STADSNIEUWS
„Wat is nu geld"
De nieuwe bonnen.
Een school voor
kunstnijverheid te Haarlem.
Haarlem zal binnenkort opnieuw een school
▼oor kunstnijverheid rijk zijn. Opnieuw,
want, zooals den meesten onzer lezers bekend
zal zijn. beschikten wij in een niet zoo heel
ver achter ons liggend verleden over een der
gelijk instituut in het toenmalige museum
aan de Dreef. Aan die school zijn goede her
inneringen bewaard gebleven, zij voorzag in
een behoefte en in dit opzicht moge er nog
eens op gewezen worden, dat onder de kunste
naars van naam, die onze stad thans telt,'er
verscheidenen zijn, die in genoemd instituut
de eerste schreden op het artistieke pad ge
zet hebben. De oude school aan de Dreef
stierf door verschillende redenen helaas een
vroegtijdigendood en de kunstenaars in spé
waren genoopt zich elfiers te bekwamen. Dit
was zeer jammer, want, zooals gezegd,
Haarlem met haar aan kunstzin zoo rijk
verleden was een dergelijke instelling vol
komen op haar plaats. En daarom is het dat
wij de herrijzing van een school voor kunst
nijverheid hier ter stede van harte toejuichen.
De leiders van de nieuwe school zijn men-
achen, wien het niet aan idealisme ontbreekt.
Zij hopen met hun initiatief niet alleen ar
tistiek begaafde jonge menschen tot kunste
naars en kunstnijveren op te kweeken, maar
ook te bereiken dat Haarlem geleidelijk weer
zal worden tot een stad van beteekenis op
kunstgebied, een stad die de schoone traditie
van een Frans Hals en een Judith Lgyster
waardig" zal zijn.
Eenige zakelijke mededeelingen over
nieuwe school, die Haatlemsche School voor
Kunstnijverheid zal heeten en op 3 September
rf.s. geopend zal worden, laten wij hierna
volgen.
De school begint haar carrière op particu
liere basis. Men hoopt haar echter tezijner-
tijd, door gebruik te maken van de Nijver
heidsonderwijswet, een officieel karakter te
kunnen toekennen, waardoor rijk en gemeen
te financieel bij het instituut geïnteresseerd
zullen worden.
Voorloopig wordt ondetricht gegeven in
Schilderkunst en vrije grafiek, LO teekenen.
reclameteekenen en grafische vakken, voorts
binnenhuisarchitectuur. In de toekomst za!
uitbreiding volgen met pottenbakken, beeld
houwen. LO acte handenarbeid, boekbinden,
lederbewerking en weven van stoffen. Het ligt
in de bedoeling tweemaal per jaar een ten
toonstelling van leerlingenwerk te houden
Aan de school zullen bekwame leerkrachten
verbonden worden. O.a werden ons de na
men genoemd van den bekenden etser Dirk
Harting, die hoofdleeraar is aan de Academie
voor'Beeldende Kunsten in den Haag en lec
tor aan de Technische Hooge School te Delft,
en van den heer J. P. v. d. Borden, die de
lessen in beeldhouwen en boetseeren op zich
zal nemen. De directie berust bij ing. J. L. J.
van 3er Werff en met de artistieke leiding
is de heer P. Nleuwdorp belast. Er wordt ver
der een college van advies en toezicht ge
vormd, bestaande uit prominente figuren uit
de wereld van de kunst en het kunstonderwijs
Op organisatorisch gebied is samenwerking
verkregen met de gemeente Haarlem in
het bijzonder met den burgemeester en den
wethouder van onderwijs met den gevol
machtigde voor het Nijverheidsonderwijs, dr.
ir. de Gelder, en met het departement van
Volksvoorlichting en Kunsten. Zoolang nog
geen beter gebouw ter beschikking staat,
wordt het onderricht gegeven in de lokalen
van de Radio Technische School, Kleine
Houtweg 31. De verwachting is echter ge
rechtvaardigd, dat men binnenkort de hand
kan leggen op een grooter en voor het doel
meer geschikt gebouw. Wat overigens de les
sen betreft, deze worden overdag gegeven,
doch bij voldoende animo zal tevens tot het
instellen van avondcursussen worden overge
gaan.
Speciale „konsendagen".
Verplichte verkoop van te groote
voorraden.
Van verschillende kanten bereikten het
Rijksbureau Distex klachten over de onmoge
lijkheid tot Inwisseling der speciale kousen-
bonnen- van de textielkaart. Uit de beschik
bare gegevens over voorraden en productie
blijkt echter, dat er voldoende kousen ter be
schikking van het publiek gesteld konden
worden. Een ingesteld onderzoek heeft deze
gegevens bevestigd. De oorzaak van de klach
ten bleek gezocht te moeten worden in het
niet voldoende in verkoop brengen der voor
raden.
Aan den handel is daarom de verplichting
opgelegd de te groote voorraden onder toe
zicht van een inspecteur van genoemd Rijks
bureau aan het publiek te verkoopen. Over
het geheele land hebben thans dergelijke spe
ciale kousenverkoopen plaats, of mag men ze
waar zulks nog-niet geschiedt te zijner
tijd verwachten.
De opvatting van het Rijksbureau is, dat
bij de thans heerschende schaarschte in be
paalde artikelen de beschikbare goederen ten
gunste van de geheete bevolking dienen te
komen en niet gereserveerd kunnen worden
voor een bepaalde groep afnemers, die als
klanten bij de zaken staan genoteerd.
In verband met het feit, dat het voor de
clientèle niet in alle gevallen mogelijk is kou
sen te koopen, op de daarvoor speciaal vast
gestelde dagen en uren, wordt er van over
heidswege naar gestreefd een regeling te
treffen, die zooveel mogelijk aan de wen-
schen van het publiek in de verschillende
streken en plaatsen van het land tegemoet
komt. Deze maatregelen van het Rijksbureau
zijn in het bijzonder genomen om het publiek
in de gelegenheid te stellen alle kousenbon
nen in te wisselen. Niemand behoeft dus be
vreesd te zijn, dat deze bonnen niet kunnen
worden gehonoreerd.
Muziektijdschriften.
Het jongste nummer van "„Caecilia en De
Muziek" bevat een beschouwing van W. H.
Thijsse „Over Muziekgeschiedenis". De
schrijver betoogt terecht: „We moeten de
muziekgeschiedenis niet beschouwen als een
examenvak, als een jaartallen- en feiten
boekje. We moeten er naar streven de toon
taal. te benaderen via het standpunt van
waaruit zij werd geconcipieerd. De tijd
geest moeten we trachten te doorgronden.
Het aesthetisch waardeeren staat of valt
met het historisch oordeel, met het histo
risch „Einfühlungs"-vermogen." Van H.
Mulder is er een studie over de instrumen
tatie van Gluck's reformatie-opera's, en
een van Will G. Gilbert „Over het rhythme
en 't slagwerk van de Cubaansche Rumba''.
De redacteur Willem Landré verantwoordt
zich over een vroeger geschreven artikel
en verduidelijkt zijn inzichten; tenslotte
wijdt hij ook eenige woorden aan de nage
dachtenis van den pas te Parijs overleden'
violoncellist Gerard Hekking Schr. vergist
zich echter waar hij vermeldt dat Hekking
in 1899 het Parijsche Conservatoire verliet
als „Prix de Rome"; of Hekking zich ooit
aan dezen Franschen staatsprijs voor com
positie gewaagd heeft, weet ik niet, maar
dat deze hem nimmer toegekend is weet ik
wel heel zeker. Wat voor dezen meester-
violoncellist ook niets ter zake doet.
Het Augustus-nummer van „De Wereld
der Muziek" opent met een studie van Max
Prick van Wely „Over de mogelijke recon
structie van oud-Nederlandsche Volksliede
ren". Omtrent het rhythmeeren van onze
oude volkswijzen is hiermee het laatste
woord nog niet gezegd, maar een ernstige
poging als Nieze om een reconstructie te
maken aan de hand van oude koorbewer
kingen verdient toch de volle aandacht.
Schr. wijst er op, dat de invloed van het
oude Volkslied op de scheppingen van onze
contrapuntisten grooter is geweest dan men
gewoonlijk aanneemt. Het is te hopen, aldus
besluit luj, dat ook de dirigenten, die over
goede koren beschikken,^ich weer voor het
oude Nederlandsche lied zullen gaan inte
resseeren. Zoo menig frisch en levenskrach
tig lied behoeft slechts uit den slaap dei-
eeuwen gewekt te worden om te getuigen
van de oude glorie der Nederlandsche
muziek.
JERSONALIA.
Te Den Haag slaagden voor het examen
teekenen M.O. de heer J. W. M. van Hoog-
dalem en voor het examen Fransch L. O
de heer J. Oostveen, beiden te Haarlem.
Voor het. examen handteekenen L. O.
slaagde te Den Haag de heer J. R. Hofman
te Haarlem.
BIJ de In Den Haag gehouden examens nijver
heidsonderwijs ls geslaagd voor de acte N 2 b.
(lljnteekenen, handteekenen en decoratief teeke
nen) de heer W. C. Hartmann te Haarlem.
AGENDA
DONDERDAG 13 AUGUSTUS.
Gebouw De Hoofdwacht, Groote Markt:
Tentoonstelling van gapers". 25 uur.
Gem. Concertgebouw: H.O.V.-concert. 7.30 u.
Frans Hals Theater: „Mannen uit één stuk".
2.30, 6.30 en 8.45 uur. Toeg. 14 jaar.
Luxor Theater: „La Habanera". 2.30. 6.30
en 8.45 uur. Toeging 14 jaar.
Rembrandt Theater: 2.30 uur: JeugdDro-
Samma: „Da Zeven Raven" en „Kalief
oievaar". 6.30 en 8.45 uur: „Bel-Ami".
Toegang 18 jaar.
Palace: „Sergeant Berry". 2. 6.30 en 8.45 u.
ToeRang 14 jaar.
Moviac: „Repelsteeltje". 2. 4, 7 en 9 uur.
VRIJDAG 14 AUGUSTUS.
Frans Halsmuseum: Kamermuziek. 2.30 u.
Gebouw De Hoofdwacht, Groote Markt:
Tentoonstelling van „gapers". 25 uur.
Stadsschouwburg: „Sneeuwwitje". 2.15 uur.
Bioscopen: Midaag- en avondvoorstellingen
Nieuw programma.
W.n. Hoofdredacteur: J. V. Baudewyns, Haar
lem (afw.). Plaatsvervangend Hoofdredactfcur: F
C- Derks, Haarlem. Chef van Dienst en Stad
S. R. Kuiper. Haarlem. Sport en Stad: A. Over-
meer. Heemstede. Buitenland: J. C. van der
Laag. Heemstede. Haagsch Redacteur: B.
Korsten, Heemstede. Binnenland: J. A. Steen Jr..
Zandvoort (afw.). Nieuws- en reportage voor Vel-
sen en omgeving: J. J. E. van Baarse], IJmuiden
(afw.). Advertenties D. A. J. Spek, Haarlem
Ulwudgj. x
J. van Voorthuysen begint in dit nummer
met het publiceeren van een reeks Critische
Musicogrammen. Zijn eerste beschouwins
gaat uit van de idee „Spel of Maaksel". Het
een artikel dat men critisch dient te lezen'
zou de consequentie van 's schrijvers
betoog tot anarchie voeren. Zijn goede be
doeling om de muzikale inspiratie boven
het maakwerk te stellen, had hij steviger
in verband kunnen brengen met de arti
stieke potentie, die steeds en alleen de
waarde van een kunststuk bepaalt.
Cor Backers leverde zijn 5e artikel over
„Beroepsziekten bij Musici"; H. W. Thijsse
schreef over de Saskia-ouverture van Ber
nard Zweers. Verder vindt men in het num
mer de gewone rubrieken.
JOS. DE KLERK
Ir. J. G. VAN POPPEL.
Ir. J. G. van Poppel te Maastricht is be
noemd tot leider van den Limburgschen
streekplannendienst. Ir. Van Poppel, die 32
jaar oud is, behaalde in 1938 het diploma
bouwkundig ingenieur aan de Technische
Hoogeschool te Delft, waarna hij ongeveer
een jaar te Haarlem werkzaam was ten
dienste van de genie als burgerlijk architect
yoor den kazernebouw. Sedert 1 Januari
1940 was hij in dienst der gemeente Maas
tricht.
MEJUFFROUW A. L. WILLINK VAN
BENNEBROEK 70 JAAR.
Donderdag 3 September hoopt mejuffrouw
A. L. Willink van Bennebroek, de laatste
ambachtsvrouwe van deze vroegere heerlijk
heid, haar zeventigsten vei jaardag te her
denken. Dit feit zal zeker in breeden kring
niet onopgemerkt voorbij gaan, daar zij als
ambachtsvrouwe zeer veel gedaan heeft in
het belang der aloude heerlijkheid en haar
bewoners.
Weliswaar zijn de heerlijkheidsrechten sedert
ettelijke jaren opgeheven (1811) en is am
bachtsheer of ambachtsvrouwe nog alleen een
titel, waaraan door traditie slechts een paar
rechten zijn verbonden.
Het ambt van de Heeren en Vrouwen van
Heemstede, waartoe tot 1653 Bennebroek be
hoorde. dateert vrij zeker reeds uit het laatst
van de dertiende eeuw, daar in 1298 -een
Jan van Heemstede leefde. De heeren der
heerlijkheid hadden van de graven verschil
lende bezittingen in leen gekregen, om die te
beheeren. De bedoeling daarvan was zeker
wel om die goed te besturen, zoowel uit een
administratief oogpunt, als om te kunnen
rekenen op de noodige hulp tijdens de vele
oorlogen en oproerige bewegingen in de latere
middeleeuwen, welke in Zuid Kennemerland
zoo vaak voorkwamen. Heemstede -en Benne
broek waren oorspronkelijk elk een afzon
derlijk ambacht, doch vormden één heerlijk
heid tot 1653, toen Bennebroek. na den dood
van Adriaan Pauw. van Heemstede gesepa
reerd werd.
Van de ambachtsheeren en vrouwen van het
zelfstandige Bennebroek ls de bijna zeventig
jarige de dertiende (de zevende vrouwe) en
van den oorsprong af vrij zeker de vijf en
veertigste. Zooals gezegd is mejuffrouw A. L.
Willink van Bennebroek de laatste ambachts
vrouwe, daar zij ongehuwd bleef. Zij zelve
is ook overtuigd, dat het stelsel van ambachts
heeren en vrouwen uit den tijd is, een opvat
ting, welke haar §lert en waaruit blijkt, dat
zij niettegenstaande haar gevorderden leeftijd
vrij is van conservatisme.
Mejuffrouw Willink van Bennebroek heeft
zich steeds gegeven, waar zij kon meewerken,
om de belangen van haar woonplaats en die
der bewoners te behartigen. Dat deze kleine
landelijke gemeente in de laatste»jaren her
schapen is in een vriendelijk lustoord, ls ze
ker ook voor een groot gedeelte aan haar
te danken als grondbezitster. Haar hart is
verpand aan Bennebroek en haar liefde voor
de natuur is bekend Haar fraaf en uitnemend
onderhouden buitenplaats „Het Huis te Ben
nebroek" is daarvan zeker een der vele be
wijzen.
Wij meenen op deze bijzondere herdenking
de aandacht te mogen vestigen van haar zoo
talrijke vrienden en kennissen in den lande
ook daarbuiten, die haar kennen en roemen
door haar geestelijken adel, hartelijk mee
leven met woord en daad en haar nog jeugdige
vitaliteit, eenvoud en trouw in alles.
ORGELBESPELING.
Het programma van de orgelbespeling in
de Groote- of St. Bavokerk, hedenmiddag
fcran 34 uur door den heer Arie Peters te
Nijmegen te geven, luidt:
1 Echo-fantasie no. 9. J. P. Sweelinck: 2
In dulci jubile, b Resonet in laudibus. uit
Sichers Tabulaturbuch; 3 Praeludium en
fuga in b kl.. J. S. Bach; 4 Sarabande en
Gavotte, C. J. Bute; 5 Rhapsodie III, C.
Saint-Saëns; 6 Toccata. H. Andriessen.
EXAMEN HOOFDAKTE.
Geslaagd voor de akte: mej, J, Erkelens
en mej. J. Kramer. Geslaagd voor A: L.
Kip, A. Lavooij en A. Weulenburg. Geslaagd
voor B.: H. de Bruin.
INVAL IN EEN.SPEELHOL
TE AMSTERDAM.
Een Inval is gedaan in het benedenhuis
Borgerstraat 47 te Amsterdam, op vermoe
der. dat daar gelegenheid tot nazardspel
werd gegeven. Daar ook na herhaalde som
maties tot opendoen, de deur gesloten
bleet, werd deze opengebroken Tntusschen
trachtten de bezoekers aan de achterzijde
van het perceel te ontvluchten, doch ook
daar stond de politie geposteerd, die hen
belette te ontsnappen. Daarbij moesten de
politiemannen van hun vuurwapenen ge
bruik maken. Er waren dertien mannen en
twee vrouwen aanwezig. Zij werden gear
resteerd. doch slechts drie van hen werden
in hechtenis gehouden. De eigenaar van het
speelhol bleek dezelfde, die ook reeds eer
der was aangehouden als exploitant van
een dergelijke gelegenheid in de Wens-
l^ycrct-raat Amet/rriam
aldus de zwarte handelaar.
Vraagt het eens aan den arbeider,
de kleine ambtenaren en de
weduwe met het kleine pensioen
Geld, dat stom is....
Wat is geld? Een ruilmiddel, zegt de ethno-
loog. Waardemeter en waardestandaard. weet
de econoom te vertellen. Niks, meneer, lucht,
betoogt de zwarte handelaar. En hij vraagt
vijf gulden voor een pond rijst. Geldzegt
de groenteboer schouderophalend. Ik kan u
aardappelen verkoopen zonder bóVi, voor een
gylden de kilo. Met bon? Nee, die heb ik niet,
vandaag geen aanvoerGroente ook niet.
Maar als u wilt, kan ik u wat clandestiene
boontjes leveren, een vijftig de kilo. Te duur?
Mensch, wat heb je nou aan je geld? Koop
het maar, morgen is alles nog duurder. Wat
is geld? En zoo is het overal. De woorden zijn
soms anderörhet refrein blijft hetzelfde. Wat
is nu geld? En (3e prijzen van tweedehands
goederen, van luxe- en gebruiksvoorwerpen
stijgen met den dag. Voor centrale verwar
mingen worden geen kolen meer verstrekt,
wanneer er gelegenheid is om een kachel te
plaatsen. Dus gaat de huisheer op zoek naar
een kachel. Er staan er in de winkels: haarden
en haardkachels. Maar op alle kachels prijkt
een kaartje: Verkocht. Tweedehands? Veer
tig, vijftig gulden voor een wrakke Salaman
derkachel zonder rooster, zonder aschla. Een
stukje kachelpijp, een elleboog? Tien, vijftien
gulden. Betaal maar, want wat is geld? Wat
geld is, weet de Nederlander met een karig
inkomen. De arbeider, de kantoorbediende,
de weduwe met het kleine pensioen. ZU kun
nen geen dure bloemkooltjes koopen voor drie
kwartjes per stuk, geen aardappelen voor een
gulden de kilo, geen melk voor twee kwart
jes de liter. Zij hebben bonnen, maar er zijn
groentehandelaren, die geen vruchten en
groenten voor hen hebben omdat er rijke
klanten zijn, die woekerprijzen willen en kan
nen betalen. Er zijn melkslijters, die een ar
beidersvrouw met een leege kan laten staan,
omdat zij in de betere buurten vijftig cent
voor een liter gestandariseerde melk krijgen
en een goede sigaar toe. Wat geld is, weet de
huisvrouw, die met een zucht het weekloon
haar man in ontvangst neemt, geld,
waaraan zweet kleeft, eerlijk verdiend geld
en waarvoor zij misschien net genoeg kan koo
pen om de altijd hongerige magen te vullen.
Pecunia non olet, geld stikt niet, zeiden de
oude Romeinen. Wij hadden een ander spreek
woord: Het geld, dat stom ls, maakt recht,
wat krom is. De zwarte handelaren, de geld-
jagers, de oneerlijke winkeliers, de onscrupu
leuze rijken meenen, dat dit gezegde nog altijd
op gaat. Zij vergissen zich. Misschien kunnen
zij met geld Vandaag nog recht maken, wat
krom is. Maar er kan een dag komen, dat
wat krom is niet meer rechtgepraat kan
worden.
Het offensief is begonnen.
Aan het Oostfront is het groote offensief
begonnen. Reeds zijn de verbonden legers
veie dagmarschen opgerukt en meldden de
weermachtberichten nieuwe groote succes
sen. Duizenden moedige mannen hebben
den strijd aangebonden tegen de bolsjewis
tische horden en zij zullen overwinnen. De
ketenen van Europa worden verbroken.
Ook voor het welzijn van ons land en
volk hebben zij zich ingezet. Ook uw huis
en haard verdedigen zij daar ginds in het
Oosten. Dan is het ook uw plicht te zorgen,
wanneer deze strijders gewond raken, dat
zij alle hulp krijgen, die noodig is.
Er is een ambulance opgericht, die deze
hulp kan verleenen. Steunt deze ambulance
en stort uw bijdrage op girorekening
87600 Nederlandsche Ambulance Koningin
negracht 22, 's Gravenhage.
HERZIENING REISBESLUIT^ 1916.
De centrale persdienst van het N.A.F.
meldt: Naar aanleiding van een advies,
uitgebracht door de rijkscentrale-commis
sie voor georganiseerd overleg in ambte
naarszaken, heeft het Departement van Fi
nanciën de vergoedingen ingevolge het
Reisbesluit 1916, en de rijwielvergoedingen
voor ambtenaren en overig personeel als
mede bepaalde beëedigde personen aan een
herziening onderworpen. Deze herziening
houdt voor de belanghebbenden een be
langrijke verbetering in. De vergoeding
voor het gebruik van eigen rijwiel inge
volge art. 11 van het besluit zal thans
maximaal f 100 per jaar bedragen (voor
heen f 50,Eveneens zijn de vergoe
dingen voor verblijfkosten aanzienlijk ver
hoogd. Per etmaal zal deze vergoeding
voor de eerste tot en met de vijfde klasse
respectievelijk f 11,50. f 10,80, f9,60. f8,
en f7.bedragen. Voorheen waren deze
bedragen achtereenvolgens i 10,20. f 9,60.
f 8,40. f 6,60 en f 6,—, ook ter berekening
van vergoeding over gedeelten van etma
len gelden thans gunstiger normen, welke
in overeenstemming zijn met de tegenwoor
dige omstandigheden.
SPOORWEGPERSONEEL PLEEGDE
DIEFSTALLEN.
Na een langdurig onderzoek is de Amster-
damsche recherche, in samenwerking met
de spoorwegrecherche er toe overgegaan,
een drietal spoorwegbeambten, onder wie
twe# rangeerders, te arresteeren, verdacht
van het plegen van diefstallen uit spoor
wagens. Huiszoeking bij een der rangeer
ders had reeds verschillende goederen
levensmiddelen en rookartikelen aan he'
licht gebracht, welke van diefstal afkom
stig waren.
Naar schatting moet de waarde van het
gestolene ten minste 3500 bedragen.
„DE INTERNATIONALE JOOD".
In 1920 verscheen in het veel gelezen tijd
schrift „The dearborn independent" een ar-
tikél: ,-,De jood naar karakter en in het be
drijfsleven" van Henry Ford, den bekenden
Amerikaanschen autokoning. Nog nimmer
was in Amerika het jodenprobleem op zulk
een openhartige wijze als Henry Ford het
hier deéa, behandeld. Het tijdschrift nam een
ongekende vlucht.
De oplage steeg na 'het eerste artikel tot
200.000. Dit aantal nam toe tot 300.000 naar
mate Ford zijn publicaties over hetzelfde on
derwerp dit waren de eerste hoofdstukken
van zijn over de geheele wereld vermaard
geworden boek „De internationale jood"
voortzette.
Op een voor een Amerikaan vooral ten aan
zien van het jodenprobleem ongekend vrij
moedige wijze besprak Henry Ford hier de
vele vraagstukken die als gevolg van het op
treden der joden zich op alle gebieden van
het maatschappelijk leven voordoen Talloos
zijn de pogingen geweest om te trachten de
uitgave en verspreiding van dit boek van Henry
Ford tegen te gaan en onmogelijk te maken.
Al hun internationale verbindingen riepen de
joden in het geweer om dit boek, dat geen
schotschrift is, doch dat op objectieve wijze
de vele aspecten van het jodenprobleem be
licht, tegen te werken.
Ford's opvattingen over de joden culml-
neeren in de uitspraak: De jood heeft steeds
de niet-joodsche wereld van het gezichtspunt
uit bezien, hoe hij deze wereld en zijn levens
krachten aan zich dienstbaar kan maken.
„Ook in den jongsten tijd zijn de joden ntet
van elkaar, doch van de volkeren, waarbij zij
hun gastvrijheid genoten, rijk geworden. De
joodsche wet veroorlooft den joden met een
nie*-jood volgens andere gedragsregelen za
ken te drijven dan met zijn eigen joodschen
„naasten". Dat ,is het oordeel van den auto
mobielkoning Henry Ford in zijn opzienba
rend boek „De internationale jood", dat in
1920 verscheen en dat nadien vrijwel in alle
talen der wereld het licht zag. Van dit boek
bestaan ook Nederlandsche en Duitsche ver
talingen. Vraagt er haar bij uw boekhandel
Dit boek geeft u een goed Inzicht In de jood
sche praktijken en in het net van wijd ver
takte verbindingen, die joden over de geheele
wereld gespannen hebben.
Voor de volgende week zijn de gebrui
kelijke rantsoenen brood, beschuit en
vleesch verkrijgbaar op de bonnen 42.
Van de tabakskaart voor mannen is even
eens bonnummer 42 geldig verklaard.
In verband met den R.K. feestdag op
Zaterdag zal deze week reeds Vrijdag op
de nieuwe bonnen mogen worden gekocht.
Haarlemsche Rechtbank.
DIEFSTAL VAN DISTRIBUTIE
BESCHEIDEN.
Een drie-en-dertig-jarige koopman uit
Leiden maakte er een beroep van met val-
sche sleutels in te breken in huizen, waai
de bewoners tijdelijk afwezig waren en dan
stal hij distributiebescheiden. Op die wijze
bracht hij 27 April een bezoek aan een
woning aan den Leimuiderdijk en 13 Juni
in Aalsmeer. Donderdag stond de koopman
voor de Haarlemsche rechtbank terecht.
Het bleek, dat verdachte het vorig jaar vier
maal veroordeeld is door de Haagsche
rechtbank en dat hij de straffen (veertien
maanden) nog moet uitzitten. De officier
van justitite zeide hiermee rekening te wil
len nouden, doch een ernstige straf moet
toch worden opgelegd, omdat verdachte de
bestolenen in verlegenheid heeft gebracht.
De eisch luidde acht maanden gevangenis
straf.
Mr. Proper pleitte clementie.
Pleegde Zaandammer diefstal van
fietsen?
De recherche te Zaandam deed eenige we
ken geleden een huiszoeking bij een zes-en-
dertig-jarigen grondwerker en vond twaalf
buitenbanden en negen binnenbanden. Er
waren in die dagen vele fietsdiefstallen ge-
pleed en verondersteld werd. dat de
grondwerker fietsen gestolen had. Eenige
personen werden opgeroepen 'op het bureau
van politie te verschijnen en daar herken
den zij de banden. De grondwerker werd
daarom verdacht van diefstal van fietsen,
doch ontkende. Hij deelde mede de banden
in een café te Amsterdam te hebben ge
kocht, om ze in den sluikhandel weer te
verkoopen. Dit verhaal deed hii Donder
dagmorgen ook. toen hii zich wegens dief
stal van zes fietsen had te verantwoorden.
De officier van justitite zeide. dat het mo
gelijk is. dat verdachte een hulp heeft ge
had, doch hij is in ieder geval in de af
faire betrokken. Zijn eisch luidde één jaar
gevangenisstraf. De verdediger, mr. Tonino.
beoogde, dat het overtuigend bewijs niet
geleverd is en pleitte vrijspraak.
Vele fietsen in Beverwijk gestolen.
Een twee-en-twintig-jarigen fabrieksar
beider uit Beverwijk was ten laste gelegd,
dat hij in Mei een fiets bij het Distributie
kantoor had gestolen. Het onderzoek wees
later uit, dat hij in de afgeloopen maanden
meer fietsen had gestolen. De officier van
justitite qischte een gevangenisstraf van één
jaar met bevel tot onmiddellijke gevan
genneming. De rechtbank willigde het
laatste verzoek in.
Wegens heling van banden stond een ze
ven-en-dertig-jarige arbeider terecht. De
vorige verdachte deelde als getuige mede.
verteld te hebben, dat de banden van dief
stal afkomstig waren. Dit ontkende de man
echter: hem was medegedeeld, dat de ban
den verkocht werden, om handel te drij
ven. De officier van justitie meende, dat
het ten laste gelegde is bewezen' en gezien
het verleden, eischte hii een gevangenis
straf Van «cht maanden. Mr. Stomps zette
uiteen, dat de zaak staat of valt met de
verklaring van den rijwieldief. Hij was van
meening, dat de heling niet bewezen is en
vroeg vrijspraak.
De rechtbank zal in deze zaken Donder
dag'27 Augustus uitspraak doen.
AANGEHOUDEN.
Wegens het plegen van ontuchtige han
delingen met een elfjarig meisje heeft de
recherche een zes en twintigjarigen los
werkman in arrest gesteld.
i#
Het nouden van openbare
collecten.
Goedkeuring van den procureur-generaal
noodzakelijk.
Te bevoegder plaatse heeft het A.N.P.
inlichtingen gevraagd over den stand van
Éaken met betrekking tot de vraag, of voor
particuliere vereenigingen. welke een al
gemeen nuttig doel nastreven gelegenheid
bestaat, openbare collecten te houden. Te
dien aanzien werd verwezen naar artikel
28 der verordening 138 van 1941. welk ar
tikel tot uitdrukking brengt, dat openbare
inzamelingen niet zonder meer verboden
zijn, doch wel een voorafgaande goedkeu
ring behoeven. De procureurs-generaal be
schikken op eigen verantwoordelijkheid met
inachtneming van de door de Duitsche-in-
stanties vastgestelde richtlijnen op de tot
hen gerichte verzoeken, voor zoover hun
ressorten betreft. Voor een collecte, welke
zich niet beperkt tot het ressort van één
procureur-generaal, dient men aanvrage te
doen bij den secretaris-generaal van het
departement van justitie.
Bij het beoordeelen van deze aanvragen
staat op den voorgrond, dat het uitsluitend
aan het Nederlandsche volk dienstige werk
van Winterhulp Nederland en Nederland-
schen Volksdienst van de collectevergun
ning geen nadeel mag ondervinden.
Daar door een overmatig collecteeren
goedgeefschheid ongunstig wordt beïnvloed,
worden dus in beginsel aanvragen van in
stellingen. welke zidh bewegen op het ter
rein van Winterhulp of Volksdienst of aan
vragen voor belangen, welke uitsluitend een
voorwerp van overheidszorg uitmaken, af
geweken. al kan in bepaalde gevallen een
vergunning toch worden verleend, waarbij
kan worden bepaald, dat een zeker percen
tage der opbrengst of het bedrag boven
een vastgesteld maximum, moet worden af
gedragen aan Winterhulp of Volksdienst.
Voorts wordt aan sommige vereénigingen
of stichtingen, die een algemeen belang van
beteekenis behartigen, dat niet valt onder
het terrein van Winterhulp of Nederland
sche Volksdienst. gelegenheid geven tot col
lecteeren of het houden van een verloting.
Bijv. vereenigingen tot steun aan blinden
of doofstommen, kunstenaarsverenigingen
als Pulchri-Studio, Arti-et Amicitiae; maat
schappij Rembrandt, Sint Lucas. Haagsche
Kunstkring en ambachtsscholen. Ook tegen
van ouds gebruikelijke inzamelingen ter
gelegenheid van het Sint Nicolaas- ei
Kerstfeest wordt in het algemeen geen be
zwaar gemaakt.
Ook wordt wel toestemming verleend
voor kleine inzamelingen ten bate van hul
digingen van personen, die zich jegens de
gemeenschap bijzonder verdienstelijk heb
ben gemaakt. De toestemming wordt dan
echter niet verleend aan willekeurige par
ticulieren, doch bijv. aan een comité, dat
óf van overheidswege is ingesteld bi waarin
het gemeentebestuur vertegenwoordigd is.
Inzamelingen van eenig kerkelijk ka
rakter. voor zoover zij in de kerken worden
gehouden, behoeven geen toestemming.
TONGEN STAL /2600 VAN ZIJN MOEDER
Een weduwe, wonende aan den Laanwer
te Amsterdam, vermiste dezer dagen een
bedrag van 2600. dat zii in de linnenkas'
had opgeborgen. De dader bleek te ziin
een 17-jarige zoon van de weduwe, die zich
niet had ontzien zijn moeder te bestelen
Een klein gedeelte van het geld had de ion-
ren reeds verbrast.
RADIOREPORTAGE VAN MTJSSERT'S
BEZOEK AAN LIMBURG.
Van het bezoek, dat de leider der N.S.B
aan de provincie Limburg brengt, zullen
op heden. Vrijdag en Zaterdag des avond
om 19.50 uur in den „Spiegel van den dag'
over den zender Hilversum 2. reportage
■vorden gebracht.
Op Zaterdag 15 dezer wordt deze uitzen
ding gewijd aan den volksdag, die dan te
Amstenrade wordt gehouden.
Geldige bonnen in de week van 16 Aug. t/m 22 Aug.
Elk der
volgende
bonnen
16 AUG. T/M 22 AUG. 1942
42A BROOD
42B BROOD
42 BESCHUIT
42A VLEESCH
42B VLEESCH
42A TABAK
4 Rants.
V2 Rants.
1 Rants
1 Rants.
Vz Rants.
1 Rants.
j Brood of gebak
Beschuit, brood of geb.
Vleescb of VI.waren
AUG. T/M 5 SEPT. 1942.
357 ALGEMEEN
358 ALGEMEEN
362 t/m 365
ALGEMEEN
1-41, 4-42 RESERVE
359 ALGEMEEN
360 ALGEMEEN
361 ALGEMEEN
367 t/m 369
ALGEMEEN
41A t/m 44A MELK
41B t/m 44B MELK
41, 42 VERSNAP.
43. 44 VERSNAP.
12 JULI T/M 5 SEPT. 1942
1 Rants.
250 Gram
2tt Gram
25o Gram
100 Gram
100 Gram
31/2 Liter
1?4 Liter
100 Gram
100 Gram
Bloem, brood of gebak
Rijst
Peulvruchten
Gort
Vermicelli of maïzena
Kaas
Melk
Melk
Chocolade
Suikerwerk
338 ALGEMEEN 1250 Gram Kofflesurrogaat
8 AUG. T/M 19 AUG. 1942
Beschikbaar per persoon!
ei
18 Rants.
Rants.
I 3 Rants.
- 1) 2 Rants.
In tjjdvak van vier weken
1
1
1
1
K.G.
bOU
500
500
500
Gram
4
4
4
4
Rants
büü
2b0
250
250
250
Gram
250
250
250
250
Gram.
100
100
100
i.00
Gram
300
300
300
300
Gram.
28
14
Liter.
7
7
Liter.
200
200
200
200
200
200
200
200
Gram
In
ttydvak v
in 8
weken:
250
250
250
250
Gram
In
tijdvak v
n één week
t5 JULI TM 12 SEPT. 1942
2-35. 2-36 RESERVE
3-35. 3-36 RESERVE
4-36 RESERVE
V2 Rants.
V2 Rants.
V2 Rants.
I Boter
Boter
Boter
87J/2 175 175 146 Gram.
GELDIGE BONNEN VOOR DIVERSE ARTIKELEN
Elk der volgende bonnen
Geeft recht op het koopen
van
Van
Tot en met
01
Petroleum
14 Juni 1942
22 Aug. 1942
01 t/m 05
B.V.
Br&ndst.
1 eenh. Brandstoffen
1] Mei 1942
31 Dec. 1942
01. 02. 03
K.F.
Brandst.
1 eenh Brandstoffen
(geen anthraciet)
diverse data
30 Apr. 1943
335
Algemeen
1 rants. Eenheidszeep
1 Juli 1942
15 Aug. 1942
336
Algemeen
1 Rants Waschpoeder
1 Juli 1942
15 Aug. 1942
L
Zeep
1 rants. Eenheidszeep en 1
rantsoen waschpoeder
1 Juli 1942
15 Aug. 1942
L
Toiletzeep
75 gram toiletzeep 80%
1 Juli 1942
15 Aug. 1942
U
Textiel
(Mannen)
50 gram scheerzeep
I Mei 1942
31 Aug. 1942
DE VOLGENDE BONNEN ZIJN BINNEN KORT NIET MEER GELDIG:
Na Zaterdag 15 Aug.: 41 Brood, Beschuit, Vleesch. Aardappelen, Tabak, Sigaretten.
De bonnen, waarvan de geldigheidsduur op Zondag begint, mogen op den daaraan
voorafgaanden Zaterdae worden gebruikt, met uitzondering van den bon voor vleesch
vleeschwaren en aardappelen.
1) Mannelijke personen van 18 jaar en ouder.
Inschrijving rijksuniversiteit
te Utrecht.
De rector-magnificus der rijksuniversiteit
te Utrecht zal met ingang van 22 September
1942 de inschrijving voor het studiejaar
1942/43 doen openen voor alle studenten,
die reeds eerder aan een Nederlandsche
universiteit of hoogeschool waren inge
schreven, met uitzondering van de voor
malige Leidsche studenten.
De studenten in de theologie, de wis- en
natuurkunde, en de letteren en wijsbegeerte
die in Leiden waren ingeschreven, kunnen
zich echter wel ter inschrijving aanmelden
Later zal dan worden beslist aan welke
universiteit zij hun studie kunnen voortzet
ten.
Voorts kunnen worden ingeschreven: alle
a.s. studenten, die zich vóór de eerste maal
laten inschrijven en op 1 Juni 1942 nog niet
den achttienjarigen leeftijd hadden bereikt
of wel den 24-jarigen leeftijd hebben be
reikt of vóór 1 Januöri 1920 geboren zijn:
alle a.s. studenten, die vóór 1 Juni 1942 den
achttienjarigen leeftijd bereikten en in het
bezit van een bewijs van vervulden arbeids
dienst, of voor dien dienst zijn afgekeurd of
van een bewijs, dat zij ten minste vier
maanden diensttijd als militair hebben vol
bracht; voorts alle vrouwelijke a.s. studen
ten.
Spoedige aanmelding van allen, die zich
voor den cursus 1942^43 wenschen te doen
inschriiven, is in verband met de beschik
bare plaatsruimte dringend gewenscht. For
mulieren zijn na 15 Augustus a.s. te ver
krijgen (ook op schriftelijke aanvraag) aan
de rijksuniversiteit. Domplein 29 te Utrecht.
Verduisteren van 21.11 tot 6.20 n.
14 Aug.: zon op 6.20, onder 21.09 uur
maan "op 8.49, onder 22.10 uur
15 Aug.: zon op 6.21, onder 21.07 uur
maan op 10.00. onder 22.35 uur
SPORT EN SPEL
DAMMEN
Voor bovengenoemde wedstrijden werden in het
clublokaal der Haarlemsche Damclub, boven
zalen Restaurant Munmks. Groote Markt 10, de
■olgende partijen gespeeld:
J. van LooiJ wint van J. Holm: J. Holm win
■an P. H Meure; A. J. Oremus wint van H.
PhIJippo G. Bakker wint van P. L. Schrijnema-
kers; G. de la Rle wint van G van Es: A. J
Oremus remise met J Holm: J J Zalm remise
met C B. de Laat: Ph. G. Amelung Jr. remls"
met G. J. Steenkist; Louis Klsch wint van Pb
Amelung Jr C. Vrolijk remise met. A. J
Verwoerdt; J. M. Rutgers wint van A. Blpm; J,
Holm wint van G. de la Rie; J. van Loot) wint
van J. G. Kuntze; K. Ollj wint van I. Risseeuw;
J. H. Meure remise met J. Holm.
GYMNASTIEK
EXAMEN N. G. V.
Voor het door den Kennemer Turnkring gehou
den examen Bondsturnster le klasse van het
N. G. V. slaagde mej. A. Nol van de T. V. Sant
poort, welke turnster daardoor gerechtigd is uit
te komen in de kampioenschapswedstrijden van
Nederland. Deze worden 6 September te Krom
menie gehouden.
WATERPOLO
H.V.G.B. MOET BESLISSINGSWEDSTRIJD
SPELEN TEGEN DE ZIJL.
Dank zij een 6—0 zege op- een onvoltallige S.
Z. C.-ploeg is de ZIJL er in geslaagd hetzelfd»
aantal punten te behalen als H.V.G.B. Deze ze
ventallen moeten thans een beslissingswedstrijd
spelen om het kampioenschap der tweede klasse.
Deze wedstrijd vindt plaats op Vrijdag a.s. te
kwart voor acht in de Gemeentelijke Zwem
inrichting te Hillegom op het poloveld van H. V.
Z. Zoowel van Haarlemsche als Leidsche zijde
bestaat voor deze ontmoeting groote belangstel
ling. Zal de oude Hahrlemsche club eertijds
kampioen van Nederland weer eens een kam
pioenschap behalen?
CRICKET
HAARLEMSCHE ELFTAL—N.C.B.-JUNIORES.
Vrijdagmorgen om halfelf begint op het ter
rein van Haarlem te Bloemendaal een cricket
wedstrijd tusschen het Haarlemsch elftal en een
elftal van Juniores uit Haarlem, uitkomende tn
den N. C. B De elftallen zijn als volgt samen
gesteld:
Haarlemsch elftal: B. Kleefstra (aanvoerde),
H. Peschar en W. Peschar (allen Haarlem), J. E.
C. Schmelnk, J. J. de la Mar, P. Sanders. J. B.
Meeuwenoord, J. Klein de Groot en D. de Jont
(allen Rood en Wit), A J. Roodt en G. Zeeuwe
(C.V H.).
Junioreselftal: D. Btjleveld. P. van Zeeland,
C. de Nijs, 11. Ender. E. Koning. R. Wildschut
(allen Rood en Wit). P van Tiggelen, aanvoer
der. I. Vanier. P. van der Wal, J. Damiaani
(allen Haarlem) en P. Lokman (S.C.W.).
STAND DER EERSTE KLASSE.
In de eerste klasse heerscht groote spanning
voor de bezetting der eerste plaats, hetgeen uit
den stand blijkt.
Gew. m. Verl. m.
gesp. inn. ru. onbsl. inn. ru. Dt. eem.
ACC 10 1 17
HCC I 11—9
HDVS 10 3 2
HBS 11—7
VVV 11—6
R. e W. 12—6
P.W 6—3
Quick 7—3
VOC 10—4
Haarl. 10—3
HCC II 10—2
Excels. 9—3
VRA 11—2
2 17 1.70
18 l.H
2 16 1.45
5 12 l.M
RADIOPROGRAMMA
VRIJDAG 14 AUGUSTUS" 1942.
HILVERSUM I. 415 5 M
6.45 Gramofoonmuziek. 6.50 Ochtendgymnastiek.
7.00 B. N. O. Nieuwsberichten. 7.15 Licht ochtend-
spel (gr.). 7.45 Ochtendgymn. 8.00 B. N. O. Nieuws
berichten en Progr. Uittreksel. 8.15 Symphonisch
morgenconcert (gr.). 9.15 Voor de huisvrouw. 9.2D
Kwintetconcert (gr.). 10.00 Gevarieerd morgen
programma (gr.) *1.00 Vacantlekleuterklas. 11-20
Amabilé-se.ttet 12.00 „Ptano-Ptanlssimo", tuis-
•terspel. 12.15 Lichte pauzeklanken (gr.) 12.40 Al
manak 12.46 B. N. O Nieuws- en zakelijke be
richten. 13.00 Ensemble Willy Kok en gramofoon
muziek. 14.00 Kamerorkest „Ars Nova et Antique-
(opn.). en gramofoonmuziek. 16.00 Bijbellezing.
16,20 Vocale duetten en gramofoonmuziek, 16.55
Strijkkwartet (gr.). 17.15 B. N. O. Nieuws-, zake
lijke- en beursberichten 17.30 Knutselklas. 17.45
Suite „Watermuziek". HSndel (gr.). 18.00 Twee
cell! 18.30 NeerlandvVs stem - an het Oostfront
18.45 B. N o. Nieuwsberichten. 18 50 B. N. O. Bin-
nenlandsch zakelijk praatje. 19.05 Een avond op
de Achterhoeksche hoeve. 19 30 Stafmuziek der
Haagsche Politie. 20.15 Vrijdagavondcabaret. 21.m
„Vliegende muziekjes" (gr.). 21.25 Het wekelljk-
sche sportpraatle 21.45 B. N O. Nieuwsberichten.
22o.00 Eduardo Perron en zijn orkest (gr.). Vanaf
22.15 alleen voo# de Radio-Centrales, die over een
lijnverbinding met de studio - beschikken. 22.»
Koorzang en pianosoli (gr.). 22.45 Will Glabé en
Oskar Jerochnik met hun orkesten en zanginter-
mezzl (gr.) (tot 24.00)
HILVERSUM II. 301.5 M.
6.45—8 15 Zie Hilversum I 8.15 Bielefelder Kin
derkoor (gr.). 8 30 Orgelconcert (opn 8.55 Amu
sementsorkest (opn.). 9 40 Orkestconcert (gr.).
10.00 Morgenwijding. 10.15 Oude sonaten (gr-h
to 40 Streekcultuur. 11.00 Planovoordracht. U.M
Symphonle-orkest (gr.). 12.00 Ensemble Jonnr
Ombach. 12.45 B N O Nieuws- en zakelijke be
richten. 13.00 Lezing „Rassenkeus van zaaigra
nen" 13.15 „Tusschen de bedrijven", gevarieerd
programma. 15 00 Voor de vrouw 15.45 Revida-.
sextet en gramofoonmuziek 17 00 Als je verre
reizen doet 17.15 B N. O. Nieuws-, zakelijke-
*n beursberichten. 17.30 Bertus van Dlnteren en
zijn orkest 18 15 „Het machtswoord", luisterspel.
18.30 Het groote Omroeporkest, solist en gramo
foonmuziek 19.30 B. N. O Nieuwsberichten.
8 N O.- De Jordaner vertelt over sociale noo-
den 19.50 Spiegel van den dag. 20 00 B N. Oj
Enge'sche uitzending. .Holland's political
aspects" Voor de Radio-Centrales Strijkkwartet
(gr). 20.15 Zang met pianobegeleiding. Ca. 2t)-«
Hongaarsche fantasie voor plano en orkes,
Liszt (gr.). 21.00 Landmans Lust. 21.30 Sympho-
nleorkest van het N. l. R te Brussel (gr.) 21»
B. N. O. Nieuwsberichten. 22.00 B. N. O. Leiden
de staatslieden schrijven. 22.10 Avondwijdini
22.15—24.00 Zie Hilversum I.
