Haarlemsche Courant In 10 dagen verloren de bolsjewisten 1215 vliegtuigen. ft Distributie van versnaperingen. Boerenleider Roskam over zijn reis naar het Oosten. li# 287o Jaargang No. 219 Abonnement p. week 0,26, p. maand 1,15. p. kwartaal 3,42, iranco p. post 3,73, losse nummers 6 cent. Advertentlën 3—15 m.m- 3,— elke m.m. meer 20 cent. Reclames dubbele prUs. Advertentieabonnementen 1500 m.m. 12 cent p. m.m. Kennemer Editie 3—15 m.m. 1,20. Abonnement 1500 m.m 5 een Cltf.i Grafische Bedrijven Oamlate Nieuwsblad voor Noord-Holland nonder'dag 17 SeptemEêr 1942 Bureaux Haarlem: Groote Houtstraat S3, Bijkantoor: Soendas plein 37. Tel. Dlrectlo 13082. Hoofdredactie 15054, Redactie 10600, Administratie 10724, 14825. Soendaplein 12230. Postgiro 1349». Dlrectlo PH. A. MEES - P. W. PEEREBOOM. Wniï. Hoofdredacteur: J. V. BAÜDEWTNS. Verschijnt dagelijks behalve op Zon- Terreinwinsten aan den Terek en te Stalingrad. In Woronesj'sector vijandelijke aanvallen hervat en wederom afgeslagen. Eén legercorps vernietigde Dinsdag bij Rzjef 106 tanks. BOVEN N. AFRIKA EN MALTA 25 VLIEGTUIGEN NEERGESCHOTEN. Bommen op doelen te Boston „Aan den Terek mislukten verschei dene vijandelijke aanvallen. In den slag om Stalingrad werden in verbitter de gevechten nieuwe terreinwinsten be haald. Formaties van de luchtmacht steunden den strijd fan het leger en vie len het vijandelijke ravitailleeringsver- keer op spoorwegen en wegen in het mon- dingsgebied van de W o 1 g a aan. In het gebied van Wo r o n e s j heeft de vijand zijn aanvallen met vrij sterke strijd krachten hervat. Hij werd in hevige gevecht met zware verliezen afgeslagen. j Rzjef werden bij den afweer van her haalde vijandelijke aanvallen in den sector van een legercorps Dinsdag overdag 106 tanks, waarvan 71 alleen in den sector van ten infanteriedivisie, vernietigd. Op een an dere plaats werd een eigen plaatselijke a tal met succes uitgevoerd. In den Noordelijken sector van het front itortten plaatselijke aanvallen der bolsjewis ten ineen. Ten Zuiden van het Ladoga meer w Jden vrij zwakke vijandelijke strijdkrachten ISSi bgesloten en vernietigd. Artillerie bestookte vijandelijke vuurstcllingen, kazematten er jevechtsstanden met waargenomen uitwer king. Op het Ladogameer werden een bolsjewis tisch bewakingsvaartuig en een vrachtschip door bommen beschadigd. In de periode van 5 tot 15 September t loor de bolsjewistische luchtmacht 1215 vlieg tuigen. Hiervan werden 936 in luchtgevechten, 812 door luchtdoelartillerie en 43 door forma ties van het leger neergeschoten. De overigen werden op den grond vernield. In dezelfde periode gingen aan het Oostelijk front eigen vliegtuigen verloren. Met inbegrip van de reeds vroeger gemelde vijandelijke verliezen vernietigden Finsche en Duitsche vloot- en. luchtstrijdkrachten in den loop van dezen zomer 26 bolsjewistische duik- booten. Zooals reeds in een extra bericht is mede gedeeld, werden de in den nacht van 13 op 14 September met gebruikmaking van vloot- en luchtstrijdkrachten bij Tobroek gelande troepen in nauwe samenwerking tusschen Duitsche en Italiaansche strijdkrachten na een zwaren, shellen strijd vernietigd, of ge vangen genomen. De vijandelijke oorlogssche pen werden door kustbatterijen en luchtdoel geschut onder een welgericht vuur genomen, waarbij drie torpedojagers, eenige korvetten en talrijke landingsbooten tot zinken werden gebracht. De daarop in Oostelijke richting wijkende schepen werden aangevallen door formaties van de Duitsche en Italiaansche .luchtmacht, twee kruisers, een torpedojager en ver scheidene motortorpedubooten tot zinken brachten. Andere kleinere schepen werden swaar beschadigd. Duitsche mijnenvegers brachten een Britsche motortorpedoboot met 117 gevangenen in de haven van Tobroek. Negen vijandelijke bommenwerpers werden neergeschoten. In totaal werden 580 gevange nen, onder wie 34 officieren, gemaakt. Bo vendien verloor de vijand een groot aantal dooden. Een omvangrijke hoeveelheid oor logsmateriaal werd buitgemaakt. Onder dte gevangenen bevinden zich talrijke schipbreu kelingen van de tot zinken gebrachte Brit sche oorlogsschepen. De eigen verliezen zijn te Duitsche gevechtsvliegtuigen en duikbom menwerpers concentraties van auto's der Britten met groote uitwerking. Duitsche ja gers schoten in luchtgevechten boven Noord- Afrika en Malta 25 Britsche vliegtuigen neer, waarbij een eigen vliegtuig verloren ging. Boven het zeegebied ten Westen van Brest, alsmede bij vluchten boven de bezette gebieden in het Westen werden 5 Britsche vliegtuigen neergeschoten. In derr strijd tegen Groot-Brittannië vielen gevechtsvliegtuigen Dinsdagnacht de ha ven- en industriestad Boston aan. Er ontstonden talrijke branden. Op het Westelijke gedeelte van de Noord- e e brachten patrouillevaartuigen in een kort zeegevecht 2 Britsche motortorpedoboo- ten tot zinken en schoten een derde in brand. Aan het Egyptische front behaalde eerste luitenant Marseille zijn 145ste tot 151ste over winning in de lucht. Nog een Britsche kruiser na aanval op Tobroek gezonken. Laffe overval op Duitsch lazaret. Twintig Britten krijgsgevangen Van militaire zijde verneemt het D.N.B.: Een Britsche landingsgroep, die in een beschut liggende baai ten Westen van To broek voet aan wal had kunnen zetten, heeft daar met zware infanteriewapenen een groot Duitsch veldlazeret aangevallen. Ofschoon dit lazaret van grooten afstand herkenbaar was aan de Roode-Kruisvlag, zetten de Engelschen hun aanval voort. Zij drongen binnen en vielen de gewonde Duitsche soldaten met messen aan. De Engelschen in kwestie, allen afkomstig van het Britsche eiland, werden gevangen genomen en verklaarden, dat zij uitdrukke- fTf Üjk bevel tot dezen overval hadden gekregen, aangezien men op deze plaats den minsten tegenstand verwachtte. Het Italiaansche weermachtbericht luidt: Tijdens zuiveringsacties in de zone van Tobroek werden nog een twintigtal krijgs gevangenen gemaakt. Onze formaties vliegtuigen hebben ook Dinsdag vijandelijke pantserstrijdkrachten achtervolgd die hadden deelgenomen aan de verijdelde aanvallen op bepaalde vliegvelden. Een flink aantal pantserwagens werd Itoutmoedige scheervluchten vernietigd tal gevechtsonklaar gemaakt. Ook concentraties Wl Britsche automobielen werden van geringe hoogte door andere formaties Italiaansche vliegtuigen op stoutmoedige wijze aangeval len. Ondanks de hevige reactie van het lucht doelgeschut werden 15 voertuigen in brand geschoten en tal van andere ernstig bescha digd. Een van onxe machines is niet op haar basis teruggekeerd. In den loop van den dag behaalden Duit sche jagers in herhaalde luchtgevechten schitterende successen, waarbij zij 22 Brit sche vliegtuigen neerschoten. Het bombarde ment op de doelen van Malta werd voortge zet. De Britsche luchtmacht verloor in lucht gevechten boven het eiland drie Spitfires. De lichte Britsche kruiser, die volgens het Italiaansche wcermachtsbericht van Dinsdag beschadigd was. is later gezonken. Opgemerkt moet nog worden, dat de instal laties en depóts van de vesting Tobroek. die een der voornaamste doelen van den aanval vormden, noch door het zeven uur lange lucht- cn vlootbombardement, noch dóór de operaties der gelande troepen schade hebben geleden. DUITSCH - AANVALSFRONT HAART VAN PELT- Op het kaartje is met een dikke zwarte lijn het Duitsche aanvalsfront op Stalingrad aangegeven. De twee uiterste vleugels van den midden-sector die langs den spoorweg via Woroponowo opereerden zijn in de zui delijke voorsteden van Stalingrad doorge drongen. Het middenfront heeft eveneens contact gekregen met de Noordelijke en Zuidelijke Duitsche eenheden. Stalingrad wordt nu van drie zijden ingesloten, stad en vesting Stalingrad (voorheen Zari- zyn of Tzarizyn genoemd) telt 500.000 in woners, is een belangrijk industrie-centrum en wordt de stapelplaats van het Beneden- Wolga-gebied genoemd; men vindt er groote hout- en vischmarkten, machine wapenfabrieken. Duitsche pantsertroepen achtervolgen den vijand in den Kaukasus. Kilometers ver hadden de Bolsjewisten de langs den weg staande boomen omgezaagd en over den weg geworpen, teneinde de achtervolging door de Duitsche troepen door den Kaukasus naar de kust der Zwarte Zee te ontgaan. In den kortst mogelijken tijd werden de hindernissen door bergjagers en manschappen van de Waffen-SS verwijderd. (SS-PJC. Altstadt Trans.-R. P.M. c.) Vliegkampschip Yorktown ging verloren. Volgens den Britschen berichtendienst heeft het Amerikaansche vlootcommando thans toe gegeven, dat in den slag bij Midway het Amerikaansche vliegkampschip Yorktown tot zinken is gebracht. Generaal Mac Arthur heeft bekend gemaakt, dat generaal majoor G. C. Kenney benoemd is tot bevelhebber van de Geallieerde lucht-' strijdkrachten in het Zuidwestelijke deel den Stillen Oceaan. De nieuwe bevelhebber is een geboren Canadees. Hij is 43 jaar oud en sinds 1937 bij de Amerikaansche lucht macht. In een bericht van de Daily Mail-corres pondent te Sydney wordt gezegd, dat de voor malige Australische gezant in Tokio, Sir John Latham «na zijn terugkeer uit Japan heeft verklaard, dat het beste middel om het mo reel van het Japansche volk te schokken, een succesvol tegenoffensief is, waardoor .de Ja panners een onverwachte zware nederlaag zouden lijden. Echter moet ik hierbij opmer ken, aldus Latham, dat de mogelijkheid var een dergelijke operatie nog jaren op zich zal laten wachten. Scliaarsclitê aan schroot en lirandstof in de V.S. Volgens de Manchester Guardian heeft de voorzitter van de Amerikaansche productie- commissie, Nelson, verklaard, dat de schaarschte aan ijzerschroot zóó groot is, dat men waarschijnlijk binnenkort alle oude brug gen en oude spoorrails zal moeten sloopen. De president van de staalfabriek Lukens moet verklaard hebben, dat de Amerikaan sche staalfabrieken nog slechts voor twee weken schroot hebben. Generaal-majoor Som- mervell, die mede belast is met de materieel- voorziening van het leger, heeft opgemerkt, dat de productieplannen van het leger voor September en October niet verwezenlijkt zullen kunnen worden, indien de grondstof- fenpositie zich niet grondig wijzigt. Naar Radio New York meldt, heeft Nelson voor de Oostelijke staten en voor 13 staten van het midden-Westen drastische rantsoe- neeringsmaatregelen voor .brandstoffen aan gekondigd. Wapenprocluctie der V.S. bleef 50 pCt. beneden de raming Geen uitbreiding van pachtwet tot Argentinië. Het zesde rapport over de leen- en pacht- et is door president Roosevelt aan het Con gres voorgelegd. Hierin wordt geconstateerd, dat de Amerikaansche bewapeningsindustrie in de laatste drie maanden slechts ongeveei de helft der vastgestelde hoeveelheid oorlogs materiaal heeft geproduceerd. In de Duitsche hoofdstad zijn geen inlich tingen ontvangen, welke erop wijzen dat de regeering der Ver. Stater aan de regeering van Argentinië heeft voorgesteld ook Argen tinië te betrekken bij de leen- en pachtwet, Op een desbetreffende vraag werd in de Wil- helmstrasse verklaard, dat een dergelijk aan bod, voor het geval het werkelijk gedaan zou worden, veeleer van propagandistische zijde beoordeeld moet worden. Overigens wijst men in Duitsche politieke kringen op uiterst pessimistische uitlatingen, welke in het Amerikaansche tijdschrift Life over de Amerikaansche oorlogsproductie gepubliceerd worden. Voorloopige cijfers van dooden en gewonden in Britscb-Indië. Sir Reginald Maxwell heeft in de te Delhi gehouden debatten meegedeeld, dat bij de onlusten in Indië, volgens de voor loopige nog onvolledige berichten, door op treden van de politie 340 Indiërs gedood en ruim 800 gewond zijn. Hierin zijn nog niet begrepen de verliezen in de provincie Bi- har, het deel van Indië, waar de onlusten het hevigst woeden. Bovendien zijn door optreden van de militairen 318 personen ge dood en 153 gewond. De verliezen van de politie zijn: 31 doo den en een groot aantal gewonden, terwijl van de militairen 11 gedood en 7 gewond wei-den. Voorts zijn er zeven civiele ambte naren gedood en 16 gewond. De cijfers be vatten ncfe niet de verliezen onder het per soneel der spoorwegen, die zeer hoog moe ten ziln. De door Maxwell genoemde ver liescijfers zijn aanzienlijk hooger dan die, welkefChurchill in zijn redevoering over Indië op 10 Sept. heeft bekend gemaakt. Mobilisatie van alle krachten iij Bulgarije. De Bulgaarsche minister-president Filoff heeft Dinsdagmiddag voor regeeringsverte- genwoordigers, hoogere ambtenaren, geeste lijkheid en weermacht een rede gehouden, waarin hij o.a. zeide: Alle nationale krach ten van Bulgarije moeten worden opgeroe pen om den strijd tegen het bolsjewisme tot aan de overwinning door te voeren. Ten opzichte van de buitenlandsche poli tiek is het lot van Bulgarije volkomen met dat van de Spilmogendheden verbonden en er bestaat geen twijfel aan de oprechtheid van deze samenwerking. Thans wordt de oorlóg tegen de plutocratieën en het bolsje wisme gevoerd om een rechtvaardiger or dening in de wereld op te bouwen. Bulgarije heeft aan eigen lijf de „democratie van Engeland" leeren kennen. Het leger heeft zijn taak vervuld, zooals deze het werd opgedragen. Daarmede helpt het ook de bondgenooten van Bulgarije. „Sikh" en „Zulu" voor Tobroek verloren gegaan. De Britsche admiraliteit heeft het verlies van de beide torpedojagers „Sikh" „Zulu" tijdens de mislukte onderneming bij Tobroek, toegegeven. De beide torpedojagers maken deel uit van de z.g. „Tribal-klasse" en zijn in 1937 van stapel geloopen. Zij hebben een water- verplaatsing van 1870 ton, konden een snel heid van 36.5 knoopen ontwikkelen en wa ren bewapend met acht 12 cM. kanonnen, vier luchtdoelkanonnen van 4 cM. en vier torpedobuizen van het kaliber 53.3. De be manning bestond uit4240 personen. BRITSCH-INDIë BASIS VOOR STRIJD TEGEN JAPAN. Mededeeling van leden oorlogsraad voor den Stillen Oceaan. De Geallieerde oorlogsraad voor deu Stillen Oceaan -lieeft Woensdag een buitengewoon lange bijeenkomst ge houden. Na afloop verklaarden de leden van den raad. dat? men algemeen was overeengekomen, dat Brltsch-Indlë als basis voor den strijd tegen Japan moet norden gebruikt. parlement te new delhi Bijeen. Naar de bijzondere correspondent van de Times uit New Delhi meldt, heeft de Indi sche wetgevende vergadering zich op den ersien dag der zitting bezig gehouden met le schade welke door de onlusten is aan gericht. De Indische minister voor de poste rijen verklaarde, dat 550 postkantoren aan gevallen en 53 afgebrand zijn. Nog 200 an dere postkantoren hebben schade opgeloo- pen aan technische instrumenten en ge bruiksvoorwerpen. Ook zijn er telèfoon- leidingen en palen omvergehaald.De In dische verkeersminister, Sir Edward Bent- hall, zeide, dat de schade welke de spoor wegen geleden hebben volgens de voorloo pige raming 750.000 pond sterling bedraagt. zijn 250 stations beschadigd en 24 treinen "zijn ontspoord. Het spoorwegverkeer heeft nog steeds te lijden onder deze verkeers- storing. Vooral in de provincie Bihar en het oostelijke deel van de Vereenïgde provin ciën. De correspondent meldt verder, dat slechts zeer weinig afgevaardigden aan de zitting van de wetgevende vergadering deel namen. De banken van de leden der Con grespartij waren volkomen en die van de Moslemliga bijna ledig. De correspondent van de Daily Mail meldt omtrent de zitting nog, dat elke afgevaar digde. die het parlementsgebouw wilde bin nengaan, werd tegengehouden door vijf In dische vrouwen, die hem in den weg stonden. De politie heeft tegen deze va-ouwen niets kunnen ondernemen, daar een Indische vrouw slechts door vrouwelijke politie-be- ambten mag worden gearresteerd en er in de buurt van New Delhi geen vrouwelijke politiebeambten zijn. Andere groepen Indi sche nationalisten hadden zich tijdens de zitting steeds weer voor het parlementsge bouw verzameld en in spreekkoor geroepen „Weg met de Union Jack", „Weg met Chur chill, leve Gandhi". Ondanks de pogingen der regeering om deze betoogers met den gummistok te verwijderen, hadden zij hun demonstraties steeds weer herhaald:- Ook de mannen kunnen snoepen.. De secretaris-generaal van het departement an Landbouw en Visscherij maakt bekend, dat voor de distributieperiode van 6 Septem ber j.l. tot en met 3 October a.s. behalve het normale versnaperingenrantsoen 100 gram chocolade- of suikerwerkartikelen beschik baar wordt gesteld op bon Algemeen 377 van de bonkaart voor voedingsmiddelen". Dit be- teekent derhalve, dat iedere consument, on verschillig of hij in het bezit is van een roo- kerskaart of een versnaperingenkaart, ditmaal voor bedoelde artikelen in aanmerking komt. Zij, die van genoemden bon gebruik willen maken, dienen deze uiterlijk Zaterdag 19 September a.s. bij den winkelier in te leve ren. De winkelier wordt vervolgens in staat gesteld, zich met de bij hem ingeleverde bon nen zoo noodig extra te bevoorraden en zal daarna aan zijn klanten de hoeveelheid, waar op zij, gezien het aantal door hen ingeleverde bonnen, recht hebben, kunnen afleveren. De aandacht wordt er op gevestigd, dat voor deze aflevering geen afzonderlijke bon zal worden aangewezen. In verband hiermede behoort de winkelier bij het in ontvangst nemen van de bonnen algemeen 377 aan den klant een ont vangstbewijs af te geven. Met nadruk wordt er op gewezen, dat het publiek er rekening mede dient te houden, dat men op bon Algemeen 37" niet dezelfde artikelen zal kunnen koopen, welke als regel op de bonnen van de versnaperingenkaart worden betrokken, aangezien de aanwijzing van dezen extra bon ten doel heeft dc fabri kanten en den handel in de gelegenheid te stellen de ten gevolge van de distributie min der gangbaar geworden soorten af te zetten. Het publiek zal derhalve bij het in ontvangst nemen van de op bon Algemeen 377 verkrijg baar gestelde hoeveelheid versnaperingen ge noegen moeten nemen met die soorten, welke de winkelier hem aanbiedt. Wateren voor de scheepvaart gesloten. 's-GRAVENHAGE, 17 Sept. De Ma rine-bevelhebber in Nederland deelt op grond van art. 5 al. 1 no. 2, al. 2 van de verordening no. 100-41 van den Rijkscom missaris voor de bezette Nederlandsche gebieden over bijzondere maatregelen in zake de kustbescherming mede: De Westfriesche Waddenzee, de wateren van Zeeland en het Hollandsch Diep tot aan de brug over den Moerdijk zijn met onmiddellijken ingang van zonsondergang tot zonsopgang voor de geheele scheep vaart gesloten. Overtredingen worden ge straft volgens art. 7 al. 2 van de verorde ning No. 100-41. DYSENTERIE IN ZWITSERLAND. In verschillende streken van het kanton Bern, doch ook in andere kantons doen zich irnden laatsten tijd gevallen van dysenterie voor, die in enkele streken reeds het karak- 1 ter van een epidemie hebben aangenomen. In een officieele mededeeling wordt gezegd, dat er reeds tegenmaatregelen zijn genomen om een verdere uitbreiding en een kwaad aardiger verloop van de epidemie te voor komen. Indien dit noodzakelijk mocht blij ken, zullen de geteisterde gebieden totaal geïsoleerd worden. „WAGEN WE DEN SPRONG?" 's GRAVENHAGE, 17 September. He denavond van 19.0519.20 spreekt Max Blokzijl via den zender Hilversum 1 in de serie brandende kwesties over het onder werp: „Wagen we den sprong?" PESSIMISME OM STALINGRAD. Bs. In Stalingrad geschiedt thans een drama zooals nog nooit eerder in ce wereld geschiedenis voorgekomen was. Do stad vera zoodanig omsingeld, en door wiggen erdeeld, dat zij onder geen enkel beding nog te houden is. Ieder verstandig militair inzicht zou tot deze conclusie geleid heb ben. Maar Stalin, de bloedige despoot, wil het anders. Elke straat, elke tuin, ieaer huis is in een vesting herschapen. De hoek huizen heeft men vol beton gestort, zoodat zij in ware forten veranderd werden, elke meter grond er om heen is ondermijnd, waardoor deze weerstandsnesten alleen door Stuka's, pioniers met ontplofbare middelen en.vlammenwerpers kunnen worden over weldigd. Het lot van Stalingrad wordt hier door ongetwijfeld vertraagd, maar de stad ontkomt haar vernietiging of val zeker niet. Om het drama nog afschuwelijker te maken heeft de beul van het Kremlin bepaald, dat deze vesting, die zijn naam draagt, tot den laatsten man zal verdedigd worden. Iedere burger wordt als militair beschouwd en aan den Oostelijken oever van den Wolga staan de bolsjewisten gereed om de eigen men- schen. die zich nog zwemmend in veiligheid zouden willen probccren te stellen, af te maken. Iedere inwoner van Stalingrad, een stad met een doorsnede van 30 tot 40 km. is derhalve een ter dood veroordeelde, want pardon wordt in dezen strijd slechts bü hooge uitzondering gegeven, daar de Duitr sche Weermacht schietende burgers zeer terecht als vrijschutters beschouwt. De legerberichten gewagen telkenmale an vooruitgang en thans is het zoover, dat de stad in tweeën gescheiden werd een dee- len stormryp gemaakt konden worden. De D.A.D. maakt dan ook melding van toene mend pessimismein Engeland, want óók daar heeft men zekerheid gekregen over den afloop van dezen strijd om de Wolga-ves- ting. De Britsche bladen wijden, volgen3 genoemd bericht, sombere artikelen aan het leval in verband met het feit. dat Groot- irittanië binnen afzienbaren tijd zelf de voornaamste last van den oorlog zal moe ten dragen. Engeland is vooral op dat voor uitzicht niet gesteld omdat de jongste ge beurtenissen in ontstellende mate hebben blootgelegd, welke resultaten het Duitsche duikbootwapen week-in week-uit bereikt. Engeland ziet ock met angst en vreeze het oogenblik naderen waarop Duitschland in staat zal zijn een deel van zyn uiterst ge routineerde oorlogsvliegers van het Oost front los te maken, om dan met woeker de misdadige vernielingen, welke op de woon wijken en kuituurobjecten van Duitsche steden werden toegepast, terug te betalen. Het Duitsche zomeroifensief heeft zijn groote doeleinden: de bolsjewisten hun be staansmiddelen, hun wapenarsenalen en hun petroleum te ontnemen, bereikt. Wat groot-Brittannië dezen zomer bereikt heeft, is gauw samen te vatten: het verloor slag op slag, wist den toestand in Britsch-Indiè onmogelijk te maken en veroverde steun punten op.... Frankrijk of andere volken die niet in staat waren zich te verdedigen. En nu komt die tegenslag van Stalin, d© man op wiens woeste horden Engeland aangewezen was voor de „overwinning der democratiën". Het is jammer, dat wij er geen tijd voor over hebben, maar anders zouden we Churchill werkelijk mee hel penbeklagen! Deze week is de verduisteringsweek. Wie niet goed veralifsterfc; is mede ver antwoordelijk voor slachtoffers, die bij vergissing getroffen worden. Dat wilt gij toch niet Goed verduisterd, goed beschermd. „Nu Indië verloren is, dient ons hoerendom zijn roeping weer op te nemen". Croote kansen voor jonge Nederlanders in de Ooslgebieden. Zooals gemeld, heeft de Oostcompagnie eenigen tijd geleden een aantal deskundigen uitgezonden naar dc veroverde Oostgebieden, om daar de noodige indrukken op te doen. Tot dezen behoorde de leider van den Ne- derlandschen Landstand, de heer Roskam, die deze functie adviseerend optreedt voor de afdeeling „landbouw" der Oostcompagnie. De Landstand zoekt de menschen uit, die worden uitgezonden en het spreekt dus vanzelf, dat de boerenleider groote belangstelling had voor het gebied, waarin zijn menschen zullen werken. Op de persconferentie van gisteren heeft hij een en ander verteld over de indrukken, die hij tijdens zijn reis heeft opgedaan. Nu Indië verloren is, aldus de heer Roskam, dient ons hoerendom zijn oude roeping weer op te nemen. Het zal in de vervulling daar van slagen, wanneer het daartoe de kracht kan vinden. Naast de ideologische en historische züde der Oostlandkolonisatie, is er echter ook nog een technische en een economische züde. Wij hebben hier in Nederland met zijn 270 inwo ners per vierkanten kilometer, aldus spreker, een groot gebrek aan grond. Dit gebrek is steeds een der grootste vraagstukken geweest voor den boerenstand. Het spreekt wel van zelf. dat de boeren, die thans hoewel misschien afstammelin gen van erfboeren, die vroeger honderd hec taren grond bezaten en exploiteerden op twee of drie hectaren hun kippen en varkens, koeien en paarden van het noodige moesten voorzien en daarenboven de bevolking van de noodige levensmiddelen, op den duur een onderdeel werden der wereldeconomie. De zulken brengen physisch en geestelijk een ander geslacht voort. Velen onzer boeren ves tigden zich in de steden als melkboer of groenteman en in vele gevallen koos hun na geslacht zelfs een geheel ander beroep. Voor het behoud van een gezond Nederlandsch hoerendom is levensruimte dus een noodzaak, een levensvraag. In de Oekraïne, zoo vervolgde de heer Ros kam, ging mijn belangstelling voornamelijk uit naar twee dingen: ten eerste den oogen- blikkelijken toestand van de grondbebouwing en ten tweede naar de overblijfselen, de res tanten van de vroegere Nederlandsche kolo nisatie. Wat de zoo hoog geroemde „zwarte aarde" betreft, daarover is veel gefantaseerd, maar wie de werkelijkheid aanschouwt, dien zou de moed in de schoenen zakken. Men ziet niets dan een eindelooze troostelooze, ziel- looze steppenwereld. zonder boomen, beplan ting of tuinen, met hier en daar slechts een arbeidershutje. Toch is de grond er goed. Hij bestaat meestal uit leem en zand met een flinke laag humus. Hij wordt bebouwd zon der kunstmest. Een bewijs van zijn vrucht baarheid levert reeds het feit, dat hoewel er momenteel nog niet voldoende machines, paarden en werkkrachten zijn de opbrengst thans reeds duizend kilogram per hectare be draagt, terwijl men hier te lande reeds te vreden is met een opbrengst van drie tot vier duizend kilogram. Van goed bewerkten en ge- mesten grond. Een groot verschil is er tusschen deze ge bieden en die der reeds vroeger gekoloniseer de streken. Zooals bekend, werd op vele daar van het kolchozen-systeem toegepast. De be volking. die het slachtoffer werd %-an deze communistische landbouwpolitiek, beschouwt het Duitsche leger vanzelfsprekend als zijn verlosser. De menschen zijn hier zoo blij als kinderen, denken niet aan sabotage en helpen bij den oogst. Ik ontmoette hier zestien van onze boeren, die een half jaar geleden daar heen waren vertrokken. Zij hadden zich pri ma gehouden en oefenden het toezicht uit op de bewerking van groote strooken grond. Een Duitsche boer was hier belast met de con trole over een gebied van niet minder dan tien duizend hectaren. De vroegere kolonisten. Zooals gezegd, ging mün belangstelling voorts ook uit naar de overblijfselen der oude Nederlandsche kolonisten, die naar Danzig trokken 140 jaar geleden ook naar de Oekraine. In 1920 zouden er daar nog 120.000 menschen zijn geweest, die afstamden van deze Nederlanders, in hoofdzaak Doops gezinden, hiqr Mennonieten geheeten. Hoewel in Rowno hiervan geen gegevens voorhanden waren, trof ik in Chortitza het eerste steun punt 140 jaar geleden de eerste overblijf selen aan. Ik beleefde daar onvergetelijke oogenblikken, trof er twee meisjes aan. die afstamden van deze Nederlanders en een op zichter, een Mennonieten-boer, die zich deze afstamming eveneens wist te herinneren. Tal rijke afstammelingen bleken nog in leven en wat mij het meest frappeerde, was wel, dat hun vrouwen en meisjes hun bloed wisten rein te houden tegenover de communistische geweldpleging. Zij moesten daartoe vluchten in kelders en bosschen en maakten avontuur- lyke omzwervingen vol ontbering en offers. De afstammelingen der Nederlanders heb ben hier .circa 900.000 hectaren land bezeten. In dit gebied hadden zij vierhonderd scholen opgericht en naar verluidt zijn zelfs talrijke landbouwmachinefabrleken daar aan hun initiatief te danken. Vervolgens zijn wij naar het Noorden ver trokken naar Wilna Daar liggen de zaken heel anders. Men treft er geen kolchozen aan en ook de samenstelling van den grond is er anders Meestal vindt men hier Polen of een Verwalter op den grond. Wat bij dit alles het meeste opvalt, is de geestkracht, die door de Duitschers ontplooid wordt om alles op gang te brengen. Natuurlijk hebben wij tijdens onze reis ook zaken gedaan. Wat het af te werken program ma betreft: in de Oekraine hebben we bij Rowno een proefboerderij overgenomen, die zal worden ingericht als scholingsinstituut Over vier weken hoop ik daarheen 50 man over te brengen, die zullen worden opgeleid om op een grondgebied van 5.000 hectaren als Stutzpunktführer te worden ingezet. Bij Wilna hebben we twee bedrijven overgenomen, groot 150 hectaren, met welker exploitatie even eens als opleidingsschool vermoedelijk 1 October zal worden begonnen. De cursisten zullen hier worden opgeleid tot Verwalter van bestaande boerenbedrijven Kolonisatie eerst na den oorlog. Boerenleider Roskam wee' er met nadruk op. dat het bij al dezen arbeid niet gaat om een kolonisatie Deze tyimt eerst na den vrede aan de orde. Immers, het zou niet fair zijn, terwijl de soldaten nog vechten, den grond achter hun rug te verdeel en. Ik kan u verzekeren, aldus besloot boeren leider Roskam zyn uiteenzetting, dat onze boeren ten aanzien der uitzendingen dan ook zeer geestdriftig gestemd zijn. Zij zien er het belang zeer wel van in. Tien jaar geleden wa ren er in ons land 80.000 boeren, die geen eigen boerderij hadden. Bij de invoering een boerenerfrecht in Nederland waaraan door ons wordt gewerkt, zal Y#!lieht 8 tot 12 hectaren per boer noodzakelijk worden geacht Duizenden boeren, voor wie geen voldoende land beschikbaar is, bieden de uitzendingen dus perspectief. Het is daar in het Oosten geen dringen om een baantje. Menschen met durf en een gezonden boerenkop worden er met open armen ontvangen. Velen zullen alleen nog over het doode punt moeten worden hcen- geholpen, in zooverre zy er namelyk nog niet van overtuigd zyn. dat zij even goed daar in het Oosten driehonderd of drieduizend hec taren zullen kunnen behceren als hier drie of vyf hectaren. „De steile weg opwaarts Dr. Göbbcls in „das Reich" over den duur van dezen oorlog. In „Das Reich" publiceert dr. Göbbels een hoofdartikel „De steile weg opwaarts", waarin hij zich bezig houdt met de vraag van den vermoedelijken duur van den oor log. Overal, aldus de minister, ziet men de dingen thans realistischer dan in den be ginne. Duitschland heeft den oorlog van net eerste oogenblik af van den realisti- schen kant gezien en er steeds voor gezorgd hem niet te licht, maar ook niet te zwaar op te nemen. Wij zien in den strijd een geweldig tragisch volkendrama, dat wij met inspanning van onze geheele nationale kracht tot een zegevierend einde moeten brengen en van welks afloop het afhangt, of wij in onbeperkte mate zelfbeschikking zullen verwerven of zullen ten onder gaan. Het spreekt vanzelf, dat het daarbij niet onverschillig is, hoelang de qpriog duurt. Maar die vraag staat in geen verhouding tot het feit. dat wij den oorlog moeien winnen en dat daarvoor alle voorwaarden aanwezig zijn. De vraag naar den duur van den oorlog wordt meestal door den steller der vraag in zijn wenschvoorstelling bepaald. Zij is bijna altijd afhankelijk van wat de individu van den afloop van den oorlog verwacht. Een definitief antwoord kan men niet geven. Maar de ervaring leert, dat oorlog en vrede vaak niet komen, wanneer men ze dichtbij waant, en dat ze er even vaak plotse ling zijn, wanneer men ze niet ver wacht. Geen Engelsche bewering, aldus Göbbels, is zoo dom als deze, dat men alle slagen kan verliezen, om den laatsten te winnen. Dit klopt alleen, wanneer een overwinnend volk, zooals wij in 1918, de noodlottige,fout begaat vrijwillig afstand te doen van den troef der gewonnen veldslagen Duitschland heeft thans zooveel van dergelijke troeven in de hand, dat het niet behoeft te vreezen voor den afloop van den oorlog. Nooit eer der in de geschiedenis heeft zich een oorlog voerende mogendheid in een betrekkelijk zoo korten tijd zooveel voorwaarden voor de overwinning geschapen. Terwijl Duitschland altijd nog in het offensiel is'gebleven, bestond de wijsheid van den tegenstander in het telkens wach ten op den winter om een rustpoos te krij gen. Wij. zouden ook niet weten, hoe en waarom de loop der dingen kan \reranderen, want iedere nieuwe zomer heeft ons oor logspotentieel op ieder gebied vergroot. Wat bijvoorbeeld grondstoffen en wape nen betreft, staan wij er thans veel en veel gunstiger voor dan in het begin van den oorlog, om nog te zwijgen van het aantal en de hoedanigheid onzer geschoolde troe pen. De Anglo-Amerikaansche mogend heden zijn zelfs bij de grootste inspanning, waarvan zij nog ver verwijderd zyn, niet tegen ons ongewassen en de aan menschen en grondstoffen zoo rijke Sovjet-Unie is al zoozeer geamputeerd, dat haar oorlogs potentieel op zyn minst beslissend verzwakt genoemd mag worden. Minister GóbbeLs besluit met de woorden: „Waarom zouden wij den toestand rooskleu riger zien dan hij is? Hij geeft ons toch al alle kansen op de overwinning. Nog veel offers en veel inspanning zullen van ons gevergd worden, maar wij achten het juis ter het publiek tijdig daarop opmerkzaam te maken, opdat noch wij noch ons volk in eenig opzicht misleid worden. Een steile weg opwaarts ïigt nog voor ons. Maar wij gelooven. dat die eerder wordt afgelegd door een volk, dat door een jarenlange harde oefening in het bergbeklimmen ge traind is dan door een volk, dat het berg beklimmen slechts op de vlakte heeft lee ren kennen. Wij hebbcYi geen aanleiding, onszelf of de wereld iets voor te praten. Wij zijn ons volkomen bewust van onze taak, maar ook van onze kansen. Wij weten wat wij willen. Maar, wat nog belangrijker is, wij willen ook wat wy weten".

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlemsche Courant | 1942 | | pagina 1