Haarlemsche Courant
Joelen in Zuid- en Oost Engeland en
op de Orkaden bestookt.
rs
21.000 gevangenen te Stalingrad.
Een nieuwe toekomst voor flinke
Nederlanders in het Oostland.
[87e Jaargang No. 220 x x
-ü ^onnement p. week 0,26, p. maand 1,14, p. kwartaal 3,42,
1pjaco p- post 3,73, losse nummers 4 cent. Advertentlën J—IJ
B,ia. /S.— eUt« "-n*- ®eer 20 cent. Reclames dubbele prUs.
44vertentleabonnementen 1500 m.m. 12 cent p. m.m. Kennemer
jdltle J—15 m.m. 1,20. Abonnement 1500 m.m. s cent p. num.
f,i Grafische BedrUven Damiate.
CTnd. Hoofdredacteur! 3. V. BAUDEWYNS.
Nieuwsblad vcor Noord-Holland
Verschijnt dagelijks behalve op Zon- en feestdagen.
Vrijdag 18 September 1942
Bureaus Haarlem: Groote Boutstraat 03, Bijkantoor» Soenda*
plein 37. Tel. Directie 13082, Hoofdredactie 15051, Redactie 10600,
Administratie 10721, 11825. 8oendap!cln 12230. Postgiro I310S8.
Directie PB. A. MEES P. W. PEEREBOOM.
Kennemer Editie Bureau IJmuldent Kennemerlaan 102, Telefoon 4137.
fu ntchtaanvallen op troepenkampen, verkeers- en militaire
'erkenningsactie in Egypte
Het Duitsche weermachtbericht luidt als
„Aan den T e r e k duren de gevech-
te en taai vijandelijk verzet voort,
jenaanvallen werden afgeslagen,
je strijd om de versterkte stad S t a-
]ing r a d vordert onweerstaanbaar.
Aan het Don-front werden aanvallen
van den vijand door Hongaarsche troe-
■fiü in tegenaanvallen afgeslagen. En-
;ele vijandelijke gevechtsgroepen wer-
Ijen vernietigd of gevangen genomen;
11 tanks werden vernietigd.
Jok Woensdag zijn de pogingen van den
1 and om het bruggehoofd van Woro-
fj te nemen, in zware afweergevechten
jukt. De vijand leed zware verliezen.
,r i In het gebied van R z j e f mislukten vrij
si* iakke vijandelijke aanvallen. De vijand
m rloor 21. tanks.
Asn het front bij Moerm aui s k leidde
b omsingelende aanval tot ae vermeti-
ii ig van een bataljon van een vijandelijke
S Sdierbrigade.
j pogingen om boven de bezette gebie-
in het Westen en boven No'ord-
ptschland te vliegen, verloor de Britsche
thtmacht Woensdag 4 vliegtuigen.
2 Woensdagnacht vielen formaties. Britsche
mmenwerpers het Rijnsch-Westfaalsche
•eed aan. De bevolking leed verliezen,
oral in woonwijken van verscheidene
atsen ontstonden branden en materieele
iade; 37 der aanvallende bommenwer-
TBfc werden neergeschoten.
khte Duitsche gevechtsvliegtuigen plaat-
b overdag voltqpffers op industrieele- en
teersinsta Ilaties aan dc Engelsche
«5 idkust, alsmede op een Britsch troepen-
mp op de O r k a d e n. In den nacht
rden voor den oorlog belangrijke doelen
1 itallaties. Bommen van zwaar kaliber.
De aanvallen op Engeland.
F F Inzake den aanval, welke Woensdag door
f" utsche gevechtsvliegtuigen op Groot-
ttannië is ondernomen, deelt het opper-
;el nog het volgende mede
Lichte Duitsche gevechtsvliegtuigen ,heb-
DP n Woensdag in verrassende aanvallen
osti erdag herhaalde malen de Engelsche
"nstjidkust aangevallen en bommen van
aar kaliber geworpen op voor den oor-
belangrijke en militaire installaties. Ir
stad Rye ontploften de bommen in groote
al louwencomplexen en veroorzaakten zij
ate verwoestingen. Bij het vertrek nam
gevechtsvliegtuig een voor de kust krui-
iden vijandelijken kotter onder vuur en
-taf ioot het vaartuig in brand. Korten tijd
Hl, er was de eveneens aan de Engelsche
ia. 4 lidkust liggende stad Eastbourne hei 'doel
lichte Duitsche gevechtsvliegtuigen,
station* van Eastbourne werd meer-
malen getroffen en verscheidene
oote gebouwen op het stationsemplace-
jjnt werden in brand geworpen.
'4 b Tijdens gewapende verkenning boven
Wi e is Woensdagavond een Duitsch ge-
chtsvliegtuig tot de O r k a d e n door-
4 h drongen. Het in het Noordelijke deel van
prlü gebied liggende eiland Faer Isle werd
Im!« (t bommen en boordwapens van uit ge
lige hoogte aangevallen. Een met troepen
zet barakkenkamp werd door voltreffers
baa inleid. Andere militaire installaties'Wer-
t*i tn zwaar beschadigd.
De Britsche berichtendienst meldt inmid-
itra* ils dat bij de aanvallen van de Britsche
'chtmacht op West-Duitsch gebied Woens-
gnacht 39 Britsche vliegtuigen verloren
FEI |n gegaan.
Boven Stalingrrad,
Formaties gevechtvliegtuigen en duik-
immenwerpers van de Duitsche lucht-
acht hebben op doeltreffende wijze inge-
epen in de hevige straatgevechten in
alingrad waarbij de Duitsche aanvals-
oepen de bolsjewieken die zich verbitterd
weer stellen, steeds verder naar het een-
KKlftum van de stad terugdrongen. Groote
unplexen gebouwen in de stad, die de
uu alsjewieken verbarricadeerd hadden tot
rg't Hlmgen, die op vestingen geleken, wer-
in door bommenwerpers met bommen
zwaar kaliber en van het zwaarste kali-
t bestookt, waardoor de vijandelijke te-
0n «stand zwaar geschokt werd. Andere for-
:1 bi, aties gevechtsvliegtuigen richtten Woens-
j l haar voortdurende aanvallen op spoor
den ten noorden van Stalingrad. Tal van
Itreffers werden geplaatst op goedei-en-
nnen, die ten deele met pantserwagens
laden waren en de rails werden op vele
Aken onderbroken.
7aak hadden de bolsjewisten zich ver-
ianst in de huizen der stad, die voor het
rotste deel door bommen en granaten
«is tot de fundamenten verwoest zijn
et een aan zelfvernietiging grenzend ver-
1 vechten de bolsjewisten om iedere straat
3 ieder huis en om iedere puinhoop. Stap
:or stap wordt hun het terrein ontnomen,
zuivering der veroverde wijken wordt
l succes voortgezet.
Eenige cijfers geven een indruk van de
hevigheid der gevechten en hun vernietigen
de gevolgen. Een voor Stalingrad vechtende
gemotoriseerde infanteriedivisie heeft sectert
Juni 21.000 gevangenen gemaakt en 16O
tanks, 281 stukken geschut. 36 stukken
snelvuurgeschut, 42 stukken pantserafwecr-
geschut, 71 vlammenwerpers en 58 vlieg
tuigen vernietigd.
In Egypte.
Het Italïaansche weepmachtbericht luidt
als volgt
Activiteit van artillerie en verkennings-
troepen aan het Egyptische front. De lucht
macht viel vijandelijke pantserafdeelingen
hevig en doeltreffend met bommen en mi-
trailleurvuur aan. Een Britsch vliegtuig
werd door de luchtdoelartillerie van een
groote eenheid neergeschoten. Vier vlieg
tuigen werden door Duitsche jagers, twee
door onze jagers neergeschoten. Een van
onze duikbooten is niet op haar basis te
ruggekeerd. De familieleden der beman
ning zijn verwittigd.
Vijandelijke vliegtuigen wierpen talrijke
brisant- en brandbommen op de stad Ben
ghazi neer en veroorzaakten beperkte scha
de aan enkele huizen. Van de burgei bevol
king werden 3 personen gedood en enkelen
gewond.
Twee nieuwe ministers
in Japan.
Vriendschapsmissie naar Nanking.
Naar wordt medegedeeld, is Masajoeki
Tani. de leider van het bureau van voor
lichting. benoemd tot minister van buiten-
landsche zaken, waarmede minister-presi
dent Tojo, die na het aftreden van Togo op
1 September j.l. tijdelijk de portefeuille van
buitenlandsche zaken erbij had genomen,
van deze taak weer wordt ontheven. Tani
zal ook de leiding behouden over het bu
reau van voorlichting.
Naar Domei meldt, is na de benoeming
V3Q Tam als minister van buitenlandsche
zaken ook Kazoeo Aoki, de Japansche eco
nomische adviseur bij de regeering van
Nanking en vroegere minister van finan
ciën, benoemd tot minister, voorloopig zon
der portefeuille en belast met werkzaam
heden van het nieuwe ministerie voor
Groot-Oost-Azië.
De beide nieuw benoemde ministers Tani
en Aoki zijn in tegenwoordigheid van mi-
nister-president Togo in de Phoenitf-hal van
het Keizerlijke paleis door den Tenno per
soonlijk ontvangen. Het schijnt bevestigd te
worden, dat Aoki belast zal worden met het
ministerie voor Groot-Oost-Azië. zoodra dit
officieel zal zijn opgericht. Als termijn
wordt 1 October genoemd.
De nieuwe minister van buitenlandsche
zaken Tani heeft ter gelegenheid van zijn
installatie per radio de volgende verkla
ring afgelegd:
Getrouw aan den geest der stichting van
het Japansche Rijk en aan den geest van
het Keizerlijk decreet over de oorlogsver
klaring wil ik mij beschikbaar stellen voor
den opbouw van Groot-Qost-Azië en bijdra
gen tot de vorming van een nieuwe wereld
orde door de samenwerking met de Asmo-
gendheden nog meer te versterken om mee
te helpen de eerzucht van Engeland en
Amerika te breken en de door deze beide
mogendheden gelegde lagen uit den weg te
ruimen.
Onder leiding van den bijzonderen am
bassadeur Hiranoema is de Japansche
vriendschapsmissie voor Nanking naar
China vertrokken, om het bezoek te be
antwoorden van Wang Tsjing-Wei, den pre
sident van het nationale China, aan Tokio.
De missie brengt een speciale boodschap van
den Tenno voor Nanking mede.
Totale distributie in de V.S.?
De Ver. Staten zjjn volgens het Zweed-
sche blad Aftoptidningen van plan alle
goederen te rantsoeneeren. De Ameri-
kaansche regeering beeft 150 millioen
distributieboekjes laten drukken; die nog
voor Kerstmis zullen worden uitgedeeld.
-
Spannende oogenblikken
te Gibraltar.
Donderdagavond is te Gibraltar wegens
libootgevaar luchtalarm gemaakt; terwijl
«5ke zoeklichten het water afspeurden, He
in er verscheidene Engelsche torpedomotor-
»ten, door vliegtuigen geëscorteerd, uit,
n de duikboot, die in de buurt van den ha-
_ang was waargenomen, onschadelijk
maken. De afweermaatregelen werden in
ïrijLverseherpt, daar men een aanval vrees-
op 4iet nabij den haveningang voor anker
Sonde slagschip „Malava", alsmede
ineens daar liggende twee kruisers en tor-
Uojagers. Na langdurig speuren moesten de
ijelsche torpedomotorbooten en vliegtuigen
Berrichterzake terugkeeren.
Fransclie legerwet van
oppassing op Légion Tricolore
In een verordening in de Fransche staats
krant wordt ten aanzien van de leden van
K Légion Tricolore bepaald, dat zij. d<
«iale' regelingen van het Légion Trico-
f® in aanmerking genomen, vallen onder
eC| 'wetten en voorschriften van het leger,
zij in actieven dienst zijn.
WILLKIE TE KOEIBISJEF
Pendell Willkie is volgens den Engelschen
wwsdienst Donderdag te Koeibisjef aange
ven.
Commonwealth" 9 een nieuwe
Engelsche partij
Door den schrijver J. B. Priestley
opgericht.
De Londensche correspondent van het
Zvveedsche blad „Göteborgs Posten" maakt
melding van de stichting eener nieuwe En
gelsche partij door den schrijver J. B
Priestley.
Priestley, zoo schrijft het blad, is voor de
eerste maal openlijk voor den dag geko
men als een der leiders van de nieuwe poli
tieke organisatie „Commonwealth". De or
ganisatie van Priestley, die ongeveer 250
onderafdeelingen telt, poogt de politiek on
rustige elementen te vereenigen, die achter
den schijnbaar rustigen gevel van den gods
vrede aanwezig zijn. Men hoopt aanhangers
te krijgen uit de Labour-partij. De nieuwe
partij eischt de nationalisatie van de be
langrijkste hulpbronnen des lands, vooral
van de kolenmijnen, alsmede een geleide
economie na den oorlog. Priestley en zijn
medewerker, het Lagerhuislid Sir Richard
Acland. hebben verklaard, dat zij de politiek
der Britsche regeering ten aanzien van In-
dië ten scherpste laken.
Myron Taylor weer naar
het Vaticaan.
>e persoonlijke vertegenwoordiger van
Roosevelt bij het Vaticaan. Myron Taylor, is
Donderdag na een afwezigheid van geruimen
tijd via Lissabon per vliegtuig te Rome aan
gekomen en heeft zich naar Vaticaanstad be
geven.
In welingelichte kringen van het Vaticaan
verluidt, dat niet bekend is of Taylor in het
bezit is van een persoonlijken brief van Roo
sevelt aan den Paus. De omstandigheden in
aanmerking genomen kan dit niet uitgesloten
worden geacht.
Men brengt te Rome de laatste mislukte
poging in herinnering om het Vaticaan in
dracht van Roosevelt te brengen tot een voor
Sovjet-Rusland gunstige houding om zoo in
vloedrijke Katholieken in de Ver. Staten tc
winnen voor de pro-bolsjewistische politiek
van Roosevelt.
Zooals men weet, mislukte deze poging
destijds ten gevolge van de houding van het'
Vaticaan, dat weigerde zich in dezen zin
binden.
Deze week is de
verduisteringsweek.
Een oogenblik van 'onbedachtzaam
heid (uw zolderraam was geheel on ver
duisterd en de lamp bleef per ongeluk
branden) kan maken, dat men jaren
schreit.
Goed verduisterd, goed beschermd.
Australiërs verliezen.
De Britsche berichtendienst meldt uit
Canberra: de Australische minister van
oorlog Forde heeft medegedeeld, dat
28.251 Australiërs krijgsgevangen zijn
gemaakt of vermist worden.
7667 zijn in het Midden-Oosten,
hoofdzakelijk i» Griekenland en op
Kreta gevangen genomen, terwijl 16.286
Australiërs op Maiakka worden vermist.
De rest is aan andere oorlogsfronten in
het Verre Oosten, waaronder ook in
Nieuw-Guinea, Verloren gegaan.
Strijd op Madagascar wordt
voortgezet.
Donderdag is het volgende officieele
communique gepubliceerd
Als de gouverneur-generaal van Mada
gascar door de opening van oesprekingen
met het Britsche 'opperbevel al heeft ge
poogd een eind te maken aan het bloed
vergieten, dan waren de Engelsche eischen
wel dermate onaanvaardbaar, dat geen
resultaat kon worden bereikt.
De gouverneur-generaal is derhalve be
sloten de verdediging van het eiland tot
het uiterste voort te zetten.
In denzelfden zin moet het publiek wor
den gewaarschuwd voor alle berichten uit
buitenlandsche bron, die over deze aan-
felegenheid de ronde kunnen doen. De
ngelschen hebben slechts 170 K.M. land
inwaarts kunnen oprukken en wel in 6V2
dag. Hoe groot ook de wanverhouding tus-
schen strijdkrachten en wapens aan beide
kanten mag zijn, toch zijn alle maatregelen
genomen om den strijd voort te zetten.
Ook in den afgeloopen naclit
aanvallen op Engeland.
Volgens mededeelingen van het opperbevel
;an de Duitsche weermacht hebben lichte
Duitsche gevechtsvliegtuigen gisteren opnieuw
verrassende aanvallen overdag gedaan op de
Britsche Zuidkust en bommen van zwaar ka
liber neergeworpen op voor den- oorlog be
langrijke en militaire installaties.
Ten oosteri van Eastbourne brachten Duit
sche gevechtsvliegtuigen een Britsch pa
trouillevaartuig tot zinken.
In den afgeloopen nacht hebben Duit
sche gevechtsvliegtuigen het stad- en ha
vengebied van Kings Lynn en Great-
Yarmouth gebombardeerd. Bommen van
zwaar kaliber kwamen terecht op de ha
veninstallaties van deze beide steden aan
de Engelsche Oostkust en veroorzaakten
verscheidene zware branden.
Kings-Lynn is een bekend verkeersknooppunt
en heeft een groote visschershaven. Voorts is
het een invoerhaven voor hout en papier.
De stienting van hel Europeesche Jeugdverhond in Weenen. Rijksleider Baldur von
Schirach en de secretaris-generaal der Fascistische Partij, minister Vidussoni, onder
teekenen in het Gouwhuis te Weenen het stichtings-protocol.
(Telefoto Hoffmann-Stapf-Pax Holland c)
President van de N.O.C. over de mogelijkheden
voor handel en ambacht.
Het Noord-Hollandsch Tooneel. intendant Jan C. de Vos. geeft Zaterdag 19 September
a.s. in den Haarlemschen Stadsschouwburg de eerste opvoering hier ter stede van
W^itte van Haemstede. oorspronkelijk tooneelspel van J. W van Cittert, in drie bedr.
Foto: Derde bedrijf, v.l.n.r. Theo van Duin. Ton van Aelst, Henk Sluyter, Jan Jaspers,
Willy de VosDunselman, Ton van Otterloo. (Foto Peperkamp)
Nederlandsche boeren
vinden rijke gronden.
Begin September heeft een bijzondere
studie-commissie, onder leiding van den
president der Nederlandsche Oost-
Compagnie, mr. M. M. Rost van Ton
ningen. een reis gemaakt naar Wit-
Roethenlë en de Oekraine.
Wü weten, dat velen in den lande
uitzien naar de mogelijkheden, die het
oosten den Nederlanders bieden kan en
naar den wegbereidenden arbeid, dien
de Nederlandsche Oost-Compagnie ver
richt. Wij hebben daarom mr. Rost van
Tonningen en zijn reisgenooten bereid
gevonden in een persgesprek hun in
drukken mee te deelen, waarvan wij
dc voornaamste hier in een vraagge
sprek laten volgen.
Geen Oost-Indische Compagnie.
Hoewel" de N.O.C. een monopolie-positie
inneemt en dus alle inzet voor het oosten
haar zal moeten passeeren, moet dit niet
zoo uitgelegd worden, dat zij zelf handel
drijvende onderneming is, als wijlen haar
voorgangster, waaraan haar naam herin
nert, de V.O.C. Integendeel, alle particulier
initiatief zal te allen tijde aangemoedigd
worden; de N.O.C. is alleen de sluis waar
de Nederlandsche inzet naar het Oosten
doorheen moet stroomen en waar zij getest
wordt op betrouwbaarheid en .deskundig
heid. Wat hier gebouwd moet worden, heeft
niet alleen beteekenis voor de toekomstige
constructie der Oostelijke gebieden, maar is
allereerst van belang voor de toekomst van
Nederland zelf Een wilde, ongecontroleerde
inzet zou slechts desillusies kunnen wekken
en Nederlands naam en aanzien en daar
mede Nederlands toekomstmogelijkheden
kunnen schaden.
Er wordt veel gepraat over-gelijkberech-
tigdheid voor Nederland in de Germaansche
levensruimte en de meeste Nederlanders
zullen gaarne bereid zijn de voordeelen
daarvan te aanvaarden. Maar al te vaak
wordt echter vergeten dat die gelijkbe
rechtigdheid niet een gave is, die ons door
het zegevierend Duitschland in den schoot
geworpen wordt, maar dat zij veroverd
moet worden, veroverd door inzet en presta
tie. Welk recht zou Nederland kunnen doen
gelden op een gelijkberechtigde behande
ling van de zijde van het overwinnende
volk, tenzij dan op grond van de hulp die
het verleent bij den herbouw van Europa?
Men moet dat zóó zien, dat de Führer op
grond van de gelijkheid van het bloed het
Nederlandsche volk, als een der voornaam
ste Germaansche volken vap het westen,
tot deelneming heeft uitgenoddigd. Van die
uitnoodiging is de N.O.C. het gevolg geweest
wat wij ervan maken zullen ligt in onze
handen.
Wij werdén sterk getroffen door de vol
komen orde, waarin achter de fronten het
vredeswerk van den landbouw verliep en
de volstrekte zekerheid, die daar heerschte
ten aanzien van het verloop van den strijd
aan het front. Het kwam voor, dat de men-
schen, die wy spraken^zoozeer in hun op-
bouwarbeid bevangen waren, dat zij, hoe
wel Over een radio beschikkend, dagenlang
de frontberichten niet gehoord hadden. Die
opbouwarbeid in den landbouw eischte den
vollen mensch en geeft dan ook reeds nu
rijke vruchten.
Over de mogelijkheden welke er in
den boereninzet schuilen, sprak reeds
de boerenleider Roskam. Ik wil alleen
nog wijzen op de voortreffelijke ver
standhouding, die er met de inheemsche
bevolking bestond. De aanwezigheid
van vier of zes leidinggevende Duit-
schers op een gebied van 40.000 H.A.
bleek reeds voldoende om orde en
regelmaat te scheppen en de bevolking
weer tot haar gewonen arbeid en haar
oogstfeesten terug tc doen keeren.
„Hoe stelt u zich onzen inzet in het oos
ten voor?" was de -volgende vraag.
Op twee manieren, luidde het antwoord.
Zoowel firma-gewijs als individueel. Voor
beide wijzen van inzet geldt echter, dat
deze naar onze meening organisch moet
zijn. Van den aanvang af heeft de N.O.C.
er naar gestreefd een krachtigen inzet van
firma's te verkrijgen en zij heeft daarbij
den vollen steun en vol begrip ondervon
den zoowel van de Duitsche autoriteiten
van het „Vierjahresplan" als van het „Ost-
ministerium". De firma-inzet biedt n.l. dit
voordeel, dat een geheel bedrijf onder eigen
leiding, een organisch gegroeid en compleet
geheel, kan worden ingezet, waarbij dan
ook de waarborg bestaat dat de leiding ge
heel in eigen hand kan blijven.
Geen volk van procuratie-houders.
Er mag ook hier echter nog wel eens
met alle kracht op gewezen worden, dat
het ook anders had gekund, dat met
name Duitschland had kunnen eischen
en nemen, waartoe het thans de vrij
willig aanvaarde mogelijkheid biedt.
Dan was ons bedrijfsleven voor tien
tallen jaren ontworteld geweest en aan
onze eigen leiding onttrokken. Wij zou
den eenvoudig eeu volk van procuratie
houders geworden zijn.
Maar men beseffe dan bovendien, dat dit
;edula niet eindeloos kan duren; de op-
louw moet voortgang hebben en kan niet
halt houden Voor een saboteerend deel van
het bedrijfsleven.
Men zie hierin geen dreigement al
leen de kracht der natuurlijke ontwikkeling
zal hier gaan spreken en hen die aarzelen
en achteraankomen, voorbij loopen.
De mogelijkheden voor het bedrijfsleven,
zijn intusschen ongelooflijk groot. Zelfs wij,
die ons veel hadden voorbereid, kunnen den
indruk daarvan niet onder woorden bren
gen. Voor het grootbedrijf ligt er thans een
ontzaglijke taak in het herstellen van be
schadigde groote werken. Wij denken daar
bij aan den grooten stuwdam in de Dnjepr
bij Zaporozje. Zoodra deze hersteld zal zijn.
zal het geheele verkeersprobleem van de
Westelijke Oekraine zijn opgelost. Zoo staat
mij thans ook de haven van Nikolajew
weer voor oogen, waar Nederlandsche fir
ma's thans reeds werken aan het lichten
van tientallen schepen en dokkerk Is dil
werk volbracht, xlan zal daarmede de kern
geschapen zijn van een Zwarte Zee-vloot.
Ook voor het middel- en kleinbedrijf
echter liggen hier de kansen voor het
grijpen. Men kan zich hiervan een
voorstelling maken, indien men be
denkt, dat een geweldige behoefte
heerscht aan alle gebruiksgoederen,
van het boordeknoopje en den schoen
veter af tot woonhuizen toe, en dat de
geweldige vruchtbaarheid van den 'bo
dem voldoende welvaart waarborgt om
het aanschaffen van deze gebruiksgoe
deren mogelijk te maken. Het opvangen
en vastleggen van de ontzaglijke zwe
vende koopkracht is op het oogenblik
een der grootste problemen.
Wel zal men moeten bedenken, dat men
daar in het Oosten niet zijn bedje gespreid
zal vinden. Er zal hard en met initiatief
gewerkt moeten worden. Bij den opbouw
van het bedrijf, van machines en dergelijke,
zal men veel moeten improviseeren. Wij
hebben auto's en machines gezien, die op
kunstige vyijze uit allerlei wonderlijke dee
len waren opgebouwd, maar die hun werk
voorloopig deden, en den eigenaar den
grondslag gaven, waarop in de toekomst
een middel- of grootbedrijf kan worden
opgebouwd. Zoo werken onze eerste pio
niers in dit economisch nog volkomen
maagdelijk terrein.
Het spreekt overigens vanzelf, dat ook het
ambacht hier alle kansen beeft.
En ook de handel, hoewel ej; op dit oogen
blik nog niet veel te handelen valt, heeft
een principieele- en kansbiedende taak te
vervullen, wanneer de productie van ge
bruiksgoederen een aanvang neemt. Reeds
nu zijn overal Duitsche handelshuizen ge
vestigd, waarom zouden de Nederlandsche
achterblijven
Ook organische boereninzet
Ook wat de inzet van personen en dan
met name van boeren betreft, streven wij
er naar, deze organisch te doen geschieden.
Dat wil zeggen in groote groenen, gemeen
schappen, die één geheel vormen met vrou
wen en kinderen, zielsverzorgers en alles
wat tot een kleine boerengemeenschap be
hoort. Alleen dan kan ook van den mensch
volledige inzet verwacht worden. Gelijk de
boerenleider Roskom reeds uiteenzette, zul
len der N.O.C. daartoe voorloopig twee
scholingscentra ter beschikking staan. Een
in de Oekraine en een bij Wilna, waar
doorheen een voortdurende stroom van boe
ren zal moeten gaan.
Wij hadden tenslotte nog één wensch; n.l.
te weten hoe het zal gaan met de zorg voor
de via de N.O.C. uit te zenden personen.
Het spreekt vanzelf, zoo zeide ons mr. Rost
van Tonningen, dat aan de sociale, niet
minder dan aan de cultureele zorg voor
onze Nederlandsche pioniers, alle aandacht
zal worden besteed. Er wordt in het hoofd
kantoor der N.O.C. in Den Haag 00* aan
deze vraagstukken die bü den te ver
wachten inzet eveneens van ontzaglijken
omvang zijn hard gewerkt. Zoodra het
eerste stadium van opbouw voorbij is, zul
len andere mededeelingen daarover volgen.
Malan eisclit Zuidafrikaansche
republiek.
Naar de Britsche berichtendienst uit Pre
toria meldt. heef( dr. Malan. leider der na
tionalistische oppositiepartij in Zuid-Afrika.
in een openbare vergadering de stichting eener
Zuid-Afrikaansche republiek na den oorlog
geëiseht
Malan riep de oppositiepartijen op een
drachtig te zijn en waarschuwde de Afrika
ners voor de „amateur-redders". Hij zeide:
„Ik weet niet, of Smuts den militairen dienst
plicht zal invoeren, maar indien dat gebeurt,
zal ik de Afrikaners aansporen den militai
ren dienst te weigeren".
Rost van Tonningen en
boerenleider Roskom heden
avond voor de Radio.
Hedenavond spreken om 19 00 uur over den
zender Hilversum 1 mr. M M. Rost van Ton
ningen. president van de Nederlandsche
Oostcompagnie, en boerenleider Roskam over
de taak van het Nederlandsche volk in het
Oosten.
Beide toespraken zullen Zaterdagmorgen
om 7.40 uur over den zender Hilversum 1
worden herhaald.
STILSTAANDE KLOKKEN.
Bs. Toen Kreta reeds eenige weken
eerder gevallen was heb ik een Haarlem
sche intellectueel ontmoet, die geen kran
ten las, omdat die „vuile vodden nu een
maal de lectuur zooals hjj ze hebben wil
I Engelsche triortifen en j^tierikaansche ze
getochten) niet brengen. Deze man een
luit velen probeerde mij wijs te maken,
iat de Duitschers in werkelijkheid zelfs
iniet eens Parijs genomen hadden. ..A"fs
i leugens, man! Moest jii toch weten! Ik
neb toen. ofschoon ik er niet veel resultaat
van verwachtte, geprobeerd den man aan
het verstand te brengen, dat hij aan .struis
vogelpolitiek deed. ofwel moedwillig aan
anderen een scheeve voorstelling van zaken
wilde ojdringen. maar hii bleef zich zelf.
Ik heb hem fotomateriaal voorgelegd, hij
betoogde evenwel, dat het montage was en
dat ik mij liet bedriegen en toen heb ik de
zen „hopelooze", die nóg steeds geen krant
leest, maar opgegeven. Zijn type komt veel
vuldig voor, 75 pet der anti's is naar dit
model gesneden: hoewel, het dient eerlijk
erkend, zij hebben sindsdien wel krant lee-
ren lezen, dat ervaren wij eiken dag aan
de gentlemanlike manier waarop zij op
het gelczene reageeren.
Aan dezen ouden kennis werd ik giste
ren weer herinnerd, toen ik een ander
Haarlemsch ingezetene sprak. Men kent het
soort wel: in vredestijd rijdt de man ziin
eigen auto. hij bekleedt een hoogst fat
soenlijke leidende positie en heeft zoo ziin
eigen hobby's, die hem 'n tikje aan be
langrijkheid doen winnen in dc oogen van
den buitenstaander. Een van deze hobby's
was 's mans groote belezenheid omtrent
Britsch-Indië. Daarover bezat hij een
prachtige eigen bibliotheek en hij was zóo
doorkneed in de stof. dat hii met gemak en
zonder bronnen, naslaan, een belangwek
kend artikel over de ingewikkelde toestan
den had kunnen dicteeren. Deze man was
•óór den oorlog een krachtig partijganger
•an Gandhi, in wien hij den van God ge
roepen leider van het Indische volk zag.
Het behoeft derhalve niemand te verwon
deren. dat ik de gelegenheid die ik bijzon
der gunstig achtte, met beide handen aan
greep en hem naar zijn meening vroeg over
het feit, dat de Geallieerde Oorlogsraad
voor den Stillen Oceaan besloten heeft
Britscli-Indië als basis voor den strijd tegen
Japan te gebruiken. Onze Britsch-Indië-
kenner had het bericht niet gelezen, of hield
zich alsof, maar ik liet hem niet zoo gauw
Nou. en dan nog! was zijn repliek.
Maar man. jij. die altijd zoo opgeko
men bent voor de rechten der verdrukten,
begrijp jij dan niet wat dat besluit betee-
kent? De zin er van is deze, cat dit mooie
land en het prachtvolk in volle bewustzijn,
met moedwil, overgeleverd wordt aan den
oorlog. Het is een uitnoodiging aan Japan
tot bombardementen en strijd en het zal.
zoodra de Engelschen achteruitgeslagen
worden, beteekenen. dat zij dit rijke gebied
tot verschroeide aarde maken. Dit alles
doet men, terwijl uit de houding van de
bevolking ondubbelzinnig blijkt, dat zij het
er niet mee eens is en de Engelschdh liever
vandaag dan morge"n ziet vertrekken.
Ik* kan mij voorstellen, dat Engeland
zijn koloniën'behouden wil.
Verschroeide aarde is toch geen be
houd! Als Engeland de consequenties trekt
uit het moois wat jii mij vroeger hebt voor
gelegd. dan behoeft in Britsch-Indië geen
steen van den andere te gaan.
Ja, als Engeland, maar het is oorlog en
eerst moeten Japan en Duitschland ver
slagen worden
Engeland moet dus weer oppermach
tig worden, maar dan komt er weer niets
van jouw mooie idealen terecht, dat weet
jii ook wel. Theorie en practijk is nog wat
anders, zooals je ziet!
Hii zat vast. En toen is deze hoogstfat-
soenlijke burger, die de kranten alleen voor
de distributienieuwtjes leest, er toe over
gegaan een betoog af te steken, waarmede
ik overtuigd moest worden, dat Engeland,
dat immers ook Nederland „beschermt",
geen kwaad in den zin kan hebben, dat de
Britsch-Indiërs maar moeten afwachten,
enz.
Ik heb geen moeite meer gedaan. Ik wist
precies hoe laat het was, zonder op de klok
te kijken.
Deze klok is blijven stilstaan op hetzelfde
uur waarop bekend werd, dat de Nationaal-
Socialistische revolutie begonnen was.
Frauduleuze slachtingen
in N.-Holland.
Getuige gearresteerd, verdacht van
meineed.
Gisteren diende voor den Alkmaarschen
economischen rechter een serie uitgebreide
frauduleuze slachtingen, waarbij vijf perso
nen betrokken waren, die in totaal 6 runde
ren en verschillende schapen clandestien
hadden geslacht.
De hoofdverdachte was de 38-jarige vracht
rijder M. Brammer, terwijl de anderen waren
de caféhouder C. Huiberts, de arbeider J. C.
Limmen, J Groótes. allen uit Schagen, V. van
't Hoff, slager te Beverwijk en de koopman
N. Sneekes, eveneens uit Schagen.
De meeste dieren waren door'Brammcr ge
slacht. De officier eischte tegen Brammer
voor de slachting der runderen een gevange
nisstraf voor den tyd van 1 jaar. en laler nog
eens een jaar voor de slachting der schapen.
De café-houder Huiberts. werd ter zitting
gearresteerd als verdacht van meineed. Hij
zou n.l. voor dc politic verklaard hebben, dat
dc slager Van 't Hoff ook geslacht had. cn
deze verklaring trok hij gedurende dc behan
deling der zaak in.
De economische rechter veroordeelde Bram
mer in totaal tot een gevangenisstraf van 2
jaar en 2 maanden, Limmen tot 6 maanden.
Grootcs die een kalf clandestien gekocht had
tot f 100 boete, Huiberts. die gelegenheid tot
slachten gegeven had tot 5 maanden, en
Sneekes wegens den aankoop van meerdere
schapen tot f 300 boete of 60 dagen hechte
nis. De zaak tegen den slager Van 't Hoff uit
Beverwijk werd aangehouden, tot dat uitge
zocht zal zijn of de café-houder Huiberts, al
dan niet meineed gepleegd heeft.
HANDELSACCOORD ROEMENIE—
TURKIJE.
De onderhandelingen der te Ankara ver
toevende Roemeensche handelsdlegatie zijn
beëindigd. Er is een overeenkomst gesloten,
dat de leverantie van Turksche katoen in
ruil voor Roemeensche machine-olie behelst.
KORT NIEUWS
De Grieksche minister van financiën,
Gotzamanis, die tevens belast is met de
leiding van alle bü de productie betrokken
ministeries, is per vliegtuig naar Berlijn
vertrokken, waar besprekingen zullen wor
den gehouden over de economische positie
van Griekenland. Van Berlijn zal de minis
ter naar Rome gaan, om ook daar met de
bevoegde instanties verschillende kwesties
te bespreken.
Volgens Radio Ankara zal in het Turk
sche staatsblad een regeerlngsverordening
verschijnen, waarbij alle granen van den
oogst 1942 in beslag genomen worden. Al
leen het overschot van de door de regee
ring opgevorderde hoeveelheden wordt
voor den handel beschikbaar gesteld.
In de residentie van het Spaansche
staatshoofd El Pardo is Donderdag de
Spaansche ministerraad onder voorzitter
schap van generaal Franco bijeengekomen.
Er is geen officieel communiqué over de
bijeenkomst uitgegeven. De ministerraad
zal zijn besprekingen vandaag voortzetten.
