DE SOLDAAT
IN DE DUITSCHE KAZERNE
ZuHtsol
ïk^AKKEHTJE
STADSNIEUWS
AAMBEIEN
Toen in 1933 i* Duitschland de weer-
plicht werd ingevoerd en een aanvang
werd gemaakt met de organisatie van het
Soote geheel, dat slechts enkele jaren later
t zulke enorme prestaties in staat bleek,
geschiedde dat met inachtneming van be
ginselen, die berustten op de overtuiging,
oat het Duitsche leger de taak zou moeten
dragen, Duitschland als cultuurdrager te
dienen. Het verleden had zijn lessen opge
leverd. De jaren voor en na 1918 hadden
de waarde in het licht gesteld van tucht,
orde en saamhoorïgheidazm bij de opvoe
ding der jeugd, en nu de Duitsche jeugd
zonder uitzondering werd geroepen, haar
deel tot 's lands weermacht bii te dragen,
begreep de Fühïër dat het het Duitsche
leger was. dat bekleed diende te worden
met een tot dusver onbekende functie:
laatste en hoogste school der volkskuituur
te zijn.
Veel zou hierover te zeggen1 en te be
schouwen zijn. Het vormend element, dat
ter bereiking van dit doel de onafwijsbare
conditie is,-moest worden opgebouwd van
de fundamenten af. Met veel diende ge
rekend, met meer nog wellicht Afgerekend
te worden. Tot het eerste behoorde het
wekken van belangstelling en liefde voor
organisatie en doel van het leger door de
jeugd, met de vorming van een kader, dat
zijn taak met inachtneming van de nieuwe
levensbeschouwing verstond en dat het
algemeen belang boven alle andere be
langen stelde. Afgerekend werd met het
oude systeem, dat de persoonlijkheid van
den soldaat vrijwel geheel losliet en hem
slechts toetste op zijn militaire geschikt
heid, afgerekend werd met de gedachte, dat
de soldaat tot weinig meer geroepen was
dan om -een of enkele jaren van zijn leven
aan het leger te geven, om dan weer zoo
spoedig mogelijk terug te keeren tot een
der menigvuldige belangenkringetjes, afge
rekend werd ten slotte met den kunstmati
ger. afstand tusschen Inferieur en supe
rieur, die de bevordering van de waarach
tige eenheid, onontbeerlijk voor ieder mas
saal optreden, in het verleden zoo dikwijls
heeft ondermijnd.
Deze vorming van de jeugd verdient
beier, dan na een aantal maanden kazerne
leven te worden gelikwideerd: de jonge
Duitscher en ziedaar het richtsnoer voor
de soldateske opvoeding onzer dagen
zal straks den zin voor tucht, orde, disci
pline, eerbied voor hooge levenswaarden en
begrip voor de realiteit meenemen naar
huis en er zijn verder leven op bouwen.
Zoo wordt een volk samengebundeld in
liefde voor het eigene, in eerbied voor
plichtsbetrachting en offervaardigheid en
m verbondenheid met natuur en bodem van
het vaderland.
De militaire dienst heeft zijn eigen vor
men: de uniforme levenswijze, den groet,
de onontbeerlijke stiptheid, de aanvaar
ding van het bevel en het ligt in de men-
schelijke natuur, dat veel .van dit alles den
kiem van het conflict in zich draagt. Het
groote geheim, dat Hitler tot oplossing
heeft gebracht ;s nu, dat millioenen man
nen van 19 tot 46 jaar geleerd hebben, het
persoonlijk belang, het groepsbelang, ge
willig op te offeren in de overtuiging, dat
daarmede een grooter belang, namelijk dat
van gansch het volk gediend is. Dit is de
zeer bijzondere waarde van den Duitschen
soldaat dat de dienst hem leert te dienen,
niet willoos en inert, maar met de volle
overgave van zijn persoonlijkheid en met
gebruikmaking van zijn persoonlijke ge
aardheid. Wanneer de verovering van Se-
bastopol een beeld geeft van de prestaties,
waartoe het Duitsche leger in staat is, mag
niet vergeten worden, dat dit koen bedrijf
nimmer zou zijn voltooid zonder den naar
modern ihzicht geschoolden Duitschen sol
daat, die hier gelegenheid vond, zijn per
soonlijkheid in te zetten ten behoeve van
het beoogde doel.
De Duitsdie soldaat het zij gezegd
zonder eenige behoefte aan idealiseeren
draagt de nieuwe kuituur. Niet ihet krijgs
bedrijf kan het einddoel van zijn levens
roeping zijn. Hij kent en erkent den zegen
van den vrede. Hij weet zich de beschermer
van de Westersche beschaving, hij eert de
vrouw en verheft haar in daad en gedach
te, hij erkent de waarde van een sobere
levenswijze en zijn eer is de vervulling der
plichten, die wij allen tegenover de gemeen
schap te vervullen hebben.
Dat bij dit alles de weg gewezen wordt
door het groote voorbeeld van Adolf Hitler
behoeft nauwelijks betoog.
De inrichting van zijn dagelijksch ver
blijf typeert den mensen. Wie iets wil be-
g-ij pen van den geest in het moderne
uitsche leger wende daarom zijn schreden
naar een Duitsche kazerne en zie er rond.
Dat is in deze dagen natuurlijk gemakke
lijker geschreven dan gedaan. Ongenoode
nieuwsgierigheid heeft men er in oorlogs
tijd allerminst noodig. Maar een vriende
lijke uitnoodiging schept wel eens de mo
gelijkheid, de wacht te passeeren en zich
op de hoogte te stellen wat er zoo te zien
is achter de kazernemuren.
Ge kent de Haarlemsche Ripperda-
kazeme? Menig Nederlander heel: er zijn
tijd bij het voormalig remonte-depot of,
later, bij het motorkörps, gediend en menig
Haarlemmer heeft er helaas minder aan
gename herinneringen aan. Laten wij de
herinnering voor wat zij is. De Ripperda-
kazerne was een Nederlandsche kazerne
zooals er zoovele waren en hield de mid
denmaat. Het op zichzelf goed geproportio
neerde hoofdgebouw was van binnen niet
mooier en niet leelijker dan onze overige
militaire verblijven. Dat beteekent, dat de
zin .voor de aest'netica er nu niet zoo heel
hoog werd aangeslagen en doelmatigheid
van bewoning een begrip was dat zich eer
der verstond met den eisch van zindelijk
heid en orde dan met liefde voor heldere
tinten en een kunstzinnige wandversiering,
om van glas in lood of een goede biblio
theek maar heelemaal te zwijgen.
Hauptmann Klumm werd na de bezetting
in de Ripperdakazerne gedetacheerd. 'In
dezeri officier is de moderne Duitsche mi
litair gepersonifieerd. Vervuld van de zorg
voor hen, die aan zijn hoede en bevel zijn
toevertrouwd, begreep hij, dat de naargees
tige omgeving, die den manschappen ter
bewoning was aangewezen, weinig in over
eenstemming was met de nieuwe opvatting
en aanstonds trof hij maatregelen, om in
dit groote gebouw die sfeer te scheppen,
die den soldaat kon verzoenen met het
lot, ver van huis en haard te verkeeren in
plichtsvervulling voor het vaderland.
Eu nu zou ik U graag een gedetailleerde
beschrijving «even van welhaast ieder ver
trek ui deze kazerne, van de wandschilde
ringen hier, van de inrichting daar, van
geiuigenissen van nijverheidskunst in
groote zalen en van de toepassing van ver
sierende technieken in kleine, intiem ge
houden kamers. Het zou te veel worden.'
Het zou misschien, óók te veel beschrijving
zijn en te weinig getuigenis, hoe dit alles
ten slotte geen doel k^n zijn, doch alleen
maar middel tot vorming van den Duit
schen soldaat tot drager van de Germaan-
sche beschaving.
Het heeft weinig van een kazerne in de
gebruikelijke beteekenis van het woord als
men den ingang is binnengetreden. Eerder
waant men, in een of ander instituut te zijn
aangeland. De ruime corridors zijn in aan
gename tinten geschilderd, gebrandschil
derd glas in lood bekoort het oog en er
heerscht volkomen stilte. Dat is zoo de
oppervlakkige indruk. Maar zie nu daar
boven den opgang van het trappenhuis de
woorden, aangebracht in kloeke letters:
Was würde der Führer dazu. sagen?de
vraag, die op deze wijze ieder, van den
commandant tot den jongsten recruut, da
gelijks wordt gesteld en hem vermaant
zijn plicht te doen. Zie ter weerszijden van
de trap twee tableaux, dragende den naam
van een Germaansohe figuur van betee
kenis, wiens naamdag het heden is ter ver
levendiging van het historisch besef.
Borden met diverse gegevens wekken
onze nieuwsgierigheid. Er staat vermeld,
dat op bepaalde uren de commandant be
reid is, ieder, die met bepaalde bezwaren
rondloopt, van raad en voorlichting te
dienen. Ook met den medicus is op deze
wijze een volkomen onbevangen onder
houd mogelijk gemaakt.
verblijf voor de offi
cieren.
De cantine levert
waarlijk niet de eenige
gelegenheid tot ontspan
ning. Daar is boven de
bibliotheek, ruim voor
zien zoowel van vak
werken als van ontspan
ningsliteratuur, waarbij
ook de muziek niet ver
geten is, die in een mu
ziekzaal beoefend kan
worden. Een vergader
zaal kan een behoorlijk
aantal personen bevat
ten, als 'er een lezing
e,d. gehouden worden.
Hauptmann Klumm zelf
is een uitnemend spre
ker. Dat de radio door
het geheele gebouw be
luisterd kan worden,
spreekt vanzelf.
Ziehier in enkele
woorden iets verteld
over het hoofdgebouw,
waaraan onze medewer
ker voor kunst hier
onder nog iets toevoegt.
Buiten, op weg naar
een paar lokalen, o.m.
een ontvangkamer, die
een nobel voorbeeld van
binnenhuisarchitectuur
oplevert, vertelt de com
mandant iets van zijn
lust tot tuinieren. Veel
behoeft daarover niet
te worden gezegd, immers ieder, die
den Schoterweg passeert, kan zich met
eigen oogen overtuigen, dat de Ripperda
kazerne zijn aandeel bijdraagt in den pro
ductieslag door de zeer geslaagde teelt
van aardappels en alle soorten groenten
Maar even moeten we toch naar konijhtjes
kijken, voordat we, in de buurt van het
badhuis, een bezoek brengen aan den ver-
keersteekenstuin, een perceel, grond, waar
men een staalkaart vindt van alle mogelijke
verkeersteekens tot leering van recruten.
die soms nog niet eens op een fiets hebben
gezeten en luttel maanden later zware
vrachtauto's besturen.
Bij het napraatje vertelt Hauptmann
Klumm met hoeveel lust en ijver zijn men-
schen zich gedurende de afgeloopen twee
Overzicht van de eetzaal.
(Foto Peperkamp)
„Neen", zegt de commandant, „om wis
sewasjes gaat het daarbij niet. Gewone
dienstklachten worden op dat uur niet be
handeld.. Maar als er iemand rondloopt met
zorg over zijn zieke vrouw of tobt over zijn
zaken thuis of iets dergelijks, dan kan hij
komen en we praten #aïs mensch tot
mensch en trachten tot een oplossing voor
zijn moeilijkheden te komen."
Het bord bevat nog meer en wel mede-
deelingen over allerlei, dat de Duitscher
in de Denaming „Arbeitsgemeinschaft" sa
menvat. Het spreekt vanzelf, dat vrijwel
ieder beroep en vrijwel iedere uiting van
kunstwezen onder de manschappen ver
tegenwoordigd is. Alles wordt gedaan, om
de Vakkennis op peil te houden of te ver-
hoogen, de kunstuiting aan te moedigen.
En zoo zijn er voor den soldaat-in-zijn-
vrijen-tijd cursussen in boekhouden, ste
nografie en machineschrijven, in houtsnij
den. schoonschrijven, muziekbeoefening,
teekenen enz.' en wie er wat van weten wil
raadpleegt het bord- Dat het bekende lied
„Blonde Rie" in deze kazerne vervaardigd
werd zij hier terloops gereleveerd.
En dan volgt een bezichtiging door de
gebouwen. Door de leslokalen, waar in de
Electrohal en andere lokaliteiten diverse
modellen staan opgesteld, door de keuken,
die onder rechtstreeksch toezicht van den
commandant staat, en waar in het keuken
boek iederen dag één soldaat en één offi
cier moet rapporteeren, of de menage ge
smaakt heeft, door de eetzalen, waar de
witgelakte tafels alle een vaasje bloemen
dragen en de wanden aantrekkelijke voor
stellingen vertoorien, zoowel in de localitei-
ten voor de manschappen als voor de on
derofficieren.
Detail van ccn wanddecoratie.
(Foto Peperkamp)
„Hier leeren de man
nen goede manieren",
vertelt Hauptmann
Klumm. Er wordt, op
gelet, dat men over be
hoorlijke tafelmanieren
beschikt en de resulta
ten zijn uitstekend. En
eenmaal per week
dan krijgen vijftien man
een uitnoodiging om bij
den commandant-zelf te
komen tafelen en al
gaat menigeen met angst
en beven naar die eet-
partij, lang duurt 't
niet, of alle schroom
verdwijnt hij het, ge
moedelijke onderhoud.
Zooals ook eenmaal per
week vijftien man een
avondje mogen passee
ren in de Overveensche
villa van den comman
dant. die overigens wei
nig of geen gebruik van
deze behuizing maakt,
want hij vertoeft dag en
nacht in de kazerne te
midden van zijn man
nen.
Sfeer, dat ie het. wat
men hier overal, ja over
al gevoelt. Hier is can
tine. een woord, dat
immers zoo dikwijls de
voorstelling verleven
digt van een hol lokaal
met vervelooze tafeltjes
en platte, onbeholpen
wandversiering. Wat
hier als „Kamera t-
schaftsheim" is inge
richt. zou menig socië-
teitsbestuur jaloersch
maken. De fresco's aan
de wanden zijn door
vakkundige hand aan
gebracht. De verlichting
is modern, de orde voor
beeldig.' Iets stemmiger,
maar even keurig, is het
jaar hebben beijverd, dit oude soldaten-
verblijf te herscheppen in de modelkazerne
van thans.
„Maar dat alles zal toch wel geld gekost
hebben" merkt een der bezoekers op.
„Ja", zegt de commandant, en dan wordt
hij even ernstig, ,,ja, dat heeft geld gekost,
hoe zuinig en sober wij alles ook hebben
gehouden. Maar dit is nu een uitgaaf, die
wij van ganscher harte verantwoord achten,
omdat het een belegging in de zaak der
Duitsche jeugd is. Want-dit alles, het schep
pen van omstandigheden, die den Duit
schen jongeman doet zien waarvoor hij zijn
vaderland dient en waarom het noodig is,
dat hij zich tot zijn verder leven voorbe
reidt in den militairen dienst, zal straks zijn
rente opleveren, een rente ruim zooveel
waard als andere beleggingen opleverden
in tallooze ondernemingen, die het particu
lier belan® en niet dat van volk en
vaderland beoogden."
Afscheid nemende werpen wij nog even
een blik in een der vertrekken, waar wand
schilderingen naar miniaturen van groote
figuren uit Duitschlands verleden als Wal
ter von der Vogelweide e.a. het oog boeien.
Dat wij hier Duitsche orde en zin voor
zakelijkheid zouden aantreffen, lag in de
verwachting, maar we hebben oneindig
meer gevonden: ondernemingsgeest, liefde
voor de kunst, het kunstambacht, het aan
moedigen van persoonlijke bekwaamheden,
gezonde ontspanning na volbrachten arbeid,
begrip voor het maatschappelijk leven en,
door dit alles, uiting van een klaar begrip
der Westersche, der Germaansche kuituur.
En met deze overtuiging eindigt ons be
zoek aan het vele nieuwe m en om de oude
kazerne.
D.
DE INRICHTING VAN DE MODERNE
DUITSCHE KAZERNE.
Onze kunstmedewerker, de heer Jan. D.
Voskuil schrijft ons:
De kazernes, die de Duitsche weermacht
betrokken iheeft, zijn in de beide jaren die
achter ons liggen, grondig hei-zien. De in
lichting werd door de architecten, meubel
makers en handwerkslieden onder de sol
daten ontworpen en uitgevoerd. Daardoor
kreeg men een doelmatig interieur, want
wie weten beter dan de bewoners zelf, hoe
men het verblijf practisch en smaakvol
moet inrichten. Bovendien zorgden de ont
werpers er voor, dat het geheel in een mo
dern en eenvoudig Noordsch karakter ge
houden werd. Ook de schoonheid van het
materiaal komt uitnemend tot haar recht.
Meubels, betimmeringen en wandschilde
ringen zijn zuiver en kloek van stijl, zoo
dat terecht van een soldatenstijl gesproken
kan worden.
Stoelen, tafels, lampen, kronen en klei
nere gebruiksvoorwerpen zijn alle van
denzelfden eenvoud. Deze eenvoud is tot in
de geringste, maar daarom niet minder be
langrijke onderdeelen doorgezet, waarvan
om een voorbeeld te noemen de let
ters der opschriften op de borden - getui
gen, die klaar en sierlijk gevormd zijn. De
soms ruig gepleisterde wanden heeft men!
meestal blank of crème van toon gehou
den, wat een frisschen indruk maakt. Vaak
worden zij onderbroken door een sobere
betimmering of een van baksteen gemet
selde schouw, waardoor de woonruimten
huiselijkheid gekregen hebben. De soldaat
zal zich dan ook in zulk een woning spoe
dig thuis voelen.
In deze rustige omgeving zijn versierin
gen als decoratieve glas-in-loodramen en
wandschilderingen, die men voor 't mee-
rendeel op centrale punten heeft aange
bracht, eveneens goed op haar plaats. De
bezoeker wordt door deze versieringen ge
boeid. zonder dat bijkomstigheden hem
afleiden.
Entree tot.de eetzaal der soldaten
(Foto Peperkamp)
In de kazerne, die ik dezer dagen be
zocht heb, was het smaakvolle interieur
ontworpen door den onderofficier Martin
en de wandschilderingen waren ontworpen
en uitgevoerd door den Gefreiter Mairhu-
ber, een bekwaam kunstenaar, die zijn op
leiding genoten heeft aan de Academie
voor Beeldende Kunsten te Weenen en die
thans bezig is aan een groot werk in Steyr
bij Linz.
In het bijzonder is mij een schildering in
de eetzaal bijgebleven, een bondige groep
van drie heroïeke figuren in welke de eed
van trouw, de strijd en de overwinning ge
symboliseerd is. In dit forsch gebouwde
drietal heeft de schilder de strijdvaardig
heid, de kracht en de schoonheid van de
;e, ongerepte gestalten treffend uitge-
id. Deze compositie is in lichte fresco-
tinten gehouden, waardoor zij harmonieert
met den toon van den wand. Tegenover
deze schildering bevinden zich twee, meer
samengestelde tafereelen met zinrijke
beeltenissen, die betrekking hebben op de
vruchtbaarheid der aarde en die ons den
soldaat toonen als beschermer van den
oogst en van de vrouw, die het kind ter
wereld zal brengen.
De soldatenkantine prijkt met een alle
gorische voorstelling van den strijd om
den Rijn in den Germaanschen tijd, in de
middeleeuwen en in den tegenwoordigen
tijd. De indrukwekkende figuren der strij
ders zijn in blauwe expressieve kleureni
geschilderd en de grijs geschakeerde ach-'
tergrond laat de romantische Rijnoevers
met haar heuvels, bergen en oude burchten
voor ons verrijzen. *Mairhuber heeft even
eens in het trappenhuis de drie gebrand
schilderde glas-in-lood ramen ontworpen,
die bij Bogtman ip Haarletn zijn uitge
voerd. Het middelste raam draagt den
Duitschen adelaar als versiering. Het raam
aan den linkerkant toont een soldaat, die
den eed van trouw aflegt en aan de rech
terzijde ziet men de moeder en de kinde
ren, die door trouw en moed van den man
geborgen zijn. Ook hier is het de soldaten-
stijl, die een eigen karakter aan deze
nieuwe kunst gegeven heeft. j
In een eveneens eenvoudig, maar voor
naam ingerichte ontvangzaal voor officieele
gasten, leert men Mairhuber weer van een
anderen, meer lyrischen, kant kennen. In
deze ruimte heeft hij schilderingen gemaakt
geïnspireerd op oude miniaturen, illustra
ties van middeleeuwsche minnezangen.
Op een, dezer tafereelen ontwaart men
den beroemden twaalfde eeuwschen min
nezanger en dichter Walther von der Vo
gelweide in stille samenspraak met de mu
zen en om hem heen hefeft de schilder
eenigen der figuren gegroepeerd, die
zijn dichterlijke fantasie ontsproten zijn,
zooals een paar ridders die elkander driftig
bekampen, een jonkvrouw en een edelman,
die juist het tegenovergestelde doen en een
kleurig gezelschap, dat zich amuseert Caet
een zwierige valkenjacht.
Uit deze beknopte beschouwing blijkt,
dat in de Duitsche kazerne kunst en hand
werk hoog staan aangeschreven en voorna
me functies in het soldatenleven vervullen.
Voor een buitenstaander zal dit misschien
verrassend klinken, maar daarom is het
niet minder een overpeinzing waard, want
in het beoefenen van het edele handwerk
vindt de mensch zijn scheppend vermogen
terug en het verstaan van de kunst schenkt
hem een diepere levensvreugd.
Ongetwijfeld zal de soldaat deze levens
vreugd. ook ver buiten de kazerne, de
wijde wereld indragen.
Keuring voor de Waffen-SS en
liet Nederlandsche
V rijwilligerslegioen.
Het S S-Ersatzkommando Nederland,
Den Haag, Stadhouderslaan 132, deelt
mede, dat nieuwe keuringen voor de Waf
fen-SS gehouden worden in den tijd van
17 tot 24 Augustus 1942 in de volgende
plaatsen.
17 Aug. 10 uur Rotterdam, Deutsches
haus; 16 uur Tilburg, Werkliedenvereni
ging, Tuinstraat 68.
18 Aug., 10 uur, Den Bosch, Hotel Noord-
Brabant, Markt 45; 16 uur. Eindhoven,
Huis Maria, Kruisstraat.
19 Aug., 10 uur: Roermond, NSDAP,
Swalmerstraat 61; 16 u., Arnhem, Weber
straat 16 b
20 Aug., 10 uur, Hengelo, Deutsches
Haus; 16 uur, Meppel, Hotel Westerbeek,
Woldstraat.
21 Aug., 10 uur, Groningen, Concerthuis,
Poelestraat; 14 uur, Leeuwarden, Huize
Schaaf, Breedstraat.
«22 Aug., 10 uur, Amsterdam, School,
Iepenweg 13; 16 uur. Utrecht, Wehrmachts-
heim, Mariaplaats.
23 Aug., 10 uur, Amersfoort, Pol. Durch-
gangslager, Ka pel weg.
24 Aug., 10 uur, Den Haag, Café, Den
Hout, Bezuidenhoutscheweg,
Mannen zullen voor den duur van den
oorlog, 2 of 4 jaar dienst doen. Voor onder
steuning van de achterblijvende gezins
leden, voor zoover het om kostwinners
gaat, wordt gezorgd. Bij het SS-Ersatzkom-
mando Nederland, Stadhouderslaan 132,
kunnen gratis reisbiljetten van de woon-
ilaats naar de plaats van de keuring wor
den aangevraagd. Biljetten voor de terug
reis worden uitgereikt door het keurings
bureau, onverschillig of de candidaat i<
«aangenomen of niet.
U gaat met vacantie?
U gaat met vacantie, ergens buiten, ge
nieten van de mooie natuur, uitstapjes
maken. U kunt dit allemaal rustig doen
terwijl rondom de wereld in brand staat
Hebt gij er wel eens over nagedacht aar
wien u het dankt, dat zulks in Nederland
nog te doen is? Dat dankt u mede aan die
Nederlandsche helden die ginds in het Oos
ten het boLsjewistische gevaar afwenden
Zorgt er daarom voor, dat het dezen helden
aan niets ontbreekt, als zij gewond raken.
Steunt de Nederlandsche ambulance, giro
nummer 87600. Nederlandsche Ambulance,
Koninginnegracht 22, 's-Gravenhage.
Tieöde Zomerconcert der
H.O.V.
Gastdirigent: H. Thoman.
Soliste: Emmy van Riel, viool.
De belangstelling voor de concerten van
de gastdirigenten vermindert niet; weder-1
om moesten voor het publiek plaatsen op
het podium ingeruimd worden.
D.e 'dirigent H. Thoman liet openen met
de tweede Leonore-ouvevture van Beetho
ven. Hij gaf het werk in een welverzorgde,
strakke uitvoering, bezadigd van tempo,
maar puntig gerythmeerd en goed uitgewo
gen van klank. Met zijn korten en directen
maatslag bereikte hij een voortreffelijk sa
menspel.
De soliste van den avond, Emmy van
Riel, kwam met Mozart's dankbare viool
concert no. 4 (D gr. t„ K.V. 218). Zij gaf
er een vlotte vertolking van, die gaandeweg
aan kleur en expressie won en uiteindelijk
welverdiend een daverend applaus uitlokte.
De eerste kennismaking met deze jonge
violiste liet derhalve goede indrukken na.
Aan het welslagen van dit tweede program
manummer; werkte ook de dirigent met het
orkest in hooge mate mee, door een stijl
volle verklanking van de partituur en. niet
het minst, door een delicate nuanceering en
klankverzorging van het Andante. Uiterlijk
is de directie van den heer Thoman wel
wat stijfjes, maar hij weet wat hii wil. en
bereikte het, hoe dan ook, in dit Mozart-
concert meestal volkomen.
Ten slotte waagde de dirigent zich ook
aan de Vierde van Brahms. Een waagstuk
van belang, in het bijzonder om het klank-,
evenwicht en den iomantischen gloed, diei
biet gevergd wonden en die in de ciaconna-
finale vooral heel wat van de capaciteiten
van den leider vergen! De kwaliteiten, die
hem zoo'n gunstig resultaat bezorgden met
de composities van Beethoven en Mozart (ilj
roemde te dien opzichte reeds zijn strakke
en puntige rhythmeering) volstonden niet
om de muziek van Brahms haar innerlijk
leven te geven, de schwarmerische bezie
ling, die naast de hoekige kantigheid van
sommige thema's, haar karakteristiek be
paalt. Alle respect ondertusschen voor de
wijze waarop Thoman het ensemble hii el
kaar hield.
JOS. DE KLERK.
GEEN' SPREEKUUR WETHOUDER* HOFMAN
De wethouder van Openbare Werken, de heer
A. A. Hofman, is Zaterdag verhinderd spreek-
"ur te houden.
MAJOOR FLÖL VERLAAT HAARLEM.
Majoor Flöl. die tot dusverre Wehrmacht- en
Ortscommandant hier ter stede was, zal Haar
lem verlaten, om een andere functie te gaan ver
vullen. Sedert 10 September 1940 was majoor
Flöl hier commandant.
PERSONALIA.
Te Utrecht is geslaagd voor het examen Fransch
L. O. mej. C. W. Dirkse te Haarlem.
EXAMEN HOOFDAKTE
HAARLEM 13 Augustus
Geslaagd voor het heele akte: J. H. v. d. Berg.
v. Arkel, J. F. Potter, J. de Wit. M. G. Noot.
M. v. Harder veld.
Geslaagd voor A: Th. J. Kramer.
Geslaagd voor B: C. J. M. Pols, M. J. J. Vink.
mej. M. M. Stelder.
Fantastische prijzen voor
carboliiieinn.
Reeders gebruikten het als
motorbrandstof.
De heerschende schaarschte aan motor
brandstof heeft ook de reeders der zeevis-
scherij naar een vervangingsproduct doen
'zoeken om in staat te zijn aan de visscherij
deel te nemen. Het is gebleken, dat, ondanks
een reeds sinds Juni 1940 bestaand verbod,
gropte hoeveelheden carbolineum zijn ge
bruikt als brandstof voor de motoren van
visschersvaartuigen. Carbolineum is alles
behalve geschikt om als motorbrandstof te
dienen, want het verwoest op den duur de
motoren, Alleen de hooge prijzen, die tegen
woordig voor zeevisch worden opgebracht,
kunnen een verklaring geven van het feit.
dat de reeders bereid zijn geweest fantas
tisch hooge prijzen voor de vervangings-
brandstof te betalen.
De kettinghandel heeft van déze factoren
een dankbaar gebruik gemaakt en heeft
met de carbolineum groote zaken gedaan,
waaraan thans echter een einde is gekomen.
De centrale crisis contröledienst heeft n.l
een omvangrijken kettinghandel opgespoord
Veertig handelaren, vier groothandelaren
en zeventien reeders zijn geverbaliseerd en
ongeveer 12.000 KG. carbolineum werd in
beslag genomen.
Het centrale punt van een groote combi
natie, waarbij achttien handelaren waren
betrokken, die ongeveer 29.000 K.G. hadden
omgezet, lag bij een zekeren Van W. te Al
phen. De winstmarge was zoo groot, dat
met deze partij rond 19.000.— verdiend
was. bij een gemiddelden verkoopprijs van
'80.- per 100 K.G. Ook kon nóg een
elfSel kleinere combinaties achterhaald
worden, waarbij een en twintig handelaren
betrokken waren, die 31.000 K.G. hadden
omgezet met een bruto verdienste van rond
f 21.000.
AUTOBUS OMGESLAGEN.
Op den stoofdijk nabij Fijnaart is een autobus
met twintig passagiers bij het uitwijken voor een
paard en wagen van den dijk geraden en omge
slagen. De Inzittenden wisten ddor een luik in
het dak naar buiten te komen. De meesten had
den kwetsuren opgeloopen. die echter niet van
ernstigen aard waren. De autobus werd grooten-
deels vernield.
Brood
Brood
Chocolade
Cigarettên
Cigaretten
CigarUJos
Eenh. zeep
Eenheidszeep L
Gort 360
Jani 35S
Kaas 367 t.m. 369
Kofflesurr. 33 S
Maizena 361
Melk 41A t.m. 44A
Melk 41B t.m. 44B
petroleum 01
É'enlvr. 359
Rijst 4-41. 4-42
Scheerzeep u
Sigaren 41A
Suikerwerk 43. 44
Suiker 357
Tabak
Toiletzeep
Vermicelli
Vleesch
Vleesch
Wasch poeder
VVasoh poeder
RADIOPROGRAMMA
ZATERDAG 15 AUGUSTUS 1943.
HILVERSUM I, 415.5 M.
6.45 Gramofoonmuziek. 6.50 Ochtendgymnastiek
00 B. N. O. Nieuwsberichten. 7.15 Frissche och
tendmuziek (gr.). 7.45 Ochtendgymnastiek. 8.00
B. N. O. Nieuwsberichten en Programma-Uit
treksel. 8.15 „Brandende kwesties", causerie
(opn.).-8.30 Muziek uit Midden-Europa (gr.). 9.15
Voor de huisvrouw. 9.30 Otto Dobrindt en zijl
orkest (gr.). 10.00 Ernstige muziek (opn.). li 0
Voor zieke kinderen. 11.20 Viool en piano. 11.5
Zang met pianobegeleiding (gr.). 12.00 Klaas van
Beeck en zijn orkest. 12.40 Almanak. 12.45 B. N
O. Nieuws- en zakelijke berichten. 13.00 Bertus
van Dinteren en zijn orkest en gramofoonmuziek
14.00 Boekbespreking. 14.20 Na gedanen arbeid
15.45 Pianovoordracht (gr.). 1G.00 Bijbellezing en
Gewijde muziek (opn.). 16.30 Klein vrouwenkoor
„Vox Jubilans" met pianobegeleiding. 17.00 Haar
lemsche Orkestvereeniging en solist (opn.). 17.15
B. N. O. Nieuws- en zakelijke berichten. 17.30
Orgelspel. 18,00 De N. S, B. antwoordt. 18.15 De
Melodisten (opn.). 18.15 B. N. O. Nieuwsberichten.
18.55 B. N. O. De wereldmeening uit den aether
geplukt, 19.05 Liedje van verlangen. 19.15 Amuse
mentsorkest cn solist. 20.00 Walsen (gr.). 20.15
Filmpraatje. 20.30 Ieder vogeltje zingt zooals hei
gebekt is, cabaretprogramma. 21.15 Erich Schnei-
dewind met zijn orkest en Cora Madou (gr.). 21.45
B, N. O. Nieuwsberichten. 22.00 Spaansche zang
(gr.) Vanaf 22.15 alleen voor de Radio-Centrales,
die over een lijnverbinding met de studio be
schikken .22.15 Orkestconcert (gr.). 23.15—24.00
Dansparket (gr.).
HILVERSUM n, 301.5 M.
6.458.15 Zie Hilversum I. 8.15 Symphonisch
concert (gr.) 9.00 Strijkkwartet van Schubert en
Mis No. 1 van Haydn (gr.). 10.00 Morgenwijding.
10.15 „Maria ten hemelnemlng in de muziek en
de beeldende kunst", lezing. 10.30 Lichte muziek
(opn.). 12.00 Zang met pianobegeleiding. 12.25 So-
e van Beethoven (gr.). 12.45 B. N. O Nieuws-
zakelijke berichten. 13.00 Visscherijkwartier.
13.15 Strijkorkesten (gr.). 13.40 Wij kijken de na
tuur in. 14.00 Haarlemsche Orkestvereeniging
solist en gramofoonmuziek. 15.30 Tijdschriften-
schouw. 15.45 Het groote Omroeporkest. 16.30
..Kleine Tuinbouw", causerie. 16.45 Marcel Wit-
trisch zingt (gr.). 17.00 Voor de binnenschippers
17.15 B. N. O. Nieuws- en zakelijke berichten
17.30 Ensemble Willy Kok. 18.15 Het kwartier van
den arbeid. 18.30 Gerard van Krevelen en zijn
orkest en solisten. 19.00 Groeten aan Nederland
sche zeelieden. 19.30 B. N. O. Nieuwsberichten.
19.40 B. N. O. Gronlngsch praatje. 19.50 Spiegel
van den dag. 20.00 Zang met pianobegeleiding
20.35 Kwintet van Mo/art (gr.). 21.00 Als ik 't voor
't zeggen had. 21.15 Concertgebouworkest (opn.i
21.45 B. N. O. Nieuwsberichten. 22.00 B. N. O.
Militair overzicht. 22.10 Avondwijding. 22.15—
24.00 Zie Hilversum I,
Mi) heeft Zwitsal
Aambelenzali uit
stekend geholpen
De Jeuk en brande-
righeid verdwenen
direct
FOT F 0.73
TUBE F. 1 -
AAMBEIEMZALF</Z£TPIILEN
ZWITSAL FABRIEKEN
DE DISTRIBUTIEBONNEN
Arti kei
Aardappelen
Aardappelen
Beschuit 41
Bloem 362 t.m. 36 5
Boter 39
Boter «&-35. 2-36
Boter 3-35 3-36
Boter 4-36
Brandst,
01 t.m. 05 BV
Brandst,
01. 02, 03 K.F.
Kaart
Aard. 1
Aaird.
beschuit
Als.
Bot.vet
reserve
reserve
reserve
hocveclh. t,/n
1/2 kg. 15 A112
1/2 leg. 15 Au-
7 5 gr. 15 Auj,
10 0 sr. 5 Sep;
125 sr. 19 Aug
125 gr. 12 Sor
125 gr. 12 Sept
125 gr. 12 Sep;
41A brood
41B brood
41, 42 veren.
41A tabak
41A
41A
alg.
als.
41A
L
361
41A
41B
336
brandst. 1 eenh. 31 D14
Brandet. 1 eenh.
30 Apr.
brood 400 gr. 15 Au;,
brood 50 gr'. 15 Au;,
veren. 100 gr. 5 Sop;
'20 st. 15 Auj,
cigaretten lOst. 15 Auj,
tabak lOst, 15 Au;
alg. 1 rantsoen 15 Au;
zeep 1 rants. 15 Al;
alg. 250 gr. 5 Sep;
.500 gr. 5 Sep;
100 gr. 5 Sep;
ais. 250 gr.
alg. 100 gr.
melk 3 1/2 L.
melk 1 3/4 L.
petr. 2 L. 22 Aug.
alg. 250 gr. 5 Sep;
res. 250 gr. 5 Sept,
textiel 50 gr. 31 Au;
tabak 5 st. 15 Au";
v-ersn. 10 0 gr. 5 Sep;
alg. 1 kg. 5 Sept
tabak 25 gr. 15 A;«-,
toiletzeep 7 5 gr. 15 Ai£
alg. 100 gr. 5 Sep»,
vleesch 100 gr. 15 A*.
vleesch 50 gr. 15 A a;
alg. 250 gr. 15 Auj,
zeep 250 gr. 15 Au;
5 Sep;
5 Sep;
6 Sex
Vrijgezellen, wilt U weten
Wat U doen moet om voortaan
Altijd smakelijk te eten,
Zonder op de flesch te gaan?
Laat Uw hospita verklaren:
„Ik gebruik, dal zwéér ik U,
Echte, onvervalschte, ware,
HELDERMANsche DUBBEUUS!"
De internationale Jood.
In zijn boek „De internationale jood" 1
de bekende autokoning Henry Ford na een
degelijke studie tot de conclusie, dat de joden
sedert de oudste tijden er naar gestreefd
hebben de. heerschappij voor hun ras op Ie
eischen. Óok als zij zoogenaamd „gastvrij
heid" bij andere volkeren genoten, hebben
zij deze gastvrijheid steeds misbruikt om alle
economische, cultureele en politieke mach;
aan zich te trekken. Deze uiteenzetting van
Henry Ford moet u lezen. Zijn boek is ovtr
de geheele wereld verspreid. Ongetwijfeld
heeft uw boekhandelaar een Nederlandsch»
of Duitsche vertaling.
DE NIEUWE BONNEN EN DE GESLOTEN
WINKELS OP 15 AUGUSTUS.
Aangezien vele winkels in verband met dtt
R.K. feestdag op Zaterdag 15 Augustus gesl»
ten zullen zijn, mogen de bonnen, welke gedu
rende het tijdvak van Zondag 16 tot en met Za
terdag 22 Augustus 1942 geldig zijn, reeds «J
Vrijdag 14 en Zaterdag 15 Augustus voor bet
koopen van de goederen, waarop zij recht geves.
worden gebruikt. Dit geldt echter niet vc
bonnen voor aardappelen en de bonnen
vleesch en vleeschwaren.
Verduisteren van 21.11 tot 6.20 0,
14 Aug.: zon op 6.20, onder 21.09 uur
maan op 8.49, onder 22.10 uur
15 Aug.: zon op 6.21, onder 21.07 uur
maan op 10.00, onder 22.35 uur
Juist, nu lk uit moet eö
geen tijd heb Voor den
tandarts. Hindert niet.
AKKERTJES nemen de
pijn direct weg mevrouw,
morgen naar den tandarts.
De Nederlandsche Pijnstille'
AGENDA
VRIJDAG 14 AUGUSTUS,
Frans Halsmuseum: Kamermuziek 2.30 u.
Gebouw De Hoofdwacht, Groote Markt,
Tentoonstelling van „gapers", 2—5 uur.
Palace: „Luchteskader Lutzow", 2 uur, 6.39
en 8.45 uur. Toegang 14 jaar.
Frans Hals Theater: „Vadertje Langbeen
2.30, 6.30 en 8.45 uur. Toegang alle lede
Luxor Theater: „Ridders in lompen", 2.30,
6.30 en 8.45 uur. Toegang alle leeftijden.
Rembrandt Theater: „Een nacht ift Venetie
2.30, 6.30 en 8.45 uur. Toegang 14 jaar.
Moviac: „Hans en Grietje", 2. 4, 7 en 9 uur.
Toegang alle leeftijden.
ZATERDAG 5 AUGUSTUS.
Gem. ConcertzaalVerschillende dans*
orkesten en solisten, 7.30 uur.
Gebouw De Hoofdwacht, Groote Mant*
Tentoonstelling van „gapers", 25 uur.
Bioscopen: Middag- en avondvoorstellingen.
Hoofdredacteur: J. v. Baudewyns. Haar
lem (afw.) Plaatsvervangend Hoofd red'a .-:eur:
Derxs. Haarlem Chef van Dienst en SUE
R. Kuiper. Haarlem Sport er. Stad A O'-f-'-
meer. Heemstede Buitenland: J. C. van
Laag, Heemstede. Haagsch Redacteur: 3.
Korsten. Heemstede Binnenland J. A. Steen iU
Zandvoort (afw Nieuws- en reportage voor Ve>
sen en omgeving: J J. E. van Baarse! UmuloM
(afw.). Advertenties D. A. J. Spek. Haarlefl
(afwezig).
