Haarlemsche Courant
Churchill
te Moskou
Doorbraak in Noorden van
de Donbocht.
rnietigende Britsche nederlaag in
de Middeilandsche Zee.
Bekendmaking
Gandhi's secretaris
gestorven
Rede van Mussert op den
Limburgschen Volksdag.
6?
'e Jaargang No. 192 x
>P
p. week Ut, p. mund IJJ, P- kwirt**] 5,(1,
p. post 3.73, toss» nummers 8 eent. AdYertentiêD S— 1»
Spelke m.m. meer 20 cent Reclames dubbele prijs.
a| tsnüeabonnementen 1300 m.m. 12 cent p. m.m. Kennemer
>-13 m.m. 1,20. Abonnement 1500 m.m. 5 cent p. o
Grafische Bedrijven Oamlate.
Wnd. Hoofdredacteur! 3. V. BACDEffYNS.
Nieuwsblad voor Noord-Holland
Verschijnt dagelijks oelial*» op Zon- en feestdagen.
Maandag 17 Augustus 1942
Bureau Haarlem: Groote Houtstraat M, Bijkantoor: Soendn»
plein ST. Tel. Directie 13032, Hoofdredactie 15054, Redactie 1M00,
Administratie 10524, 14415. Soendaplel» 12230. Postgiro 134*54.
Directie PB. A. MEES P. W. PEEREBOOM.
Duitschland wint op alle fronten
'<1
r\otaal 15 transportschepen (80.000 brt.) van de 21 tot
>S1
f \en gebracht. Voorts verloren de Engelschen vliegtuig-
<derschip Eagle2 kruisers en 3 torpedojagersTwee vlieg-
fS£ moederschepen zwaar beschadigd.
i>t opperbevel der Duitsche weermacht deelt mede:
offi lucht- en zeeslag op de Middeilandsche Zee heeft door held-
g optreden der verbonden lucht- en' zeestrïjdkrachten geleid tot
vernietigende nederlaag voor den vijand.
olgens de tot dusver ontvangen berichten zijn van de 21 vijan-
toke transportschepen, koopvaarders en tankschepen, die onder
sterke convooibescherming door de Straat van Sicilië trachtten te
'ten,. 15 schepen met ong. 180.000 brt. tot zinken gebracht, waarbij
tankschepen.
in de resteerende koopvaarders hebben eenige, deels zwaar be-
digd, Malta aangeloopen.
n de begeleidende zeestrijdkrachten, die onder het effect van de
.vsche en Italiaansche formaties naar het Westen keerden, zijn het
jtuigmoederschip Eagle, groot 22.600 ton, en twee kruisers, waar-
r de groote kruiser Manchester, groot 9300 ton, en drie torpedo
es tot zinken gebracht.
o vliegtuigmoederschip van het type Illustrious, groot 23.000 ton,
in brand was geraakt, (niet zooals op 13 Augustus gemeld werd
Amerikaansche vliegtuigmoederschip „Wasp") en het viiegtuig-
derschip „Furious", grobt 22.450 ton, zijn zwaar beschadigd in
raltar binnengeloopen. Voorts zijn 3 kruisers en torpedojagers
:,°ar beschadigd.
eigen verliezen zijn gering. De zegevierende strijd vormt een
nrijk blad in de samenwerking der verbonden strijdkrachten te
e er en in de lucht en van de voorbeeldige dapperheid van alle
okken soldaten in vliegtuigen en aan boord der oorlogsschepen.
Dagorder van Mussolini.
Duce heeft den volgenden dagorder aan
rine en de luchtmacht gericht
eieren en onderofficieren en gegradu-
aa d bij de vloot, soldaten der luchtmach'
11, 12 en 13 Augustus hebt gij na een
n slag vijandelijke vlootstrijdkrachten
itigd, die nogmaals getracht hadden
wagen op de Zee van Rome. De vijand,
iwoonlijk zoo schoorvoetend en traag is,
:icn den ernst van zijn catastrophe, ge-
gen de verliezen toe te geven en uw
irende overwinning te erkennn. Aange-
jw bommn en uw torpedo's liggen
chepen op den bodem van de Middel-
ihe Zee. Duitsche kameraden hebben in
erlijkert wedijver met u dag en nacht
w zijde gestreden, den vijand doodelijke
toebrengende.
:3|Scieren, oridérofficieren en gegradueerden
marine, 'soldaten der luchtmacht, in
ort tijdsbestek van twee maanden hebt
schrijnendste vernedering toegebracht
e trotsch van de natie, die eens meeste
er de zeeën was en gij hebt haar
ge en macht verminderd. Het Italiaan
voilé is trotsch op u.
e de Koning. (w.g.) Mussolini.
Italiaansche hoofdkwartier heeft een
ar Hend bericht uitgegeven, waarin de na-
van zes vlieger-officieren en een com-
ant van een Mas (motortorpedoboot)
in genoemd, die zich buitengewoon heb-
nderscheiden in den aanval tegen het
lelijke convooi.
Italiaansche weermachtbericht van
dag luidde
E^jdag is de actie tegen de uiteengedreven
Sen der oorlogsschepen, die een vijande-
:onvooi hadden begeleid en die woort-
id onder controle werden gehouden door
luchtverkenning, welke zonder ophouden
getreden vanaf het begin van den slag.
gezet door onze luchtstrijdkrachten.
motortorpedoboot torpedeerde van
n ten afstand een torpedobootjager. For
ties duikbommenwerpers troffen mrl
nmen van zwaar kaliber een groot
een patrouille torpedovliegtuigen
:ft een zwaren kruiser geraakt; een
lere formatie torpedovliegtuigen raakte
kruiser en plaatste een torpedo op
voorstuk van een linieschip. Onze
orteerende jagers schoten vier Spitfires
bemanningen van vliegtuigen, die
orige dagen verloren waren gegaan, zijn
door reddingswatervliegtuigen
Egypte.
het Egyptische front zijn tijdens con
van vijandelijke verkenningsafdeelin-
duidelijk afgeslagen werd. eenige ge-
enen gemaakt. Luchtafweerbatterijen
de divisie Aricte hebben nog een Britsch
tuig vernield, vier Curtiss-machincs
tert neergeschoten tijdens een gevecht
Duitsche jagers.
egers van de Spjl hebben bommen van
hillend kaliber laten vallen op de ha-
Valletta en op het vliegveld Micabba
'ijandelijk vliegtuig werd neergeschoten
onzer vliegtuigen zijn van deze operatics
den dag niet teruggekeerd.
'het Oosten van de Middeilandsche Zee
vier torpedovliegtuigen van den vijand,
en aanval trachtten te doen op een van
vrachtschepen. snel opgevangen dooi
escortcjagers: twee hunner vielen in
de andere werden op de vlucht gedrèven
t Italiaansche weermachtbericht van
Ojdag luidt
n het Egyptische front geen enkele ge-
tcnis van belang. Aanvalspogingen van
vijand in den nacht van 14 op 15 Aug
r iddellijk achter onze linies werden
opt verijdeld Italiaansche en Duitsche
fs schoten in luchtgevechten vijf Britsche
tuigen neer Twee andere vijandelijke
ellen werden door onze jagers in het
0 raie bekken van de Middeilandsche Zee
Iffgehaald.
luchtstrijdkrachten, van de As opcreer-
tegen de bases van Malta en vielen her-
I
3 Spitfires bij Duinkerken
neergeschoten
Ook luchtactie boven de Schelde
tr gemengde Britsche formatie vliegtuigen
Zaterdag op groote hoogte tot aan de
od van de Schelde. Na zonder uitwerking
Ige bommen te hebben laten vallen werden
machines door Duitsche jagers verdreven
I ihnogtc van Duinkerken werd een Engel-
formatie door het DuWsche afweerge-
werstrooid en verdreven. Drie Spitfire;
brandend neergeschoten.
haalde malen de militaire inrichting aan. Een
vijandelijke vlootformatie ondernam in den
nacht van 13 op 14 Aug. een bombardements
actie op het eiland Rhodos en omstreken.
Snel werd een tegenactie ondernomen door
de batterijen der verdediging en door onze
motftrtorpedobooten. De door het geschut van
den vijand aangerichte schade is onbeteeke-
nend. Onder de burgerbevolking werd een
persoon gekwetst.
ONBEKEND WERK VAN DEBUSSY
GEVONDEN.
De bekende piano-virtuoos Alfred Cortot
maakte melding van een eigenaardige vondst,
die vooral in de wereld der musici groote
aandacht zal .trekken. Hij ontdekte namelijk
het handschrift van een nog niet-gepubüeeerd.
werk van den componist Claude Debussy. De
compositie moet in de jaren tusschen 1890 en
1892 tot stand zijn gekomen. Het is volkomen
onbegrijpelijk, waarom deze schepping nooit
op een programma is verschenen
Aangezien ondanks de uiterst dringende
uitnoodiging van den W'ehrmachtsbefchl-
haber - General der Flicger Christiansen
- de daders van den springstofaanslag in
Rotterdam tc laf zijn geweest om zich aan
te melden, zijn de volgende gijzelaars aan
gepakt én hedenmorgen doodgeschoten:
lo. Ruys, Willem, directeur-generaal. Rot
terdam;
2o. Graaf E. O. G. van Limburg Stirum,
Arnhem;
So. Mr. Baelde, Robert. Rotterdam;
4o. Bennekers, Christoffel, vroeger hoofd
inspecteur van politie, Rotterdam;
5o. Baron Alexander Schimmelpcnnink
van der Oye, Noordgouwe, Zeeland.
Den Haag. 15 Aug. 1942.
De höhere S.S. und Polizciführer
Nord-West,
(get.) RAUTER
S.S. Gruppenfiihrer en Gcneral-
Icutnant d. P.
Mogelijkheid tot bijlegging van
conflict?
Nieuwe betoogingen in
geheel Br. Indië
Reuter meldt uit Bombay, dat Mahader
Desai, de secretaris van Gandhi, in hechtenis
is gestorven.
Het bericht van het plotselinge overlijden
van den door de Engelschen gearresteerden
secretaris, heeft politieke kringen te Berlijn
verrast, omdat Maradev Desai zich tot nu toe
in een zeer goede gezondheid had verheugd.
De nadere omstandigheden, die tot den dood
van een man geleid hebben, die als rechter
hand van Gandhi en wegens zijn bijzondere
kennis van den politieken toestand en poli
tieke achtergronden in Indië. alsmede om
zijn activiteit den Britten een doorn in het
oog was, verdienen derhalve naar de te Ber
lijn hecrschende opvatting te worden opge
helderd, daar de door Reuter gegeven lezing,
volgens welke hartzwakte de doodsoorzaak
zou zijn geweest, zeer weinig overtuigend
klinkt.
Volgens een 'vrijen Indischen zender in Ho-
nan zijn bij de onlusten in Britsch-Indië tot
dusverre 600 menschen om het leven gekomen
en 400 gewond.
Naar de Engelsche nieuwsdienst meldt,
zal de werkcommissie van de Moslem-Liga
te Bombay tot een bijeenkomst worden
bijeengeroepen, alwaar Jinnah, de leider
der Mohammedanen in Indië, hem richt
lijnen zal verschaffen in verband met den
door de arrestatie van Gandhi gewijzigden
toestand.
Naar de Britsche berichtendienst meldt
heeft Saproe verklaard op grond van de' ge
beurtenissen der laatste vijf dagen overlegd
te hebben of het nut zou kunnen hebben, in
dien op dit kritieke oogenblik iemand, dit
tot geen der beide groote politieke richtingen
behoort, aanbiedt als bemiddelaar op te tre
den tusschen deze en de'regeering. Hij vlijt
zich echter niet met de hoop, dat een derge
lijke stap tot goede resultaten zou kunnen
leiden.
Ten aanzien van de gebeurtenissen
Britsch-Indië schrijft de Manchester Guar
dian: „Een verstandige regeering zal de moge
lijkheden van haar politieke- cn militaire
strijdkrachten niet overschatten en streven
naar een werkelijken vrede in Indië. Het is
belachelijk te doen, alsof V/ij nooit meer met
de Congresleiders zouden onderhandelen .In
de eerste plaats moet men de elemen
ten van de Indische bevolking, met.
inbegrip van het Congres en de Mohamme-
daansche Liga, zoeken, die, gemeenschappe
lijke beginselen vertegenwoordigen. In de
tweede plaats moeten zuiver Indisch-binnen-
landsche aangelegenheden in de handen dei-
Indiërs gelegd worden, die dan een uitweg
uit de onderlinge twisten moeten zoeken."
Tenslotte spreekt het blad de meening uit,
dat het onjuist zou zijn, de binnenlandschc
moeilijkheden van Indië alleen aan de Brit
sche regeering of aan «het Congres te wijten,
Britsche maatregelen.
Volgens den Britschen berichtendienst
machtigt een in New-Delhi geriomwbesluit
de officieren, boven den rang van kapitein,
ip geheel. Britsch-Indië bij ,.de bescherming
yan eigendom zoo noodig geweld te gebrui
ken zelfs indien daarbij dooden zouden^ val
len". Eenzelfde machtiging kregen de """offi
cieren van gelijken rang der legers, die met
Groot-Brittannië geallieerd zijn.
yZware straffen zijn door de Britsch-Indi-
sche regeering ingesteld ter onderdrukking
van den vrijheidsstrijd in Indië. In brand
steken van spoorweginstallaties, postgebouwen
enz. zal in de toekomst gestraft worden met
den dood. Geeseling zal worden toegepast
voor het veroorzaken van storing in de spoor
weginstallaties en telegraaf leidingen. Tege
lijkertijd zijn van den zender in Delhi nadere
berichten ontvangen over betoogingen in alle
deelen van Indië. Er zouden daar 1000 per
sonen in verband met de vrijheidsbetoogingen
gearresteerd zijn.
Te Calcutta opende de politie het vuur; te
Benares ontrukte de politie de menigte haar
Congresvlaggen. De menigte weigerde uiteen geland voort te zetten.
Luchtactie in het Westen
Duitsche gevechtsvliegtuigen hebben giste-
;n en in den afgeloopen nacht verkennings
vluchten boven de Engelsche wateren en de
kust ondernomen. Verscheidene plaatsen Ih
de Midlands werden met zware bommen be
stookt. De vliegtuigen keerden behouden
terug.
Gisterochtend trachtten Britsche vliegtuigen
boven Duitsch gebied te komen. Een daarvan
werd tot een noodlanding gedwongen.
Duitsche vliegtuigen hebben gisteren ook
wederom luchtbases op Malta gebombardeerd.
Boven het Egyptische front ontsponnen zich
hardnekkige luchtgevechten; volgens de tot
dusverre ontvangen berichten schoten Duit
sche jagers 14 Engelsche jachtvliegtuigen
neer. zonder zelf verliezen te lijden.
De bezetting der Kei- cn
Aroe-eilanden
Omtrent de op 30 Juli ondernomen landing
van Japansche marinestrijdkrachten op de
Kei- en Aroe-eilanden en Tenimber in de
Alfoeren^ee zijn thans nadere bijzonderheden
bekend geworden, volgens welke de Neder-
landsche militaire autoriteiten na het
verlies van de voornaamste Nederlandsche
eilanden vrij kleine eenheden, die naar Aus
tralië waren uitgeweken, naar deze eilanden
hebben gezonden, waar zij belangrijke punten
bezetten. Op alle drie de eilanden bevonden
zich radiostations, die verbinding met Austra
lië mogelijk maakten. Marinevliegtuigen
steunden de Japansche landingsoperaties, die
bijna zonder wrijving ten uitvoer werden ge
legd. Allereerst werd de Kei-eilandengroep
bezet. Denzelfden dag landden de Japanners
in Dobbo op Aroe, waar zij eveneens een
radiostation bezetten en gevangenen maakten.
Op Tenimber kwam het na de bezetting
van het eiland tot een eigenaardig incident.
Twee kleine koopvaarders onder Australische
vlag voeren zonder erg de haven Saumlakki
binnen en trachtep troepenversterkingen
aan land te zetten. De onderneming mislukte
echter volkomen. Op de schepen bevonden
zich ongeveer 1000 Indonesiërs, die in Mel
bourne en Port Darwln waren opgeleid.
Ook Harriman en
Steinhardt aanwezig
Naar hel D.N.B. verneemt, bevindt
Churchill zich sinds 13 Augustus te Mos
kou. In zjjn gevolg bevindt zich behalve
enkele Engelsche militairen, de vertegen
woordiger van Roosevelt, Harriman. Ook
is de Amerikaansche ambassadeur te An
kara. Stcinhardt, te Moskou aangekomen.
Churchill heeft de luchtroute Cairo-Tehe-
ran gekozen en alles gedaan om de reis ge
heim te houden. Dat is begrijpelijk, daar
slechts de grootste bezorgdheid en radeloos
heid over de verdere ontwikkeling van den
oorlog hem konden bewegen tot een reis naar
Moskou.
Vo'gcns inlichtingen uit diplomatieke krin
gen tc Bern, onlangs gepubliceerd in he'
Zwcedsche Aftonbladet zijn de volgende aan
leidingen tot Churchill's reis genoemd:
1. Churchill gevoelde dringend behoefte,
veroorzaakt door de ernstige situatie van de
Sovjet-Unie als gevolg van den onophoude-
lijken Duitschen opmarsch, om door zijn per
soonlijke aanwezigheid den Russischen wil tot
tegenstand met alle middelen in stand te
houden
2 Churchill achtte het noodig Stalin per
soonlijk zijn opvatting over de situatie en de
aangelegenheid van het tweede front uiteen
te zetten.
3 Churchill wilde zich op grond van eigen
waarneming op de hoogte stellen van de sta
biliteit van het Sovjet-bewind en reeds thans
naar krachten die in staat en bereid
zouden zijn, indien het tegen de verwachting
in tot een crisis voor het bewind zou komen,
den oorlog van Rusland aan de zijde van En
en hurkte neer; toen het gebruik
maken van de politieknuppels geen resultaat
had, werd ook hier vuur gegeven. Reuter
meldt niets over de verliezen bij de Indiërs.
Uit Naghpoer meldt de Engelsche nieuws
dienst, dat verschillende stations der spoor
wegen in brand gestoken of beschadigd zijn
en dat van het postkantoor en de Coöpera
tieve Bank nog slechts de muren overeind
staan. Voorts zijn pogingen gedaan, de tele
graaf- en telefoonlijnen te verbreken en hin
dernissen op de rails te leggen. In de straten
der stad zouden barricades worden opgericht
De Londensche pers houdt uitvoerige be
schouwingen over de recente conferentie en
meent, dat het vraagstuk der leveranties aan
de Sovjet-Unie weer op den voorgrond heeft
gestaan. Een nieuw program voor deze leve
ranties zou zijn opgesteld. Volgens de Sunday
Times wordt van Sovjetzijde vooral ook nau
wer contact tusschen den Britschen, den
Amerikaanschen en den Russichen generalen
staf verlangd. Men mag aannemen, dat offen
sieve plannen der Geallieerden in den Stillen
Oceaan, de Middeilandsche Zee en aan het
Sovjetfront zijn opgesteld.
Bij Woronesj 93 en bij Rzjef 83 vijandelijke tanks vernield.
Nieuwe vorderingen in den Kankasus. De stad Georgijewsk
ingenomen.
Britsche luchtwapen verloor
in 10 dagen 154 toestellen.
Het opperbevel der Duitsche weermacht
maakte Zaterdag bekend:
In het gebied van den Kaukasus schrijdt
de aanval der Duitsche en verbonden troepen
harde berggevechten onophoudelijk voort.
Ten Noorden van het> gebergte is de stad
Georgijewsk aan de spoorlijn Rostof—
Bakoe ingenomen. Daarbij zijn 20 stukken ge
schut buitgemaakt. Het luchtwapen heeft met
sterke formaties duikbommenwerpers en
jachtkruisers bijgedragen tot het murw ma-
ken van deu vijandelijken tegenstand.
Gntruimingsbewegingen en Scheepsverkeer
aan de Zwarte Zee zijn verder bestreden. Een
torpedobootjager en vier kustvaartuigen wer
den tot zinken gebracht, een tweede torpe
dobootjager is zwaar beschadigd.
Ten Noorden en Noordwesten van W o-
r o n e s j heeft de vijand zijn vergeefsche
ontlastingsaanvahen voortgezet. Zij wer
den in harde gevechten, met medewerking
van sterke formaties gevechtsvliegers, af
geslagen De vijand verloor opnieuw 93
tanks.
Ten Oosten van Wjasma en bij Rzjef
zijn in de verder voortdurende zware afweer-
gevechten in totaal 83 voor het grootste deel
zware tanks vernield.
Ten Zuidoosten van het Ilmenmeer en
aan de Wolchof zijn weer verscheidene vijan
delijke aanvallen, deels in een strijd op kor
ten afstand, mislukt.
Voor de gebeurtenissen in de Middeiland
sche Zee wordt verwezen naar het extra-be
richt. (Op deze pag. afgedrukt. - Red.).
Lichte Duitsche gevechtsvliegtuigen hebben
overdag aan de Zuidkust van Engeland voor
den oorlog belangrijke installaties met bom
men van zwaar kaliber bestookt. Vrijdag
nacht is de stad Ipswich aangevallen.
Explosies en uitgebreide branden werden
waargenomen. Alle vliegtuigen keerden van
hun vluchten overdag en des nachts terug.
In den tijd van 3 tot 13 Augustus heeft
het Britsche luchtwapen 154 vliegtuigen
verloren, waarvan 82 boven de Middei
landsche Zee en In Noord-Afrika. In
dienzelfden tijd gingen in den strijd tegen
Groot-Brittannië 43 eigen vliegtuigen
verloren.
In den nacht van 13 op 14 Augustus Is het
in het Kanaal tusschen Duitsche patrouille
booten en Engelsche motortorpedobootcn tot
een kort gevecht gekomen, in den loop waar
van een vijandelijke boot zoo zwaar bescha
digd werd, dat verwacht kan worden, dat zij
•erloren is.
Het opperbevel der Duitsche weel-macht
maakte Zondag het volgende bekend:
In het gebied van den Kaukasus bra
ken Duitsche en verbonden troepen het ver
zet van sterke vijandelijke achterhoeden en
blijven steeds aanvallend optrekken. In de
havens aan de Zwarte Zee en in de straat
an Kertsj werd de bestrijding van vij
andelijke ontruimingsbewegingen en insche
pingspogingen uit de lucht voortgezet De
Sovjetvloot verloor daarbij twee groote trans
portschepen en twee kustvaartuigen. Een an
der groot transportschip en twee bewakings
booten werden zwaar beschadigd.
In den Noordoostelpken hoek van de groote
bocht van den Don braken divisies infanterie
en snelle formaties in nauwe samenwerking
met de luchtmacht door vijandelijke stellin
gen en drongen tot den Don door.
Hongaarsche troepen vernietigden in suc
cesvolle gevechten 16 vijandelijke pantserwa
gens. In het gebied van Woronesj had een
eigen plaatselijke aanval volledig succes. Te
genaanvallen van den vijand mislukten. Ten
Oosten van Wjasma en bij Rzjef werden
herhaalde aanvallen van den vijand in
afweergevechten verijdeld
Op verscheidene plaatsen gingen eigen troe
pen tot tegenaanvallen over. In deze gevech
ten verloor de vijand alleen ln het gebied van
..Had men in 1937 naar ons geluisterd, dan was
Nederland thans geen bezet gebied en Indië
niet verloren gegaan.
Moeilijkheden van thans niet
de schuld der N.S.B.
Op den ..Limburgschen Volksdag", die
Zaterdag- in de nabijheid van het kasteel
\mstenrade is gehouden, heeft Mussert, de
leider der nationaal-socialistische bewe
ging. voor dc duizenden bezoekers uit de
provincie Limburg een rede gehouden,
aarin hü o.m. zeide:
..Gir weet evengoed als ik. dat ons volk
moeilijke tijden doormaakt, het beste be
wijs. dat wij leven in een geweldigen, re-
olutionairen tijd. waarin alle waarden
eranderen cn nieuwe waarden opkomen.
Fr ziin velen, die de bezwaren daarvan on
dervinden en vooral de huismoeders hebben
met ontzaglijk veel moeilijkheden te kam-
nen. Niemand zal deze moeilijkheden 'wil
len ontkennen, maar het is een laf en on
verstandig argument, dit tc willen wijten
aan de N.S.B.
Mussert gaf een ontkennend antwoord
op de vraag of datgene wat wij nu meema
ken iets met nationaal-socialisme te maken
heeft. Op het oogenblik viert het kapita
lisme nog op zijn minst evenveel hoogtij als
vóór 1940. Is de strijd der N.S.B. dan voor
niets geweest? Om deze vraag te beant-
voorden verwees Mussert naar de jaren
931 en 1937. waarin het programma en de
'eestelijke „bronnen" van de N.S.B. ont
daan zijn. waarbij hij betoogde, dat deze
mk nu nog onveranderd geldig zijn. De
leidér behandelde vervolgens deze bronnen
'etwat uitvoeriger.
Het godsvertrouwen is de eerste bron an
het nationaal-socialisme. Nog altijd heerscht
het geloof dat het lot der volkeren bepaald
wordt door God. Mussert hekelde de pas
sieve houding van de kerken ten opzichte
van den strijd tegen het communisme, dat
ook in Limburg jarenlang van de kansels
is voorgesteld als de grootste vijand van de
menschheid. Spr. herinnerde aan Finland
en zeide, dat de bolsjewistische pest eens cw
voor altijd, dank zij Hitler en Mussolini,
vernietigd wordt en dat iedere Nederlan
der daarvoor dankbaar moet ziin Het is
een plicht van geheel Europa, daaraan mede
te doen en het is, aldus "Mussert. een el
lende voor mij. dat Nederland niet voldoen
de is vertegenwoordigd, ook al verdienen de
12.000 mannen, die de vlag van de bewe
ging en van ons volk vrijwillig hooghouden,
onzen dank.
De houding der kerken.
Voortgaande antwoordde Mussert op het
verwijt, dat er in de kringen der nationaal-
socialisterr personen zouden worden gevon
den, die zich stellen tegen de kerken. In
dien dit zoo is. is het juist de plicht van alle
anderen, met. de beweging mee te doen. om
hun geest daarin vaardig te doen worden.
„Wij hebben nooit gestreden tegen de
kerken, maar de kerk heeft 11 jaar tegen
ons gestreden. Niet wij wilden dien oorlog
tusschen de geestelijken en de bevolking,
maar zij. Als er soms hier en daar spaan
ders vallen, dan hebben zij dat zelf gewild.
De goede geestelijken, die er nog ziin. zul
len erkennen, dat kerk en geestelijkheid
hun plichten kunnen vervullen. Wanneer de
kerk meer begeert, zal zij bij ons op ijzer
stuiten, want de wereldlijke macht behoort
aan het nationaal-socialisme en niet aan de
kerken".
De tweede bron behandelende, de liefde
voor volk en vaderland, zeide de leider, dat
zij, die in 1940 gevallen zijn, èn de strijders
van het Oostfront, allen in dienst staan van
ons volk. „Na de Meidagen heeft het volk
ons de schuld gegeven, van den oorlog, van
de bezetting, van het tekort aan voedsel en
zelfs van het feit. dat het van tijd tot tijd
regent. Maar wij hebben onzen plicht ge
daan. Had het volk in 1937 naar ons geluis
terd, dan zouden wij geen bezet gebied,
maar bondgenoot van Duitschland zijn ge
weest. dan zou Indië nog van Nederland ziin.
Spr. herinnerde aan het feit. dat Engeland
onze erfvijand is en stelde vast. dat bij de
groote convooi-slagen Nederlanders het le
ven laten onder Engelschen dwang.
Een vergelijking met den Franschen tijd
gaat mank en wel hieraan, dat er thans een
Hitler is. een Flihrer van alle Germanen en
geen onderdrukker. Willen wij in de Ger-
maansche samenleving een gelijkberechtigde
staat worden, dan moeten wij ook gelijke
plichten aanvaarden. Mussert schetste nog
maals de toekomstige indeeling in gewesten
en streken. Het zal afgeloopen ziin met de
overmacht van het eenc gewest boven het
andere. Wanneer men bij voorbeeld in Lim
burg een bepaalden bouwstijl wil. dan zal
daarover niet in Den Haag, maar :n Maas
tricht beslist worden. Als Groningen voor
het Noorden een universiteit heeft, wordt
het hoog tijd. dat er in het Zuiden, in
Maastricht, ook een komt.
Eerbied voor den arbeid.
De derde bron. de eerbied voor den ar
beid. eischt, dat er een arbeidsgemeenschap
komt. die dan ook inderdaad nog gemaakt
moet worden. Drie dingen staan vast: er is
geen nat. soc. regeering. er is oorlog, be
zetting en blokkade en er is een enorme
verarming in alle landen, hetgeen ook niet
anders kan. Wij kunnen echter een begin
maken door de solidariteit van de werkers
te brengen, doe door het kapitalisme altijd
met opzet is tegengehouden. Het begin van
de solidariteit is er in Landstand en Ar
beidsfront. Het is het begin van den nekslag
voor het kapitalisme, waarvan we nu de
laatste opflikkering beleven, als van een
vuur voor het uitgetrapt wordt. Europa
kan, zoo riep Mussert uit, er niet mee
doorgaan elke twintig jaar een oorlog te
voeren, dan kan het op zijn hoogst een ko
lonie van Azië of Amerika worden.
Welvaart moet worden gebracht aan onze
volksgenooten. geborgenheid in eigen volk,
socialisme van de daad. Moeders van groote
gezinnen moeten elk jaar ook him rust kun
nen vinden, het moet toch ook mogelijk
zijn. dat de mijnwerker eens ieft van zijn
•TRcantie geniet. Evenals mocderschapszorg
is dit het ware socialisme. De jeugd zal
moeten worden opgevoed, niet anti-reli
gieus. maar als de komende Nederlandsche
staatsburgers.
Wij weten nu. zoo stelde Mussert na deze
uiteenzettingen vast. dat onze strijd niet te-
vergeefsch was. Wij kunnen aan de vrou
wen en ouders van onze gevallen striiders
zeggen: uw mannen en zonen ziin niet te
vergeefs gevallen. De leider besloot met
een opwekking tot den strijd voor de be
weging. die als doelbewuste en krachtige
meerderheid zich wil geven voor het nieuwe
Europa, voor den Germaanschen staten
bond. voor het nationaal-socialisme. (Lang
durig applaus.)
Behalve de leider traden als sprekers op
de heeren Rost van Tonningen, president
van de Nederlandsche Bank en leider van
het Economisch Front, en de leider van het
Nederlandsche Arbeidsfront Woudenberg.
De heer Rost van Tonningen waarschuw
de tegen Heden, die op de een of andere
wijze de economische wet van het oogen
blik «aboteeren: produceeren wat men kan
Hij herinnerde er aan." dat in het economi
sche lei en nog vele oude invloeden aan
wezig zijn en dat het de taak der beweging
:s, stap voor staD daarin binnen te dringen
Er is nood in ons volk. maar met saboteurs
:n de rlien wordt minder, slechter en on
doelmatiger geproduceerd Wanneer er
'.hans gijzelaars gefusilleerd worden, is dat
de schuld van de stille saboteurs. Als de
frontstrijders terugkeereh. aldus besloot
"Dr.. zullen zij den bezem halen door den
Augiasstal. De frontstrijders zullen na den
mrlog krijgen wat hun toekomt! (Luide
'oeiuichingen).
De leider van het N.A.F.. de heer H. J.
Woudenberg, zeide. dat hij ziin tocht door
de bedrijver, maakt om de boodschap te
brengen van het N.A.F. van de sociale or-
lening en den specialen opbouw.
Het belang van den arbeider moet niet
worden uitgeleverd aan de „captains of in
dustry" of aan een Tweede Kamer. De
menschen moeten gebracht worden tot het
Arbeidsfront, cat alle werkers omvatten
zal. zonder beperking van politiek, gods
dienst of beroep. De Nederlandsche arbei
der kan geen proletariër zijn, omdat hij de
bezitter is van de erfgoederen onzer voor
ouders.
Na afloop der bijeenkomst, die met het
zesde couplet van het volkslied besloten
werd. defileerden de duizenden deelnemers
langs hun leider. Het einde van den Lim
burgschen volksdag beteekende tevens het
einde van het bezoek van Mussert aan deze
provincie. i
Rzjef weer 71 pantserwagens. Ten Zuidoosten
van het Ilmenmeer aan de Wolchof wer
den nieuwe aanvallen van den vijand bloedig
afgeslagen. De Finschc luchtmacht schoot in
luchtgevechten tien vijandelijke vliegtuigen,
waaronder negen van het type Hurricane,
neer.
Bij vluchten naar de bezette gebieden wer
den Zaterdag een Britsche bommenwerper en
drie jachtvliegtuigen neergeschoten. Vier an
dere jachtvliegtuigen werden door lichte Duit
sche zeestrijdkrachten en marineluchtdoelge-
schut neergehaald.
Na onbeteekenende storingsvluchten over
dag viel de Britsche luchtmacht Zaterdag
nacht eenige plaatsen van' West-Duitschland
aan. De bevolking leed verliezen. Bovendien
ontstond er schade aan woongebouwen. Vier
der aanvallende bommenwerpers werden door
nachtjagers en luchtdoelartillerie neergescho
ten.
Aan de Zuidkust van Engeland en in het
Oosten van het Britsche eiland bestookte de
Duitsche luchtmacht overdag en ln den nacht
van 15 op 16 Augustus belangrijke militaire
inrichtingen met brisant- en brandbommen.
Alle vliegtuigen keerden terug.
De Koeban.
Het opperbevel deelt ten aanzien van de
gevechten in het gebied van den Kaukasus
nog mede:
Aan den benedenloop van de Koeban heb
ben Duitsche en Roemeensche formaties een
nachtclijken Sowjetrussischen aanval afge
slagen en in den loop van den 45en Augustus
den Noordelijken oever van de Koeban van
de uiteengeslagen bolsjewistische troependee-
lesn gezuiverd. Op andere plaatsen aan den
benedenloop van de Koeban gelukte het Duit
schen legerafdeelingen diepe bolsjewistische
stellingen te doorbreken. Verscheidene ver
sterkte bruggehoofden en door den vijand be- 0
zette plaatsen werden na harden strijd geno
men.
Ondanks hevige stofontwikkeling door de
droge hitte op de wegen rukten Duitsche,
Roemeensche en Slowaaksche troepen verder
op. De bolsjewisten trokken zich terug op de
naar de Zwarte Zee leidende toevoerwegen,
die verstopt zijn, om zich in de havens aan
de Zwarte Zee in te schepen of toevlucht te
vinden in den Kaukasus
Duitsche gevechtsvliegtuigen cn duikbom
menwerpers hebben in verscheidene golven
de haveninstallaties van Toeapse gebombar
deerd en aanvallen gericht op scheepsdoelen
in de wateren tusschen Soechoem en Toeap-
se. De schepen der bolsjewistische koopvaar
dijvloot, die voor de verscheping gebruikt
werden, leden opnieuw gevoelige verliezen.
Turkije weigert asyl aan
Sowjet-vloot
De Turksche rcgccring heeft het En-
eclsch-Amerikaansche voorstel, afspraken
toe te zeggen in zake het onderbrengen
van dc Sovjet-Zwarte Zeevlbot in een
Turksche haven, van dc hand gewezen.
In haar antwoord aan de ambassadeurs van
Engeland en de Ver. Staten verklaart de
Turksche regeering, dat zij beslotenis, vast
te houden aan het beginsel van strikte neu
traliteit en dat zij niet in staat is, tevoren te
onderhandelen over eenige speciale afspraak
inzake het verleenen van asyl aan oorlogs
schepen van oorlogvoerende mogendheden.
De Turksche regeering verklaart verder, dat
elk oorlogsschip, van een oorlogvoerende mo
gendheid, dat in een Turksche haven toe
vlucht zoekt, overeenkomstig het volkenrecht
ontwapend en geïnterneerd zal moeten
worden.
DE GIJZELAARS
Bs. Het bericht omtrent de terecht
stelling van vijf gijzelaars, in verband met
den sprin«stofaanslag te Rotterdam, heeft
ons met diepe droefheid en deernis, doch
ook met uiterst gemengde andere gevoelens
vervuld en wij meenen volkomen in .den
geest van zeer vele (zoo niet van het aller
grootste gedeelte) van onze welmeenende
volksgenooten te handelen, wanneer wij
daaraan op deze plaats uiting geven.
Diepe treurnis en innig medevoelen heb
ben wij om de volkomen onschuldige
slachtoffers en hun verwanten, omdat
deze gijzelaars het leven hebben moeten
geven voor een zaak die zij hoogstwaar
schijnlijk zouden hebben afgekeurd en
waarmede geen enkel vaderlanasch beléng
wordt gediend.
Afkeuring en verachting kunnen wij
slechts koesteren voor hen, die het door hun
onverantwoordelijke handeling. zóóver
hebben gebracht, dat deze strenge maat
regelen noodzakelijk werden en daarna
zooveel gebrek aan moed toonden, dat zij
het op hun geweten konden 1 nemen on-
schuldigen als slachtoffers te laten vallen.
De Duitsche Overheid is net evenals
iedere andere bezettende Overheid aan
haar eigen behoud (en bovendien geheel
in overeenstemming met de geldende oor-
logswetten) verplicht maatregelen te
nemen, waardoor paal en perk wordt ge
steld aan de sabotage. Zij doet dat met de
gestrengheid die nu eenmaal in oorlogstijd
kan worden verwacht, doch ook met meh-
schelijk inzicht, dat haar belet verder te
:aan dan in verband met de omstandig-
ieden geboden is. Wanneer toch de Duit
sche Overheid tegenover sabotagedaden
als deze bomaanslag geen positieve stelling
nemen zou, dan was het hek van den dam
en dan kon zij haar matten wel rollen.
Zelfs de emigranten te Londen, die noch
tans niet benauwd zijn om het publiek op
de alleronverantwoordelijkste wijze op te
hitsen, voelden dat zoo aan, toen zij op
8 Augustus, ln verband met de mogelijk
heid van een tweede front, verklaarden:
..het ergste wat zou kunnen gebeuren,
voor de bevolking in het bezette land, is in
opstand te komen voordat de tijd daartoe
Uip is."
Wat Londen zegt moet men "altijd met 'n
korreltje zout nemen. Het lijkt ons niet on
waarschijnlijk. dat Londen den tijd reeds
rijp zal achten, wanneer de bevolking nog
kans loopt haar tanden op een steenharde
groene vrucht stuk te bijten, maar dat zelfs
deze aarts-hitsers zóó redeneeren, bewijst
wel wat het ware karakter is van den
bomaanslag te Rotterdam.
Wanneer de saboteurs van Rotterdam
hun zin gekregen hadden, zouden vele on-
schuldigen gevallen zijn, zonder dat daar
door één oogenblik ook maar het eind
resultaat van den oorlog beïnvloed werd.
Nu ze hun doel niet bereikten, ziin óók
onschuldigen slachtoffer.
Dat is de vloek van een onbekookte
daad. van een handeling welke niet de
goedkeuring hebben kan van ieder die het
wel meent met de belangen van Nederland
en van het Nederlandsche volk.