REX
IJmuiden, Velsen, Beverwijk en Omstreken.
Keizer Karei V bond strijd met de jutters aan.
BUBBELTJE EN KNOR
De virusziekten in de aardbeien.
3 Vrouwen
en Verdi
Et
0|
Dertien kleinhandelaren
verbaliseerd.
Bovendien weer prijsopdrijving.
Geregeld wordt bewezen, dat waakzaam
heid van de politie ten aanzien van de
economische voorschriften dringend nood
zakelijk is. Velen trachten nog altijd meer
voor hun artikelen te berekenen dan offi
cieel is# toegestaan en dikwijls vragen zij
zelfs prijzen, die alle perken te buiten gaan.
Bovendien komt het vaak voor, dat hande
laren in strijd met de bekende opdracht
verzuimen hun waren van prijsaanduidin-
gen te voorzien, hetgeen ^overvragen" als
vanzelfsprekend ten zeerste in de hand
werkt. De politie heeft weer eens op menig
gebied blijk van haar oplettendheid ge
geven. Het gevolg was, dat er talrijke pro
cessen-verbaal werden ppgemaakt.
Reeds dikwijls is er de aandacht op ge
vestigd, dat de voorschriften inzake de
prijsaanduiding nauwkeurig in acht dienen
e worden genomen. Het publiek moet
teeds in de gelegenheid zijn om in de ver-
„Jcoopsruimten te controleeren of de ge-
o( vraagde prijzen in overeenstemming met
0< de toegestane zijn. Het is bekend, dat
menige zakenman het betreffende voor
st, schrift probeert te ontduiken, hoewel hem
bekend is, dal dit streng kan worden ge-
straft. De politie heeft nu weer eens inge-
0( grepen en met een opmerkelijk resultaat.
Niet minder dan dertien kleinhandelaren
bleken hun waren niet te hebben geprijsd.
Of er weer wat schrik is gezaaid, weten we
niet. In. ieder geval staat echter vast, dat
St er een nauwlettend toezicht zal blijven en
:oo noodig verdere bekeuringen zullen
Een winkelier in huishoudelijke artikelen
jad den moed een gewone straatbezem, nog
wel zonder stok en van slechte kwaliteit(l),
voor zegge en schrijve vier gulden te ver-
koopen. Soortgelijke bezems werden op 9
Mei 1940 voorveertig a vijftig cent
aan den man gebracht. Twee groenlen-
handelaren boden peren en appelen voor
zeventig cent per kilo aan, hoewel de toe-
estane priis vijftig cent is. Een turfventer
iet vijf gulden voor honderd turven beta
len, terwijl hij er 1.30 voor had mogen
«rekenen. Een handelaar in kachelblokken
everde aan iemand driehonderd kilo kachel
Jlokken en had er 11.25 voor in rekening
on mogen brengen. Hij verkocht het partijtje
echter voor 32.50. dus 21.25 te duur
[n alle gevallen werd proces-verbaal opge-
SPORT-VARIA.
Lof voor sportieve
agenten l
De Politiesportvereeniging Vel^pn heeft,
hoewel zij nooit de propaganda-trom
roert, in korten tijd reeds dikwijls de aan
dacht op zich gevestigd Dat was te dan
ken aan de voortvarendheid, waarmede
steeds werd getracht den politiemannen
niet alleen gezonde ontspanning, maar
ook gelegenheid tot lichaamoefening te
bieden. Wanneer we nagaan wat er in de
mim vijf jaren van het bestaan zooal is
bereikt dan is het resultaat zeer verheu-
Lal
Het is prettig, dat er veel waardeerin^
voor de vereeniging is, Zij wordt immers
oigt door een sportieve opvatting gekenmerkt
ij i bereikt daardoor indirect ook geleidelijk meer
ve begrip voor de taak van de politie, welk ver-
P' schijnsel eveneens niet als onbelangrijk mag
vordert beschouwd. Meer dan eens hebben
wij daarom lof gebracht.
Thans lazen we in het officieele orgaan
van den Nederlandschen Politie-sportbond,
.Politie Sportnieuws", een beschouwing over
eei'stt Nederlandscne Politie-handbal-
ITE ourhóói, dat deze maand te Amsterdam werd
chouden. „Onze collega's uit Velsen en
^Utrecht verdienen nogmaals onzen hartelij-
icn dank", zoo schrijft het blad, vdat zij het,
:ots hun vele moeilijkheden, mogelijk ge
maakt hebben, dat dit tournooi doorgang kon
linden. Men moet wel een ware sportman
iljn, als men na een nachtdienst verricht te
hebben, onmiddellijk op den trein naar Am
sterdam stapt, om twee handbalwedstrijden
ic gaan spelen, te meer, als men, zooals en
kele spelers, zich reeds aan den verkeerden
kant van de veertig bevindt en men met bijna
wiskundige zekerheid weet met de onderste
plaatsen genoegen te moeten nemen. Dit is
wel een demonstratie van den waren sport-
geest geweest! Zien de sportliefhebbers in
mdere groote plaatsen, als bijv. Den Haag
Rotterdam, nu geen kans hetzelfde te pres-
Itercn als hun collega's in Utrecht en Vel
sen?"
Verder lezen wij nog: „Velsen heeft in dezen
wedstrijd blijk gegeven over goede spelers
Ie beschikken. De aanvoerder der ploeg
muntte bijzonder uit."
Ongetwijfeld is het verheugend, dat ook in
landelijke politiekringen zooveel waardeering
voor het werk van de vereeniging in onze
{omeente bestaat!
Personalia.
Onze plaatsgenoot de heer A. G. Lindhout
I; geplaatst op de voordracht voor de finan-
cieele commissie der afdeeling Haarlem van
den Nederlandschen Voetbalbond.
Aanvragen om overschrijving zijn ingediend
>r J. Does, van H.R.C. naar D.E.M. en door
Rijkers, van Oudorp naar Beverwijk.
Scheidsrechters voor Zondag.
Voor de Zondag te spelen wedstrijden zijn
blijkens de Sportkroniek de volgende scheids
rechters aangewezen:
D.F.C.—Stormvogels: Fr. M. J. Pijnenborgh:
Ï.S.V.—V.U.C: J. C. F. Bulte: Alkmaarsche
Boys— Santpoort: M. J. v. d. Hoek; De Ken-
:.emers—R.C.H.: C. J. Mol; Q.S.C.— D.E.M.
Meyer; ZaandijkBeverwijk: G. de
jBoer; TerrasvogelsKinheim: J Postma;
:ejf U.S.V.U.—V.V.B.: J. Veenstra; Uitgeest—
j CS.V.: K. Winter; Vitesse—A.D.O.: W. M.
I r Woerden, I.E.V.—Alkmaar: H. G. Goed-
ioc ^rt; ZeevogelsBergen: D. Stam; E.D.O. 2
tl De Kennemers 2: W. Melkman; Helder 2
t? VS.V. 2: L. J. J. Augustijn en Stormvogels 2
IF.C. 3: J. B. Wesselink.
Oneerlijke concierge.
Een alhier woonachtige concierge benadeel-
r zijn werkgever door diens eigendommen
- stelen. Bij een huiszoeking werden ont-
Teemde voorwerpen opgespoord en in bc-
■iv. genomen.
Handel in rookerskaarten.
Twee Santpoortenaren betrapt.
Velen ontpoppen zich tegenwoordig als
.akenman". Zij maken van de gelegenheid
fcbruik, nu de kooplust en de waarde van de
meest uiteenloopende artikelen groot zijn.
Of de „handel" geoorloofd is, daar bekommert
ij" zich niet om, hoewel de gevolgen soms
■is* 'ere van aangenaam zijn.
Zoo kregen twee Santpoortenaren een pro-
te-verbaal, daar zij een rookerskaart ver-
Sndelden.
Agenda IJmuiden.
DONDERDAG 24 SEPTEMBER.
Thalia: Menschen-noodlot, 7.30 u.
Bex: Geen voorstelling.
De Pont: Geen voorstelling.
VRIJDAG 25 SEPTEMBER.
Thalia: Polonaise!
Bex: Drie vrouwen en Verdi, 7.30 u.
De Pont: De roman van een dokter, 7.30 u.
DIENST APOTHEKEN.
.-. Avond- en nachtdienst: IJmuider Apotheek,
-* wningsplein.
Clandestien aardappelen
gerooid.
Gratis hulp voor landeigenaar
Dinsdagmorgen werd de politie gewaar
schuwd, dat er in den Velser polder een man
bezig was met het rooien van aardappelen
op een terrein, waar hij niet gerechtigd was
om een dergelijk karweitje uit te voeren.
De politie kon den dader, welke reeds meer
malen met haar had kennis gemaakt, arres
teeren en proces verbaal opmaken.
Aan den eigenaar werden de aardappelen
teruggegeven, hetgeen voor hem zeker een
meevallertje beteekende!
Damcompetitie Noord-Holland
D.C.IJ. speelt te IJmuiden.
Zondag zal het eerste tiental van de Damclub
IJmuiden voor de hoofdklasse-competitie van
den N. D. B. uitkomen.
De eerste wedstrijd wordt thuis tegen Koog aan
de Zaan gespeeld. D. C. IJ. zal door het volgend
tiental vertegenwoordigd worden:
Bord 1. H. Laros, 2. B. Dukel, 3. H. de Boer, 4.
Suyk, 5. T. Postma, 6. A. Ligthart, 7. H. v. d.
Heijde. 8. Snel. 9. R. Huhl, 10. K. de Jong.
Reserves zijn J. Smit, F. Dukel, A. Schager en
Ott.
De mogelijkheid bestaat dat te elfder uur de
Damclub St. Bavo te Heemstede nog aan deze
Noord-Hollandsche competitie zal deelnemen.
Deze sterke R. K. club zal dan een ernstige can-
didaat blijken te zijn voor het clubkampioen
schap van Noord-Holland.
AANRANDING EERBAARHEID.
De politie arresteerde een inwoner van
Amsterdam terzake feitelijke aanranding dei-
eerbaarheid.
SNOEP
Het zal niet lang meer duren of
De heeren kunnen snoepen
We kunnen ons nu eens vol lof,
Op onzen bon beroepen.
Er was teveel van dit en dat,
Hetgeen niet zoo kan blijven
„Dus opgeruimd" besloot men. wat
Ik graag wil onderschrijven
Misschien kunnen wij chocola,
Of suikerwerk bekomen
Wie had (men ga zichzelf maar na)
Ooit zooiets kunnen droomen
Wellicht krijgen de dames thans,
Eens een rantsoen sigaren,
Is daarop maar eenigszins rkans.
Dan zal 'k mijn snoep bewaren
Snoep voor de vrouw, de man 'n sigaar.
Zoo moet het immers wezen
Toch haal ik straks m'n snoepgoed maar,
Dan heb ik niets te vreezgn
Eens nam mijn vrouw geen' snoepkaart, daar
Ik niet was te genaken
Nu heb ik rookte toch van haar
Ik dus iets goed te maken
Jeugdige.gelddief.
Door de politie werd een jeugdige inwoner
van IJmuiden-Oost gearresteerd, daar deze
zich ten nadcele van zijn patroon een bedrag
aan geld had toegeëigend. De oneerlijke
jongeman zal weinig plezier van zijn onbe
zonnen daad beleven.
KINDER-TOONEELVOORSTELÏ.ING
In de groote ,zaal van het Thalia theater
zdl Zaterdagmiddag weer een kindervoor
stelling worden gegeven. aHet kindertooneel-
stuk Jopie Slim en Dikkie Bigmans, in drie
bedrijven, zal worden opgevoerd.
Strandschuimers lieten zich de wetten
echter niet voorschrijven.
Aan redden van schipbreukelingen werd niet gedacht.
OVER KOEIENSTAARTEN
VAN JUTTEN
EN REDDEN.
(3)
EEN koe is een nuttig dier. Dat zeggen wij.
die zoo gaarne aan onze maag denken.
Maar de jutters in den goeden, ouden
tijd dachten er al niet anders over. En daar
mede bedoelen wjj niet in de eerste plaats de
koe als leverancier van melk, vet en vleesch.
Een knipoogje zou in dit opzicht duidelijke
taal spreken. Ja, vraagt u nu niet aan
menschen op Terschelling, waarvoor de koeien
vroeger eigenlijk wel werden gebruikt. Van
schrik zullen zij hun zelfgeroldc sigaret laten
uitgaan of zelfs, de rantsoeneering ten spijt,
uit den mond laten
vallen. Het stellen
van een dergelijke
vraag houdt een be
schuldiging in, weet
u. Hoe durft men te
denken, dat de men
schen van Terschel
ling ooit een koe met een licht aan den staart
naar de duinen hebben gestuurd om schepen
te laten stranden! Dat is onwaarheid, ten
minste wat Terschelling betreft. Kijk, zeggen
ze u daar, als het nou op Ameland was ge
beurd.
En de Ie?er, die nieuwsgierig en te goeder
trouw is, gaat eens verder informeeren. Hij
poogt het aan iemand te vragen, die op Ame
land geboren en getogen is doch zal zich
direct in een verde.digende houding moeten,
opstellen, want het is laf zooiets van een
rechtgeaarden Amelander te denken. Van cte
dooden niets dan goeds entj.a, als het
ooit eens ergens in Nederland is gebeurd,
kijk-dan zou het toch op Terschilling moeten
zijn geweest
Natuurlijk overdrijven we. lezer. Maar er
zit een kern van waarheid in. Er wordt geen
koe bont genoemd of er zit een vlekje aan
en de Terschellinger en Amelanderkoeien
(al of niet met lichtjes) zijn nogal eens als
bont gedoodverfd. Hoeveel verhalen zijn er nog
steeds in omloop over de streken, die de jut
ters .hebben uitgehaald! Het is een moeilijke
taak voor al die overleveringen te gaan zit-
nu eens netjes waarheid, overdrijving
en leugen te schiften. Maar hoe het zij (we
mogen het wel even herhalen), er hebben
zich inderdaad en dikwijls dingen voorge
daan, die allerminst door den beugel konden
en de menschen van nu soms met afschuw
kunnen vervullen.
BEKENDE VERHALEN.
Moeten we nog van die oude verhalen
navertellen? We gelooven niet, dat het
noodig is. De IJmuidenaar zal er zelf zijn
gasten mee kunnen bezighouden en het is niet
aardig een grasveld te gaan bewerken als hel
gras al voor je voeten is weggemaaid.
Maar over den heel ouden ,tijd mogen we
wel iets zeggen, want daarvan hebben de
meeste plaatsgenooten waarschijnlijk nog
nooit gehoord. Een vorige maal hebben we
IJsbrand 't Hoen al eens aan het woord ge
laten en men zal zich herinneren, dat deze
allerminst over de jutters was te spreken.
Wij hadden het geluk hem aan te treffen bij
het samenstellen van een rapport aan de
Staten van Holland en West-Friesland, waar
in hij zeide, dat de „rooveryen, excessen en
onbehoorlijkheden, aan gestrande Goederen'
gepleegt werdende, thans ten top gereesen.
en bij ons slimmer zijn dan bij veele woeste
Volkeren". Duidelijker taal is toch niet
dig. Ook hebben we ons een uitstapje naar
het Holland van zoo ongeveer duizend jaar
terug veroorloofd, waarbij wij natuurlijk een
bezoek aan het strand brachten. Wij hebben
toen veel belang gesteld in de beantwoording
van de vraag, hoe men eigenlijk tot het jytten
ts gekomen. Daarbij zeiden wjj, dat de Hee-
van de Kuststrook een barbaarsch strand
recht uitoefenden. Door het zwakke staats
gezag kon er niet voldoende tegen hen wor-;
den opgetreden.
Het jutten, dat toch al nooit een teeder kas
plantje was geweest, groeide vervaarlijk tot
een zoo droevig^ verschijnsel, dat de wijze
üeden er reeds in het jaar 1000 terecht hun
grijze hoofden over schudden Ging het
hoofdzakelijk om de vrachten der gezonken
schepen, ook aan de schipbreukelingen werd
aandacht geschonken. Aandacht, ja! Op ruwe
wijze werden ze tot slaven gemaakt en als
er geen tijd was om zich lang met hen te be
moeien werden ze kort en krachtig uitgescha
keld door hun het leven te benemen. Moord
en doodslag" heerschten aan Hollands mopie
stranden, die door de zeelui als de pest wér
den geschuwd, wanneer het weer hen tegen
zat. Och, natuurlijk was het niet alleen in
Holland zoo. Ook elders waren de jutters geen
lammetjes.
KEIZER
NEEMT HANDSCHOEN OP.
De overheid kon het niet over haar kant
laten gaan, al was ze dan nog niet bij
machte om haar inzicht desnoods met den
sterken arm ingang te doen vinden. Keizer
Karei V, die al dikwijls met misnoegen
het plunderen en moorden had
sloot dan ook een poging te wagen en er paal
perk aan te stellen. Hij vaardigde rege
lingen voor de strandvonderij uit, die onze
belangstelling zeker waard zijn. We moeten
immers begrijpen, dat het wel eenvoudig, maar
niet doeltreffend was het strandsehuimen
zonder meer te verbieden. Ef moest geregeld
worden getoond, dat naleving der regelingen
op z'n zachtst gezegd prijs werd gesteld.
Daarom bepaalde de keizer, dat er rent
meesters zouden komen, die de goederen van
een gestrand schip tegen een behoorlijk berg
loon voor den rechtmatigen eigenaar zouden
bewaren. Hiermede werd dus in ieder geval
een stap in de goede richting gedaan. Hoe de
maatregel door de jutters werd ontvangen'
Karei V begreep van stonde 3f aan, dat het
voor hen meer dan een vriendelijke verma
ning was. HU wierp de menschen immers uit
hun „broodwinning"! En om maar direct goed
te laten blijken, dat het harde ernst was, ver
meldde hij in zijn regelingen, dat zü, die
„sulcke goeden of de zeedriften aan-
„vaerden en versteken tot zijn zelfs eygen
„baet ende prouffyt behooren geacht en-
„de gehouden te worden voor dieven".,
De „dieven" hadden het maar voor lief te
nemen. Karei V had er namelijk aan toege
voegd, dat dc rentmeesters voortdurend toe
zicht op en bij de stranden moesten uitoefe
nen. Eigenaardig is echter, dat over de ir.
leven gebleven schipbreukelingen niets werd
bepaald
Op papier waren de regelingen heel mooi.
Behalve voor de jutters, die er dan ook weinig
voor voelden om brave onderdanen van den
keizer te worden. Eerst voorzichtig, maar al
lengs brutaler bleven zij zich weren. Wat zou
men hun kunnen doen? Ze kenden alle schuil
plaatsen in de duinen en vormden onderling
een hechte gemeenschap, die indringers geen
enkele kans gaf. Het jutten leefde voort en
groeide nog steeds.
NAAR DEN VLEEZE.
Vele vette kluiven waien cr te verove
ren. Het ging den strandschuimers wèl naai
den vleeze. In de zeventiende eeuw nam de
Hollandsche handel steeds grootere afmetin
gen aan. Voor kapitalen werd over zee ver
voerd. In het jaar 1635 strandden er bij Texel
vijf en dertig schepen. In 1660 waren het éi
honderdtwintig! In 1683 vergingen op de
zelfde plaats alleen al zes groote Hollandsche
oorlogsschepen? De jutters hadden de han
den vol.
Bij het vergaan van de oorlogschepen kwa
men negenhonderd menschen om het leven
De strandschuimers stoorden zich niet aan
het gezag van de rentmeesters.
Het jutten zat hen in het bloed.
En het bloeddat kruipt nu eenmaal
waar het niet gaan kan....
(Wordt vervolgd). v.- B.
Bij 't verscheiden van Ko Kuyt.
In ons blad van gisteren deelden wij mede,
dat op drie-en-zestig jarigen leeftijd te Zaan
dijk is overleden schipper J. G. Kuyt, die in
zellerskringen onder den naam Ko Kuyt
groote bekendheid verwierf. Het was een
simpel bericht, doch met hem ging een der
bekende, stoere Hollandsche zeelui heen,
welke nog lang in veler herinnering zal blij-
en voortleven.
Was hij het niet, die met de Holland een
zeer gedurfden zeiltocht naar de West en
Amerika ondernam Vooral in onze plaats,
de zee een grooten invloed op het
volksbestaan uitoefent, zal men een dergelijk
feit naar waarde kunnen beoordeelen.
Zijn, we zouden haast zeggen: ouderwetsche
onverschrokkenheid maakte deze prestatie
mogelijk. Tezamen met zijn maat Dirk Hof
man trok hij er op uit, het mannelijke, ruige
avontuur tegemoet. Hij deed Piet Bakker
zeer terecht de opmerking maken „Ko Kuyt
minstens drie eeuwen te laat geboren." In
dien ouden tijd immers zou het hem mogelijk
zijn geweest om belast met het commando
van zoo'n avonturiersschuit, vreemde kusten
te bezoeken en te zwerven naar onbekende
ooraen. In Ko Kuyt zagen we een der ver
tegenwoordigers van het roemrijke geslacht,
waaraan Nederland voor een groot gedeelte
zijn naam heeft te danken.
Het bekende Hollandsche schoolliedje
„Wakk're jongens, Holland's trots" is geluk
kig geen holle phrase dit heeft schipper Ko
Kuyt op overtuigende wijze bewezen.
Bij het verscheiden" van dezen goeden be
kende verliest de Holland zijn tweeden schip
per. Het schip zal echter zijn nagedachtenis
levendig houden. De Noorsche loods Thomas
sen uit Arendal was de eerste eigenaar; hij
voer met dit vaartuig ruim dertig jaren op
het Skagerrak .Het zal wellicht weinigen be
kend zijn, dat de heer H. Prent, de bekende
voorzitter van de Geitenfokvereeniging te
Driehuis, everfeens eigenaar van dit fraaie
zeeschip is geweest.
In samenwerking met enkele vrienden werd
de „Holland" te Noorwegen gekocht, waarna
Ret spoedig zijn intrede deed te IJmuiden en
zijn ligplaats op het IJ kreeg. Na enkele
laren de Noordzee en de Atlantic bevaren te
hebben, kwamen de vrienden in contact met
Ko Kuyt, welke niet aarzelde om zijn plannen
voor hen uiteen te zetten. Daar al spoedig
bleek, dat de man weldra dc daad bij het
woord zou voegen, werd besloten om tot
den verkoon aan hem over te gaan.
Het schip heeft aan Ko Kuyt zijn beroemd
heid te danken. Zoo maakte bijvoorbeeld
Anthony Fokket te New-York aan boord van
de Holland een film, welke onder groote be
langstelling in alle zeilerskringen werd ver
toond. Thans wordt het bekende vaartuig als
stuurmans-intemaat gebezigd. Zeer zeker zal
de geschiedenis van de Holland voor zijn
nieuwe bemanning een stimulans zijn om het
ware zeemansbloed te toonen.
Er ging een bekend zeeman heen, een zee
man, die de Hollandsche traditie in eere heeft
gehouden
Bijeenkomst Motorgroep.
De motorliefhebbers weten hoe zij het
onderlinge contact en een goede^stemming
moeten bewaren. Dat kwam weer duidelijk
tot uiting tijdens den clubavond, die in de
zaal v. d. Lem werd gehouden. Zooals ge
bruikelijk werd er naar hartelust gebiljart,
gekaart en natuurlijk gebabbeld. Bij deze
gelegenheid had Dick Renooy een hoeveel
heid interessant foto-materiaal medegeno
men. Talrijke flitsen van zijn avonturen bij
wedstrijden in binnen- en buitenland, waar
van hij onlangs een boeiend relaas gaf, pas
seerden nogmaals de revue.
Natuurlijk beteekende dit het hoogtepunt
van het gemoedelijke samenzijn. Menigeen
zal dan ook het verlangen „ik zou zoo
graag" hebben moeten onderdrukken, want
de herinneringen zijn mooi, doch het geduld
moet elastisch zijn.
Deze clubbijeenkomst zou echter niet tot
zijn recht gekomen zijn, indien de heer
GiesBterts niet met nieuwe plannen aller
instemming had geoogst.
Besloten werd om den volgenden club
avond weer een bijzonder karakter te geven.
Attracties zullen niet ontbreken. .Omtrent
verdere plannen Icon evenwel nog niets
'worden medegedeeld.
Snel is deze clubavond voorbij gegaan.
Om elf uur keerden allen voldaan huis
waarts, reeds nieuwsgierig naar het vol
gende samenzijn, dat feestelijk zal worden.
Supporters naar Dordrecht.
Zooals was te verwachten heeft het bestuur
van de supportersvereeniging De Stormvogel
besloten zijn leden op te wekken om Zondag
indien even mogelijk, naar Dordrecht te gaan.
Stormvogels speelt dan tegen D. F. C. en kan
een flinke aanmoediging zeker gebruiken.
De overwinning op Hermes D. V. S. heeft
den burger weer moed gegeven, doch oppas
sen is nog altijd geboden. De supporters kun
nen in dit opzicht een hartig woordje mee
spreken. In vereenigingsverband vertrekken
zij te tien uur ,van het station IJmiiiden.
Vaardige Vereenigingen.
Van spelen en spelen
De bewonderaars van de speeltuin-
vereeniging De Moerberg werden lan
gen tijd om den tuin geleid. Het was
namelijk jarenlang met mogelijk het
speelterrein aan de Cornelis Drebbel-
straat te gebruiken. Maar de bestuur-
deren bleven er met argusoogen op
letten en toen ze zagen, dat de tuin niet
langer door anderen werd gebezigd,
trokken zij het goede pak aan om te
gaan informeeren of er weer een kansje
was.
Dat was er: er was zelfs een buiten
kansje. Een paar weken later stonden
de kinderen reeds tvnopelend van on
geduld op de opening van den speel
tuin te wachten en nauwelijks was het
zoover of ze snelden naar de verma
kelijkheden. In een wip werd de wip
-bestormd, de molen leek wel een mal
lemolen, omdat de jongens zoo blij wa-
er weer op te zitten, de schommels
gingen bedrijvig heen en weer, de rin
gen werden losgezwaaider was
feest in Nieuw IJmuiden.
Bij een feest hoort muziek en die
had De Moerberg niet. Daarom is er
meteen maar werk van gemaakt. Er
werd een mondaccordeonclub opge
richt, en nu zijn er al 75 leden. En als
men instrumenten te over had zou het
nog veel drukker zijn. Even druk als
Oom Henk het dikwijls in den turn
had.
De'Moerberg verdient, dat het haar
goed gaat. want haar werk is dringend
noodzakelijk. Vele. kinderen behoeven,
dank zij haar arbeid, niet al hun vrijen
tijd op straat door te brengen. Nu
leeren ze spelenderwijze netheid,
orde, enspelen. Spelen op de wip
èn op de mondharmonica. Welke
IJmuidensche jongen houdt daar met
van?
Langs IJmuidcns Stralen.
De Rooker.
Eiken morgen zie ik hem en eiken morgen
verbaast hij mij. Ik heb hem zeker drie
honderd maal achtereen ontmoet en heb geen
hekel aan hem, hoewel we elkaar nooit groe
ten, daar zijn we IJmuidenaren voor.
Eiken morgen staat hij aan het einde van
mijn straat als ik me. ietwat slaperig nog,
naar mijn werk begeef. Telkens weer is hij,
de melkbezorger, juist bezig melk in zijn kan
te laten vloeien, wanneer ik hem passeer.
Steeds doet hij dat op dezelfde plaats voor
hetzelfde huis met hetzelfde gemak. Hij is
dus een man van de melk. maar ook een
man van de klok. Hij houdt van regelmaat,
zooals ik van boerenboter.
Maar dit is het niet wat mij het meeste
opvalt. Want ik ben een verwoede rooker en
weet dus hóe zuinig je moet zijn om met je
rantsoentje toe te komen. Eiken morgen heeft
hij een ferme sigaar in zijn mond, die (de
sigaar) voor de helft in rook is vervlogen
Dat mist nooit, dat hoort bij hem.
Zooals 'de waard is verdenkt hij zijn gasten
Daarom wil ik niet het vermoeden uitspreken,
dat hij met zijn tabak weet te goochelen. Hoe
hij het presteert weet ik niet (misschien rookt
hij alleen tegen achten maar steevast heeft
hij, wanneer ik hem passeer, een half-ver-
brande sigaar in den mond....
Vanmorgen heb ik hem gemist.
Eerst kon ik het gevoel niet goed thuis
brengen, dat me bekroop bij het gaan door
de Ieege straat. Maar spoedig begreep ik. dat
ik mijn melkbezorger miste, evenals zijn si
gaar. Het was alsof de Watertoren 's nachts
was weggetooverd.
Wat scheelt den goeden man Heeft hij
zijn melk te laat ontvangen Maar dat zou
vreemd zijn, want voorheen, toen de „tapte"
nog vrij was. kwam hij toch ook geregeld
op tijd. Zal hij ziek zijn Zal er iets in zijn
gezin zijn gebeurd Zijn er een paar duizend
gulden van hem gestolen? Is hijwellicht
"2 dood....?
Het moet nog erger zijn hij zal geen sigaar
hebben kunnen krijgen
FRYSKE TROU BIJEEN.
Het selskip „Fryske Trou" zal, toestemming
■an hoogerhand voorbehouden, Woensdag
avond een gezellige ledenvergadering in De
Griffioen aan de Trompstraat houden,
zullen vereenigingsaangelegenheden worden
behandeld. Aan de bijeenkomst zal een vol
komen Friesch ka raktor worden gegeven.
AANVRAGEN WINTERHULP.
De plaatselijke leider van Winterhulp te
Velsen vestigt er de aandacht op, dat na
26 September a.s., tot nader aankondiging,
geen aanvraagformulieren meer worden
uitgereikt. Zij, die aanvragen willen indie
nen, moeten dit derhalve vóór Zaterdag
"i.s. doen.
Teekenlng Hessels (Pax Holland m.)
Veel overeenkomst met in het buiten
land geconstateerde viren.
De oorzaak van de
degeneratie
Optr&len van
yyheksenbezemziekte
In het verslag over het onderzoek naar de
aardbeienzicktcn in Kennemcrland is een
groote plaats ingeruimd voor dc virusziek-
waarvan ook dc aanwezigheid in de cul-
tiptraardbeien uit de streek Kennemcrland
:s geconstateerd. Over de betcckcnis hiervan
oor onze aardbciencultuur valt nog weinig
te zeggen, maar in Engeland en Amerika is
men echter tot dc ontdekking gekomen, dal
•irusziektcn daar een zeer belangrijke fcicli
zyn in dc degeneratie der aardbeien.
In 1927 toonde een Amerikaan aan, dat cïe
reeds eerder door hem beschreven degene-
ratieziekten in aardbeien door luizen worden
overgebracht. De meest typische symptomen
van deze „xanthosis" op de aardbeien zijn
o.a.: gewoonlijk een krullend, gekrinkeld en
hol staand blad: geelkleuring der bladen langs
de bladranden en tussehen de hoofdnerven;
groeiremming der gcheele plant; de ziekte gaat
op de jonge planten over; de zieke planten
gaan niet dood, maar herstellen zich even
min; de vruchten worden niet direct aange
tast, maar ze blijven klein wegens de sterk
erminderde groeikracht der plant.
In 1933 beschrijft een Engelschman de po
sitieve resultaten van proeven ter overbren
ging van overeenkomstige verschijnselen op
aardbeien in Engeland door stolooner.ting
Het ziekteverschijnsel wordt hier „yellow-
edge" genoemd; de overeenkomst niet het
Amerikaansche „xanthosis" is zoo volkomen,
dat beide ziekten worden beschouwd als ver
oorzaakt door eenzelfde virus. Het „yellow-
edge"-virus werd behalve in Californië en
Engeland ook aangetroffen in Canada, Rho
desia en Australië.
Een tweede virusziekte in aardbeien is het
crinkle". Reeds in 1925 werden de verschijn
selen hiervan in het N/W. dei» Ver. Staten
waargenomen: in 1933 werd aangetoond, dat
de ziekte met luizen was over te brengen.
Het gelukte niet, de symptomen op andere
wijze op te wekken. Ook in Engeland werden
sindsdien de verschijnselen van crinkle
waargenomen.
Door gunstige groeiomstandigheden kunnen
de meeste symptomen gemaskeerd worden,
hoewel de golving der bladen en dc lichter
groene bladkleur met holstaande bladeren
nooit geheel verdwijnt.
Voorts bleek één der onderzoekers,
crinkle in twee vormen voor kan komen,
in een zwakken en in een zwaren vorm
zwakke vorm is zeer algemeen verbreid. Deze
virusziekte werd tot dusverre aangetroffen
in het N.W. der Ver. Staten. Engeland Austra
lië en in Rhodesia.
Een minder voorkomende virusziekte is het
in 1927 beschreven „Witches Broom" (hek-
sembezemziekte). De ziekte kon door middel
van bladluizen op gezonde planten worden
overgebracht.
Overeenkomst met hier te lande
voorkomende verschijnselen.
Zoowel in Kennemerland als in Brabant
komen ziektei SVschijnseien tfoor, welke zich
volgt openbaren: in "net voorjaar een sterk
gele verkleuring der bladen, vanaf den blad
rand zich voortzettend tussehen de hoofd
nerven: zeer sterk op Deutsch Evern. echter
ook op Jacunda en Moulin Rouge. In den loop
van den zomer r.eemt de geelkleuring eenigs
zins af Tevens treedt een sterke groeivermin-
dering in. waarbij kortgesteelde, kleine, on
regelmatig geplooide en gegolfde bladen en
kleine misvormde vruchten ontstaan. Geen
of weinig rankvorming en wortelvorming;
jonge worteltjes hebben vaak afgestorven
punten. Meestal plekgewijs optreden, welke
plekken zich in den loop der jaren uitbrei
den. Volgens ervaringen in de practijk blijft
de besmetting in den grond aanwezig, zelfs
bij diepspitten en na een 34-jarigen wissel
bouw. Ook kan in enkele gevallen duidelijke
overgang van de ziekte door gebruik van
plantmateriaal uit zieke akkers worden vast
gesteld. Groote overeenkomst met verschijn
selen van Yellow-edge (beh. besmetting uit
den grond).
Een aardbeienras, dat eenige jaren geleden
in Kennemerland veel opgeld deed vanwege
zijn mooie op Deutsch Evern gelijkende
vruchten en goede eigenschappen,' hier alge
meen bekend staande onder den naam „Tho-
masjes", krijgt in den voorzomer in het blad
zeer merkwaardige verschijnselen, welke zich
gedurende het geheele verdere seizoen blijven
handhaven. De eerste bladen, welke zich
vroeg in het voorjaar ontwikkelen zijn nog
gaaf en Regelmatig. Daarna ontwikkelen de
bladen zich onregelmatig. Door dit plaatselijk
afsterven van het bladweefcel groeit het blad
niet meer gelijkmatig uit maar ontstaan ster
ke plooiïngen. krinkel en golven in het blad
De bladstelen zijn korter. Hoewel deze ver
schijnselen zich het eene jaar sterker open
baren dan het andere, zijn ze geregeld aan
wezig, op alle individuen van dit ras. Hoe
wel hierover, zoolang dit niet experimenteel
is aangetoond, niets met zekerheid is te zeg
gen. doen deze verschijnselen sterk denken
aan een zware aantasting door crifikle-virus
pit jaar werd in Madame Moutót te Bever
wijk een enkel exemplaar gevonden van een
..witches' broom" plant (heksenbezemziekte).
met het voor deze ziekte zoo typische bossige
uiterlijk door de ontwikkeling "van een groote
massa langstelige, stijf rechtop staande bla
den. met kleine bolstaande blaadjes Ranken
hadden zich in het geheel niet ontwikkeld.
Dergelijke planten komen in de practijk bij
uitzondering in enkele exemplaren wel eens
voor. maar daar ze direct opvallen door hun
groeiwijze en hun onvruchtbaarheid, worden
ze meestal uitgetrokken.
Wat betreft de verschijnselen welke door
enting der stolonen op Fragaria Vesca de
wilde boschaardbei tevoorschijn zijn geroe
pen. is een diagnose voorlooplg nog niet goed
mogelijk. Het meest waarschijnlijk lijkt het
evenwel, dat men hier met enkele viren te
maken heeft.
THEATER
Vanaf Vrijdag a.s.
BENJAMINO GIGU
in
Express Film
TOBIS-UFA NIEUWS
Toegang 14 jaar
BEVERWIJK
Denk en Zet.
Maandag beginnen de clubavonden.
De dam- cn schaakclub Denk en Zet zal van
Maandagavond af weer wekelijks in De Zwaan
t Wijk aan Zee haai clubavonden houden.
Er ls voor nieuwe leden gelegenheid om aan de
onderlinge dam- en schaak-tompetities deel te
nemen.
Twee gouden bruidsparen.
In de laatste weck van September zullen
twee echtparen den dag herdenken, dat zij
50 jaar geleden in het huwelijksbootje stapten.
Voor den heer en mevr. A. Boogaard—Sint.
wonende aan den Rijksstraatweg 26, v^lt deze
gedenkwaardige dag op 25 September. De
bruidegom is Beverwijker van geboorte 17
October 1867 aanschouwde hij hier het levens
licht. Zijn vrouw, Aafje Sint, is den 12den
December 1872 in het voormalig Wijk aan Zee
en Duin geboren. Er is hier met recht sprake
van geboren en getogen Beverwijkers. Het
huwelijk werd gezegend met elf kinderen, die
allen nog in leven zijn. Het gouden bruidspaar
heeft 32 kleinkinderen cn 2 achterklein
kinderen.
De heer Boogaard is een bekend kwecker,
die zich vooral interesseerde voor het winnen
van nieuwe variëteiten. In het bijzonder heeft
hij zijn hart verpand aan het zoeken naar
nieuwe aardbeiensoorten, waarmee de krasse
baas zich thans nog bezig houdt.
Het tweede gouden echtpaar in September,
de heer en mevr. P. F. Rijndcrs-rMarkman,
wonende aan den Hoflanderweg 37 a. herdenkt
op 28 September het huwelijksfeest. De heer
Rijnders is op 15 October 1869 in Beverwijk
geboren: zijn vrouw aanschouwde voor het
eerst het levenslicht op 29 Juni 1874 te Ter
Aar in Zuid-Holland. De beide oudjes hebben
30 kleinkinderen.
Ongetwijfeld zal het de bruidegommen cn
brulden in deze dagen en op den heugelijken
dag zetf niet aan belangstelling ontbreken.
WIELRENNEN.
Zondagmiddag a.s. zullen de Beverwijksche
renners Ar ie Voorn en Kuilman deelnemen
aan de traditionecle Ronde van Purmerend.
Bij de' profs zullen o.a. starten Schulte, Pel-
lenaars en Braspennlnx.
BEVERWIJKSCHE DAMCLUB.
De Beverwijksche Damclub heeft met het
samenstellen van een tiental zulke moeilijk
heden ondervonden, dat zij er vanaf heeft
moeten zien aan de competitie van den Neder
landschen Dambond deel te nemen.
Tuinbouw Studieclub.
De uitslag van de keurig der inzendingen,
welke op de vergadering van de „Tuinbouw
Studieclub" waren ingezonden, is als volgt:
Bindwerk: 1ste prijs: G v. d. Wel; 2e prijs:
Martens en J. W. v. d. Mey.
:Snijdahlia's: 1. J. van Rijn; 2. P. Hilbers.
Beste snijdahlia: 1. Vuurgloed, inz. G. v. d.
Wel; 2. Orange, inz, J. v Rijn.
Afdeeling B amRteurs: J. Bakker 9 pnt.;
Nellie v. d. Wel 9 pnt.
Afdeeling C: 1. Mandje frezia's, Nellie v. d.
Wel.
Puntenstelsel: A. Mariens 8 pnt.; J. van
Rijn 9, 8, 7 en 7 pnt: J.,de Weerdt 10 punten.
SANTPOORT
Fanfarecorps naar concours.
Santpoort behaalde fraaie successen.
Het fanfarecorps Santpoort heeft weer eens
van zich toen spreken. En dit op een wel zeer
goode wijze. Zij heeft bij het in het gebouw
van de Mij, van den Werkenden Stand aan
den Kloveniersburgwal te Amsterdam gehou
den Groot Internationaal Zang- en Muziek
concours (G.I.Z.A.M.U.C. 1942) de uitstekende
reputatie die zij in den muziekwereld geniet
op fraaie wijze gehandhaafd.
Het tournooi, waarvoor een flinke belang
stelling bestond, werd georganiseerd door het
comité tot bevordering der muziekbeoefening
bij dilettanten zang- en muziekverenigingen
te Amsterdam. De jury werd gevormd door
de heeren Theo v. d. Bijl, Fred. J. Rocske,
Gerard Lecnders en B. D Peters-
Wat het optreden van Santpoort in zijn
geheel betreft het volgende: Reeds tijdens
het uitvoeren van het eerste nummer, dc ver
plichte ouverture bleek, dat onze plaatsgc-
nooten naar Amsterdam waren gekomen met
het plan, hun huid zoo duur mogelijk te ver-
koopen. De directeur, de heer W. Meyns, gaf
blijk in den besten zin van het woord leider
van het corps te zijn. Vooral de uitbeelding
de muzikale plastiek was bij de Santpoorters
goed verzorgd, Enkele slordigheden konden
den goeden indruk van zuiverheid pn mooie
muzikale voordracht geenszins te niet doen.
De uitvoering van dit nummer leverde onzen
plaatsgenooten dan ook 51 punten op. Ook de
vertolking van het tweede nummer: Suite
Pastorale van Kousemaker, werd een succes.
Opvallend was hierbij dat de tempi, zooals
ze door den dirigent genomen werden, niet
met de voorschriften van Maestoso. Adagio.
Allegretto, etc. overeen kwamen. De tempi
werden n.l. alle vlugger genomen. De jury
bleek voor deze opvatting niets dan lof te
hebben en gaf dan ook 10 punten in deze
rubriek. Het nummer leverde in z'n geheel
54 punten op. Gevoegd bij de reeds behaalde
51 punten werd met 105 punten de eerste
prijs behaald.
Dit was echter niet de eenige wijze, waar
op onze plaatsgenooten van zich deden spre
ken. Een drietal van hen kwamen bovendien
uit in den wedstrijd voor solisten. Alle drie.
t.w. de heeren G. Kamkes Jr.. bugle: A Schip
per. trombone en C. F. Krabbendam, trom
bone. speelden in de eerste afdeeling. Ook
de geleverde prestaties van deze heeren moch
ten er blijkbaar zijn. De heer Kamkes wist
met Pressel's An der Weser, met 120 punten
den eersten prijs te behalen De heer Schip
per kreeg met Air varié van Montagne met 106
nunten den tweeden prijs en de heer Krab
bendam wist met La Triomphe van Blemants
met 91 punten den derden prijs te bemach
tigen. Santpoort kan dus met voldoening op
zijn deelname aan het concours terugzien De
successen zullen er ongetwijfeld o.m. toe bij
dragen dat met enthousiasme op den inge
slagen weg zal worden voortgegaan. En dat
deze weg goed !s, blijkt uit de tha~.« >ieer
behaalde resultaten wel zeer duidelUfc.
Tegen roodvonk en diphterie.
Volgende week eerste inspuiting.
In de openbare lagere school aan de bur
gemeester Enschedélaan te Santpoort-dorp
zal door den Gemeentelijken Geneeskun
digen- en Gezondheidsdienst gelegenheid
tot kostelooze inenting tegen roodvonk en
diphterie worden gegeven. Er zijn drie
inspuitingen, telkens met ccn tusschen-
ruimte van twee weken, noodig. die zullen
plaats hebben op 1, 15 cn 29 October. De
gelegenheid is in het bijzonder voor kinde
ren van een tot en met zes jaar bedoeld,
welke n goede gezondheid moeten hebben.
