Haarlemsche Courant
NA DRIE JAAR OORLOG
^Terreinwinsten bij Stalingrad.
Beperkte dienstregeling voor de tram.
(287e Jaargang No. 211 x
I K.J
istrÈSenncmeni p. week 0,26, p. maand 1,15, p. kwartaal 3,42,
Slwanco p. post 3,73, losse nummers 8 cent. Advertent! Bn 2—13
p.m. 3,— elke m.m. meer 20 cent. Reclames dubbele prUs.
idvertentJeabonnementen 1500 m.m. 12 cent p. m.m. Kennemer
Upfdre
I tie S—15 m.m. 1,20. Abonnement 1500 m.m. 8 cent p. m.m.
rev«tf.t Grafische BedrUven Damlate.
Nieuwsblad voor Noord-Holland
Dinsdag 8 September 1942
Bnreanx Haarlem: Gruote Uouuiraat »J, BUkanioor: Soenda*
plein 37. Tel. Directie 13082. Hoofdredactie 15054. Redactie 10404,
Administratie 10724. 14*25. Soendapleln 12230 Postgiro 134955.
Directie PH. A. MEES - P. W PEEREBOOM.
Wnd. Hoofdredacteuri J. V. BAÜDEWYNS.
Verschijnt dagelijks behalve op Zon-
i>i; 108 vijandelijke pantserwagens vernield. Overdag en
J 9s nachts luchtaanvallen op de stad. Ten Zuiden van
A Ladogameer verloren bolsjewisten 1200 man aan
J dooden.
ev BRITSCHE AANVAL IN
EGYPTE AFGESLAGEN.
rmj
7. j
Duitsche luchtaanvallen aan
6-f Arabische Golf.
3Chj
nriHet opperbevel der Duitsche weermacht
''lelt mede
Zooals in een extrabericht is medegedeeld,
de land- en zeevesting Noworossii
laatste oorlogshaven van belang, die nog
'ergebleven was voor de bolsjewistische
'tieJwarte Zeevloot, gevallen. Würtembergsche,
idensche, Frankische en Hessischc divisies
•bben, met medewerking van formaties
jooioemeensche cavallerie. in dagenlang duren-
torjo. zware vestinggevechten onder de moei-
tchjjkste terreinomstandigheden dit trotsche
rapensucces bevochten. De buit is nog niet
overzien.
In den slag om Stalingrad hebben
fuitsche en Roemeensche troepen in zware
jOjevechten opnieuw terrein gewonnen.
stJjand hernieuwde met gebruikmaking
t jierke infanterie- en gepantserde formaties
>nkfln hevige ontlastingsa an vallen uit Noordc
wijke richting op de Duitsche grendelstelling,
sjellle aanvallen werden bloedig afgeslagen
jPfllW vijandelijke pantserwagens vernield. Pant-
grwagens en gemotoriseerde infanterie-
rn «visies, gesteund door afdeelingen vliegtuigen
c:« luchtdoelgeschut hebben hierin een be-
sstalssend aandeel. De luchtmacht deed overdag
IN.*» des nachts aanvallen op de stad. Bovendien
mokerden in den loop van den nacht vliegvelden
en Oosten van de Wolga gebombardeerd.
A_N|
Ten Noordwesten van M e,d y n zijn her-
ïalde vijandelijke aanvallen, deels in tegen-
inval, afgeslagen. Bij nachtelijke bomaan-
illen werden vliegveldinstallaties ten Noord-
'esten van Moskouende vijandelijke aan-
>er effectief getroffen.
Ten Zuiden van het Ilmenmeer mis-
ikten plaatselijke Sowjetaanvallen. Ten
luiden van het Ladogameer werden
>p 'éneens verscheidene vijandelijke aanvallen
bet zware verliezen voor den vijand afge-
•Eljagcn, Bij een tegenaanval werden vijande-
ike strijdkrachten ingesloten en vernietigd,
e bolsjewisten verloren hierbij ruim 1200
lan aan dooden. Op het Ladogameer werden
lor bomtreffers een bewakingsvaartuig en
in sleepboot tot zinken gebracht, een ander
;wakingsvaartuig en 3 sleepbooten be-
:hadigd.
In den Centralen sector van het front
ln Egypte werd een vijandelijke aan
val afgeslagen Gevechtsvliegtuigen en
Stuka's opereerden ook Zondag met goede
uitwerking tegen Britsche artilleriestel
lingen, concentraties van tanks en auto's
en tegen een vliegveld aan de Arabi
sche Golf.
GI
•ad
Duitsche jagers schoten in luchtgevechten
vijandelijke vliegtuigen neer. Een 16c vlieg-
lig werd boven de wateren ten Zuiden van
o r f o e neergeschoten.
Na enkele vruchtelooze, overdag onderno-
len storingsvluchten deden afdeelingen der
ritsche luchtmacht Zondagnacht een aan-
a! op Wost-Duitschland. De burgerbevolking
;ed verliezen. In woonwijken van verschei-
ene plaatsen, vooral van Duisburg, ont-
wi tonden materieeele schade en schade aan
ebouwen. Volgens de tot dusverre ontvall
en berichten werden 11 der aanvallende
liegtuigen neergeschoten. Zeven andere
liegtuigen verloor de vijand bij vluchten
aar het bezette gebied in het Westen.
rsi)
Lichte Duitsche gevechtsvliegtuigen hebben
Itg: ondag overdag voor den oorlog belangrijke
oelen in Zuid- en Midden-E.n geland en
avenwerken aan de Noordoostkust van Enge-
ind met zware bommen bestookt. Des nachts
beijombardeerden gevechtsvliegtuigen werven
Sunderland. Talrijke ontploffingen
tl.l 'erden waargenomen.
Zooals in een extra-bericht is medegedeeld
ebben Duitsche duikbooten aan de Oostkust
an Amerika, op den Atlantischen Oceaan
voor de Westkust van Afrika in zware
evechten 17 in cönvooi of alleen varende
chepen met een gezamcnlijken inhoud van
08.000 ton tot zinken gebracht.
De strijd in Egypte.
Het Italiaansche weermachtbericht luidt
ls volgt
„In de centrale zone van het Egyptische
ront is Zondag een gevecht geleverd, waarbij
^en vijand gevoelige verliezen werden toe-
ebracht. In luchtgevechten werden 15 vlieg-
ïlgen neergehaald door Duitsche jagers en
door luchtdoelbatterijen van het landleger,
len ander vliegtuig, dat door het afweerge-
Wendell Willkie in Turkije.
„Tweede front ligt in N.-Afrika".
Wendell Willkie is te Ankara aangekomen
i een vliegtuig van dë Panamerican Airways
Tijdens een ontvangst van journalisten
/fcceft Willkie in de Amerikaansche ambas-
ade verklaringen afgelegd. Hij zeide o.m. dat
j,.mar zijn meening het vaak genoemde „twee-
!e front" reeds aanwezig was en wel in
foord-Afrika. Voorts zeide hij, geen schrïf-
eiiike boodschap voor Turkije te hebben,
loch dat hij alleen mondelinge mededeelingen
lad te doen.
70
43
schut van Tobroek werd getroffen, viel bij
Bardia in zee. Drie vijandelijke bommen
werpers werden vernield boven het eiland
Sira (Cycladen).
In het centrale bekken der Middellandsche
Zee storttten bij een aanval op een van onze
convboien 4 Engelsche torpedovliegtuigen in
zee tengevolge van de snelle reactie van ons
escorte. Een vijandelijke duikboot, die door
onze oorlogsschepen werd getroffen, kap
seisde en zonk met den neus naar beneden."
Britsche vloot tiaar de derde
plaats verdrongen.
Volgens een door het opperbevel van
de Duitsche weermacht opgestelde ba
lans der sterkte van de Britsche vloot
na drie oorlogsjaren heeft de Britsche
vloot van het uitbreken van den oorlog
af tot eind Augustus 1942 precies een
derde van haar aantal slagschepen,
meer dan de helft van haar vliegkamp
schepen, bijna een derde van haar
kruisers, meer dan een derde van haar
torpedojagers en veel meer dan de
helft van haar duikbooten verloren.
Ook de vlootafdeelingen der Dominion
werden grootendeels vernietigd. Zoo zijn e
van het Australische eskader nog slecht
aen of twee kruisers en een paar torpedo
jagers overgebleven. Ook het Britsche es
kader in de Aziatische wateren dat ter ver
dediging van Singapore en Indië uit
senige zware eenheden was samengesteld
is vernietigd.
Door deze verliezen heeft de Britsche
vloot haar eerste plaats in de rij der
zeemogendheden moeten afstaan en is
zij naar de derde plaats verdrongen.
1 millioen werkdagen in de
V.S. verloren gegaan.
Officieel wordt gemeld, dat de eerste
zeven maanden van dit jaar in de wapen
industrie, 1,1 millioen werkdagen ten ge
volge van stakingen zijn verloren gegaan.
In totaal 300.000 arbeiders hebben bij 728
itakingen hun werkplicht verzuimd.
TLRKSCH BULGAARSCHE HANDELS
BESPREKINGEN.
De te Sofia gevoerde Turksch-Bulgaarsche
besprekingen over de vrfje levering van Bul-
gaarsche houtskool zijn met positief resultaat
beëindigd. Bulgarije heeft Turkije de'levering
van 20.000 ton houtskool toegezegd, terwijl
met de levering onverwijld een aanvang zal
worden gemaakt. (E P.)
MILITAIRE OVEREENKOMST TUSSCHEN
V. S. EN CUBA.
Het ministerie van buitenlandsche zaken
der V. S. heeft medegedeeld, dat een militaire
overeenkomst van „groote draagwijdte" met
Cuba is onderteekend, die ten doel heeft ge
meenschappelijke voortzetting van den oor
door de Vereenigde Staten en Cuba.
KAART VAM PUT
Burgemeester van Utrecht
beleedigd.
Caféhouder krijgt een maand
gevangenisstraf.
Voor den Utrechtschen vrederechter had
zich gisteren te verantwoorden d£ 48-jarige
caféhouder Johannes de Groot, wten belee-
diging van den burgemeester, den heer C.
v. Ravenswaay te laste was gelegd. Op 12
Mei van dit jaar had verd. voor zijn café
des avonds omstreeks tien uur een woorden
wisseling gehad met enkele personen, met
wie hij stond te praten. Het ging over de
politiek en verd. drukte zich over den
burgemeester van Utrecht tegenover iemand
met wie hij van meening verschilde uit met
de volgende woorden: „Die burgemeester
an jullie is ook zoo'n mooie ploert".
Verd. ontkende dezen zin te hebben ge
bezigd, maar twee vrouwelijke getuigen
verklaarden onder eede dat hij deze woor
den had gebruikt.
De officier van justitie merkt in zün re
quisitoir op, dat dergelijke ernstige belee-
digingen van overheidspersonen, waarin
vaak ook de N.S.B. wordt betrokken, niet
meer door den beugel kunnen. Er is geen
sprake van, dat men dat met een geldboete
Z3l kunnen afdoen. Spr. requireerde een ge
vangenisstraf voor den tüd van twee maan
den.
Ook de vrederechter was van meening,
dat hier een ernstige straf op haar plaats
was. Het feit staat wettig en overtuigend
ast en alleen wegens de omstandigheid, dat
erd. een blanco strafregister heeft, veroor
deelde de vrederechter hem tot een maand.
De groenten- en fruitveiling
Zwijndrecht in verzuim.
En kreeg ƒ10.000.boete.
De Groenten- en Fruitveiling Zwijndrecht
en omstreken heeft in den loop van het vovig
jaar tot tweemaal toe getracht de van over
heidswege voorgeschreven maximum veiling-
prijzen te ontduiken. Zij beriep zich hierbij
de eigendunkelijke interpretaties van
circulaires der groenten- en fruitcentrale. Het
merkwaardige hierbij was wel. dat de con
clusies, welke uit de rondschrijvens werden
getrokken, altijd in het voordeel van de bij
de veiling aangesloten tuinders waren. Bij
den aanvoer der spinazie ging het veiling-
bestuur ervan uit, dat de officieele prijzen
bedoeld waren voor glasspinazie. De spinazie
van den kouden grond zou dus „vrij" zijn en
hoogere prijzen mogen opbrengen. Bij de
aardbeien paste het beter dit om te keeren.
De glasaardbeien zouden vrij zijn en dus
duurder geveild mogen worden en slechts
voor die van den kouden grond gold de offi
cieele prijs. Er werden dan ook prijzen
varieerend van 52 tot 65 cent gemaakt, terwijl
aan den groothandel hoogstens 50 cent per Kg.
berekend mocht wortfen.
Het onderscheid van „glas" en „kouden
grond" kennen de voorschriften echter in het
geheel niet, zoodat hier van een opzettelijke
ontduiking gesproken kan worden.
Bij de behandeling van deze zaak in hoo-
ger beroep werd evenwel opgemerkt, dat juist
van een veilingvereeniging verwacht mag
worden, dat zij de voorschriften op behoor
lijke wijze nakomt en niet tracht zich er aan
té onttrekken. De Zwijndrechtsche veiling is
dan ook tot een boete van 10.000 veroor
deeld.
Deze interessante kaart die voor zichzelf spreekt, geeft een duidelijk beeld van de ontwikkeling van den Europeeschen
oorlog gedurende 3 jaren.
De tegenaanvallen van den
vijand bij Stalingrad.
De A.N.P.-correspondent te Berlijn meldt:
De pathetische oproep, dien radio-Moskou tot
het Roode leger heeft gericht en waarin er op
wordt gewezen, dat het bij de thans aan den
gang zijnde gevechten om leven of dood gaat,
getuigt van het feit. dat Moskou, nu de
sleutelstelling Stalingrad voor de bolsjewisten
verloren dr_eigt te gaan, zich van den ernst
van den toestand volkomen bewust is. Hier
van getuigen ook de hevige aanvallen, die
de bolsjewisten met buitengewoon sterke
strijdkrachten doch zonder eenig resultaat
hebben ondernomen op de Duitsche sleutel
stelling ten Noorden van Stalingrad. Deze
hebben niet kunnen verhinderen, dat de Duit
sche troepen steeds meer terrein winnen,
evenmin als de ontlastingsaanvallen in het
centrale deel van het front, die van afwis
selende intensiteit zijn. In militaire kringen
te Berlijn vermoedt men. dat deze aanvallen
met min of meer groote hevigheid zullen
voortduren, zoolang Stalingrad nog. tegen
stand kan bieden, daar het doel niets anders
is dan het moreel der verdedigers te ver
sterken.
Eerste olieleiding tussclien
Argentinië en Bolivia.
De eerste olieleiding tusschen Bolivia en
Argentinië is thans in bedrijf genomen. Op
[rond van het handelsverdrag tusschen beide
anden, afgesloten op 10 Februari 1941, is de
ilieleiding gebouwd door de Argentijnsche
ÏOitaatsoliemaatschappij. Zij voert de olie van
«Ie bronnen in de buurt van Bermejo over de
rivier naar de Argentijnsche olieleiding in
ig Agua Blanca, vanwaar de olie over de 66 K.M.
)IT, ange leiding naar het spoorwegstation Elord
v rordt gepompt. Vandaar wordt de olie door
p, tankwagens naar de raffinaderij vervoerd. De
Iransportcapaciteit van de leiding bedraagt
150 kubieke meter per dag.
Fransch protest tegen
bombardementen.
7a De leider der Fransche regeering, Laval,
heeft Maandag den Amerikaanschen zaak-
jelastigde. Tuck, ontvangen. wien hij het
Tl tfficieele protest der Fransche regeering we-
ier hand stelde.
56 divisies en 39 brigades
der Soivjets verslagen.
Tusschen 1 Mei en 31 Aug. 1942.
Het opperbevel van de Duitsche weer
macht deelt mede:
In de zware gevechten aan het Oostelijk
front werden in den tyd van 1 Mei tot 31
Augustus 1942 vooral in den Zuidelijken
sector door de oprukkende Duitsche troe
pen 56 divisies en 39 brigades van het
Roode leger verslagen.
Bijzonder krachtig was het optre
den van de bolsjewistische pantserbriga
des, die ter ondersteuning van de infanterie
wanhopig probeerden de oprukkende Duit
sche aanvallers tegen te houden. Dc bolsje
wieken verloren bij deze gevechten dui
zenden pantserwagens.
De Zwarte-Zeevloot zonder
toevluchtshaven.
De A.N.P.-correspondent te Berlijn meldt
Na de bezetting van Novorossiik koestert
men hier groote belangstelling voor het lot
der Zwarte Zeevloot. Daar Novorossiisk be
trekkelijk weinig uit de lucht gebombardeerd
is. heeft op getwijfeld een belangrijk deel de
zer vloot de haven kunnen verlaten, doch de
toestand is zoo, dat den bolsjejyisten thans
geen havens aan de Zwarte Zee meer ter be
schikking staan, die voldoen aan de eischen.
welke men aan een vlootsteunpunt mag
stellen. Van de weinige overgebleven havens
is Batoem wellicht nog de eenige. die de
•loot een toevlucht kan bieden.
OPROEP VAN G5RING TOT STROOM- EN
GASBESPARING.
De Duitsche bladen publiceeren een oproep
van Rijksmaarschalk Görïng als gevolmach
tigde voor het vierjarenplan, waarin hij de
autoriteiten, bedrijven en huisvrouwen ver-|
zoekt, elk onnut verbruik van gas en elec-
trischén stroom te vermijden, daar dit voor
de bewapening en daarmede voor de over
winning van belang is. In de landen van
onze vijanden, zoo verklaarde de Rijksmaar
schalk hierbij o.a., wordt overal een actie
gevoerd tot besparing van gas en stroom,
waarbij streng wordt opgetreden. Ik vertrouw
op onze vrijwillige medewerking. De oproep
Busdiensten worden
opgeheven.
De directie van de N.Z.H. heeft moeten
besluiten met ingang van Zondag 13 Sep
tember een nieuwe dienstregeling voor dc
tramlijnen te maken, welke duidelijk het
stempel draagt van de tijdsomstandigheden.
Tot nu toe heeft men aan de stijgende vraag
naar vdrvoer het hoofd kunnen bieden
door beschikbaarstelling van de maximale
vervoerscapaciteit. Thans moet echter om
stroom te besparen tot beperking van de
dienstregeling worden overgegaan.
De dienst op het baanvak Sclieveningen
•Javabrug zal daarom gestaakt worden en
verder zal dé dienstregeling op werkdagen
in de avonduren, op Zon- en feestdagen
den geheelen dag zeer beperkt worden. Het
inleggen van extra diensten buiten de fo
rensenuren is niet meer mogelijk. Het voor
de uitoefening van beroep noodzakelijk ver
voer wordt dus niet aangetast en er blijft
op Zon- en feestdagen toch nog gelegen
heid voor vervoer om dringende redenen
bestaan.
De busdiensten van Haarlem'naar
Bloemendaal nullen bovendien met in
gang van Maandag a-.s. ook op werk
dagen worden opgeheven.
Laatste diensten.
Op werkdagen vertrekken de laatste trams
op de volgende tijdstippen:
ZandvoortAmsterdam 18.43 uur
HaarlemAmsterdam 19.05 uur
AmsterdamZandvoort 19.15 uur
Amsterdam—Haarlem 19.50 uur
HaarlemZandvoort 19.54 uur
ZandvoortHaarlem 20.03 uur
HaarlemLeiden 19.02 uur
LeidenHaarlem 19.02 uur
Van het Soendaplein naar Heemstede ver
trekt de laatste tram op hetzelfde oogenblik
als thans, dus om 21.58 uur, doch voor dien
tijd gaan slechts enkele trams. De laatste
van den zesminutendienst vertrekt om 19.28
uur en daarna rijden nog trams om 19.58,
20.58 uur en ten slotte 21.58 uur.
Van het Sportpark te Heemstede vertrekt
de laatste om 22.35 uur naar het Soenda
plein: de laatste van den zes-minutendienst
om 20.05 uur en verder nog 20.35 en 21.35,
Zon- en feestdagen.
De regeling op Zondagen is beperkt en
op de lijnen ZandvoortHaarlemAmster
dam en LeidenHaarlem wordt om de an
derhalf uur gereden.
De eerste en laatste tram op Zon- en
feestdagen vertrekken:
HaarlemAmsterdam 7.45 u. 18.15 u.
AmsterdamHaarlem 8.45 u. 19.15 u.
HaarlemZandvoort 9.25 u. 19.55 u.
ZandvoortAmsterdam 8.53 u. 17.53 u.
ZandvoortHaarlem 8.53 u. 19.23 u.
HaarlemLeiden 8.32 u. 19.02 u.
LeidenHaarlem 8.32 u, 19.02 u.
Op de stadslijnen wordt een vijftienminu-
tendienst ingevoerd en ook wordt om on
geveer halfnegen begonnen. De eerste ver
trekt om 8.33 uur en de laatste 19.28 uur;
ten slotte rijden, evenals op werkdagen nog
19.58, 20.58 en 21.58 uur.
De eerste tram uit Heemstede vertrekt
óm 9.10 uur en de laatste van dep vijftien-
minutendienst om 20.10: daarna vertrekken
nog trams om 20.35v21.35 en 22.35 uur.
Ten slotte mogen wij de tramreizigers in
overweging geven goed in te schuiven in de
trams, niet allen dicht bij den uitgang te
blijven staan, opdat de dienstregeling toch
nog vlot uitgevoerd kan worden en talloozen
van de trams gebruik kunnen maken.
het bombardeeren van Fransche steden, -tot Inzicht en hulpvaardigheid van het Duit
sche volk zal ook hier voldoende zün.
Xoworossiisk gevallen. - Een kijkje in de haven van Noworossiisk, de belangrijke
land- en zeevesting aan de Noord-Oostkust van de Zwarte Zee, welke door de ver
bonden Duitsch-Roemecnsche troepen is ingenomen. (Transatlantic Recla Pax Holl.-c)
Donderdagmiddag is een
zonsverduistering waar te
nemen.
Voor den derden keer dit jaar een
eclips! Na twee totale maansverduiste
ringen beide waren dank zii een
volkomen wolkenloozen hemel, uitste
kend waar te nemen ditmaal een
verduistering van 4e zon: Donderdag
namiddag zal onze zon gedurende ruim
anderhalf uur gedeeltelijk achter de
maan schuilgaan.
Langs een zwak gekromde, schuin
omhoogloopende baan zal de maan
schijf hierbij van rechts naar links over
de bovenzijde van de zonneschijf voor
bijtrekken.
Behoudens kleine plaatselijke afwij
kingen gelden voor ons land de volgen
de tijdstippen:
1.17,25 uur. Begin der eclips, de maan
raakt rechtsboven den zonsrand aan,
2.18,18 uur. Maximum der verduiste-
3.19^08 uur. Einde der eclips; het
laatste strookje van den maansrand
schuift linksboven van de zonne
schijf af. 1
Ook deze verduistering belooft een
interessant verschijnsel te worden:
men zii er echter voorzichtig mee zijn
oogen aan het directe zonlicht bloot te
stellen. De beste bescherming biedt het
traditioneele beroete glas: ook foto
grafische negatieven kunnen goede
diensten bewijzen.
De schoenen worden
goedkooper.
Ook de sandalen vallen onder deze
regeling.
Tot nu toe heerschten er vrij zonderlinge
toestanden op pnjzengebied in den schoe-
nenhandel. Zoo kon het gebeuren, dat een
luxe schoentje, dat voor 25.was inge
kocht, voor f 70.werd geëtaleerd en ook
verkocht. Maar ook op het terrein van he:
minder modieuze schoeisel kwamen mis
standen voor. welke energieke bestrijding
behoefden Weliswaar bestond het voor
schrift. dat de winkeliers in geld op een
zelfde paar schoenen niet meer mochten
verdienen aan vóór 9 Mei 1940. maar in de
praktijk kwam daar niet veel van terecht,
daar "de steeds wisselende modellen en
kwaliteiten een vergelijking uiterst moei
lijk maakten. Wel werd tegen enkele prijs
knoeiers, die het heel bar maakten, streng
opgetreden, maar velen, die in werkelijk
heid te hooge prijzen vroegen, bleven bui
ten schot.
De nieuwe regeling, welke in de staats
courant van 7 September 1942 gepubliceerd
is, zal er ongetwijfeld toe leiden, dat de
prijzen voor schoeisel lager worden. In
deze regeling worden de marges vastgesteld
welke de winkeliers berekenen mogen, zoo
dat thans aan de hand van de inkoop
facturen i op eenvoudige wijze de prijzen
gecontroleerd kunnen worden. In deze
regeling zijn alle soorten schoeisel begre
pen. behalve klompen, waarvoor reeds
vroeger prijzen zijn vastgesteld.
Indien het thans voorkomt, dat voor een
eenvoudig paar schoenen, sandalen of pan
toffels een te hooge prijs gevraagd wordt
kan snel en afdoende worden ingegrepen
om aan deze ongewenschte praktijken een
einde te maken.
Amsterdamsche dieven kunnen
naar hartelust rooken.
Tijdens de weekwisseling heeft het in
brekersgilde een goeden slag geslagen in
een grossierderij in rookartikelen, gevestigd
aan den Kastanjeweg te Amsterdam. Niet
minder dan 156.860 sigaretten. 2355 siga
ren. 1440 cigarillos en 18 pakjes tabak wer
den ontvreemd.
DE DUIKBOOT.
D. Duitsche duikbooten hebben aan de
Oostkust van Amerika, op den Atlanti
schen Oceaan en voor de Westkust van
Afrika zeventien schepen met een gezamen-
lijken inhoud van 108.000 ton tot zinken
gebracht.
Zóó luidde het bericht, dat het opper
bevel van.de Duitsche weermacht gisteren
bracht en zóó luiden nu al maanden en
maanden lang een- tweemaal per week de
berichten. Telkens maar weer zijn het twin
tig of dertig schepen, die met een geza
menlijke tonnage- van een- of tweehonderd
duizend ton hier of daar hun einde heboen
te vonden. En als macabere afwisseling in
e lange reeks tijdingen van vernietigde
koopvaarders zijn daar de berichten, die af
en toe gewagen van den ondergang van oor
logsbodems. tien-, twintig-, dertigduizend
ton groot, formeele drijvende vestingen of
vliegvelden, wier schijnbare almacht na éen
enkele welgeplaatste torpedo verkeert in
een débacle. waarmede het leven van hon
derden menschen gemoeid is. Namen als
Royal Oak. Courageous. Ark Royal en Eagle
verlevendigen evenzooveel herinneringen
aan de ergste oorlogsverschrikking.
Engeland en Amerika zijn zuinig, zeer
zuinig met het zware materiaal der oorlogs
vloten. Met het koopvaardijschip kunnen
zü niet zuinig z'ijn. omdat het transport over
zee voor beide landen, in de eerste plaats
voor Engeland, een levenskwestie is. Na-
vigare necesse est varen is noodig! Als
Engeland niet vaart, dan verhongert het.
Engeland zonder vrachtvaarders op zijn
kust is ondenkbaar.
Engeland heeft deze vrachtvaart sinds de
zestiende eeuw moeten beveiligen en heeft
daartoe het middel gekozen van de heer
schappij ter zee. Hier zü in het midden ge
laten. of er geen andere wegen waren ge
weest. In ieder geval heeft Engeland zich
eeuwen lang deze heerschappij verzekerd.
Tegen wat dit land ter zee vermocht kon
den andere staten zoo goed als niets stel
len. Pas gedurende de laatste vijftig jaar
heeft Engeland zich moeten bezig houden
met de vraag, of Brittannia wel in de lengt©
van dagen de golven zou beheerschen.
Deze heerschappij ter zee had een drie
voudige beteekenis: Vooreerst een onbe-
voehten machtspositie, in de tweede plaats
het overwinnen van de afstanden door eigen
schepen en zeetransporten en ten slotte con-
tröle en uitschakeling van de vijandelijke
oorlogsscheepvaart en koopvaardij in het
zelfde zeegebied. Anders gezegd: Engeland
als leidinggevende mogendheid staat en valt
met zijn vloot en al wat de Britsche vloot
bedreigt is een doodelijk gevaar voor de
Britsche machtspositie.
De tragedie voor Engeland is. dat het drie
eeuwen lang iedere bedreiging met suscces
het hoofd heeft kunnen bieden, doch dat
deze oorlog daarin verandering heeft ge
bracht sinds de duikboot in den slag op de
oceanen werd ingezet. Veel ter verklaring is
niet noodig. Het moge waar zijn. dat. .vooral
bii een aanval onder water, de duikboot
tegenover de groote snelheid van vijande
lijke schepen in een moeilijke nositie ver
keert, tactische bekwaamheid van den
duikbootcommandant en het gebruik maken
van de omstandigheden veroorloven de
duikboot spoedig, in een .gunstige aanvals
positie te komen, waarbij'één goed gerichte
torpedo voldoende kan zijn. Doch dit is ten
slotte nog maar het eind-voordeel. Er gaat
aan vooraf, dat de duikboot in staat is. de
groote afstanden op den oceaan te overwin
nen, op zee te blijven en weken lang in ver
afgelegen zeegebieden zelfstandig te ope-
reeren en practisch overal gevaar te ver
oorzaken. Dit kan bij een voldoend aantal
en juist en dapper optreden van de duik
booten ongetwijfeld tot een krachtige be
lemmering tot een kneveling en zoodoende
ten slotte tot het verlies van de heerschap
pij ter zee door den vijand leiden.
De gevolgen van den inzet van het duik
bootwapen zün thans, na drie jaren, onmis
kenbaar. Inderdaad staan de Duitsche duik
booten op het punt,1 in bepaalde zeegebieden
de vijandelijke heerschappij ter zee niet al-
lecn te verhinderen en uit te schakelen,
doch zelf de heerschappij ter zee uit te
oefenen en hiermede wordt, als hierboven
gezegd, de levenskwestie voor Engeland ge
steld. Aangenomen kan worden, dat per
maand 800.000 ton scheepsruim te voor de
geallieerden hoofdzakelijk voor Enge-
iand verloren gaat. Wie aan de kaden
van Amsterdam, Rotterdam of Antwerpen
heeft gadegeslagen, welk een on
gelooflijke hoeveelheid goederen ér in een
behoorlijk vrachtschip van 6000 ton kan
worden opgetast, heeft eenig begrip, wat er
daar enkele dagen geleden tot zinken is
gebracht, toen er zeventien zulke vracht
schepen werden getroffen. En zulk een ca
tastrofe vindt gemiddeld acht maal per
maand plaats. Het verlies is nauwelijks te
becijferen.
Van dergelijke verliezen is voor Duitsch-
land geen sprake. Dank zij het vierjaren
plan van den Fiihrer en de intusschen ver
overde grondstof- en levensmiddelenbases
kan Duitschland practisch alle vrachtvaart
ontberen en waar deze nochtans plaats
heeft, is het zeegebied beveiligd tegen
schade en overval. Daarom is het verlies,
dat Engeland thans dagelijks en tot wel
ken omvang! ter zee lijdt, te grooter,
omdat het er met het eigen duikbootwapen
practisch geen prestatie tegenover kan
stellen. En compensatie van het verlies
door nieuwbouw zou neerkomen op maan
delijks 800.000 ton nieuwe scheepsruimte,
een eisch, die nu eenmaal te hoog ligt,
zelfs voor de Britsche scheepswerven.
Dit alles is de beschouwing waard. Het
zwaartepunt ligt intusschen in het feit,
dat onweersprekelijk de Britsche hegemo
nie ter zee gebroken is. Door de Duitsche
duikboot, die verschrikking en schade aan
den vijand brengt voor de Amerikaansche
kusten, in de Caraibische Zee. in de Golf
van Mexico, in den Zuidelijken Atlanti
schen Oceaan en in de Noordeliike IJs
zee, voor Gibraltar en in Scapa Flow. Wat
enkele jaren geleden onmogelijk scheen,
heeft drie jaar duikbootenoorlog verwezen
lijkt: in de rij der zeemogendheden is
Engeland naar de derde olaats verdrongen.
VREDESGERECHTSHOF.
Beleedigende uitlatingen
Gevangenisstraf van 3 weken.
W. B. te Rheden werd in beroep door het
Hof veroordeeld tot een gevangenisstraf
van drie weken. Het Hof overwoog hierbij
dat het aan het Hof uit eigen wetenschap
bekend is. dat het woord „hallo" indien
daaraan dc beteekenis wordt toegekend
van „hang alle laffe landverraders op" een
der gebruikelijke wijzen is, waarmede
vijanden der Nederlandsche volkseenheid
het volksdeel der N.S.B. plegen te beschim
pen. Onder deze omstandigheden heeft het
wdord „hallo" in de vorenbedoelds betee-
kennis gelijk verdachte het blijkens ver
klaringen van getuigen en zyn eigen mede-
deeling. ter terechtzitting gedaan, heeft ge
bruikt het karakter gekregen van een
uitlating in beleedigenden vorm ten aan
zien der Nationaal-Socialistische Beweging
in Nederland, terwijl het bezigen van het
woord in vorenbedoelde beteekenis op den
openbaren weg ten aanhore van anderen,
op zichzelf reeds redelijkerwijs het oog
merk geacht moet worden in te sluiten zich
over die Beweging in beleedigenden vorm
uit te laten.
Voorts veroordeelde het Hof P. B. te
Rotterdam tot een geldboete van 25.
B. had op den openbaren weg. ziende naar
de vlag der N.S.B.. het woord „landverraad"
gebezigd. Het Hof overwoog hierbij in
soortgelijken zin als hiervoren vermeld en
meende met het oog op de geestelijke en
lichamelijke gesteldheid van den verdachte
by uitzondering met een geldboete te moe
ten volstaan.
