Haarlemsche Courant
Churchill
te Moskou
Doorbraak in Noorden van
de Donbocht.
Vernietigende Britsche nederlaag in
de Middellandsche Zee.
21 Transportschepen
tot zinken gebracht
Gandhi's secretaris
gestorven
Rede van Mussert op den
Limburgschen Volksdag.
;ey
287e Jaargang No. 192
Abonnement p. week f t,it, p. maand 1,15, p. kwartaal J,48,
(raneo p. post 1,73, losse nummers e cent. AdvertentlCn SIS
w.m. 3,elke m.m. meer 20 cent. Reclames dubbele pr(Js.
Advertentieabonnementen 1500 m.m. 12 cent p. m.m. Kennemer
Idltie 3—15 m.m. 1,20. Abonnement 1500 m.m. 5 cent p. m.m.
pitg.t GrafischeBedrijven Damlate.
Wnd. Hoofdredacteur: J. V. BAUDEWYNS.
Nieuwsblad voor Noord-Holland
Maandag 17 Augustus 1912
Bureaux Haarlem: Groote Houtstraat 93, Bijkantoor: Soenda*
plein 37. Tel. Directie 13032. Hoofdredactie 150M. Redactie lOfiflO,
Administratie 19724. 14*25. Soendaplelo 11230. Postgiro 13*953.
Directie PH. A. MEES P. W. PEEREBOOM-
Verschijnt dagelijks behalve op Zon-
Duitschland wint op alle fronten
In totaal 15 transportschepen (80.000 brt.) van de 21 tol
tinken gebrachtVoorts verloren de Engelschen vliegtuig-
moederschip Eagle2 kruisers en 3 torpedojagersTivee vlieg-
tuigmoederschepen zwaar beschadigd.
Het opperbevel der Duitsche weermacht deelt mede:
De lucht- en zeeslag op de Middellandsche Zee heeft door held
haftig optreden der verbonden lucht- en zeestrijdkrachten geleid tot
een vernietigende nederlaag voor den vijand.
Volgens de tot dusver ontvangen berichten zijn van de 21 vijan
delijke transportschepen, koopvaarders«en tankschepen, die onder
zeer sterke convooibescherming door de Straat van Sicilië trachtten te
breken, 15 schepen met ong. 180.000 brt. tot zinken gebracht, waarbij
alle tankschepen.
Van de resteerende koopvaarders hebben eenige, deels zwaar be
schadigd, Malta aangeloopen.
Van de begeleidende zeestrijdkrachten, die onder het effect van de
Duitsche en Italiaansche formaties naar het Westen keerden, zijn het
vliegtuigmoederschip Eagle, groot 22.600 ton, en twee kruisers, waar
onder de groote kruiser Manchester, groot 9300 ton, en drie torpedo-
pgers tot zinken gebracht.
Een vliegtuigmoederschip van het type Illustrious, groot 23.000 ton,
dat in brand was geraakt, (niet zooals op 13 Augustus gemeld werd
het Amerikaansche vliegtuigmoederschip „Wasp") en het vliegtuig
moederschip „Furious", groot 22.450 ton, zijn zwaar beschadigd in
Gibraltar binnengeloopen. Voorts zijn 3 kruisers en torpedojagers
zwaar beschadigd.
De eigen verliezen zijn gering. De zegevierende strijd vormt een
roemrijk blad in de samenwerking der verbonden strijdkrachten te
water en in de lucht ën van de voorbeeldige dapperheid van alle
betrokken soldaten in vliegtuigen en aan boord der oorlogsschepen.
5
Dagorder van Mussolini.
De Duce heeft den volgenden dagorder aan
'ée marine en de luchtmacht gericht
Officieren en onderofficieren en gegradu
eerden bij de vloot, soldaten, der luchtmacht.
Op 11, 12 en 13 Augustus hebt gij na een
harden slag vijandelijke vlootstrijdkrachten
vernietigd, die nogmaals getracht hadden
zich te wagen op de Zee van Rome. De vijand,
die gewoonlijk zo» schoorvoetend en traag is,
is, gezien den ernst* van zijn catastrophe, ge
dwongen de verliezen toe te geven en uw
schitterende overwinning te erkennn. Aange
tast door uw bommn en uw torpedo's liggen
ïijn schepen op den bodem van de Middel
landsche Zee. Duitsche kameraden hebben in
broederlijken wedijver met u dag en nacht
aan uw zijde gestreden, den vijand doodelijke
Slagen toebrengende.
Officieren, onderofficieren en gegradueerden
bij de marine, soldaten der luchtmacht, in
een kort tijdsbestek van twee maanden hebt
gij de schrijnendste vernedering toegebracht
aan de trotsch van de natie, die eens meeste-
resse over de zeeën was en gij hebt haar
prestige en macht verminderd. Het Italiaan
sche volk is trotsch op u.
Leve de Koning. (w.g.) Mussolini.
Het Italiaansche hoofdkwartier heeft een
aanvullend bericht uitgegeven, waarin de na
men van zes vlieger-officieren en een com
mandant van een Mas (motortorpedoboot)
worden genoemd, die zich buitengewoon heb
ben onderscheiden in den aanval tegen het
vijandelijke convooi.
Het Italiaansche weermachtbericht van
Zaterdag luidde
Vrijdag is de actie tegen de uiteengedreven
groepen der oorlogsschepen, die een vijande
lijk convooi hadden begeleid en die voort
durend onder controle werden gehouden door
onze luchtverkenning, welke zonder ophouden
is opgetreden vanaf het begirv van den slag,
voortgezet door onze luchtstrijdkrachten.
Een motortorpedoboot torpedeerde van
korten afstand een torpedobootjager. For
maties duikbommenwerpers troffen met
bommen van Zwaar kaliber een groot
schip; een patrouille torpedovliegtuigen
heeft een zwaren kruiser geraakt; een
andere formatie torpedovliegtuigen raakte
een kruiser en plaatste een torpedo op
het voorstuk van een linieschip. Onze
escorieerende jagers schoten vier Spitfires
Eenige bemanningen van vliegtuigen, die
dy vorige dagen verloren waren gegaan, zijn
gered door reddingswatervliegtuigen
Egypte.
Aan het Egyptische front zijn tijdens een
aanval van vijandelijke verkenningsafdeelin-
gen, die duidelijk afgeslagen werd, eenige ge
vangenen gemaakt. Luchtafweerbatterijen
van de divisie Ariete hebben nog een Britsch
vliegtuig vernield; vier Curtiss-machines
werden neergeschoten tijdens een gevecht
met Duitsche jagers.
Vliegers van de Spil hebben bommen van
verschillend kaliber laten vallen op de ha
ven La Valletta en op het vliegveld Micabba;
«en vijandelijk vliegtuig werd neergeschoten.
Zes onzer vliegtuigen zijn van deze operaties
van den dag niet teruggekeerd.
In hei Oosten van de Middellandsche Zee
ïijn vier lorpedovliegtuigen van den vijand
die een aanval trachtten te doen op een van
onze vrachtschepen, snel opgevangen door
onze escortejagers; twee hunner vielen in
«ce. de andere werden op de vlucht gedreven
Het Italiaansche weermachtbericht van
Zondag luidt
/Aan het Egyptische front geen enkele ge
beurtenis van belang. Aanvalspogingerf van
den vijand in den nacht van 14 op 15 Aug
onmiddellijk achter onze linies werden
prompt verijdeld Italiaansche en Duitsche
jagers schoten in luchtgevechten vijf Britsche
vliegtuigen neer. Twee andere vijandelijke
toestellen werden door onze jagers in het
3 Spitfires bij Duinkerken
neergeschoten
Ook luchtactie boven de Schelde
Een gemengde Britsche formatie vliegtuigen
vloog Zaterdag op groote hoogte tot aan de
mond van de Schelde. Na zonder uitwerking
«enige bommen te hebben laten vallen werden
de machines door Duitsche jagers verdreven
Ter hoogte van Duinkerken werd een Engel-
'ehe formatie door het Duitsche afweerge-
•ehut verstrooid en verdreven. Drie Spitfires
berden brandend neergeschoten.
centrale bekken van de Middellandsche Zee
neergehaald.
De luchtstrijdkrachten van de As opereer
den tegen de bases van Malta en vielen her
haalde malen de militaire inrichting aan. Een
vijandelijke vlootformatie ondernam in den
nacht van 13 op 14 Aug. een bombardements
actie op het eilarfd Rhodos en omstreken
Snel werd een tegenactie ondernomen door
de batterijen der verdediging en door onze
motortorpedobooten. De door het geschut van
den vijand apngerichte schade is onbeteeké-
nend. Onder de burgerbevolking werd een
persoon -gekwetst.
Duitschland wint op alle fronten.
Waaronder 2 zeilschepen
Nog 3 schepen beschadigd
Het opperbevel der Duitsche weermacht
deelt in een extra-bericht mede:
Duitsche duikbooten hebben op de Noord
zee, in de kustwateren van Noord- en mid
den Amerika, West -Afrika en midden op
den Atlantischen Oceaan 19 schepen, in be
veiligde convooien en afzonderlijk varende,
met in totaal 105.772 b.r.t. en twee
transportzeilschcpeji tot zinken gebracht.
Nog drie schepen werden door torpedotref
fers zwaar beschadigd. Het zinken dezer
schepen «kon door de terstond beginnende
krachtige afweer niet waargenomen wor
den.
Mogelijkheid tot bijlegging van
conflict?
Nieuwe betoogingen in
geheel Br. Indië
Reuter meldt uit Bombay, dat Mahadev
Desai, de secretaris van Gandhi, in hechtenis
is gestorven.
Het bericht van het plotselinge overlijden
van den door de Engelschen gearresteerden
secretaris, heeft politieke kringen te Berlijn
verrast, omdat Maradev Desai zich tot nu toe
in een zeer goede gezondheid had verheugd
De nadere omstandigheden, die tot den dood
van een mat# geleid hebben, die als rechter
hand van Gandhi en wegens zijn bijzondere
kennis van den politieken to^tand en poli
tieke achtergronden in Indië. alsmede om
zijn activiteit den Britten een doorn in het
oog was. verdienen derhalve naar de te Ber
lijn heerschende opvatting te worden opge
helderd. daar de door Reuter gegeven lezing,
volgens welke hartzwakte de doodsoorzaak
zou zijn geweest, zeer weinig overtuigend
klinkt.
Volgens een vrijen Indischen zender in Ho-
nan zijn bij de onlusten in Britsch-Indië tot
dusverre 600 menschen om het leven gekomen
en 400 gewond.
Naar de Engelsche* nieuwsdienst meldt,
zal de werkcommissie van de Moslem-Liga
te Bombay tot een bijeenkomst worden
bijeengeroepen, alwaar Jinnah. de leider
der^Mohammedanen in Indië, hem richt
lijnen zal verschaffen in verband met den
door de arrestatie van Gandhi gewijzigden
toestand.
Naar de Britsche berichtendienst meldt
heeft Saproe verklaard op grond van de ge
beurtenissen der laatste vijf dagen overlegd
te hebben of het nut zou kunnen Hebben, in
dien op dit kritieke oogenblik iemand, die
tot geen der beide groote politieke richtingen
behoort, aanbiedt als bemiddelaar op te tre
den tussclftn deze en de regeering. Hij vlijt
zich echter niet met de hoop. dat een derge
lijke stap tot goede resultaten zou kunnen"
leiden.
Ten aanzien van de gebeurtenissen in
Britsch-Indië schrijft de Manchester Guar
dian: „Een verstandige regeering zal de moge
lijkheden van haar politieke- en militaire
strijdkrachten niet overschatten en streven
naar een werkelijken vrede in Indië. Het is
belachelijk te doen, alsof wij nooit meer met
de Congresleiders zouden onderhandelen .In
le eerste plaats moet men de elemen-
en van de Indische bevolking, met
nbegrip van het Congres en de Mohamme-
daansche Liga, zoeken, die, gemeenschappe
lijke beginselen vertegenwoordigen. In de
tweede plaats moeten zuiver Indisch-binnen-
landsche aangelegenheden in de handen der
Indiërs gelegd worden, die dan een uitweg
uit de onderlinge twisten moeten zoeken."
Tenslotte spreekt het blad de meening uit,
dat het onjuist zou zijn, de binnenlandsche
moeilijkheden van Indië alleen aan de Brit-
:he regeering of aan het Congres te wijten
Britsche maatregelen.
Volgens den Britschen berichtendienst
machtigt een in New-Delhi genomen besluit
de officieren, boven den rang van kapitein,
in geheel Britsch-Indië bij „de bescherming
ken zelfs indien daarbij dooden zouden val
len". Eenzelfde machtiging kregen de offi
cieren van gelijken rang der legets. die met
Groot-Brittannië geallieerd zijn.
Zware straffen zijn door de Britseh-Indi-
sche regcering ingesteld ter onderdrukking
van den vrijheidsstrijd in Indië. In brand
steken van spochweginstallaties, postgebouwen
enz. zal in de toekomst gestraft worden met
den dood. Geeseling zal word^p toegepast
voor het veroorzaken van storing m de spoor
weginstallaties en telegraafleidingcn. Tege
lijkertijd zijn van den zender in Delhi nadere
berichten ontvangen over betoogingen in alle
deelen van Indië. Er zouden daar 1000 per
sonen in verband met de vrijheidsbetoogingen
gearresteerd zijn.
Te Calcutta opende de politie het vuur, te
Benares ontrukte de politie de menigte haar
Congresvlaggen. De menigte weigerde uiteen
te gaan en hurkte neer: toen het gebruik
maken van de politieknuppels geen resultaat
had, werd ook hier vuur gegeveh. Reuter
meldt niets over de verliezen bij de Indiërs
Uit Naghpoer meldt de Engelsche nieuws
dienst. dat verschillende stations der spoor
wegen in brand gestoken of beschadigd zijn
en dat van het postkantoor en de Coöpera
tieve Bank nog slechts de muren overeind
staan. Voorts zijn pogingen gedaan, de tele
graaf- en telefoonlijnen te verbreken en hin
dernissen op de rails te leggen. In de straten
der stad zouden barricades worden opgericht
Luchtactie in het Westen
Duitsche gevechtsvliegtuigen hebben giste
ren en in den afgëloopen nacht verkennings
vluchten boven de Engelsche wateren en de
kust ondernomen. Verscheidene plaatsen in
de Midlands werden met zware bommen be
stookt. De vliegtuigen keerden behouden
terug.
Gisterochtend trachtten Britsche vliegtuigen
boven Duitsch gebied te komen. Een daarvan
werd tot een noodlanding gedwongen.
Duitsche vliegtuigen hebben gisteren ®ok
wederom luchtbases op Malta gebombardeerd.
Boven het Egyptische front ontsponnen zich
hardnekkige luchtgevechten: volgens de tot
dusverre ontvangen berichten schoten Duit
sche jagers 14 Engelsche jachtvliegtuigen
neer. zonder zelf verliezen te lijden.
De bezetting der Kei- en
Aroe-eilanden
Omtrent de op 30 Juli ondernomen landing
van Japansche marinestrijdkrachten op de
Kei- en Aroe-eilanden en Tenimber in de
Alfoerenzee zijn thans nadere bijzonderheden
bekend geworden, volgens welke de Neder-
Jandsche militaire autoriteiten na het
verlies van de voornaamste Nederlandsche
eilanden vrij kleine eenheden, die naar Aus
tralië waren uitgeweken, naar deze eilanden
hebben gezonden, waar zij belangrijke punten
bezetten. Op alle drie de eilanden bevonden
zich radiostations, die verbinding met Austra
lië mogelijk maakten. Marinevliegtuigen
steunden de Japansche landingsoperaties, die
bijna zonder wrijving ten uitvoer werden ge
legd. Allereerst werd de Kei-eilandengroep
bezet. Denzelfden dag landden de Japanners
in Dobbo op Aroe, waar zij eveneens een
radiostation bezetten en gevangenen maakten.
Op Tenimber kwam het na de bezetting
van het eiland tot een eigenaardig incident
Twee kleine koopvaarders onder Anstralische
vlag voeren zonder erg de haven Saumlakki
binnen en trachten troepenversterkingen
aan land te zetten. De onderneming mislukte
echter volkomen. Op de schepen bevonden
zich ongeveer 1000 Indonesiërs, die in Mel
bourne en Port Darwin waren opgeleid
Ook Harriman en
Steinhardt aanwezig
Naar het D.N.B. verneemt, bevindt
Churchill zich sinds 13 Augustus te Mos
kou. In zijn gevolg bevindt zich behalve
enkele Engelsche militairen, de vertegen
woordiger van Roosevelt, Harriman. Ook
is de Amerikaansche ambassadeur te An
kara. Steinhardt. te Moskou aangekomen.
Churchill heeft de luchtroute Cairo-Tehe-
ran gekozen en alles gedaan om de reis ge
heim te houden.'Dat is begrijpelijk, daar
slechts de grootste bezorgdheid en radeloos
heid over de verderf ontwikkeling van den
oorlog hem konden bewegen tot een reis naar
Mojkou
Volgens inllchtinger uit diplomatieke krin
gen te Bern, onlangs gepubliceerd ln het
Bij Woronesj 93 en bij Rzjef 83 vijandelijke tanks vernield.
Nieuue vorderingen in den Kaukasus. De stad Georgijeusk
ingenomen.
eigendom zoo noodig geweld te^gebrui-. 7Wcedschc Aftonbladet zijn de volgende
leidingen tot Churchill's reis genoemd
1 Churchill gevoelde dringend behoefte
veroorzaakt door de ernstige situatie van de
Sovjet-Unie als gevolg van den onophoude-
'Ijker Duitschen opmarsch, om door zijn per
soonlijke aanwezigheid den Russischen wil tot
tegenstand met alle middelen in stand te
houden
Churchill achtte het noodig Stalin per
soonlijk zijn opvatting over de situatie en de
aangelegenheid van het tweede front uiteen
te zetten
Churchill wilde zich op grond van eigen
waarneming op de hoogte stellen van de sta
biliteit van het Sovjet-bewind en reeds thans
omzien naar krachten die in staat en bereid
zouden zijn indien het tegen de verwachting
in tot een -crisis voor het bewind zou komen,
den oorlog van Rusland aan de zijde van En
geland voort te zetten
De Londensche pers houdt uitvoerige be
schouwingen over de recente conferentie en
meent, dat het vraagstuk der leveranties aan
de Sovjet-Unie weer op den voorgrond heeft
gestaan Een nieuw program voor deze leve
ranties zou zijn opgesteld. Volgens de Sundav
Times wordt van Sovjetzijde vooral ook nau
wer contact tusschen den Britschen. den
Amerikaanschen en den Russichen generalen
staf verlangd Men mag aannemen, dat offen
sieve plannen der Geallieerden in den Stillen
Oceaan, de Middellandsche Zee en aan het
Sovjetfront zijn opgesteld
Britsche luchtwapen verloor
in 10 dagen 154 toestellen.
Het opperbevel der Duitsche weermach'
maakte Zaterdag bekend:
In het gebied van dtn Kaukasus schrijdt
de aanval der Duitsche en verbonden traepen
in harde berggevechten onophoudelijk voort
Ten Noorden van het gebergte is de stad
Georgijewsk aan de spoorlijn Rostof—
Bakoe ingenomen. Daarbij zijn 20 stukken ge
schut buitgemaakt. Het luchtwapen heeft met
sterke formaties duikbommenwerpers er
iachtkruiscrs bijgedragen tot het murw ma
kf-n van den vijandelijken tegenstand.
Ontruiminpsbewegingen en scheepsverkeer
aan de Zwarte Zee zijn verder bestreden Een
'orpedobootjager en vier kustvaartuigen wer
den tot zinken gebracht, een tweede torpe
dobootjager Ï6 zwaar beschadigd
Ten Noorden cd Noordwesten van W o-
ronesj heeft de vijand zijn vergeefsche
ontlastingsaanvalien voortgezet Zij wer
den in harde gevechten, met medewerking
van sterke formaties gevechtsvliegers, af
geslagen De vijand verloor opnieuw 93
tanks
Ten Oosten van W j a s m a en bij R z j e f
zijn in de verder voortdurende zware afweer-
geverhten in totaal 83 vc^r het grootste deel
zware tanks vernield.
Ten Zuidoosten van het Iimenmeer en
aan de Wolchof zijn weer verscheidene vijan
delijke aanvallen, deels in een stiTjd op kor
ten afstand, mislukt.
Voor de gebeurtenissen in de Middelland
sche Zee wordt verwezen naar het extra-be-
r!cht% (Op deze pag. afgedrukt - Red.)
Lichte Duitsche gevechtsvliegtuigen hebben
overdag aan de Zuidkust van Engeland voor
derf oorlog belangrijke installaties met bom
men van zwaar kaliber bestookt Vrijdag
nacht is de stad Ipswich aangevallen
Explosies en uitgebreide branden werden
waargenomen. Alle vliegtuigen keerden van
bun vluchten overdag en des nachts terug
In den tijd van 3 tot 13 Augustus heeft
het Britsche luchtwapen 154 vliegtuigen
verloren, waarvan 82 boven de Middel
landsche Zee en in Noord-Afrlka. In
dienzelfden tijd gingen in den strijd tegen
Groot-Brittannië 43 eigen vliegtuigen
verloren.
In den nacht van 13 op 14 Augustus is het
in het Kanaal tusschen Duitsche patrouille
booten en Engelsche motortorpedobooten tot
een kort gevecht gekomen, in den loop waar
van een vijandelijke booi zoo zwaar bescha
digd werd. dat verwacht kan worden, dat zij
verloren is.
Het opperbevel der Duitsche weermacht
maakte Zondag het volgende bekend:
In het gebied van den Kaukasus bra
ken Duitsche en verbonden troepen het ver
zet van sterke vijandelijk- achterhoeden en
blijven steeds aanvallend optrekken. In de
havens aan de Zwarte Zee en ln de straat
van K e r t s j werd de bestrijding van vij
andelijke ontruimingsbewegingen en Insche
pingspogingen uit dc lucht voortgezet
Sovjetvloot verloor daarbij twee groote trans
portschepen en twee kustvaartuigen. Een an
der groot transportschip en twee bewakings
booten werden zwaar beschadigd.
In den Noordoostelijken hoek van de groote
bocht van den Don braken divisies infanterie
en snelle formaties in nauwe samenwerking
met de luchtmacht door vijandelijke stellin
:en en drongen tot den Don door.
Hongaarsche troepen vernietigden in suc-
esvolle gevechten 16 vijandelijke pantserwa
gens In het' gebied van Woronesj had een
rigen plaatselijke aanval volledig succes Te
genaanvallen van den vijand mislukten. Ten
bosten van Wjasma en bij Rzjef werden
herhaalde aanvallen van den vijand in zware
afweergevechten verijdeld
Op verscheidene plaatsen gingen eigen troe
pen tot tegenaanvallen over. In deze gevech
ten verloor de vijand alleen 1n het gebied var
„Had men in 1937 naar ons geluisterd, dan ivas
Nederland thans geen bezet gebied en Indië
niet verloren gegaan.
Moeilijkheden van thans niet
de schuld der N.S.B.
Op den „Limburgschen Volksdag", die
Zaterdag in dc nabijheid van het kasteel
\mstenrade is gehouden, heeft Mussert, de
'eider der liationaal-socialistische bewe
ging. voor de duizenden bezoekers uit de
provincie Limburg een rede gehouden,
waarin hij o.m. zeide:
„Gii weet evengoed als ik. dat ons volk
moeiliike tiiden doormaakt, het beste be
wijs. dat wij leven in een geweldigen, re
volutionairen tijd. waarin alle waarden
veranderen en nieuwe waarden opkomen.
Er ziin velen, die de bezwaren daarvan on
dervinden en vooral de huismoeders hebben
met ontzaglijk veel moeilijkheden te kam-
oen. Niemand zal deze moeilijkheden wil
len ontkennen, maar het is een laf en on
verstandig argument, dit te willen wijten
aan de N.S.B.
Mussert gaf een "ontkennend antwoord
op de vraag of datgene wat wij nu meema
ken iets met nationaal-socialisme te maken
heeft. Op het oogenblik viert het kapita
lisme nog od zijn minst evenveel hoogtii als
vóór 1940. Is de strijd der N.S.B. dan voor
niets geweest? Om deze vraag te beant
woorden verwees Mussert naar de jaren
'931 en 1937, waarin het programma en de
geestelijke „bronnen" van de N.S.B. ont
staan zijn. waarbij hij betoogde, dat deze
ook nu nog onveranderd geldig ziin. De
leider behandelde vervolgens deze bronnen
:etwat uitvoeriger.
Het godsvertrouwen is de eerste bron van
het nationaal-socialisme. Nog altijd heerscht
het geloof dat het lot der volkeren bepaald
wordt door God. Mussert hekelde de pas
sieve houding van de kerken ten opzichte
van den strijd tegen het communisme, dat
ook in Limburg jarenlang van de kansels
is voorgesteld als de grootste vijand van de
menschheid. Spr. herinnerde aan Finland
en zeide. dat de bolsiewistische pest eens en
voor altijd, dank zij Hitler en Mussolini,
vernietigd wordt en dat iedere Nederlan
der daarvoor dankbaar moet zijn. Het is
een plicht van geheel Europa, daaraan mede
te doen en het is, aldus Mussert. een el
lende voor mij, dat Nederland niet voldoen
de is vertegenwoordigd, ook al verdienen dc
12.000 mannen, die de vlag van de bewe
ging en van ons volk vriiwillig hooghouden,
mzert dank.
De houding der kerken.
Voortgaande antwoordde Mussert op het
verwijt, dal er in de kringen der nationaal-
socialisten personen zouden worden gevon
den. die zich stellen tegen de kerken. In
dien dit zoo is, is het juist de plicht van alle
anderen, met de beweging mee te doen, nm
hun geest daarin vaardig te doen worden.
„Wij hebben nooit gestreden tegen de
kerken, maar de kerk heeft 11 jaar tegen
ons gestreden. Niet wij wilden dien oorlog
tusschen de geestelijken en de bevolking,
maar zij. Als er soms hier en daar spaan
ders vallen, dan hebben zij dat zelf gewild
De goede geestelijken, die er nog ziin. zul
len erkennen, dat kerk en geestelijkheid
hun plichten kunnen vervullen. Wanneer de
kerk meer begeert, zal zij bü ons op ijzer
stuiten, want de wereldlijke macht behoort
aan het nationaal-socialisme en niet aön de
kerken".
De tweede bron behandelende, de liefde
voor volk en vaderland, zeide de leider, dat
zij, die in 1940 gevallen zijn, èn de strijders
van het Oostfront, allen in dienst staan van
ons volk. „Na de Meidagen heeft het volk
ons de schuld gegeven, van den oorlog, van
de bezetting, van het tekort aan voedsel en
zelfs van het feit. dat het van tijd tot tiid
regent. Maar wij hebben onzen plicht ge
daan. Had het volk in 1937 naar ons geluis
terd. dan zouden wij geen bezet gebied
maar bondgenoot van itschland ziin ge
weest, dan zou Indië nog van Nederland ziin
Spr. herinnerde aan het feit. dat Engeland
onze erfvijand is en stelde vast, dat bij de
groote convooi-slagen Nederlanders he» le
ven laten onder Engelschen dwang.
Een vergelijking met den Franschen tijd
gaat mank en wel hieraan, dat er thans een
Hitler is. een Führer van alle Germanen en
geen onderdrukker. Willen wij in de Ger-
maansche samenleving een gelijkberechtigde
staat worden, dan moeten wij ook gelijke
plichten aanvaarden. Mussert schetste nog
maals de toekomstige indeeling in gewesten"
en streken. Het zal afgeloopen ziin met de
overmacht van het eene gewest boven het
andere. Wanneer men bij voorbeeld in Lim
burg een bepaalden bouwstijl wil. dan zal
daarover niet in Den Haag. maar in Maas
tricht beslist worden. Als Groningen voor
het Noorden een universiteit heeft, wordt
het hoog tiid. dat er in het Zuiden, in
Maastricht, ook een komt
Eerbied voor den arbeid.
De derde bron. de eerbied voor den ar
beid, eischt. dat er een arbeidsgemeenschap
komt. die dan ook inderdaad nog gemaakt
moet worden. Drie dingen staan vast: er is
geen nat. soc. regeering. er is oorlog, be
zetting en blokkade en er is een enorme
verarming in alle landen, hetgeen ook niet
anders kan. Wij kunnen echter egn begin
maken door de solidariteit van de werkers
te brengen, doe door het kapitalisme altijd
met opzet is tegengehouden. Het begin van
de solidariteit is er in Landstand en Ar
beidsfront. Het is het begin van den nekslag
voor het kapitalisme, waarvan we nu de
laatste opflikkering beleven, als van een
vuur voor het uitgetrapt wordt. Europa
kan, zoo riep Mussert uit, er niet mee
doorgaan elke twintig jaar een oorlog te
voeren, dan kan het op zijn hoogst een ko
lonie van Azië of Amerika worden.
Welvaart moet worden gebracht aan onze
volksgenooten, geborgenheid in eigen volk.
socialisme van de daad. Moeders van groote
gezinnen moeten elk jaar ook hun rust kun
nen vinden, het moet toch ook mogelijk
zijn, dat de mijnwerker eens iets van zijn
yacantie geniet. Evenals moederschapszorg
is dit het ware socialisme. De jeugd zal
moeten worden opgevoed, niet anti-reli
gieus. maar als de komende Nederlandsche
-taatsburgers.
Wij weten nu, zoo stelde Mussert na deze
uiteenzettingen vast. dat onze striid niet te-
vergeef sch was. Wij kunnen aan de vrou
wen en ouders van onze «gevallen strijders
zeggen; uw mannen en zonen ziin niet te
vergeefs gevallen. De leider besloot met
een opwekking tot den strijd voor de be-
'.veging. die als doelbewuste en krachtige
meerderheid zich wil geven voor het nieuwe
Europa, voor den Germaanschen staten
bond. voor het nationaal-socialisme. (Lang
durig applaus.)
Behalve de leider traden als sprekers op
de heeren Rost van Tonningen, president
van de Nederlandsche Bank en leider van
het Economisch Front, en de leider van het'
Nederlandsche Arbeidsfront Woudenberg
De heer Rost van Tonningen waarschuw
de tegen lieden, die op de een of andere
vijze de economische wet van het oogen
blik saboteeren: produceeren wat men kan
Hij herinnerde er aan dat in het economi
sche leien nog vele oude invloeden aan
vezig ziin en dat het de taak der beweging
stap voor stap daarin binnen te dringen
Er is nood in ons volk, maar met saboteurs
:n de riien wordt minder, slechter en on
doelmatiger geproduceerd. Wanneer e
'hans giizelaars gefusilleerd worden, is dat
de schuld van de stille saboteurs. Als de
frontstrijders ierugkeeren. aldus besloot
•nr., zullen zij den bezem halen door den
\ugiasstal De frontstrijders zullen na den
oorlog krijgen wat hun toekomt! (Luide
'oeiuichingen).
De leider van het N.A.F.. de heer H. J.
Woudenberg, zeide. dat hii ziin tocht door
de bedrijver, maakt, óm de boodschap te
brengen van het N.A.F. van de sociale or
dening en den specialen opbouw.
Het belang van den arbeider moet niet
vorden uitgeleverd aan de „captains of in
dustry" of aan een Tweede Kamer. De
menschen moeten gebracht worden tot het
Arbeidsfront, dat alle werkers omvatten
zal. zonder beperking van politiek, gods
dienst of beroep. De Nederlandsche arbei
der kan geen proletariër ziin. omdat hij de
bezitter is. van de erfgoederen onzer voor
ouders.
Na afloop der bijeenkomst, die met het
zesde Couplet van het volkslied besloten
werd. defileerden dc duizenden deelnemers
langs hun leider. Het einde van den Lim
burgschen volksdag beteekende tevens het
rinde van het bezoek van Mussert aan deze
provincie.
Rzjef weer 71 pantserwagens. Ten Zuidoosten
van het llmenraeer aan de Wolchof wer
den nieuwe aanvallen van den vijand bloedig
afgeslagen De Finsche luchtmacht schoot in
luchtgevechten tien vijandelijke vliegtuigen,
waaronder negen van het type Hurricane,
neer
Bij vluchten naar de bezette gebieden wer
den Zaterdag een Britsche bommenwerper en
drie Jachtvliegtuigen neergeschoten Vier an
dere jachtvliegtuigen werden door lichte Duit
sche zeestrijdkrachten en marineluchtdoelge-
schut neergehaald
Na onbeteekenende storingsvluchten over
dag viel de Britsche luchtmacht Zaterdag
nacht eenige plaatsen van West-Duitschland
aan De bevolking leed verliezen Bovendien
ontstond er schade aan woongebouwen Vier
der aanvallende bommenwerpers werden door
nachtjagers en luchtdoelartillerie neergescho
ten
Aan de Zuidkust van Engeland en ln het
Oosten van het Britsche eiland bestookte de
Duitsche luchtmacht overdag en in den nacht
van 15 op 16 Augustus belangrijk^militaire
inrichtingen mef brisant- en branWommen.
Alle vliegtuigen keerden terug.
De Koeban.
Het opperbevel deelt ten aanzien van de
gevechten In het gebied van den Kaukasus
nog mede:
Aan den benedenloop van de Koeban heb
ben Duitsche en Roemeensche formaties een
nachtelijken Sowtetrussischen aanval afge
slagen en in den foop van den 15en Augustus
den Noordelijken oever van de Koeban van
de uiteengeslagen bolsjewistische troependee-
lesn gezuiverd. Op andere plaatsen aan den
benedenloop van de Koeban gelukte het Duit
schen legerafdeelingen diepe bolsjewistische
stellingen te doorbreken Verscheidene ver
sterkte bruggehoofden en door den vijand be
zette plaatsen werden na harden strijd geno
men
Ondanks hevige stofontwikkeling door de
droge hitte op de wegen rukten Duitsche,
Roemeensche en Slowaaksche troepen verder
op. De bolsjewisten trokken zich terug op de
naar de Zwarte Zee leidende toevoerwegen,
die verstopt zijn. om zich ln de havens aan
de Zwarte Zee in te schepen of toevlucht te
vinden in den Kaukasus
Duitsche gevechtsvliegtuigen en duikbom
menwerpers hebben in verscheidene golven
de haveninstallaties van Toeapse gebombar
deerd en aanvallen gericht op scheepsdoelen
ln de, wateren tusschen Soechoem en Toeap
se De schepen der bolsjewistische koopvaar
dijvloot. die voor de verscheping gebruikt
werden, leden opnieuw gevoelige verliezen.
Turkije weigert asyl aan
Sowjet;yloot
De Turksche rcgecring heeft het En-
gelsch-Amerikaansche voorstel, afspraken
toe te zeggen in zake het onderbrengen
van de Sovjet-Zwarte Zeevloot In een
Turksche haven, van de hand gewezen.
In haar antwoord aan de ambassadeurs van
Engeland en de Ver Staten verklaart de
Turksche regeering. dat zij besloten is. vast
te houden aan het beginsel van strikte neu
traliteit en dat zij niet in staat is. tevoren te
onderhandelen over eenige speciale afspraak
inzake het verleenen van asyl aan oorlogs
schepen van oorlogvoerende mogendheden.
De Turksche regeering verklaart verder, dat
elk oorlogsschip, van een oorlogvoerende mo
gendheid. dat ln een Turksche haven toe
vlucht zoekt, overeenkomstig het volkenrecht
ontwapend en geïnterneerd zal moeten
worden
DE GIJZELAARS
Bs. Het bericht omtrent de terecht
stelling van vijf gijzëlaars. in verband met
3en springstofaanslag te Rotterdam, heeft
ons met diepe droefheid en deernis, doch
ook met uiterst gemengde andere gevoelens
vervuld en wij meenen volkomen in den
geest van zeer vele (zoo niet van het aller
grootste gedeelte) van onze welmeenende
volksgenooten te handelen wanneer wij
daaraan op deze plaats uiting geven.
Diepe treurnis en innig medevoelen heb
ben wij om de volkomen onschuldige
slachtoffers en him verwanten, omdat
■leze gijzelaars het leven hebben moeten
geven voor een zaak die zij hoogstwaar
schijnlijk zouden hebben afgekeurd en
waarmede geen enkel vaderlanascn belang
wordt gediend.
Afkeuring en verachting kunnen wij
slechts koesteren voor hen, die het door hun
onverantwoordelijke handeling, zóóver
hebben gebracht, dat deze strenge maat
regelen noodzakelijk werden en daarna
zooveel gebrek aan moed toonden, dat zij
het op hun geweten konden nemen on
schuldiger! als slachtoffers te laten vallen.
De Duitsche Overheid is het evenals
iedere andere bezettende Overheid aan
haar eigen behoud (en bovendien geheel
in overeenstemming met de geldende oor-
logswetten) verplicht maatregelen te
nemen, waardoor paal en perk wordt ge
steld aan de sabotage. Zij doet dat met de
gestrengheid die nu eenmaal in oorlogstijd
kan worden verwacht, doch ook met men-
scheliik inzicht, dat haar belet verder te
gaan dan in verband met de omstandig
heden geboden is. Wanneer toch de Duit
sche Overheid tegenover sabotagedaden
als deze bomaanslag geen positieve stelling
nemen zou. dan was het hek van den dam
en dan kon zij haar matten wel rollen.
Zelfs de emigranten te Londen, die noch
tans niet benauwd zijn om het publiek op
de alleronverantwoordelijkste wijze op te
hitsen, voelden dat zoo aan. toen zij op
8 Augustus, in verband met de mogelijk
heid van een tweede front, verklaarden:
„het ergste wat zou kunnen gebeuren,
voor de bevolking in het bezette land. is in
opstand te komen voordat de tiid daartoe
rijp is."
Wat Londen zegt moet men altijd met 'n
korreltje zout nemen. Het lijkt ons niet on
waarschijnlijk, dat Londen den tijd reeds
rijp zal achten, wanneer de bevolking nog
kans loopt haar tanden op een steenharde
iroene vrucht stuk te bijten, maar dat zelfs
leze aarts-hitsers zóó redeneeren. bewijst
wel wat het ware karakter is van den
bomaanslag te Rotterdam,
Wanneer de saboteurs van Rotterdam
hun zin gekregen hadden, zouden vele on-
schuldigen gevallen zyn. zonder dat daar
door een oogenblik ook maar het eind
resultaat van den oorlog beïnvloed werd.
Nu ze hun doel niet bereikten, ziin óók
onschuldigen slachtoffer.
Dat is de vloek van een onbekookte
daad. van een handeling welke niet de
goedkeuring hebben kan van ieder die het
wel meent met de belangen van Nederland
en van het Nederlandsche volk.
