,
de middernachtzon vreemd en bleek aan
den kleurloozen hemel, het grenzelooze
woud blijft donker, leeg en vreemd. Tot in
het hart van deze wouden is thans de oor
log doorgedrongen. Hier hebben zich de
bolsjewisten, uit Finland verdreven, terug
getrokken en in grimmigen strijd staan
tienduizenden mannen tegenover elkander.
Tienduizenden zijn het, voorzien van de mo
dernste wapenen en toch gaan zij verloren
in de onmetelijke eenzaamheid van -dit
laatste oerwoud in Europa. Het woud heeft
zijn stempel gedrukt op de strijders en hen
tot woudloopers gemaakt. Daarom springen
tusschen de Finsch-Duitsche troepen en de
in de wouden verscholen bolsjewisten geen
vlammende bogen heen en weer. Hier is
geen plaats voor aanvallende regimenten,
voor groote artillerieduels, hier vechten
groepen, secties, hoogstens compagniën.
Honderden kilometers is het boschfront
lang en overal, dag in, dag uit. vlamt de
strijd op, dooft uit en begint elders op
nieuw. Ongedekt zijn de flanken van de
Duitsch-Finsche troepen, steeds bestaat het
gevaar van omsingeling. Het is de enkeling,
het zijn de kleine, ver verstrooide groepen,
die het contact met den vijand handhaven,
die als woudloopers de bosschen doorkrui
sen, steeds op hun hoede, elke minuut ge
reed tot handelen.
Ongebroken staat ook hier het Duitsche
front. Een veelvoudige overmacht wordt
hier in toom gehouden en stap voor stap te
ruggedrongen. Ook hier, in deze onmetelijke
wouden, heeft de Duitsche soldaat zijn over
wicht bewezen. Het helpt den vijand niet,
dat hij de bosschen in brand steekt, nutte
loos zijn de verwoede aanvallen. Hij blijft,
ondanks tienvoudige overmacht, de mindere.
Zoo woedt hier de strijd in de eindelooze
wouden van Karelië, zwijgend en verbeten,
om een rivierovergang hier, om een bunker
of een paar gevangenen elders. De legerbe-
richten zwijgen er meestal over of bepalen
zich tot slechts enkele woorden. Geringe
patrouilleactiviteit aan het Noordelijke
front.1
Voor den productieslag 1942. Het zichten van de gerst is begonnen.
(Pax Holland-Van Bemmel-
4
Engelschen publiceeren tekst van inbeslag
genomen document. Berlijn verwacht
binnenkort verrassingen.
Behari Bose dreigt met
Japansch ingrijpen.
De Britsche regeering te New-Delhi heeft
drie dagen voor het bijeenkomen van het
plenum der Congrespartij in Bombay een
ongehoorden inbreuk op het recht gepleegd
door de dienstlokalen van de Al-Indische
congrescommissie door de politie te doen
doorzoeken -en daar documenten in beslag te
laten nemen. Zij heeft zich op die wijze in
het bezit gesteld van de protocollen, welke
de ontwerpen behelzen voor de vrijheids
resolutie van het" Congres. Vervolgens heeft
zij, zonder de goedkeuring van Gandhi te
vragen, een document gepubliceerd met het
voorstel, dat Gandhi op 7 Augustus aan het
plenum van het Congres ter goedkeuring wil
de aanbevelen.
In dit ontwerp staat een, naar beweerd
wordt van Gandbi afkomstige passage,
die hierop neerkomt, dat Indië, zoodra
het zijn vrijheid zou hebben verkregen,
terstond onderhandelingen zou aanknoo-
pen met de Japanners, Pandit Nehroe zou
wijziging geëischt hebben van deze pas
sage met de motiveering. dat daarin een
Indische uitspraak vóór de landen van
het Driemogendhedenpact gezien zou kun
nen worden.
De Engelsche pers heeft zich van het geval
meester gemaakt en Gandhi beschuldigd van
landsverraderlijke voornemens.
In Duitsche politieke kringen wordt "het
optreden van de regeering van den vice-
koning de grootste aanval genoemd, dien
de Engelschen den laatsten tijd gericht, heb
ben op Gandhi en zijn beweging. De publi
catie van de processen-verbaal over de in
terne onderhandelingen van het Congres,
zoo wordt hier verklaard, heeft uitsluitend
en alleen ten doel de natfonale beweging in
Indië te splitsen en de meeningsverschillen
tusschen Gandhi en Nehroe, die door een
compromis werden opgeheven, weer te doen
opvlammen en aan te wakkeren.
Bovendien is het de bedoeling door de pu
blicatie Gandhi openlijk te betichten van sa
menwerking met den vijand, teneinde daar
mede een juridische aanleiding te hebben
om Gandhi onder beschuldiging van land
verraad te kunnen arresteeren en onschade
lijk te maken.
De spanning in Indië is daarmede, naar
politieke kringen te Berlijn verklaren, in
een acuut stadium getreden, welks erpst
niet meer kan worden verbloemd. Met zul
ke terreurmaatregelen zullen de Engelschen
de nationale beweging en opstand in Indië
echter niet kunnen stuiten. Men %eeft in de
Wilhelmstrasse uitdrukking aan de meening.
dat de volgende weken verrassingen in In
dië verwacht kunnen worden.
Het voorstel van den liberalen leider Saproe
tot bijeenroepïng van een rondetafel-confe
rentie, is door de leden van het Congres,
zooals de president dit uitdrukte, „niet
geestdriftig" opgevat.
De werkcommissie van het Voor-Indische
congres heeft inmiddels een besluit goedge
keurd, dat eveneens een eisch aan Engeland
bevat.. Volgens den Britschen berichtendienst
zou de strekking ook van dezen eisch zijn,
dat de Britsche macht uit Indië zou worden
teruggetrokken, opdat Indië in staat zou
worden gesteld, partner der Geallieerden te
worden.
Tweede uitlating
De Britsche berichtendienst publiceert voorts
den tekst van het besluit. De tekst Is van
Gandhi afkomstig.
De deelneming van Indië aan den oorlog,
aldus Gandhi, heeft niet den steun der In-
Van den Weermachtsbevelhebber in
Nederland.
's GRAVENHAGE, 5 Augustus. Het
bureau van den weermachtsbevelhebber
in Nederlayd deelt mede:
De vele woorden, die op het oogenblik
vooral in de vijandelijke propaganda ge
wijd worden aan de oprichting van een
„tweede front" aan de Europeeschc
Westkust en vermoedelijk ook wel in
Nederland, en de hiermede door den vij
and uitgesproken hoop, in dat geval op
steun van de bevolking te kunnen reke
nen. geven aanleiding, om de Neder-
landsche bevolking op de meest drin
gende wijze te waarschuwen.
Iedereen moet er zich van bewust zijn.
dat hij met zijn leven speelt, wanneer
hij ingeval van een vijandelijke lan
dingspoging de geringste poging zou
wagen, den vijand te helpen of hem ook
slechts indirect te begunstigen.
In aller herinnering zullen nog wel
leven de gebeurtenissen, die hebben
plaats gehad na het neerkomen van En
gelsche vliegers, die door de bevolking
van geld en kleeding zijn voorzien, en
verborgen gehouden werden, en welke
gebeurtenissen ten slotte tot doodvon
nissen tegen de betrokkenen geleid
hebben.
Wanneer ooit een EngeLschman of een
zijner bondgenooten Nederlandsch
grondgebied betreedt, hetzij aan de kust
of in het achterland, dan geldt er voor
de bevolking slechts één gebod:
Iedereen blijve thuis en zoeke bij
luchtgevaar, zoo mogelijk in schuilkel
ders zelf, bescherming tegen de ge
vechtshandelingen. Wie de straat op
gaat, stelt zich bloot aan het gevaar te
worden doodgeschoten. Wie den vijand
begunstigt, moet eveneens de gevolgen
daarvan dragen.
De ervaring leert, dat een dergelijke
waarschuwing nooit vroeg genoeg kan
worden verstrekt. Mocht het op Neder
landsch grondgebied tot gevechtshan
delingen komen, dan zal de bevolking
door aanplakbiljetten, de radio of op
andere passende wijze nog nadere
nauwkeurige voorschriften verkrijgen
hoe zii zich zal hebben te gedragen.
dische bevolking, maar is een zuiver Britsche
daad. Als Indië vrij wordt, zal het waar
schijnlijk zijn eerste stap zijn met Japan te
onderhandelen. De commissie is daarom van
meening dat de Engelschen zich uit Indië
moeten terugtrekken. De problemen van min
derheden in Indië zijn een werk der Britsche
regeering en zij zouden met de Engelschen
verdwijnen.
Op grond van dit alles verzoekt de com
missie Engeland in het belang van zijn eigen
veiligheid, de veiligheid van Indië en de
zaak van den wereldvrede, Indië vrij te la
ten, zelfs als Engeland geen afstand doét
van al zijn |Aziatische en Afrikaansche bezit
tingen.
De commissie wenscht het Japansche volk
en de Japansche regeering de verzekering te
geven, dat Indië geen vijandschap tegen Ja
pan of tegen een anderen staat koestert.
De Britsche nieuwsdienst meldt uit
New-Delhi, dat Gandhi 8 Aug. a.s. in ge
heime zitting een rede zal houden.
Naar de Britsche nieuwsdienst meldt, is een
der leiders van het Indische volk. t.w. de
vroegere minister-president eener Bengaal-
sche provincie, die destijds met Stafford
Cripps onderhandeld heeft, in hechtenis ge
nomen. Hij zou in een onlangs gehouden rede
voering de verdediging van Indië in gevaar
gebracht hebben
Behari Bose.
Rasj Behari Bose, voorzitter van den
bestuursraad der Voorindische Onafhan
kelijkheidsliga, heeft voor den omroep te
-Bangkok in een rede tot zijn landslieden
gezegd: „Het is het vaste voornemen van
Japan, de Engelsch-Amerikaansche steun
punten in Indië te vernietigen en wan
neer gij in Indië dat niet kunt bereiken,
zal Japan het zelf doen-
Japan heeft de Engelschen uit Oost-Azië
verdreven, Duitschland heeft Britsche strijd
krachten in het Westen vernietigd en ook de
hulp der Ver. Staten zal Engeland niet kun
nen redden.
Ook een onmiddellijk vrijheidsaanbod var
Engeland mag niet worden aangenomen, om
dat dit zou beteekenen. dat Indië aan de zijde
van Engeland aan den oorlog zou moeten
deelnemen en dus eveneens vernietigd zou
worden.
Engeland heeft Indië gewaarschuwd, dat .het
zonder aarzelen de beweging met wapenge
weld zou vernietigen, waardoor Indië in een
ongelijken strijd gewikkeld zou worden en
reusachtige offers zou moeten brengen.
Maar buiten Indië is alle hulp voorbereid.
Indische soldaten, vroeger door de Engel
schen gebruikt voor de onderdrukking van
kleine landen, zullen voor de vrijheid van
hun vaderland vechten tot de overwinning
behaald is.
,,De Russen strijden slechts
voor zichzelf."
Naar de „News Chronicle" meldt, heeft
Lady Astor Zondag te Oldham tegenover
een correspondent van het blad o.a. ver
klaard: „Rusland, Rusland, steeds weer
lezen wij het in de bladen en hooren er
over door den omroep. De Russen vechten
weliswaar tegen denzelfden vijand als wij.
doch zij strijden evenals wij slechts voor
zichzelf. Rusland was neutraal toen wij
hulp noodig hadden. Destijds was het Ame
rika, dat ons te hulp kwam. De Amerika
nen nemen het kwalijk, dat zij in Enge
land niets anders te hooren krijgen dan
„Rusland". Ik heb er genoeg van steeds
weer van Rusland te hooren. De menschen
moesten liever inzien, dat wij zonder
Amerika niet hadden, kunnen volhouden".
Japanners bezetten eilanden in
AJfocrenzee.
Het Japansche hoofdkwartier heeft
het volgende bekend gemaakt: Japan
sche vlooteenheden hebben op 30 Juli
jl. strategische punten bezet op de Kei
eilanden, de Aroe-eilanden en de Te-
nimber-eilanden in de Alfoeren-zee ten
Noorden van Australië.
Geen fabricage van
particuliere auto's in de V.S.
Het Amerikaansche bureau voor de
oorlogsproductie heeft bepaald, dat de
autoproductie voor particuliere doel
einden in de V. S. geheel gestaakt
moet worden.
De Paus niet naar
Castel Gandolfo.
Op 15 Augustus, den bekenden Ferrago-
sto-dag, waarop in Italië algemeen de va-
cantie begint, zal ook in het Vaticaan de
zomerpauze aanvangen. In verband met den
oorlog echter zal de Paus ook dit jaar niet
naar zijn zomerverblijf, Castel Gandolfo,
gaan, maar in het Vaticaan blijven en alleen
in de heete uren van den dag den toren
Leo XIII betrekken, waar de Pausen tijdens
het conflict met Italië beschutting plachten
te zoeken tegen de zomerhitte.
Tot leider van de nieuwe psychologi
sche afdeeling met laboratorium bij Phi
lips te Eindhoven is benoemd dr. W. S. Fre
derik te Utrecht.
DRIE „FIDEELE"
COMPAGNONS.
Bs. In dezen oorlog is reeds overduide
lijk gebleken, dat de belangen van Engeland
en de belangen van Amerika niet dezelfde
zijn. Amerika streeft er naar de plaats in
te nemen die vroeger door Engeland bezet
werd en zoo mogelijk zelfs nog een plaats
te verwerven, die breeder uitzitten veroor
looftSteunpunt na steunpunt moest
Engeland aan Amerika afstaan en ieder
weet, dat wij geen grapje maken wanneer
wij aandacht vragen voor het feit, dat
Amerika (om het met René de Clerq te
zeggen) reeds met bijna de helft van het
deel van den rug waar de rnensch op zit
plaats genomen heeft, daar waar zich vroe
ger Engeland neervlijen kon.
Een der talrijke teekenen voor de positie
waarin Engeland ten aanzien van zijn Ame
rikaanschen bondgenoot geraakt is, blijkt
thans weer de wet op het Amerikaanse!»
expeditieleger te zijn. waardoor de Ameri
kaansche rechtspleging op Engelschen bo
dem wordt overgebracht. Sedert eeuwen al
is het een rotsvast beginsel van de Engel
sche rechtspraak, dat alle vergrijpen bin
nen de landsgrenzen ook die van buiten
landers behoorende tot bevriende naties
overeenkomstig de Engelsche wetten door
Engelsche rechters worden behandeld. En
geland heeft van dit eeuwenoud beginsel
slechts afstand gedaan, omdat er geen
andere weg meër open was; omdat het geen
kans meer ziet zich tegen de aanmatigende
A'ischen van Amerika te verzetten.
Van den anderen kant valt niet te ont
kennen, dat Engeland slechts de rol speelt
die het opgedrongen wordt, omdat hel in
ernstig gevaar is komen te verkeeren. Wa
ren de rollen omgekeerd, dan weet iedereen
wel dat Engeland, het land dat van de
steunpunten m het bijzonder werk gemaakt
heeft, gaarne ook steunpunten ten koste van
Amerika had verworven. Engeland ook zou
er geen been in gezien hebben het impe
rium uit te breiden met Amerikaansche
gebiedsdeelen en wat betreft het uitoefenen
van invloed binnen het territoir van ande
ren, wel wie is daar ooit sterker in geweest?
De derde compagnon, die in dezen oorlog
aan-de zijde der geallieerden ataat. is Rus
land; de Sovjet-Unie wier „zuiverste" eind
bedoeling de vernietiging van beide andere
deelhebbers is. Stalin kan geen vrede heb
ben zoolang hij zijn wereldrevolutie niet
bereikt heeft. Ieder landt dat nog niet aan
het bolsjewistische regime onderworpen
werd, vormt een volgend doel voor dezen
derden deelgenoot. Wat kan echter meer
tegen zijn edel streven ingaan dan een door
plutocraten geregeerd imperium en eetj
demo-liberaal Amerika, waar de kapitalis
tische kliek de lakens uitdeelt? Alleen het
Natïonaal-Socialisme, zou men zoo zeggen,
maar dit hoopt hij te overwinnen en dan
resteeren nog slechts die beide overige
mogelijkheden. Men kan van Stalin rustig
verwachten, dat hij uitsluitend ter eerdere
bereiking van het eigen doel met deze bei
den samen vecht, maar niet dat hij, als het
doel eenmaal bereikt was, stil gaat zitten
filosofeeren en liberate manieren over
neemt. Men doet overigens wat om nader
bij het beoogde doel te komen! Er zijn com
pagnons die een heel werelddeel aan ande
ren uitleveren, althans op papier, met het
zelfde gemak waarmede zij steunpunten af
staan en er zijn ook compagnons, die hulp
vragen van benoeftigen welke zelf reeds in
den steun opgenomen werden. En als alles
„goed" loopen zou, dan begon het lieve spel
pas, want deze drie, die in wezen elkaar
naar het leven staan, zouden dan eerst goed
gaan beseffen, dat die anderen er toch
eigenlijk teveel zijn en, dat zij zelf, nood
gedwongen, meer afstonden dan ooit in de
bedoeling gelegen heeft. Geen nood echter,
dan kan het spel altijd nog herbeginnen,
direct of later, want aan eiken nieuwen
oorlog verdient het plutocratendom.
Hier staan drie „fideele" compagnons
elkander bij en men kan vaststellen dat zij
samen heel wat kwaads gebrouwen hebben.
Actieve neutraliteit, Turkije's
politiek.
Parlement keurt Saradjogloc's
regeeringsprogram eenstemmig goed.
De Turksche ministerpresident Sarad-
jogloe heeft voor de groote nationale ver
gadering omtrent de Turksche buitenland-
sche politiek o.a. verklaard, dat de nieuwe
regeering met waakzame aandacht ervoor
zal zorgen, dat Turkije buiten dezen oorlog
blijft, ondanks alle rampen, welke Turkije
in het verleden heeft meegemaakt Onze
hoop, zoo verklaarde Saradjogloe letterlijk,
dat wij deze schoone taaie naar het doel
kunnen leiden, zal ook niet vervliegen,
wanneer wij eens ondanks onze inspan
ningen een aanval op ons land of op onze
onafhankelijkheid zouden beleven. In dat
geval zouden wij ons leven slechts in
dienst stellen van dit eene ideaal n.l. den
strijd tot het uiterste.
In het verdere verloop van zijn rede be
toogde Saradjogloe. dat het Turksche leger
machtig, krachtig en paraat is. De nieuwe
regeering zal al haar kracht eraan beste
den om dat leger nog sterker te maken.
Zulks is het doel van het geheele volle en
de taak van de regeering.
Aan de bestendigheid en de gelijk
matige houding van de Turksche bui-
tenlandsche politiek is de huidige
kracht van Turkije toe te schrijven,
Turkije zal zich nooit inlaten met
eenigerlei avontuur buiten zijn grenzen
en het heeft slechts den eenèn wensch,
niet bij dezen oorlog betrokken te
worden. Het wenscht de bewuste en
actieve neutraliteit te handhaven.
De Turksche neutraliteit is de uitdruk
king van een algemeen politiek stelsel, dat
op alle gebieden een geruststellende op
rechtheid en duidelijkheid vertoont. Een
bewijs voor de Turksche neutraliteitspoli
tiek moet gezien worden in den vorm van
het Turkscn-Duitsche pact, dat opnieuw de
vriendschap en het wederzijdscJi begrip
tusschen beide landen bezegelt. Een ander
bewijs voor de Turksche neutraliteitspoli
tiek is het Turksch-Engelsche verdrag van
bondgenootschap. Deze beide bondgenoot
schappen, zoo constateerde do minister
president, vormen het doorslaggevende be
wijs voor de kracht der actieve politiek
van Turkije en toonen de Turksche houding
aan tegenover de beide groote mogend
heden die met elkaar oorlog voeren. Jegens
beide oorlogvoerende partijen is de hou
ding van Turkije op gelijke wijze vriend
schappelijk en loyaal.
De premier besloot zijn rede met de vol
gende verklaring: een vriendschappelijke
houding van den kant van welke mogend
heid ook beantwoorden wij met gelijke
vriendschap. Op vijandelijkheden antwoor
den wij echter mét ontembaren moed en
energieke kracht. Volgens deze richtsnoeren
streeft de nieuwe regeering de doelstel
lingen na van de Turksche buitenlandsche
politiek.
Het door den Turkschen ministerpresi
dent Saradjogloe voorgelezen program der
regeertng is door het parlement eenstem
mig goedgekeurd. Bij de stemming waren
391 afgevaardigden aanwezig.
„EEN JONGEN "VAN ZESTIEN".
's-GRAVENHAGE, 6 Augustus. Heden
avond van 21,tot 21,15 spreekt Max
Blokzijl via Hilversum 2 in de serie bran
dende kwesties over het onderwerp: „Een
jongen van zestien".
