Haarlemsche Courant
Orlowska ten N.W. van Stalingrad veroverd
ZEEGEVECHT VOOR DE
NEDERLANDSCHE KUST.
Vier Britsche bodems tot
zinken gebracht.
Oostland, een nieuwe toekomst.
287e Jaargang No'. 233 x X
Abonnement p. week 6.26, p. maand 1,15, p. kwartaal 3,(2,
franco p. post 3,73, losso nummert cent AdvertenttSn 3—15
njn. ƒ3»— «Ut» ra-m- «eer 2# cent Reclames dubbele prUs.
Advertentieabonnementen 1500 m.m. 12 cent p. m.m. Kennemer
Editie 3—15 m.m. 1,20. Abonnement 1500 BUn. 5 cent p. m.m.
pitj.1 Grafische Bedrijven Damiate.
Zaterdag 3 October 1942
Wnd. Hoofdredacteur» t. V. BAÜDEWTN8.
Nieuwsblad voor Noord-Holland
Verschijnt dagelijks behalve op Zon- en feestdagen.
Kennemer Editie
Bureaux Haarlem» Groote Houtstraat 03, Bijkantoor: Soend.v
pleln 37. Tel. Directie 13082. Hoofdredactie 15051, Redactie 10K-J,
Administratie 10721. 14825. Soendaplcin 12230. Postgiro 134SW.
Directie PH. A. MEES P. W. PEEREBOOM.
Bureau IJmulden: Kennemcrlaar» 102, Telefoon 8437.
In het IS. van de stad ontlastingsaanvallen afgeslagen
Ingesloten Sowjet-divisies bij Ladogameer naderen haar einde
Het opperbevel der Duitsche weermacht
deelt mede:
In het Noordwestelijk deel van den Kau-
kasus heeft de aanval der Duitsche troe
pen verder terrein gewonnen
Ten Noordwesten van Stalingrad werd
de tot een sterk steunpunt gefortifieerde
voorstad Orlowska bestormd en ten Wes
ten van deze voorstad is een vry sterke vijand
Ingesloten.
Aan het Noordelijk afgrendelingsfront wer
den nieuwe ontlastingsaanvallen afgeslagen,
Het aantal hier op den vorigen dag vernielde
tanks is gestegen tot 124. Luchtstrijdkrachten
voor den strijd op korten afstand steunden
de divisies van het leger en dekten den af-
wecrflank tusschen Don en Wolga. Duitsche
en Roemccnsche gevechtsvliegtuigen zetten
het vernielen van belangrijke spoorwegtrajec
ten in het gebied van den beneden-Wolga
voort.
Aan het front van den Don brachten
Duitsch-Italiaansche en Hongaarsche lucht
strijdkrachten den vijand zware verliezen aan
zware wapens en rollend materiaal van aller
lei aard toe.
Ten Zuidoosten van het Ilmenmeer
werden eigen aanvalsondernemingen met
succes ten uitvoer gelegd. Ten Zuiden van
het Ladogameer nadert dfi- vernietiging
van de in de gevechten der laatste dagen in
gesloten divisies van den vijand haar einde.
Op het Ladogameer hébben vliegtuigen een
bewakingsvaartuig tot zinken gebracht en
een vrachtschip door het neerwerpen van
bommen beschadigd.
In Noord-A f r i k a hebben lichte Duitsche
gevechtsvliegtuigtp aan het front van Ala-
mein vijandelijke batterijstellingen bestreden
evenals benzineopslagplaatsen.
Britsche bommenwerpers hebben Donder
dagnacht militair vruchtelooze aanvallen uit
gevoerd op eenige. plaatsen in het Noord-
Duitsche kustgebied. De burgerbevolking
leed geringe verliezen. Twee en twintig der
aanvallende vijandelijke bommenwerpers wer
den neergeschoten.
Voor de Nederlandsche kust is
het in den nacht op 1 October tot een
zeegevecht gekomen tusschen Duitsche
beveiligingsstrijdkrachten en een vrij groot
aantal Britsche motortorpedobooten, die
een convooi trachtten aan te vallen. Van
korten afstand werden vier Britsche mo
tortorpedobooten tot zinken gebracht en
twee andere zoo zwaar beschadigd, dat
hun ondergang waarschijnlijk is. Een
Duitsche patrouilleboot zonk.
Het Britsche luchtwapen verloor in den tijd
van 20 tot 30 September 95 vliegtuigen, waar
van 34 boven de Middellandsche Zee en in
Noord-Afrika. In dienzelfden tijd gingen in
den strijd tegen Groot-Brittannië 18 eigen
vliegtuigen verloren.
Stalingrad.
De verdedigers van Stalingrad worden
volgens een bericht van United Press uit
Moskou door de Roode Ster opgeroepen
tot den dood toe te strijden. Het orgaan
van het roode leger schrijft: Er is geen
andere uitweg meer, er is geen mogelijk
heid voor den terugtocht. De vijand moet
tot iederen prijs afgeslagen worden.
In den slag heeft zich de laatste twee da
gen het zwaartepunt van de gevechten meer
naar de Noordelijke Duitsche grendelstelling
verplaatst.
In hpt Noordelijke deel der stad zijn de ar
tilleriegevechten dn de luchtaanvallen geste
gen tot een nog ongekende felheid. Door den
rook der explodeerende granaten en het stof
der ineenstortende huizen kunnen de afzon
derlijke gevechtsgroepen elkaar nauwelijks
meer verstaan. De Duitsche infanteristen en
pioniers komen al vechtende steeds meer
vooruit.
Onophoudelijk stortten zich ook Donderdag
weer de eskaders duikbommenwerpers op de
kazematten, die zijn ingegraven in de puin-
hoopen der huizenblokken, en verzwakten met
hun voltreffers de weerstandskracht der bols
jewisten. Door treffers in batterijstellingen
werden 7 vijandelijke kanonnen vernietigd en
een munitiedepot tot ontploffing gebracht.
Duitsche en Roemeensche gevechtsvliegtuigen
vernietigden tien bolsjewistische pantserwa
gens.
Tevergeefs probeerden vijandelijke vliegers
in den strijd in te grijpen; 23 Sowjetvliegtui-
gen werden neergeschoten.
Duitsche gevechtsvliegtuigen hebben op 1
October aanvallen ondernomen in het gebied
van Astrakan en de spoorlijnen met zware
bommen bestookt; 12 vijandelijke transport
en goederentreinen werden in brand gebom
bardeerd en vernietigd. Op een spoorweg
knooppunt vernietigden bommen zes onder
stoom staande locomotieven
(D.aD.) In de gevechten om Stalingrad heb
ben de Duitschers een afweersucces behaald,
dat van bijzondere beteekenis is, omdat een
Engelsch-Amerikaansche tankconcentratie
bijna volkomen vernietigd werd. Van de 100
tanks werden er niet minder dan 98 vernie
tigd.
Uit het in den strijd werpen van deze
Engelsche en Amerikaansche tanks blijkt,
dat de Sowjet-Unie na de geweldige in
krimping van het eens zoo machtige be-
wapeningspotentieel inderdaad niet meer
in staat is haar eigen behoefte aan pant
serwagens te dekken.
Hauptman Hans Joachim Marseille, drager
van de hoogste Duitsche onderscheiding
voor dapperheid, heeft in Noord-Afrika den
heldendood gevonden.
(Hoffmann/Stapf Pax-Holland m)
Gandhi's verjaardag vergroot
spanning in Britsch-Indië.
Dit jaar geen Mekkatochten overzee.
Naar aanleiding van Gandhi's 73en ver-
laardag heeft de politie te Bombay omvang
rijke veiligheidsmaatregelen genomen. Op
alle belangrijke punten zijn politieposten
opgesteld. Donderdagnacht zijn razzia's
gehouden en een aantal busroutes werd om
gelegd langs veiliger straten.
Op vele plaatsen ziet men vlaggen in de
Congreskleuren en er worden papiertjes
uitgedeeld, waarop staat: verlaat Indië. Alle
winkels zijn gesloten en de markthandel
werd gestaakt.
De Britsch-Indische regeering maakte in
middels bekend, cat zij dit jaar geen pel-
grimstochten naar Mekka overzee zal or-
ganiseeren. De regeering is zich er van be
wust. dat deze aankondiging een groote te
leurstelling voor de Mohammedanen zal
beteekenen. In Indische kringen te Bangkok
verklaart nlen, dat -de reden voor dezen
maatregel gelegen is in het gebrek aan
6chepei
De bijna volkomen vernietiging van het
Engelsche en Amerikaansche materiaal be
wijst opnieuw de superioriteit van de Duitsche
wapens, een superioriteit, welke ook reeds
tot uiting kwam op het Noord-Afrikaansche
oorlogstooneel. Wanneer men voorts nog be
denkt, dat verreweg het grootste deel der En
gelsche en Amerikaansche leveranties een
roemloos einde vindt op den bodem der zee.
dan kan het voor iedereen duidelijk zijn, dat
de Aglo-Amerikaansche materieele hulp niet
in staat zal zijn een noemenswaardig militair
effect te sorteeren.
De strijd in het Zuiden.
Het Italiaansche weermachtbericht luidt als
volgt:
Bij het Donderdag in het weermachtbericht
gemelde hevige gevecht, waarbij de vijande
lijke aanval werd afgeslagen, heeft zich voor
al de divisie Folgore onderscheiden. Er wer
den talrijke vijandelijke tanks vernield. Tij-
déns een bombardement van Britsche vlieg
tuigen op Tobroek Donderdagnacht, is een
vliegtuig door voltreffers van de afweer op
den grond brandend neergestort, In de om
geving van Pirgos op Kreta, is een Spitfire
door Duitsche jagers gedwongen te landen.
De vliegtuigcommandant werd gevangen ge
nomen.
Amerikanen verloren
72 oorlogsschepen
Sinds Pearl Harbour
De Amerikaansche nieuwsdienst doet zijn
best om de zware verliezen aan Amerikaan
sche oorlogsschepen te verkleinen.* Daar
tegenover wordt van officieele Japansche
zijde het volgende gesteld:
Sinds het begin der vijandelijkheden tus
schen Japan en de Ver. Staten zijn in totaal
72 Amerikaansche oorlogsschepen in den
grond geboord en wel o.a. 6 slagschepen,
waarvan 2 van het type California, 1 van
het type Maryland, 1 van het type Arizona,
1 van het type Oklohoma en 1 van het type
Utah, 7 vlfegkampschepen, resp. vliegtuig-
moederschepen, waaronder de vliegkamp
schepen Lexington, Saratoga, York town, 1
van het type Enterprise, het vliegtuigmoe
derschip Longley en 2 schepen van onbe
kend type, 14 kruisers, waaronder van de
typen Augusta, Houston, Marblehead, Port
land, San Francisco, Amaha en Wichita,
elk 1, alsmede 5 van het type Astoria en 2
van onbekend type.
Voorts verloor de Amerikaansche marine
8 torpedojagers en tal van duikbooten en
kleinere oorlogsschepen.
De admiraliteit der Ver. Staten heeft toe
gegeven, dat de beide groote Amerikaansche
transportschepen „George Elliott" en „Gre-
;ory". in de wateren van de Salomonseilan-
Jen tot zinken gebracht zijn. Voorts werd
het verlies van drie Geallieerde koopvaar
ders gepubliceerd, die door duikbooten der
Asmogendheden getorpedeerd zijn. Het aan
tal slachtoffers bij de vernietiging der beide
transportschepen wordt geheim gehouden.
Turksche onderhandelingen
met Zweden.
Ten aanzien van zekere in de buiten land-
sche pers verschenen communique's over
TurkschZweeösche onderhandelingen be
treffende "net gebruik van Zweedsche sche
pen voor de levering van goederen aan
Turkije, wordt op desbetreffende vragen in
de Wilhelmstrasse verklaard, dat sedert ge-
ruimen tijd ook besprekingen tusschen Tur
kije en Duitschland loopende ziin over de
mogelijkheid om aan een beperkt aantal
Zweedsche koopvaarders de mogelijkheid
te geven voor Turksche rekening graan in
Amerika te laden en naar Turkije te bren
gen. Klaarblijkelijk is. zoo meent men hier.
tusschen Turkije, Zweden en de V.S. in-
tusschen een formeele regeling aangegaan.
Eerst wanneer bijzonderheden daaromtrent
ontvangen zijn, zal men van Duitsche zijde
de opheldering der aangelegenheid ter hand
kunnen nemen. Tot het zoo ver is, reservêe-
ren toonaangevende kringen te Berliin oip
niet op de beslissing vooruit te loopen, hun
oordeel.
Verandering in wapen
stilstandsverdrag met Frankrijk
onwaarschijnlijk.
Officieel Duitsch dementi.'
Eenige buitenlandsche persagentschappen
hebben in de laatste dagen berichten gelan
ceerd over DuitschFransche besprekin
gen, die momenteel gehouden zouden wor
den, met het doel, eenige belangrijke wijzi
gingen aan te brengen in het wapenstil
standsverdrag, hetwelk in Juni 1940 tus
schen Duitschland en Frankriik is gesloten.
Nadrukkelijk kan worden verklaard, dat
er momenteel geen besprekingen van uit
zonderlijk belang worden gehouden. Een
verandering in het wapenstilstandsverdrag
is bovendien zeer onwaarschijnlijk, daar
deze bepalingen uiterst algemeen ziin opge
steld, zoodat het mogelijk zou zijn aan
Frankrijk vérgaande concessies te doen^.
zonder dat deze bepalingen gewiizigcf
Cidtureele opbouiv in het
Oosten
Wat bewaard bleef, wordt in eere
gehouden.
De snelle bolsjewistische terugtocht heeft
tot gevolg gehad, dat de groote opera te Kief
onbeschadigd in Duitsche handen viel. Bij
den voorraad tooneelgoederen waren bijv
50.000 costuums. Men heeft direct een nieuw
orkest gevormd, dat uit 65 man bestaat, deels
Oekrainers, deels krachten, die men van el
ders heeft laten komen.
Behalve over een uitstekend koor beschikt
de huidige leiding over 38 eerste solisten. De
geheele personeelstaf omvat een 680 man.
Op den verjaardag van den intocht van de
Duitsche troepen, den 19en September, heeft
men het winterseizoen geopend met een
nieuwe uitvoering van de opera „Carmen".
De Sowjets hadden in hun programma geen
Duitsche opera's, de nieuwe leiding hoopt
echter met Kerstmis een uitvoering te kun
nen btengen van Wagner's „Lohengrin".
Het burgerlijk bestuur in de bezette Ooste
lijke gebieden heeft commando's in hetleven
geroepen, wier taak het is, inhoudsopgaven
op te maken van de nog bestaande musea,
archieven, instituten en bibliotheken en
tevens die maatregelen te riemen, die noodig
zijn om deze instellingen tegen „winter-
schade" en bezoek van ongewenschte elemen
ten te beschermen.
De „cultureele arbeid", waarop de Sowjets
roemden, bestond in hoofdzaak uit het ver
zamelen van werken uit den tijd, toen de
bolsjewisten nog niet aan de macht waren.
Schilderijen, andere kunstvoorwerpen en boe
ken brachten zij onder in „heemmusea"
tenzij zij een en ander tegen deviezen ver
kochten in welke piusea men aldus uitste
kend den geweldigen afstand kan zien, die
ligt tusschen West-Europeesche- en oud-
Russische kunst- en cultuuruitingen, en dat
gene, waarop de bolsjewisten praalden als
op vruchten van hun tijd.
De Sowjets hebben ook geprobeerd, cul
tureele gebouwen en ondernemingen, die uit
militair oogpunt volkomen onbelangrijk wa
ren, te vernietigen. Vernietiging van institu-
voor microbiologie en epidemiologie,
brandstichtingen in staatsbibliotheken en
kerkverwoestingen, die elke beschrijving tar-
waren aan de orde van den dag.
De Duitsch-Britsclie
onderhandelingen.
Inzake uitwisseling van oorlogsgewonden.
In de Wilhelmstrasse werd Vrijdag door
buitenlandsche joucnalisten de vraag gesteld
hoe het staat met de Duitsch-Engelsche on
derhandelingen over de uitwisseling van
ernstige oorlogsgewonden. Hierop werd geant
woord. dat inderdaad sinds eenigen tijd de
onderhandelingen weer op dreef gekomen zijn.
Zij worden thans door bemiddeling van
Zwitserland gevoerd.
Reeds enkele maanden geleden is er van
Duitsche zijde op gewezen, dat de destijds ge
voerde onderhandelingen mislukt zijn door
de omstandigheid, dat Engeland bepaalde toe
zeggingen ten aanzien van de gelijktijdige
uitwisseling van Duitsche civiele geïnterneer
den later niet heeft willen handhaven. Of
deze- kwestie bij de huidige onderhandelingen
eveneens een rol speelt, valt uit de verkla
ringen van bevoegde Duitsche kringen niet
op te maken. Men beperkt zich er toe te ver
klaren, dat de resultaten der onderhandelin
gen nog niet beschikbaar zijn.
Leider der communisten in
Argentinië gearresteerd.
JDe leider van de communistische partij in
Argentinië. G'hioldi, is gearresteerd. Hij
wilde half September bij een openbare de
monstratie voor Brazilië, ondanks het ver
bod van de politie, bet woord voeren, het
geen tot een incident leidde. De rechter
commissaris gaf daarop last Ghioldi wegens
opruiing tegen den staai- en het toebrengen
van lichamelijk lethel, te arresteeren. Ghiol
di keerde hei vorige jaar terug in Argen
tinië. nadat hij in Brazilië wegens commu
nistische activiteit verscheidene jaren in
een strafkolonie gevangen had gezeten.
Het probleem Dakar.
Ten aanzien van het probleem Dakar
bepaalt Marcel Déat een standpunt in
de Oeuvre. Hij eischt een overeenkomst
van Frankrijk met Duitschland voor
het geval van een Angelsaksischen aan
val op Fransch-West-Afrika.
-1 9PS
verklaart Deat o.m.. „zullen wij ons ook
niet verweren. Worden wij echter aange
vallen. dan geven wij slag voor slag terug.
Engeland noch de V. S.t zoo besluit Déat.
hebben dan het recht te spreken over een
neutraliteitsschending van den kant van
Frankrijk, aangezien die inbreuk uitsluitend
^fhangt van hen en overigens beperkt blijft
tat een zuiver practischen toestand in de
Fransch-Afrikaansche gebieden, op de Mid
dellandsche Zee en aan de Marokkaansche
kust.
Ernstig tekort aan kolen
in Engeland.
Naar uit Londen wordt gemeld, zal in die
streken van Engeland, waar turf verkrijg
baar is, een toewijzing van kolen door den
handel nog slechts geschieden, wanneer het
gebruik van turf om dringende redenen on
mogelijk is. De Britsche minister voor de
brandstof-voorziening heeft «bovendien in
verband met het gebrek aan kolen een oproep
gedaan aan de bevolking, zooveel mogglijk
in het huishouden cokes in plaats van kolen
te gebruiken.
Het deficit van 11 millioen ton kolen, dat
thans in Engeland bestaat en in den tijd van
het grootste verbruik moettworden aangevuld
is vreeselijk, aldus de Times.
Voorts verklaart het blad, dat de door
minister majoor Lloyd George bekend ge-,
maakte maatregelen ontoereikend en een
experiment zijn.
De Britsche radiospreker Vernon Bartlett
heeft aan het slot van zijn wekelijksche par-
lementsoverzicht voor de Londensche radio
gezegd, dat het deprïmeerend is te moeten
constateeren, dat Engeland zich na drie jaar
oorlog nog altijd niet volledig inspant voor
den oorlog.
DOODSTRAF VOOR SPIONNAGE IN
ZWITSERLAND.
Het Zwitsersche militaire gerechtshof
heeft dezer dagen een twaalftal .personen
wegens het doorgeven van militaire gehei
men en soortgelijke vergrijpen, tot de
zwaarste straffen veroordeeld, die tot dus
ver in dergelijke gevallen zijn geëischt. Van
drie der voornaamste beklaagden zullen er
twee gefusilleerd worden, terwijl de derde
tot levenslange tuchthuisstraf is veroor
deeld. De andere negen beklaagden, onder
wie twee vrouwen, kregen zware gevan
genisstraffen. Het is de eerste maal, dat het
militaire gerechtshof in Zwitserland den
doodstraf heeft geëischt in deze ten uit
voer laat brengen.
Geen defensieve oorlogvoering
Berlgnsch antwoord op vijandelijk
commentaar n. a. v. Hitiers rede.
Uit de eerste Engelsche en Afrierikaan-
sche commentaren op de rede van Adolf
Hitler concludeert de Wilhelmstrasse. dat
van geallieerde ziide getracht wordt de
woorden van den Führer uit te leggen
overeenkomstig de wenschen. welke in de
Anglo-Amerikaansche landen Wh aanzien
van het verdere verloop van den oorlog
gekoesterd worden. Reeds geruimen Ui*
laten de Engelsche en Amerikaansche pro-
pagandadiensten zich leiden door den
wensch. dat Duitschland militair uitgeput
is en dat het Duitsche opperbevel zich ern
stig bezorgd maakt over de mogelijkheid
van het verliezen van het initiatief, waar
mede het dan tevens een einde zou moeten
maken aan de offensieve oorlogsvoering.
Duitschland zou zich thans op het defen
sief en op een oorlog van langen duur in
stellen en afzien van het vroeger geprocla
meerde doel, de vijanden van het Derde
Riik te vernietigen. De Amerikaansche
staatssecretaris Huil heeft zelfs verklaard.
Jat een man gesproken heeft, die de over
winning voor onbereikbaar hield.
Duitsche politici staan op het standpunt,
dat <een dergelijke verklaring van de woor
den van den Führer waarschijnlijk het best
:n overeenstemming is te brengen met de
stemming onder de Anglo-Amerikaansche
bevolking. Maar, zoo wordt te Berlijn
voorts gezegd, eens zal men dan toch ont
dekken, dat de woorden van Adolf Hitler
verkeerd zijn uitgelegd.
Alle veldtochten, welke tot dusver ge
voerd werden, hebben bewezen, dat
Duitschland onder alle omstandigheden en
tot eiken prijs den vijand door offensief
handelen den eigen wil wensebt op te leg
den. Alle groote militaire successen, d-e
Ijuitschland in dezen oorlog heeft geboekt
zijn te danken aan de consequente uitwer
king van deze strategische stelling.
Alleen reeds om deze reden kan eenvou
dig niet aangenomen worden, dat het
Duitsche opperbevel ziin vroeger stand
punt heeft laten varen. Het prijsgeven van
de offensieve oorlogsvoering moet gepaard
gaan met het laten varen der goede kanseh
op een militaire eindoverwinning.
Maar in de rede van Adolf Hitler komt
geen enkele passage voor. ft-aaruit een ob
jectieve luisteraar dezelfde conclusie zou
kunnen trekken als de Engelsche en Ame
rikaansche pers. Reeds de proclamatie van
een „glorievolle" overwinning als het Duit
sche oorlogsdoel sluit de mogelijkheid van
een defensieve zelfbeperking van het Duit
sche opperbevel op het behoud van dat
gene, wat veroverd werd, uit. Want eer
aldus omschreven overwinning wordt niet
behaald door verdedigen, maar door aan
vallen en door streven naar de vernietiging
an den tegenstander.
Adolf Hitler heeft verklaard, dai de
Duitsche weermacht onder alle omstandig
heden datgene wil behouden, wat behou
den moet worden. Zij» zal daar, waar zii
zelf niet van plan is op te rukken, blijven
«taan en de andere partij laten aanvallen.
Maar ook zeide hij, dat op die plaatsen
waar aangevallen moet worden, tot opera
tieve operaties zal worden overgegaan om
den rechterarm van de Anglo-Amerikaan-
sche-Bolsjewistische coalitie uit te schake
len.
Op deze wijze kan in de sectoren, waar
de operaties een offensief karakter dragen
een sterke macht geconcentreerd worden
terwijl tevens op andere plaatsen, waar hel
veroverde gebied slechts beschermd be
hoeft te worden tegen vijandelijke aanval
len, volstaan kan worden met de mobilisa
tie van vrij zwakke strijdkrachten. Met
nadruk wordt dan ook in de Wilhelmstrasse
verklaard, dat de wil van het Duitsche
opperbevel om den oorlog door zegevieren
de operaties te beëindigen, ook het verdere
verloop van den strijd duidelijk zal beheer-
schen.
Enorme tarweoverscliotten in
Canada.
En geen vervoersmogelijkheid.
Uit Ottawa wordt gemeld, dat men zich
in Canada groote zorgen maakt om de
groote overschotten aan tarwe. Volgens de
laatste raming zal de tarweoogst 16,7 mil
lioen ton bedragen, terwijl het eigen ver
bruik ten hoogste 4 millioen ton bedraagt.
In normale tijden bedroeg de uitvoer 6
millioen ton. terwijl thans een overseho'
van ruim 13 millioen ton te verwachten
Ls, terwijl met inbegrip van de overschot
ten uit vorige oogsten in totaal 22 millioen
ton aan voorraden zal ontstaan.
Men zit niet alleen met 't probleem van
het uitvoeren van deze hoeveelheid, doch
men is bovendien niet in staat dezen voor-
•aad op te slaan, daar men hiervoor niet
over voldoende opslagplaats beschikt.
Gepoogd een ambtenaar in
functie om te koopen.
Landbouwster veroordeeld.
„Alleen omdat ik rekening wil houden
met den vrjj hoogen leeftijd van ver
dachte en met het feit, dat zü een vrouw
is, zal ik voor dezen keer nog geen ge
vangenisstraf eischen, maar dan Z3l de
geldboete ook bijzonder hoog moeten zjjn,
wil verd. beseffen, dat waJ zjj heeft ge
daan een hoogst ernstig feit is. Driehon
derd gulden boete te vervangen door drie
maanden hechtenis cisch ik tegen deze
verdachte".
Met deze woorden eindigde de officier van
justitie te Utrecht mr. Rooyaards gistermid
dag zijn requisitoir tegen de 55-jarige land
bouwster J. B. uit de gemeente Woudenberg
terzake van poging tot omkooping van een
ambtenaar in functie.
In de vroege morgenuren van den 9den
Augustus waren op de boerderij van verd.
eenige controleurs van den crisisdienst ver
schenen, die een onderzoek wenschten in te
stellen naar den stand van zaken op dit be
drijf. Het bleek al spoedig, dat een en ander
niet in orde was Gedurende eenige maanden
had verd. duizenden liters melk niet. afgele
verd en zij begreep wel dat zij dus, nu de
controleurs haar daarop wezen, strafbaar was.
In den vorigen oorlog had zij ook eens zoo'n
geval aan de hand gehad en toen had zij de
controleurs, die destijds waren geweest, naar
huis kunnen sturen met 30 eieren. Althans
zoo beweerde zij. Nu wilde zij deze contro
leurs ook omkoopen, maar dat zat haar niet
glad. Op haar aanbod om ieder 15 gulden te
geven, gingen de controleurs niet in, zelfs
toen de landbouwster ieder een briefje van
twintig aanbood, zwichtten zij niet. Integen
deel, zij maakten van deze poging tot omkoo
ping proces-verbaal op en zoo had verd. zich
thans voor den Utrechtschen politierechter
,tc verantwoorden. Het bleek, dat verd. wel
had begrepen, dat zij een overtreding had
gemaakt inzake het zuivelbesluit. Zij was
bang, dat zij daarvoor in de gevangenis zou
geraken, hetgeen zij volgens haar zeggen
niet zou kunnen uithouden, „omdat zij een
hartkwaal had" en zoodoende was zij ertoe ge
komen om de controleurs met geld over te
halen geen proces-verbaal te ffeven.
Een der controleurs, als getuige gehoord,
merkte op, dat verd. inderdaad wel zeer
nerveus was geweest. Zij bekende eerlijk dat
zij wel wist, dat zij niet zelf mocht karnen.
Ook de politierechter mr Visser, was van
meening, dat men hier te doen had met een
ernstig misdrijf, dat niet zwaar genoeg ge
straft kan worden. In verband met het feit,
dat verd. een blanco strafregister had en al
55 jaar oud was, wilde hij geen vrijheidsstraf
geven. Het vonnis luidde honderd gulden,
boete subs, een maand hechtenis.
Impressies van mr. F. W. de Koek van
Leeuwen op een reis door Oekraïne
en Oostzeelanden.
„Wij vlogen over uitgestrekt, voor het
grootste deel onontgonnen land. met ver
spreid liggende, morsige huisjes, en als een
enkele maal een dorp in het zicht kwam.
dan was het steeds in lintbebouwing ont
staan, d.w.z. over grooten afstand langs
een der zeer schaarsche wegen, die het land
doorsnijden. Maar opeens zagen wij een
huizengroep, gevormd rondom een dorps
kern. en de roode pannedaken staken vrien
delijk tusschen de boomen uit. Dit bijzon
dere dorp was een oude Nederlandsche ne
derzetting en onderscheidde zich in vorm en
netheid sterk van de overige dorpen".
Ziehier een der mededeelingen van mr.
F. W. de Koek van Leeuwen, voorzitter der
provinciale Kamer van Koophandel en Fa
brieken voor Noordholland te Amsterdam,
commissaris van de Nederlandsche Oost
Compagnie en lid van het gezelschap, dat
kort geleden onder leiding van mr. Rost van
Tonningen een tocht heeft gemaakt door dt
bezette Oostelijke gebieden, het Oostland
en de Oekraine.
„Wanneer ilc U iets vertel over het be-
,lang van deze streken, dan zou ik willen
uitgaan van de stelling, dat de rijkste land
bouwgebieden van dit continent en zeker
een der rijkste van de wereld, ten goede
moeten komen aan Europa, en ook voor
Europa behouden moeten blijven. Het is
niet slechts wenscheliik, dat zii het hunne
zullen bijdragen tot de handhaving van de
materieele positie der Europeesche ruimte,
het is noodzakelijk, dat zii voorgoed wor
den onttrokken aan de machten, die Euro
pa's hoogste goed, zijn cultuur, en al wat
daarmee samen hangt, hebben bedreigd.
Nu voor ons. Nederlanders, de weg tot
Indië is afgesloten, is wat thans door de
jonge volken van Europa in het Oosten voor
ons werelddeel wordt ontsloten. \^n bijzon
der groot belang: het vormt voor ons d e
mogelijkheid onzer toekomst.
Niet alleen echter voor onze toekomst,
maar ook, en dgt wel in de eerste plaats,
de mogelijkheid voor het heden.
Want in dit geweldig groote land. dat zich
uitstrekt tusschen Wit-Roethehië en de
Zwarte Zee, is alles vernield. De grootsche
opbouw, die daar in het belang van alle
landen van Europa plaats vindt, en waar
van de Führer in zijn jongste rede heeft
getuigd, vraagt om steeds meer menschen,
hand- en hoofdarbeiders, mannen met door
zettingsvermogen en ondernemingsgeest, en
zijt ge toegerust met een gezond lichaam,
niet vakkennis of koopmansgeest, en met
gezonde, Nederlandsche energie, dan ligt de
arbeid op schier ieder terrein voor u op
geschept.
Wij hebben op onze reis, waarvan een
verslag, geschreven dóór een mijner reisge-
nooten, opgenomen is in het maandblad
..De Waag", niet slechts gezien welke
enorme verwoestingen de bolsjewisten
hebben aangericht voor zij uit het
land werden teruggeworpen, en tot welk
een ontzettenden graad steden en dorpen
vervallen waren in de kwarteeuw van hun
bewind, wij waren ook getuige van de eer
ste resultaten van den gigantischen opbouw,
waarmee de Duitsche organisaties een begin
nebben gemaakt en die wordt voortgezet
door Duitsche particulieren, die. zoodra de
verbindingen eenigermate zijn hersteld of
geschapen, de industrie en het commerci-
eele leven op gang beginnen te brengen. Een
enkel voorbeeld:
Samengesteld uit de meest verschillende
machines en onderdeelen daarvan draajt in
de Oekraine thans weer een fabriek van
suikerwerken, die voornamelijk voor de
weermacht aan het front werkt, maar ook
reeds afzet heeft gevonden aan Duitsche
particulieren in de streek en aan de bevol
king. Deze fabriek wordt gedreven door een
vrouw, die leiding geeft aan Duitsche en
•nheemsche werkkrachten.
Wanneer een koopman in galanterieën
my vraagt, of hij voor zijn zaak mogelijk
heden heeft in het Oosten, moet ik hem
antwoorden: Ongetwijfeld, al kan ik u niet
garandeeren. dat U ginds dezelfde galante
neen zult verkoopen als U hier gewend
waart.
Er is bij dit alles echter één voorwaarde:
tnzet van de geheele persoonlijkheid, en
dit geldt speciaal voor den vakman daar
hqoren natuurlijk ook zijn gereedschappen
bij.
Wie thans alles geeft voor het bedrijf, dat
hu daar gaat leiden of in welks opbouw hii
een ander werkzaam aandeel heeft, zal
straks, als de vrede is tot stand gekomen,
recht van voorkeur genieten bij de toe
wijzing in eigendom. Want voor den duui-
van den oorlog wordt alles slechts in be
leer gegeven. Dit recht van voorkeur zal
Doodvonnissen voltrokken.
's-GRAVENHAGE. 2 Oct. Officieel
wordt bekend gemaakt:
Het doodvonnis tegen de door het Deut
sche Obergericht in het bezette Neder
landsche gebied op 5 September veroor
deelde Franciscus Aiolf Kelder, Klaas den
Braven, Gerard Schuurmann en Leendert
Roodenburg is heden met den kogel vol
trokken, daar de Rijkscommissaris geen
gebruik had gemaakt van zijn recht van
gratie.
De genoemden hadden communistische
actie gevoerd en getracht tfe Nederland
sche bevolking tegen de bezettingsmacht
op te ruien.
op hem toepasselijk ziin onmiddellijk naast
den frontstrijder, den soldaat, die met inzet
van zijn leven deze gebieden heeft ver
overd.
Opbouw door Nederlanders ginds ge
schiedt niet voor het eerst in de geschie
denis. Driehonderd jaar geleden hebben
Doopsgezinden, die eerst van Nederland uit
naar Danzig waren getrokken, in de Oe
kraine dorpen gesticht, de dorpen, die zich
in karakter thans nog van hun omgeving
onderscheiden. Dit is wel het treffendst be
wijs voor den diepen wortel van onze Ne
derlandsche cultuur.
Ook thans weer vraagt het Oosten om
zulke Nederlanders. In de eerste plaats
wordt er het Nederlandsche belang op de
eenig nu mogelijke wijze mee gediend. In de
tweede plaats echter zal de zaak van het
geheele Europeesche continent door onze
werkkracht worden gesteund. Hetgeen op
zijn beurt opnieuw ons Nederland ten goede
komt.
Een blik vooruit: ook ginds kan „wat
grootsch worden verricht".
KORT NIEUWS
Ter mobiliseering van Schroot en giet-
materiaal heeft het Fransche ministerie
voor de productie volmachten ontvangen
len einde in de huidige behoeften van de
FransAe industrie aan dit .materiaal te
kunnen voorzien
De belastingontvangsten in België be
droegen over het per ultimo Mei 1.1. afge
sloten begrootingsjaar frs. 5803 millioen,
hetgeen frs. 1375 millioen meer is dan in
het vorige begrootingsjaar.
De Fransche regeering heeft gelast,
dat vanaf 1 October de loonerr en salaris
sen voor staatsambtenaren, employés in
het particuliere bedrijfsleven en in het al
gemeen alle werknemers, met uitzondering
van de landarbeiders met 60 procent wor
den verhoogd, vergeleken met het peil van
1939.
MEUWS UIT AMERIKA.
Universitaire studie met
lagere schoolopleiding.
Toekomstmogelijkheden voor de
Ned. jeugd.
Het is nog niet lang geleden, dat de toe
komstmogelijkheden voor onz» jeugd zoo goed
als geheel afhankelijk waren van de finan-
cieele positie der ouders. Dat was de tijd,
waarin onze universiteiten en hoogescholen
voor het overgroote deel werden bezocht door
jongelui, die uit een paar bevoorrechte krin
gen voortkwamen. Op deze wijze hadden deze
kringen in wezen het alleenrecht voor de be
zetting van die leidende posities, waarvoor
een academische opleiding noodzakelijk is.
En jlat zijn cr heel wat. zoowel in de be
stuursorganen als in handel en industrie.
Een staats- en particulier beurzensysteem
moest er terzeifdertijd voor zorgen, dat de
hooggeroemde gelijkheid van rechten ten
minste uiterlijk bewaard bleef. Practisch
•eranderde hierdoor echter maar heel weinig.
Thans valt een kentering waar te nemen.
Het Langemarck-studium heeft zijn leer
gangen voor onze Nederlandsche jeugd open.
gesteld. Elke flinke, jonge kerel van 16 tot
pl.m. 22 jaar, die meent, tot verdere vak-
schoolstudie of zelfs tot universitaire studie
in staat te zijn. doch die deze studie uit eigen
middelen niet kan bekostigen, krijgt door het
Langemarck-studium de kans, een dergelijke
opleiding te volgen. Bij de toeyating spelen
alleen de prestaties, die hij in staat is te le
veren, een rol.
Voor inlichtingen en aanmeldingen kan men
zich wenden tot het Langemarck-studium.
Waalsdorperweg 12, den Haag.
Bs. Uit het land waar de dochtèren en
zonen van Eleonor op het rhythme der aan-
en afzwellende cacaphonische oorverschrik
kingen van den hot-jazz over den dansvloer
schuiven, in vervoering over de schoone toe
komst, die zich thans als een luchtspiegeling
in de woestijn van lynchpartijen en achter
stellingen voordoet, bereiken ons af en toe
berichten, waarvoor men zich de oogen zou
moeten uitwrijven, ware het niet. dat in
Amerika nu eenmaal alles mogelijk is.
Zoo lezen wij dan. dat de Noord-Airteri-
kaansche en Canadeesche verzekeringspre
mies voor vrachten via den Atlantisehcn
Oceaan, den Indischen Oceaan en de Cari
bische Zee gemiddeld met 2'4 en 3 dollar
per 100 dollar verzekerde waarde werden
verlaagd.... Nog niet langer dan twee
dagen geleden werden de dagbladen geheel
beheerscht door de mededccling, dat de
Duitsche marine en luchtmacht in Sep
tember in totaal 1.011.700 brt, tot zinken
hebben gebracht. De vernietiging van meer
dan 21 millioen brt. alleen door de Duitsche
strijdkrachten sedert het uitbreken van.
den oorlog en nog meer millioènen ton
scheepsruimte door de andere bondgenoo-
ten van de As. zou hiertoe aanleidihg
moeten geven? Tot nog zeer voor kort
waren ons uit het land van Eleonor en
Franklin alleen verhoogingen der premies
bekend, omdat het risico op de onveilige
zeeën*ook zooveel grooter werd; verlaging*
klinkt dus wél gek en toch geloovon wij
dat we er achter zijn. Inderdaad: de steeds
hooger wordende premies en liet zich im
mer uitbreidende risico hebben tot een
toestand geleid die niet langer 'houdbaar is,
omdat het gevaar dreigt dat er tenslotte
niet meer verzonden wordt. Dat gevaar,
dat blijkbaar nóg grooter is dan vernieling
door de duikbooten, moet ten koaip van
alles worden tegengegaan en zoo komt het
dat de Vereenigde Staten in het licht van
een wanhopige situatie een nóg wanhopi
ger besluit hebben moeten nemen. De ver
laders moeten nu eenmaal gestimuleerd
worden tot het verschepen van belang
rijke artikelen en een andere uitweg is er
niet meer. Dat is nieuws uit Amerika, dat
zelfs in het heidensch overwinningsconcert
van Joden, gevluchte regeeringen, commu
nisten, kleurlingen van allerlei slag. ras
democraten en plutocraten, nog klinkt als
een schrille dis-harmonische noot.
Maar er is nog meer goed nieuws van
overzee. Zoo lezen wij verder, dat de minis
ter van financiën, Morgenthau, heeft mede
gedeeld, dat de Amerikaansche schatkist in
deze maand een leening zal uitgeven van
4 milliard dollar; de federale scould be
draagt thans meer dan 90 milliard dollar,
hetgeen het dubbele is van het bedrag van
1940. Als wij ondeugend wilden zijn, dan
zouden wij onze Anglo-Amerikaansch ge
zinde echt-Nederlandsche vrienden een
hart onder den riem steken, met de opmer
king: „niks geen erg, hoor! Daar hebben ze
toch al het goud van de wereld voor in hun
bezit, straks, als de schuld misschien ver
tienvoudigd is, kunnen ze daarmee rustig
afbetalen én er zal geen sterveling zijn die
in staat is na te gaan of daar misschien
ookNederlandsch goud bij is."
Nog een ander nieuwtje bestaat daarin,
dat Amerika ook de schoencnkaart gaat in
voeren en. dat met ingang van 5 October
a.s. rubberschoenen nog slechts op de bon
gekocht kunnen worden. Wij willen hierbij
even aanteekenen, dat zooiets niet origineel
meer is, maar in Amerika is alles grooter
en beter, het zal du§ ook wat de nood
zaak betreft wel in orde zijn.
De voorzitter van het bureau voor oor
logsproductie, Nelson, heeft volgens oen
bericht van United Press, gepubliceerd door
Aftontidningen, verklaard dat de Ameri
kaansche wapenproductie in de maand Sep
tember nog steeds ongelijkmatig én niet
beter dan in Augustus is geweest.
Tevens herhaalde Nelson zijn aansporing
aan het congres om een instantie in het
leven te roepen, die opkomt voor de be
langen der kleine'ondernemers, die als ge
volg van den oorlog met den ondergang
worden bedreigd.
En dat in Amerika; hoe bestaat het
Wij willen deze serie van nieuwtjes niet
sluiten zonder een mededeeling die vol
komen in het kader valt. Lest, best: Voor
alle voertuigen, welke op rubberbanden
rijden, geldt met ingang van 1 October 1942
een maximum-snelheid van 56 K.M. per
uurDat is on-Amerikannsch! Waar blij
ven de snelheidsrecords; dat wordt spoedig
een Amerika op sokken. In de straten van
New-York zal een rust komen die Euro-
peesch aandoet. Wel, wel, als er gras op
zekere plaatsen zou gaan groeien, dan kun
nen wij hen nog altijd helpen, want het
zout is hier nog niet in de distributie en
we hebben voofraad genoeg. Maar grapjes
terzijde gesteld, kunnen wij ons toch niet
onttrekken aan den indruk, dat de aile
zeeen beheerschende Anglo-Amerikaansche
partners zich ietwat onprettig beginnen te
gevoelen
