Haarlemsche Courant
Churchill
te Moskou
Doorbraak in Noorden van
de Donbocht.
Vernietigende Britsche nederlaag in
de Middellandsche Zee.
Bekendmaking
Gandhi's secretaris
gestorven
Rede van Mussert op den
Limburgschen Volksdag.
287c Jaargang No. 192 x x
Aidm«ment P- week 0,2», p. maand 1,1s, p. kwartaal f 3,41,
tnsco p. post 3,73, losse nummers cent. Advertentiën 3—15
m-m. J,— elke m.m. meer 20 cent. Reclames dubbele prU».
Advertentieabonnementen 1500 m.m. 12 cent p. m.m. Kennemer
Idide 3—15 m.m. 1,20. Abonnement 1300 m.m. I cent p; m.m
17ttr-> Grafische Bedrijven Damlate.
Wnd. Boofdredacteort 3. V. BAUDEWTNS.
Nieuwsblad cuor Noord-Holland
Verschijnt dagelijks oehalve op Zon- en feestdagen.
Maandag 17 Augustus 1942
Bureaux Haarlem: Groote Houtstraat 03, Bijkantoor: soenda*
plein 37. Tel. Directie 13002. Hoofdredactie 15054, Redactie 10000,
Administratie 10724. 14015. SoendapleK 12230. Postgiro 134)»».
Directie PH. A. MEES P. W. PEEREBOOM.
Duitschland wint op alle fronten
In totaal 15 transportschepen (80.000 brt.) van de 21 tot
tinken gebracht. Voorts verloren de Engelschen vliegtuig-
moederschip Eagle2 kruisers en 3 torpedojagers. Twee vlieg-
tuigmocdcrschepen zwaar bcsChadigd.
Het opperbevel der Duitsche weermacht deelt mede:
De lucht- en zeeslag op de Middellandsche Zee heeft door held
haftig optreden der verbonden lucht- en zeestrijdkrachten geleid tot
een vernietigende nederlaag voor den vijand.
Volgens de tot dusver ontvangen berichten zijn van de 21 vijan
delijke transportschepen, koopvaarders en tankschepen, die onder
zeer sterke convooibescherming door de Straat van Sicilië trachtten te
breken, 15 schepen met ong. 180.000 brt. tot zinken gebracht, waarbij
alle tankschepen.
Van de resteerende koopvaarders hebben eenige, deels zwaar be-
ichadigd, Malta aangeloopen.
Van de begeleidende zeestrijdkrachten, die onder het effect van de
Duitsche en Italiaansche formaties naar het Westen keerden, zijn het
vliegtuigmoederschip Eagle, groot 22.600 ton, en twee kruisers, waar
onder de groote kruiser Manchester, groot 9300 ton, en drie torpedo
jagers tot zinken gebracht.
Een vliegtuigmoederschip van het type Illustrious, groot 23.000 ton,
dat in brand was geraakt, (niet zooals op 13 Augustus gemeld werd
het Amerikaansche vliegtuigmoederschip „Wasp") en het vliegtuig-
moederschip „Furious", groot 22.450 ton, zijn zwaar beschadigd in
Gibraltar binnengeloopen. Voorts zijn 3 kruisers en torpedojagers
zwaar beschadigd.
De eigen verliezen zijn gering. De zegevierende strijd vormt een
roemrijk blad in de samenwerking der verbonden strijdkrachten te
water en in de lucht en van de voorbeeldige dapperheid van alle
betrokken soldaten in vliegtuigen en aan boord der oorlogsschepen.
Dagorder van Mussolini.
De Duce heeft den volgenden dagorder aan
de marine en de luchtmacht gericht
Officieren en onderofficieren en gegradu
eerden bij de vloot, soldaten der luchtmacht.
Op 11, 12 en 13 Augustus hebt gij na een
harden slag vijandelijke vlootstrijdkrachten
vernietigd, die nogmaals getracht hadden
rich te wagen op de Zee van Rome. De vijand,
die gewoonlijk zoo schoorvoetend en traag is,
is, gezien den ernst van zijn catastrophe, ge
dwongen de verliezen toe te geven en uw
ichitterende overwinning te erkennn. Aange
tast door uw bommn en uw torpedo's liggen
zijn schepen op den bodem van de Middel
landsche Zee. Duitsche kameraden hebben in
broederlijken wedijver met u dag en nacht
aan uw zijde gestreden, den vijand doodelijke
ilagen toebrengende.
Officieren, onderofficieren en gegradueerden
bij de marine, soldaten der luchtmacht, in
een kort tijdsbestek van twee maanden hebt
de schrijnendste vernedering toegebracht
de trotschwan de natie, die eens mèeste-
;e over de zeeën was en gij hebt haaT
prestige en macht verminderd. Het Italiaan-
iche volk is trotsch op u.
Leve de Koning. (w.g.) Mussolini.
Het Italiaansche hoofdkwartier heeft een
uitvullend bericht uitgegeven, waarin de na
men van zes vlieger-officieren en een com
mandant van een Mas (motortorpedoboot)
worden genoemd, die zich buitengewoon heb
ben onderscheiden in den aahval tegen het
vijandelijke convooi.
Het Italiaansche weermachtbericht van
laterdag luidde
Vrijdag is de actie tegen de uiteengedreven
Hoepen der oorlogsschepen, die een vijande
lijk convooi hadden begeleid en die voort
durend onder controle werden gehouden door
onze luchtverkenning, welke zonder ophouden
Is opgetreden vanaf het begin van den slag
voortgezet door onze luchtstrijdkrachten.
Etn motortorpedoboot torpedeerde van
korten afstand een torpedobootjager. For
maties duikbommenwerpers troffen met
bommen van zwaar kaliber een groot
schip; een patrouille torpedovliegtuigcn
heeft een zwaren kruiser geraakt; een
andere formatie torpedovliegtuigen raakte
een kruiser en plaatste een torpedo op
het voorstuk van een linieschip. Onze
escorteercnde jagers schoten vier Spitfires
neer.
Eenige bemanningen van vliegtuigen, dip
de vorige dagen verloren waren gegaan. ?ijr
tered door reddingswatervliegtuigen
Egypte.
Aan het Egyptische front zijn tijdens een
aanval van vijandelijke verkenningsafdcelin-
len. die duidelijk afgeslagen werd, eenige ge
vangenen gemaakt. Luchtafwecrbatterijen
van de divisie Ariete hebben nog een Britsch
vliegtuig vernield; vier Curtiss-machines
werden neergeschoten tijdens een gevecht
Bet Duitsche jagers
Vliegers van de Spil hebben bommen van
verschillend kaliber laten vallen op de ha
ven La Valletta en op het vliegveld Micabba
ven vijandelijk vliegtuig werd neergeschoten
te onzer vliegtuigen zijn van deze operaties
van den dag niet teruggekeerd.
In het Oosten van de Middellandsche Zee
Ijn vier torpcdovliegtuigen van cfen vijand,
'ie een aanval trachtten te doen op een van
«nie vrachtschepen. snel opgevangen dooi
wie cscortcjagers: twee hunner vielen in
we, de andere werden op de vlucht gedreven
Het Italiaansche weermachtbericht van
Zondag luidt
Aan het Egyptische front geen enkele ge
beurtenis van belang. Aanvalspogingen van
'en vijand in den nacht van 14 op 15 Aug
onmiddellijk achtcrs onze linies werden
Prompt verijdeld Italiaansche cn Duitsche
J*?ers schoten in luchtgevechten vijf Britsche
vliegtuigen neer. Twee andere vijandelijke
bestollen werden door onze jagers in het
ttntrale bekken van de Middellandsche Zee
'ttrgehaald.
De luchtstrijdkrachten van de As opereer-
ien tegen de bases van Malta en vielen her-
3 Spitfires bij Duinkerken
neergeschoten
Ook luchtactie boven de Schelde
Een gemengde Britsche formatie vliegtuigen
vloog Zaterdag op groote hoogte tot aan de
Bond van de Schelde Na zonder uitwerking
'enige bommen te hebben laten vallen werden
'e machines door Duitsche jagers verdreven,
lor hoogte van Duinkerken werd een F.ngel-
khc formatie door het DuRsche afweerge-
ithnt verstrooid cn verdreven. Drie Spitfires
lerdea brandend neergeschoten.
haalde malen de militaire inrichting aan. Een
vijandelijke vlootformatie ondernam in den
nacht van 13 op 14 Aug. een bombardements
actie op het eiland Rhodos en omstreken.
Snel werd een tegenactie ondernomen door
de batterijen der verdediging en door onze
motortorpedobooten. De door het geschut van
den vijand aangerichte sijjiadc is onbeteeke-
nend. Onder de burgerbevolking werd een
persoon gekwetst.
De bekende piano-virtuoos Alfred Cortot
maakte melding van een eigenaardige vondst,
die vooral in de wereld der musici groote
aandacht zal trekken. Hij ontdekte namelijk
het handschrift van een nog niet gepubliceerd
werk van den componist Claude Debüssy. De
compositie moet in de jaren tusschen 1890 en
1892 tot stand zijn gekomen. Het is volkomen
onbegrijpelijk, waarom deze schepping nooit
op een programma is verschenen
Aangezien ondanks de uiterst dringende
uitnoodiging van den Wehrmachtsbefehl-
haber - General der Fliegcr Christiansen
- de daders van den springstofaanslag in
Rotterdam te laf zün geweest om zich aan
te melden, zijn de volgende gijzelaars aan
gepakt cn hedenmorgen doodgeschoten:
lo. Ruys, Willem, directeur-generaal, Rot
terdam:
2o. Graaf E. O. G. van Limburg Stirum.
Arnhem;
3o. Mr. Baelde, Robert. Rotterdam;
4o. Bennekers, Christoffel, vroeger hoofd
inspecteur van politic. Rotterdam:
5o. Baron Alexander Schimmclpcnnink
van der Oye. Noordgouwe, Zeeland.
Den Haag, 15 Aug. 1942.
De höhere S.S. und Polizeiführcr
Nord-West,
(get.) RALTER
S.S. Gruppenführcr en General-
leutnant d. P.
Mogelijkheid tot bijlegging van
conflict?
Nieuwe betoogingen in
geheel Br. Indië
Reuter meldt uit Bombay. dat Mahadcv
Desai, de secretaris van Gandhi, in hechtenis
is gestorven.
Het bericht van het plotselinge overlijden
van den door de Engelschen gearresteerden
secretaris, heeft politieke kringen te Berlijn
verrast, omdat Maradev Desai zich tot na toe
in een zeer goede gezondheid had verheugd.
De nadere omstandigheden, die tot den dood
van een man geleid hebben, die als rechter
hand van Gandhi en wegens zijn bijzondere
kennis van den politieken toestand en poli
tieke achtergronden in Indië, alsmede om
zijn activiteit den Britten een doorn in het
oog was, verdienen derhalve naar de te Ber
lijn heerschende opvatting te worden opge
helderd, daar de door Reuter gegeven lezing,
volgens welke hartzwakte de doodsoorzaak
zou zijn geweest, zeer weinig overtuigend
klinkt.
Volgens een ^rijen Indischcn zender in Ho-
nan zijn bij de onlusten in Britsch-Indië tot
dusverre 600 menschen om het leven gekomen
en 400 gewond.
Naar de Engelsche nieuwsdienst meldt,
zal de werkcommissie van de Moslem-Liga
te Bombay tot een bijeenkomst worden
bijeengeroepen, alwaar Jinnah, de leider
der Mohammedanen in Indië. hem richt
lijnen zal verschaffen in verband met den
door de arrestatie van Gandhi gewijzigden
toestand.
Naar de. Britsche berichtendienst meldt
heeft Saproe verklaard op grond van de ge
beurtenissen der laatste vijf dagen overlegd
te hebben of het nut zou kunnen hebben, in
dien op dit kritieke oogenblik iemand, die
tot geen der beide groote politieke richtingen
.behoort, aanbiedt als bemiddelaar op te tre
den tusschen deze en de regeering. Hij vlijt
zich echter niet met de hoop, dat een dergc-'
lijke stap tot goede resultaten zou kunnen
leiden.
Ten aanzien van de gebeurtenissen in
Britsch-Indië schrijft de Manchester Guar
dian: ,,Een verstandige regeering zal de moge-'
lijkheden van haar politieke- en militaire
strijdkrachten niet overschatten cn streven
r een werkelijken vrede in Indië. Het is
belachelijk te doen, alsof wij nooit meer met
de Congresleiders zouden onderhandelen .In
de eerste plaats moet men» de elemen
ten van de Indische bevolking, met
inbegrip van het Congres cn de Mohamme-
daansche Liga, zoeken, die, gemeenschappe
lijke beginselen vertegenwoordigen. In de
tweede plaats moeten zuiver Indisch-binnen-
landsche aangelegenheden in dc handen der
Indiërs gelegd worden, die dan een uitweg
uit de onderlinge twisten moeten zoeken."
Tenslotte spreekt het blad de meening uit,
dat het onjuist zou zijn, de binnenlandsche
moeilijkheden van Indië alleen aan de Brit
sche regeering of aan het Congres te wijten.
Britsche maatregelen.
Volgens den Britschen berichtendienst
machtigt een in New-Delhi genomen besluit
de officieren, boven den rang van kapitein,
tn geheel Britseh-Indië bij „de bescherming
van eigendom zoo noodig geweld te gebrui
ken zelfs indien daarbij dooden zouden val-
ien" Eenzelfde machtiging kregen de offi
cieren van gelijken rang der legers, die met
Groot-Brittannië geallieerd zijn'.
Zware straffen zijn door de Britsch-Indi-
sche regeering ingesteld ter onderdrukking
van den vrijheidsstrijd in Indië. In brand
steken van spoorweginstallaties, postgebouwen
enz. zal in de toekomst gestraft worden met
den dood. Geeseling zal worden toegepast
voor het veroorzakeYi van storing in de spoor
weginstallaties en telegraafleidingen. Tege
lijkertijd zijn van den zender in Delhi nadere
berichten ontvangen over betoogingen in alle
deelen van Indië. Er zouden daar 1000 per
sonen in verband met de vrijheidsbetoogingen
gearresteerd zijn.
Te Calcutta opende de politie het vuur' te
Benares ontrukte de politie de menigte haar
Congresvlaggen. De menigte weigerde uiteen
te gaan en hurkte neer; toen het gebruik
maken van de politieknuppels geen resultaat
had, werd ook hier vuur gegeven. Reuter
meldt niets over de verliezen bij de Indiërs.
Uit Naghpoer meldt dc Engelsche nieuws
dienst. dat verschillende stations der'spoor
wegen in brand gestoken of beschadigd zijn
cn dat van het postkantoor en de Coöpera
tieve Bank nog slechts de muren overeind
staan. Voorts zijn pogingen gedaan, de tele
graaf- en telefoonlijnen te verbreken en hin
dernissen op de rails te leggen. In de straten
der stad zouden barricades worden opgericht
Luchtactie in het Westen
Duitsche gevechtsvliegtuigen hebben giste
ren cn in den afgeloopen nacht verkennings
vluchten boven de Engelsche wateren en dc
kust ondernomen- Verscheidene plaatsen in
de Midlands veerden met zware bommen be
stookt. De vliegtuigen keerden behouden
terug.
Gisterochtend trachtten Britsche vliegtuigen
boven Duitsch gebied te komen. Ecn-daarvan
werd tot een noodlanding gedwongen.
Duitsche vliegtuigen hebben gisteren ook
wederom luchtbases op Malta gebombardeerd-
Boven het Egyptische front ontsponnen zich
hardnekkige luchtgevechten; volgens de tot
dusverre ontvangen berichten schoten Duit
sche jagers 14 Engelsche jachtvliegtuigen
neer. zonder zelf verliezen te lijden.
De bezetting: der Kei- cn
Aroe-eilanden
Omtrent de op 30 Juli ondernomen landing
van Japansche marinestrijdkrachten op de
Kei- en Aroe-eilanden en Tenimber in de
Alfoerenzee zijn thans nadere bijzonderheden
bekend geworden, volgens welke de Neder-
1 a n d s c h e militaire autoriteiten na het
verlies van de voornaamste Nederlandsche
eilanden vrij kleine eenheden, die naar Aus
tralië waren uitgeweken, naar deze eilanden
hebben gezonden,* waar zij belangrijke punten
bezetten. Op alle drie de eilanden bevonden
zich radiostations, die verbinding met Austra
lië mogelijk maakten. Marinevliegtuigen
steunden de Japansche landingsoperaties, die
bijna zonder wrijving ten uitvoer werden ge
legd. Allereerst werd de Kei-eilandengroep
bezet. Denzelfden dag landden de Japanners
in Dobbo op Aroe. waar zij eveneens een
radiostation bezetten en gevangenen maakten.
Op Tenimber kwam het na de bezetting
van het eiland tot een eigenaardig incident.
Twee kleine koopvaarders onder Australische
vlag voeren zonder erg de haven Saumlakki
binnen en trachten troepenversterkingen
aan land te zetten. De onderneming mislukte
echter volkomen. Op de schepen bevonden
zich ongeveer 1000 Indonesiërs, die in Mel
bourne en Port Darwin waren opgeleid.
Ook Harriman en
Steinhardt aanwezig
Naar het D.N.B. verneemt, bevindt-
Cburchil! zich sinds 13 Augustus te Mos
kou. In zgn £fcvolg bevindt zich behalve
enkele Engelsche militairen, de vertegen
woordiger van Roosevelt, Harriman. Ook
is de Amerikaansche ambassadeur te An
kara. Stcinbardt, te Moskou aangekomen.
Churchill heeft de luchtroute Cairo-Tehe-
ran gekozen en alles gedaan om de reis ge
heim te houden. Dat is begrijpelijk, daar
slechts de grootste bezorgdheid en radeloos
heid over de verdere ontwikkeling van den
■log hem konden bewegen tot een reis naar
Moskou.
Vo'gcns inlichtingen uit diplomatieke krin
gen tc Bern, onlangs gepubliceerd tri het
7weedsche Aftonbladet zijn de volgende aan
leidingen tot Churchill's reis genoemd:
1. Churchill gedoelde dringend behoefte,
veroorzaakt door de ernstige situatie van de
Sovjet-Unie als gevolg van den onophoude-
Ujken Duitschen opmarsch, om door zijn per
soonlijke aanwezigheid den Russischen wil tot
tegenstand met alle middelen in stand te
houden
.2 Churchill achtte het noodig Stalin per
soonlijk zijn opvatting over de situatie en de
aangelegenheid van het tweede front uiteen
te zetten.
3 Churchill wilde zich op grond van eigen
waarneming op de hoogte stellen van de sta
biliteit van het Sovjet-bewind en reeds thans
omzien naar krachten die in staat en bereid
zouden zijn. indien het tegen de verwachting
in tf>t een crisis voor het bewind zou komen,
den oorlog van Rusland aan de zijde van En
geland voort te zetten.
De Londensche pers houdt uitvoerige be
schouwingen over de recente conferentie en
meent, dat het vraagstuk der leveranties aan
de Sovjet-Unie weer op den voorgrond heeft
gestaan. Een nieuw program voor deze leve
ranties zou zijn opgesteld. Volgens de Sunday
Times wordt van Sovjetzijde vooral ook nau
wer contact tusschen den Britschen, den
Amerikaansehen en den Russichen generalen
staf verlangd Men mag aannemen, dat offen
sieve plannen der Geallieerden in den Stillen
Oceaan, de Middellandsche Zee en aan het
Sovjetfront zijn opgesteld.
Bij Woronesj 93 en bij Rzjef 83 vijandelijke tanks vernield
Nieuwe vorderingen in den Kaukasus. Dc stad Gcorgijewsk
ingenomen.
•- IRzjef weer 71 pantserwagens. Ton Zuidooster»
RrifvrVlf» Ilichtwanen verloor van het 11 m e n m e e r aan de Wolchof wer-
ontscne lUtniwapcil vcliUür den nieuwc aanvallen van den vijand bloedig
1 f» J _j 1 CA 4. afgeslagen. De Finsche luchtmacht schoot in
in 1U dagen JLÖ4 toestellen, luchtgevechten tien vijandelijke vliegtuigen.
waaronder negen van het type Hurricane,
Het opperbevel der Duitsche weermacht
maakte Zaterdag bekend:
In het gebied van den Kaukasus schrijdt
dè aanval der Duitsche en verbonden troepen
in harde berggevechten onophoudelijk voort.
Ten Noorden van het gebergte is de stad
Georgijewsk aan de spoorlijn Rostof
Bakoe ingenomen. Daarbij zijn 20 stukken ge
schut buitgemaakt. Het luchtwapen heeft met
sterke formaties duikbommenwerpers en
jachtkruisers bijgedragen tot het murw ma
len van Ueu vijandelijken tegenstand.
Gntruimingsbewegingen en scheepsverkeer
aan de Zwarte Zee zijn verder bestreden. Een
torpedobootjager en vier kustvaartuigen wer
den tot zinken gebracht, een tweede torpe-
dobootjagér is zwaar beschadigd.
Ten Noorden en Noordwesten van W o-
r o n e s j heeft de vijand zijn vergecfsche
ontlastingsaanvalien voortgezet. Zij wer
den in harde gevechten, met medewerking
van sterke formaties gevechtsvliegers, af
geslagen De vijand verloor opnieuw 93
tanks.
Ten Oosten van Wjasma en bij Rzjef
zijn in de verder voortdurende zware afweer-
gevechten m totaal 83 voor het grootste deel
zware tanks vernield.
Ten Zuidoosten van het Ilmenmeer
a^n de Wolchof zijn weer verscheidene vijan
delijke aanvallen, deels in een strijd op kor
ten afstand, mislukt.
Voor de gebeurtenissen in de Middelland
sche Zee wordt verwezen naar het extra-be
richt. (Op deze pag. afgedrukt. - Red.)
Lichte Duitsche gevechtsvliegtuigen hebben
overdag aan de Zuidkust van Engeland voor
den oorlog belangrijke installaties.met bom
men van zwaar kaliber bestookt. Vrijdag
nacht is de stad Ipswich aangevallen.
Explosies en uitgebreide branden werden
waargenomen. Alle vliegtuigen keerden van
hun vluchten overdag en des nachts terug.
In den tijd van 3 tot 13 Augustus heeft
het Britsche luchtwapen 154 vliegtuigen
verloren, waarvan 82 boven de Middel
landsche Zee en in Noord-Afrika. In
dienzelfden tijd gingen in den strijd tegen
Groot-Brittannië 43 eigen vliegtuigen
verloren.
In den nacht van 13 op 14 Augustus is het
in het Kanaal tusschen Duitsche patrouille
booten en Engelsche motortorpedobooten tot
een kort gevecht gekomen, in den loop waar
van. een vijandelijke boot zoo zwaar bescha
digd werd, dat verwacht kan worden, dat zij
verloren is.
Het opperbevel der Duitsche weermacht
maakte Zondag het volgende bekend:
In het gebied van den Kaukasus bra
ken Duitsche en verbonden troepen het ver
zet van sterke vijandelijke achterhoeden en
blijven steeds aanvallend optrekken. In de
havens aan de Zwarte Zee en in de straat
van K e r t s j werd de bestrijdyig van vij
andelijke ontruimingsbewegingen en insche
pingspogingen uit de lucht voortgezet Dc
Sovjetvloot verloor daarbij twee groote trans
portschepen en twee kustvaartuigen. Een an
der groot transportschip en twee bewakings
booten werden zwaar beschadigd.
In den Noordoostelijken hoek van de groote
bocht van den Don braken divisies infanterie
en snelle formaties in nauwe samenwerking
met de luchtmacht door vijandelijke stellin
gen en drongen tot den Don door.
Hongaarsche troepen vernietigden in suc
cesvolle gevechten 16 vijandelijke pantserwa
gens. In het gebied van Woronesj had een
eigen plaatselijke aanval volledig succes. Te
genaanvallen van den vijand mislukten. Ten
Oosten van Wjasma en bij Rzjef werden
herhaalde aanvallen van den vijand in zware
afweergevechten verijdeld
Op verscheidene plaatsen gingen eigen troe
pen tot tegenaanvallen over. In deze gevech
ten verloor de vijand alleen In het gebied van
„Had men in 1937 naar ons geluisterd, dan was
Nederland thans geen bezet gebied en Indië
niet verloren gegaan.
Moeilijkheden van thans niet
de schuld der N.S.B.
Op den „Limburgschen Volksdag", die
Zaterdag in de nabijheid van het kasteel
\mstcnrade is gehouden, heeft Mussert, de
leider der nationaal-socialistisehe bewe
ging. voor de duizenden bezoekers uit de
provincie Limburg een rede gehouden,
aarin hij o.m. zeide:
„Gii weet evengoed als ik. dat ons volk
moeilijke tijden doormaakt, het beste be-
l iis. dat wjj leven in een geweldigen, re-
olutionairen tijd. waarin alle waarden
eranderen en nieuwe waarden opkomen.
Er zijn velen, die de bezwaren daarvan on
dervinden en vooral de huismoeders hebben
met ontzaglijk veel moeilijkheden te kam-
nen. Niemand zal deze moeilijkheden wil
len ontkennen, maar het is een laf en on-
erstandlg argument, dit te willen wijten
an de N.S.B.
Mussert gaf een ontkennend antwoord
op de vraag of datgene wat wij nu meema
ken iets met nationaal-socialisme te maken
heeft. Op het oogenblik viert het kapita
lisme nog od zijn minst evenveel hoogtij als
vóór 1940. Is de strijd der N.S.B. dan voor
niets geweest? Om deze vraag te beant-
voorden verwees Mussert naar de jaren
'931 en 1937. waarin het programma-en de
feestelijke ..bronnen" van dc N.S.B. ont
staan zijn, waarbij hij betoogde, dat deze
iok nu nog onveranderd geldig zijn. De
'ei 3 er behandelde vervolgens deze bronnen
'etwat uitvoeriger.
Het godsvertrouwen is de eerste bron van
het nationaal-socialisme. Nog altijd heerscht
het geloof dat het lot der volkeren bepaald
wordt door God. Mussert hekelde de pas
sieve houding van de kerken ten opzichte
va» den strijd tegen hét communisme, dat
ook in Limburg jarenlang van de kansels
is voorgesteld als de grootste vijand van de
menschheid. Spr. herinnerde aan Finland
en zeide. dat de bolsjewistische pest eens en
voor altijd, dank zij Hitler en Mussolini,
vernietigd wordt en dat iedere Nederlan
der daarvoor dankbaar moet zijn. Het is
een plicht van geheel Europa, daaraan mede
te doen en het is, aldus Mussert. een el
lende voor mij. dat Nederland niet voldoen
de is vertegenwoordigd, ook al verdienen de
12.000 mannen, die de vlag van de bewe
ging en van ons volk vrijwillig hooghouden,
onzen dank.
De houding der kerken.
Voortgaande antwoordde Mussert op het
verwijt, dat er in de kringen der nationaal-
socialisten personen zouden worden gevon
den, die zich stellen tegen de kerken. In
dien dit zoo is. is het juist de plicht van alle
anderen, met de beweging mee te doen. om
hun geest daarin vaardig te doen worden
..Wij hebben nooit gestreden tegen de
kerken, maar dc kerk heeft 11 jaar tegen
óns gestreden. Niet wij wilden dien oorlog
tusschen de geestelijken en de bevolking,
maar zij. Als er soms hier en daar spaan
jers vallen, dan hebben zij dat zelf gewild.
De goede geestelijken, die er nog ziin. zul
len erkennen, dat kerk en geestelijkheid
hun plichten kunpen vervullen. Wanneer de
kerk meer begeert, zal zij bij ons op ijzer
stuiten, want de wereldlijke macht behoort
aan het nationaal-socialisme en niet aan de
kerken".
De tweede bron behandelende, de liefde
voor volk en vaderland, zeide dc leider, dat
zy, die in 1940 gevallen ziin, èn de strijders
van het Oostfront, allen in dienst staan van
ons volk. „Na de Meidagen heeft het volk
ons de schuld gegeven, van den oorlog, van
de bezetting, van het tekort aan voedsel en
zelfs van het feit. dat het van tijd tot tijd
regent. Maar wij hebben onzen plicht ge
daan. Had het volk in 1937 naar ons geluis
terd. dan zouden wij geen bezet gebied,
maar bondgenoot van Duitschland zijn ge
weest, dan zou Indië nog van Nederland zijn.
Spr. herinnerde aan het feit. dat Engeland
onze erfvijand is en stelde vast. dat bij de
groote convooi-slagen Nederlanders het le
ven laten onder Engelschen dwang.
Een vergelijking met den Franschen tijd
gaat mank en wel hieraan, dat er thans een
Hitler is. een Führer van alle Germanen en
geen onderdrukker. Willen wij in de Ger-
maansche samenleving een gelijkberechtigde
staat worden, dan moeten wij ook gelijke
plichten aanvaarden. Mussert schetste nog
maals de toekomstige indeeling in gewesten
en streken. Het zal afgeloopen ziin met de
lovermacht van het eene gewest boven het
andere Wanneer men bij voorbeeld in Lim
burg een bepaalden bouwstijl wil. dan zal
daarover niet in Den Haag. maar in Maas
tricht beslist worden Als Groningen voor
het Noorden een universiteit heeft, wordt
het hoog tijd. dat er in het Zuiden, in
Maastricht, ook een komt.
Eerbied voor den arbeid.
De derde bron. de eerbied voor den ar
beid. eischt. dat er een arbeidsgemeenschap
komt. die dan ook inderdaad nog gemaakt
moet worden. Drie dingen staan vast: er is
geen nat. soc. regeering. er is oorlog, be
zetting en blokkade en er is een enorme
verarming in alle landen, hetgeen ook niet
anders kan. Wij kunnen echter een begin
maken door de solidariteit van de werkers
te brengen, doe door het kapitalisme altijd
met opzet is tegengehouden. Het begin van
de solidariteit is er in Landstand en Ar
beidsfront. Het is het begin van den nekslag
voor het kapitalisme, waarvan we nu de
laatste opflikkering beleven, als van een
vuur voor het uitgetrapt wordt. Europa
kan. zoo riep Mussert uit. er niet mee
doorgaan elke twintig jaar een oorlog te
voeren, dan kan het op zijn hoogst een ko
lonie van Azië of Amerika worden.
Welvaart moet worden gebracht aan onze
volksgenooten, geborgenheid in eigen volk.
socialisme van de daad Moeders van groote
gezinnen moeten elk jaar ook hun rust kun
nen vinden, het moet toch ook mogelijk
ziin. dat dc mijnwerker eens iets van zijn
vacantie geniet. Evenals moedcrschapszorg
is dit het ware socialisme. De jeugd zal
moeten worden opgevoed, niet anti-reli
gieus, maar als de komende Nederlandsche
staatsburgers.
Wij weten nu, zoo stelde Mussert na deze
uiteenzettingen vast. dat onze strijd niet te-
vergeefsch was. Wij kunnen aan de vrou
wen en ouders van onze gevallen strijders
zeggen: uw mannen en zonen ziin niet te
vergeefs gevallen. De leider besloot met
een opwekking tot den strijd voor de be-
■veging. die als doelbewuste en krachtige
meerderheid zich wil geven voor het nieuwe
Europa, voor den Germaansctaen staten
bond, voor het nationaal-socialisme. (Lang
durig applaus.)
Behalve ce leider traden als sprekers op
de heeren Rost van Tonningen, president
van de Nederlandsche Bank en leider van
het Economisch Front, en de leider van het
Nederlandsche Arbeidsfront Woudenberg.
De heer Rost van Tonningen waarschuw
de tegen lieden, die op de een of andere
wijze de economische wet van het oogen
blik saboteeren: produceeren wat men kan.
Hij herinnerde er aan. dat in het economi
sche leven nog vele oude invloeden aan-
vezig zijn en dat het de taak der beweging
^s. stap voor stap daarin binnen te dringen
Er is nood in'ons volk. tjiaar met saboteurs
:n de rijen wordt minder, slechter en on-
doelmatigef geproduceerd. Wanneer er
'hans gijzelaars gefusilleerd worden, is dat
de schuld van de stille saboteurs. Als de
frontstrijders terugkeeren. aldus besloot
-Dr.. zullen zij den bezem halen door den
Augiasstal. De frontstrijders zullen na den
oorlog krijgen wat hun toekomt! (Luide
'oeiuichingen).
De leider van het N.A.F.. de heer H. J.
Woudenberg, zeide. dat hij ziin tocht door
de bedrijver, maakt, om de boodschap te
breilgen van het N.A.F. van de sociale or
dening en den specialen opbouw.
Het belang van den arbeider moet niet
•vorden uitgeleverd aan de „captains of in
dustry" of aan een Tweede Kamer. De
menschen moeten gebracht worden tot het
Arbeidsfront. cat alle werkers omvatten
zal. zonder beperking van politiek, gods
dienst of beroep. De Nederlandsche arbeir
der kan geen proletariër zijn. omdat hij de
bezitter is van de erfgoederen onzer voor
ouders.
Na afloop der bijeenkomst, die met het
zesde couplet van het volkslied besloten
werd, defileerden de duizenden deelnemers
langs hun leider. Het einde van den Lim
burgschen volksdag beteekende tevens het
einde van het bezoek van Mussert aan deze
provincie.
Bij vluchten naar de bezette gebieden wer
den Zaterdag een Britsche bommenwerper cn
drie jachtvliegtuigen neergeschoten. Vier an
dere jachtvliegtuigen werden door lichte Duit
sche zeestrijdkrachten en marineluchtdoelgc-
schut neergehaald.
Na onbeteekenende storlngsvluchten over
dag viel de Britsche luchtmacht Zaterdag
nacht eenige plaatsen van West-Duitschland
aan. Dc bevolking leed verliezen. Bovendien
ontstond er schade aan woongebouwen. Vier
der aanvallende bommenwerpers werden door
nachtjagers en luchtdoelartillerie neergescho
ten.
Aan de Zuidkust van Engeland en in het
Oosten van het Britsche eiland bestookte de
Duitsche luchtmacht overdag en in den rlacht
van 15 op 16 Augustus belangrijke militaire
inrichtingen met brisant- en brandbommen.
Alle vliegtuigen keerden terug.
De Kocban.
Het opperbevel deelt ten aanzien van de
gevechten in het gebied van den Kaukasus
nog mede:
Aan den benedenloop van de Koeban heb
ben Duitsche en Roemeensche formaties een
nachtelijken Sowjetrussischen aanval afge
slagen en in den loop van den 15en Augustus
den Noordelijken oever van de Koeban van
de uiteengeslagen bolsjewistische troependce-
lesn gezuiverd. Op andere plaatsen aan den
benedenloop van de Koeban gelukte het Duit
schen legerafdeelingcn diepe bolsjewistische
stellingen te doorbreken Verscheidene ver
sterkte bruggehoofden en door den vijand be
zette plaatsen werden na harden strijd geno
men.
Ondanks hevige stofontwikkeling door de
droge hitte op de wegen rukten Duitsche,
Roemeensche en Slowaaksche troepen verder
op. De bolsjewisten trokken zich terug op de
naar de Zwarte Zee leidende toevoerwegen,
die verstopt zijn, om zich in de havens aan
de Zwarte Zee in te schepen of toevlucht te
vinden in den Kaukasus
Duitsche gevechtsvliegtuigen cn duikbom
menwerpers hebben in verscheidene golven
de haveninstallaties va» Toeapse gebombar
deerd cn aanvallen gericht op scheepsdoclcn
in de wateren tusschen Soechocm en Toeap
se. De schepen der bolsjewistische koopvaar
dijvloot. die voor de verscheping gebruikt
werden, leden opnieuw gevoelige verliezen.
Turkije weigert asyl aan
Sowjet-vloot
De Turksche regecring heeft het En-
gelsch-Amerikaansche voorstel, afspraken
toe te zeggen in zake het onderbrengen
van de Sovjet-Zwarte Zeevloot in een
Turksche haven, van de hand gewezen.
In haar antwoord aan dc ambassadeurs van
Engeland en dc Ver. Staten verklaart de
Turksche regeering. dat zij besloten is, vast
te-houden aan het beginsel van strikte neu
traliteit en dat zij niet in staat is, tevoren te
onderhandelen over eenige speciale afspraak
inzake het verleenen van asyl aan oorlogs
schepen van oorlogvoerende mogendheden.
De Turksche regeering verklaart verder, dat
elk oorlogsschip, van een oorlogvoerende mo
gendheid, dat in een Turksche haven toe
vlucht zoekt, overeenkomstig het volkenrecht
ontwapend en geïnterneerd zal moeten
worden.
DE GIJZELAARS
Bs. Het bericht omtrent de terecht
stelling van vijf gijzelaars, in verband met
den springstofaanslag te Rotterdam, heeft
ons met diepe droefheid en deernis, doch
ook met uiterst gemengde andere gevoelens
vervuld en wij meenen volkomen in den
geest van zeer vele (zoo niet van het aller
grootste gedeelte) van onze welmeenende
volksgenooten te handelen, wanneer wij
daaraan op deze plaats uiting geven.
Diepe treurnis en innig medevoelen heb
ben wij om de volkomen onschuldige
slachtoffers en hun verwanten, omdat
deze gijzelaars het leven hebben moeten
geven voor een zaak die zij hoogstwaar
schijnlijk zouden hebben afgekeurd en
waarmede geen enkel vaderlandsch belang
wordt gediend.
Afkeuring en verachting kunnen wij
slechts koesteren voor hen, die het door hun
onverantwoordelijke handeling. zóóver
hebben gebracht, dat deze strenge maat
regelen noodzakelijk werden en daarna
zooveel gebrek aan moed toonden, dat zij
het op hun geweten konden nemen on
schuldiger) als slachtoffers te laten vallen.
De Duitsche Overheid is het evenals
iedere andere bezettende Overheid aan
haar eigen behoud (en bovendien geheel
m overeenstemming met de geldende oor-
logswetten) verplicht maatregelen te
nemen, waardoor paal en perk wordt ge
steld aan de sabotage. Zij doet dat met de
gestrengheid die nu eenmaal in oorlogstijd
kan worden verwacht, doch ook met men-
schelijk inzicht, dat haar belet verder te
gaan dan in verband met de omstandig
heden geboden is. Wanneer toch de Duit-
sche'Overheid tegenover sabotagedaden
als deze bomaanslag geen positieve stelling
nemen zou, dan was het hek van den dam
en dan kon zij haar matten wel rollen.
Zelfs de emigranten te Londen, die noch
tans niet benauwd zijn om het publiek op
de alleronverantwoordelijkste wijze* op te
hitsen, voelden dat zoo aan, toen zii op
8 Augustus, ln verband met de mogelijk
heid van een tweede front, verklaarden:
„het ergste wat zou kunnen gebeuren,
voor de bevolking in het bezette land, is in
opstand te komen voordat de tijd daartoe
rijp' is."
Wat Londen zegt moet men altijd met 'n
korreltje zout nemen. Het lijkt ons niet on
waarschijnlijk, dat Londen den tijd reeds
rijp zal achten, wanneer de bevolking nog
kans loopt haar tanden op een steenharde
groene vrucht stuk te bijten, maar dat zelfs
deze aarts-hitsers zóó redeneeren, bewijst
wel wat het ware karakter :s van den
bomaanslag to Rotterdam.
Wanneer de saboteurs van Rotterdam
hun zin gekregen hadden, zouden vele on-
schuldigen gevallen zijn, zonder dat daar
door één oogenblik ook maar het eind
resultaat van den oorlog beïnvloed werd.
Nu ze hun doel niet bereikten, zijn óók
onschuldigen slachtoffer.
Dat is de vloek van een onbekookte
daad. van een handeling welke niet de
goedkeuring hebben kan van ieder die het
wel meent met de belangen van Nederland
en van het Nederlandsche volk.
