Haarlemsche Courant Jrlowska ten N.W. van Stalingrad veroverd zeegevecht voor de iederlandsche kust. Oostland, een nieuwe toekomst. J[87e Jaargang Vlo. 235 ^oonoment p. week o,ï6, p. maand 1,14, p. kwartaal SO ffiaco p. post 3,73, loss# nummers 6 cent AdvertentlSn s—li il ji.m. /J>"~ elke m-m- meer 20 cent. Reclames dubbele prjjs. 46fertentieabonnementen 1500 m.m. 12 cent p. m.m. Kennemer Vii initio3—15 m-nl- f1-20- Abonnement 1500 m.m. 6 cent p. m.m. (,i Grafische Bedreven Damlate. Wnd. Hoofdredacteur» I. V. BAÜDEWTNS. Nieuwsblad voor Noord-Holland Verschijnt dacelOks behalve op Zon- en feestdagen. Zaterdag 3 October 1942 Bureaux Haarlem: Groot* Houtstraat M. BIJkantoori Soenda* plein 37. Tel. Directie UOJï. Hoofdredactie isosi. Redactie 10000, Administratie 1*724, 14*25. Soendapletn 12230. Postgiro 134954. Directie PB. A. MEES P. W. PEEREBOOM. J3 In het IS. van de stad ontlastingsaanvallen afgeslagen, ngesloten Sow jet-divisies bij Ladogameer naderen haar einde ier Britsche bodems tot anken gebracht. 5 Het opperbevel der Duitsche weermacht [eelt mede: In het Noordwestelijk deel van den K a u- asus heeft de aanval der Duitsche troe- en verder terrein gewonnen Ten Noordwesten van Stalingrad were lit tot een sterk steunpunt gefortifieerde irstad O r 1 o w s k a bestormd en ten Wes- van deze voorstad is een vrij sterke vijand gesloten. Aan het Noordelijk afgrendelingsfront wer- jfn nieuwe ontlastingsaanvallen afgeslagen. Btl aantal hier op den vorïgen dag vernielde hnks is gestegen tot 124. Luchtstrijdkrachten ,r den strijd op korien afstand steunden divisies van het leger en dekten den af- «erflank tusschen Don en Wolgn. Duitsche (0 Roemeenschc gevechtsvliegtuigen zetten id vernielen van belangrijke spoorwegtrajec- (n in het gebied van den bcneden-Wolga roort. Aan het front van den Don brachten Eijitsch-Italiaansche en Hongaarsche lucht- irijdkrachten den vijand zware verliezen aan jare wapens en rollend materiaal van aller- ^>j aard toe. Ten Zuidoosten \6an het ïlmenmeer eigen aanvalsondernemingen met icces ten uitvoer gelegd. Ten Zuiden v: Ladogameer nadert de vernietiging ars de in de gevechten der laatste dagen in sloten divisies van den vijand haar einde, het Ladogameer hebben vliegtuigen een 12. ewakingsvaartuig tot zinken gebracht en en vrachtschip door het neerwerpen van mimen beschadigd. In Noord-A f r i k a hebben lichte Duitsche jvechtsvliegtuigtn aan het front van Ala- icin vijandelijke batterijstellingen bestreden tenals benzineopslagplaatsen. Britsche bommenwerpers hebben Donder- irifcgnacht militair vruchtelooze aanvallen uit- evoerd op eenige plaatsen in het Noord- ui tsc he kustgebied. De burgerbevolking eed geringe verliezen. Twee en twintig der uiv3llende vijandelijke bommenwerpers wer- i neergeschoten. Voor de Nederlandsche kust is bet in den nacht op 1 October tot een zeegevecht gekomen tusschen Duitsche beveiligingsstrijdkrachten en een vrij groot jantal Britsche motortorpedobooten, die een convooi trachtten aan te vallen. Van korten afstand werden vier Britsche mo tortorpedobooten tot zinken gebracht en twee andere zoo zwaar beschadigd, dat hun ondergang waarschijnlijk is. Een Duitsche patrouilleboot zonk. Hét Britsche luchtwaper verloor In den tijd an 20 tot 30 September 95 vliegtuigen, waar- an 34 boven de Middellandsche Zee en ir loord-Afrika. In dienzelfden tijd gingen in ten strijd tegen Groot-Brittannië 18 eigen lliegtuigen verloren. Stalingrad. De verdedigers van Stalingrad worden volgens een bericht van United Press uit Moskou door de Roode Ster opgeroepen tot den dood toe te strijden. Het orgaan van het roode leger schrijft: Er is geen Bndere uitweg meer, er is geen mogelijk heid voor den terugtocht. De vijand moet tot iederen prijs afgeslagen worden. In den slag heeft zich de laatste twee da- fen het zwaartepunt van de gevechten meer naar de Noordelijke Duitsche grendelstellirig verplaatst. In het Noordelijke deel der stad zijn de ar- Illeriegevechten en de luchtaanvallen geste- {f tot een nog ongekende felheid. Door den Ho rook der explodéerende granaten en het stof j der ineenstortende huizen kunnen de afzon derlijke gevechtsgroepen elkaar nauwelijks XI meer verstaan. De Duitsche infanteristen en pioniers komen al vechtende steeds meer vooruit. Onophoudelijk stortten zich ook Donderdag i K r weer de eskaders duikbommenwerpers op de 2kazematten, die zijn ingegraven in de puin- B: koopen der huizenblokken, en verzwakten met iun voltreffers de weerstandskracht der hols of jewisten. Door treffers in batterijstellingen werden 7 vijandelijke kanonnen vernietigd en en munitiedepot tot ontploffing gebracht. Puitsche en Roemeensche gevechtsvliegtuigen rnietigden tien bolsjewistische pantserwa gens. Tevergeefs probeerden vijandelijke vliegers i den strijd in te grijpen; 23 Sowjetvliegtui- jen werden neergeschoten. Duitsche gevechtsvliegtuigen hebben op 1 October aanvallen ondernomen in het gebied -0. van Astrakan en de spoorlijnen met zware AI bommen bestookt; 12 vijandelijke transport- tn goederentreinen werden in brand gebom bardeerd en vernietigd. Op een spoorweg- looppunt vernietigden bommen zes onder r- «toom staande locomotieven ID.aD.) In de gevechten om Stalingrad heb- cn de Duitschers een afweersucces behaald, f; dat van bijzondere beteekenis is, omdat egn *hgc-lsch-Amerikaansche tankconcentratie ina volkomen vernietigd werd. Van de 100 nks werden er niet minder dan 98 vernie-i Bgd, Uit het in den strijd werpen van deze Engelsche en Amerikaansche tanks blijkt, dat de Sowjet-Unie na de geweldige in krimping van het eens zoo machtige be- wapeningspotentieel inderdaad niet meer in staat is haar eigen behoefte aan pant serwagens te dekken. Gandhi's verjaardag vergroot spanning in Britsch-Indië. Dit jaar geen Mekkatochten overzee. Naar aanleiding van Gandhi's 73en ver jaardag heeft de'politie te Bombay omvang- tijke veiligheidsmaatregelen genomen. Op alle belangrijke punten zijn politieposten s? opgesteld. Donderdagnacht zijn razzia's ^gehouden en een aantal busroutes werd om- golegd langs veiliger straten. Op vele plaatsen ziet men vlaggen in de Con^reskleuren en er worden papiertjes Uitgedeeld, waarop staat: verlaat Indië, Alle énkels zijn gesloten en de markthandel *erd gestaakt. De Britsch-Indische regeering maakte in middels bekend, cat zij dit jaar geen pel grimstochten naar Mekka overzee zal or- Wmseeren. De regeering is zich er van be- dat deze aankondiging een groote te- «urstelling voor de Mohammedanen ^zal 'fdeekenen. In Indische kringen te Bangkok [verklaart men. dat de reden voor dezen jmaatregel gelegen is in het gebrek aan Wiepen. De bijna volkomen vernietiging van het Engelsche en Amerikaansche materiaal be wijst opnieuw de superioriteit van de Duitsche wapens, een superioriteit, welke ook reeds tot uiting kwam op het Noord-Afrikaansche oorlogstooneel. Wanneer men voorts nog be denkt, dat verreweg het grootste deel der En gelsche en Amerikaansche leveranties een roemloos einde vindt op den bodem der zee, dan kan het voor iedereen duidelijk zijn, dat de Aglo-Amerikaansche materïeele hulp niet in staat zal zijn een noemenswaardig militair effect te sorteeren. De stry'd in het Zuiden. Het Italiaansche weermachtbericht luidt als volgt: Bij het Donderdag in het weermachtbericht gemelde hevige gevecht, waarbij de vijande lijke aanval werd afgeslagen, heeft zich voor al de divisie Folgore onderscheiden. Er wer den talrijke vijandelijke tanks vernield. Tij dens een bombardement van Britsche vlieg tuigen op Tobroek Donderdagnacht, is vliegtuig door voltreffers van de afweer op den grond brandend neergestort. In de om geving van Pirgos op Kreta, is een Spitfire door Duitsche jagers gedwongen te landen. De vliegtuigcommandant werd gevangen ge nomen. Hauptman Hans Joachim Marseille, drager van de hoogste Duitsche onderscheiding voor dapperheid, heeft in Noord-Afrika den heldendood .gevonden. (Hoffmann/Stapf Pax-Holland m) Amerikanen verloren 72 oorlogsschepen. Sinds Pearl Harbour De Amerikaansche nieuwsdienst doet zijn best om de zware verliezen aan Amerikaan sche oorlogsschepen te verkleinen. Daar tegenover wordt van officieele Japansche zijde het volgende gesteld: Sinds het begin der vijandelijkheden tus schen Japan en de Ver. Staten zijn in totaal 72 Amerikaansche oorlogsschepen in den grond geboord en wel o.a. 6 slagschepen, waarvan 2 van het type California. 1 van het type Maryland, 1 van het type Arizona. 1 van het type Oklohoma en 1 van het type Utah, 7 vliegkampschepen, resp. vliegtuig moederschepen, waaronder de vliegkamp schepen Lexington, Saratoga, Yorktown, 1 van het type Enterprise, het vliegtuigmoe derschip Longley en 2 schepen van onbe kend type, 14 kruisers, waaronder van de typen Augusta, Houston, Marblehead. Port land, San Francisco, Amaha en Wichita, elk 1. alsmede 5 van het type Astoria en 2 van onbekend type. Voorts verloor de Amerikaansche marine 8 torpedojagers en tal van duikbooten en kleinere oorlogsschepen. De admiraliteit der Ver. Staten heeft toe gegeven, dat de beide groote Amerikaansche transportschepen „George Elliott" en „Gre gory", in de wateren van de Salomonseilan den tot zinken gebracht zijn. Voorts werd het verlies van drie Geallieerde koopvaar ders gepubliceerd, die door duikbooten der Asmogendheden getorpedeerd zijn. Het aan tal slachtoffers bij de vernietiging der beide transportschepen wordt geheim gehouden. Turksche onderhandelingen met Zweden. Ten aanzien van zekere in de buitenland- sche pers verschenen communiqué's 'over TurkschZweedsche onderhandelingen be treffende het gebruik van Zweedsche sche pen voor de levering van goederen aan Turkije, wordt op desbetreffende vragen in de Wilhelmstrasse verklaard, dat sedert ge- ruimen tijd ook besprekingen tusschen Tur kije en Duitschland loopende zijn over de mogelijkheid om aan een beperkt aantal Zweedsche koopvaarders de mogelijkheid te geven voor Turksche rekening graan in Amerika te laden en naar Turkije te bren gen. Klaarblijkelijk is, zoo meent men hier. tusschen Turkije. Zweden en de V.S. in- tusschen een formeele regeling aangegaan. Eerst wanneer bijzonderheden daaromtrent ontvangen zijn. zal men van Duitsche zijde de opheldering der aangelegenheid ter hand kunnen nemen. Tot het zoo ver is. reservee ren toonaangevende kringen te Berlijn om niet op de beslissing vooruit te loopen, hun oordeel. Verandering in wapen- stilstands ver drag met Frankrijk onwaarschijnlijk. Officieel Duitsch dementi. Eenige buitenlandsche persagentschappen hebben in de laatste dagen berichten gelan ceerd over DuitschEransche besprekin gen, die momenteel gehouden zouden wor den, met het doel, eenige belangrijke wijzi gingen aan te brengen in het wapenstil stand sverdrag. hetwelk in Juni 1940 tus schen Duitschland en Frankrijk is gesloten. Nadrukkelijk kan worden verklaard dat er momenteel geen besprekingen van uit zonderlijk belang worden gehouden. Een verandering in het wapenstilstandsverdrag is bovendien zeer onwaarschijnlijk, daar deze bepalingen uiterst algemeen zijn opge steld. zoodat het mogelijk zou zijn aan Frankrijk vérgaande concessies te doen. zon 3 er dat deze bepalingen gewijzigd worden. Cultureele opbouw in het Oosten. Wat bewaard bleef, wordt in eere gehouden. De snelle bolsjewistische terugtocht heeft tot gevolg gehad, dat de groote opera te Kief onbeschadigd in Duitsche handen viel. Bij den voorraad tooneelgoederen waren bijv. 50.000 costuums. Men heeft direct een nieuw orkest gevormd, dat uit 65 man bestaat, deel? Oekrainers. deels krachten, die men van el ders heeft laten komen. Behalve over een uitstekend koor beschikt de huidige leiding over 38 eerste solisten. De geheele personeelstaf omvat een 680 rr Op den verjaardag van den intocht van de Duitsche troepen, den 19en September, heeft men het winterseizoen geopend met een nieuwe uitvoering van de opera „Carmen" De Sowjets hadden in hun programma geer. Duitsche opera's, de nieuwe leiding hoopt echter met Kerstmis een uitvoering te kun nen brengen van Wagner's „Lohengrin". Het burgerlijk bestuur in de bezette Ooste lijke gebieden heeft commando's in het leven geroepen, wier taak het is, inhoudsopgaven op te maken van de nog bestaande musea, archieven, instituten en bibliotheken en tevens die maatregelen te nemen, die noodig zijn om deze instellingen tegen „winter- schade" en bezoek van ongewenschte elemen ten te beschermen. De „cultureele arbeid", waarop de Sowjets roemden, bestond in hoofdzaak uit het ver zamelen van werken uit den tijd. toen de bolsjewisten nog niet aan de macht Schilderijen, andere kunstvoorwerpen en boe ken brachten zij onder in heemmusea" tenzij zij een en ander tegen deviezen ver kochten in welke musea men aldus uitste kend den geweldigen afstand kan zien. die ligt tusschen West-Europeesche- en oud- Russische kunst- en cultuuruitingen, en dat gene, waarop de bolsjewisten praalden als op vruchten van hun tijd. De Sowjets hebben ook geprobeerd, cul tureele gebouwen en ondernemingen, die uit militair oogpunt volkomen onbelangrijk wa ren, te vernietigen. Vernietiging van institu ten voor microbiologie en epidemiologie brandstichtingen in staatsbibliotheken en kerkverwoestingen, die elke beschrijving tar ten, waren aan de orde van den dag. De Diiitsch-Britsche onderhandelingen. Inzake uitwisseling van oorlogsgewonden. In de Wilhelmstrasse werd Vrijdag door buitenlandsche journalisten de vraag gesteld hoe het staat met de Duitsch-Engelsche derhandelingen over de uitwisseling van ernstige oorlogsgewonden. Hierop werd geant woord, dat inderdaad sinds eenigen tijd de onderhandelingen weer op dreef gekomen ziji Zij worden thans door bemiddeling va Zwitserland gevoerd. Reeds enkele maanden geleden is cr van Duitsche zijde op gewezen, dat de destijds ge voerde onderhandelingen mislukt zijn dooi de omstandigheid, dat Engeland bepaalde toe zeggingen ten aanzien van de gelijktijdige uitwisseling van Duitsche civiele geïnterneer den later niet heeft willen handhaven. Of deze kwestie bij de huidige onderhandelingen eveneens een rol speelt, valt uit de verkla ringen van bevoegde Duitsche kringen niet op te maken. Men beperkt zich er toe te ver klaren, dat de resultaten der onderhandelin gen nog niet beschikbaar zijn. Leider der communisten in Argentinië gearresteerd. De leider van de communistische partij in Argentinië, Ghioldi, is gearrestepfrd. Hij wilde half September bij een openbare de monstratie voor Brazilië, ondanks het ver bod van de politie, het woord voeren, het geen tot een incident leidde. De rechter commissaris gaf daarop last Ghioldi wegens opruiing fegen den staat en het toebrengen van lichamelijk leisel, te arresteeren. Ghiol di keerde het vorige jaar terug in Argen tinië, nadat hij in Brazilië wegens commu nistische activiteit verscheidene jaren in een strafkolonie gevangen had gezeten. Het probleem Dakar. Ten aanzien van het probleem Dakar bepaalt Marcel Déat een standpunt in de Oeuvre Hij eischt een overeenkomst van Frankrijk met Duitschland voor het geval van een Angelsaksischen aan val op Fransch-West-Afrika. „Wanneer niemand ons aanvalt", zoo verklaart Deat o.m., „zullen wij ons ook niet verweren. Worden wij echter aange vallen, dan geven wij slag voor slag terug. Engeland noch de V. S., zoo besluit Déat. hebben dan het recht te spreken over een neutraliteitsschending van den kant van Frankrijk, aangezien die inbreuk uitsluitend afhangt van hen en overigens beperkt blijft tot een zuiver practischen toestand in de Fransch-Afrikaansche gebieden, op de Mid dellandsche Zee en aan de Marokkaansche kust. Ernstig tekort aan kolen in Engeland. Naar uit Londen wordt gemeld, zal in die streken van Engeland, waar turf verkrijg baar is, een toewijzing van kolen door den handel nog slechts geschieden, wanneer het gebruik van turf om dringende redenen on mogelijk is. De Britsche minister voor de brandstof-voorziening heeft bovendien in verband met het gebrek aan kolen een oproep gedaan aan de bevolking, zooveel mogelijk in het huishouden cokes in plaats van kolen te gebruiken. Het deficit van 11 millioen ton kolen, dat thans in Engeland bestaat en in den tijd van het grootste verbruik moet worden aangevula vreeselijk. aldus de Times. Voorts verklaart bet blad. dat de door minister majoor Lloyd George bekend ge maakte maatregelen ontoereikend en een experiment zijn. De Britsche radiospreker Vernon Bartlett heeft aan het slot van zijn wekelijksche par- lementsoverzicht voor de Londensche radio gezegd, dat het deprimeerend is te moeten constateeren. dat Engeland zich na drie jaar oorlog nog altijd niet volledig inspant voor den oorlog. DOODSTRAF VOOR SPIONNAGE IN ZWITSERLAND. Het Zwitsersche militaire gerechtshof heeft dezer cagen een twaalftal personen wegens net doorgeven van militaire gehei men en soortgelijke vergrijpen, tot de zwaarste straffen veroordeeld, die tot dus ver in dergelijke gevallen zijn geëischt. Van drie der voornaamste beklaagden zullen er twee gefusilleerd worden, terwiil de derde tot levenslange tuchthuisstraf is veroor deeld. De andere negen beklaagden, onder wie twee vrouwen, kregen zware gevan genisstraffen. Het is de eerste maal. dat het militaire gerechtshof in Zwitserland den doodstraf heeft geëischt in deze ten uit voer laat brengen. Geen defensieve oorlogvoering Berlijnscrf antwoord op vijandelijk commentaar n. a. v. Hitiers rede. Uit de eerste Engelsche en Amerikaan sche commentaren op de rede van Adolf Hitler concludeert de Wilhelmstrasse. dat van geallieerde zijde getracht wordt de woorden van den Fiihrer uit te legger, overeenkomstig de wenschen, welke in de Anglo-Amerikaansche landen ten aanzien van het verdere verloop van den oorlog gekoesterd worden. Reeds geruimen tijd laten de Engelsche en Amerikaansche pro- pagandadiensten zich leiden door den wensch. dat Duitschland militair uitgepu: :s en dat het Duitsche opperbevel zich ern stig bezorgd maakt over de mogelijkheid •an het verliezen van het initiatief, waar mede het dan tevens een einde zou moeten maken aan de offensieve oorlogsvoering. Duitschland zou zich thans op het defen sief en op een oorlog van langen duur in stellen en afzien van het vroeger geprocla meerde doel. de vijanden van het Derde Rijk te vernietigen. De Amerikaansche staatssecretaris Huil heeft zelfs verklaard iat een man gesproken heeft, die de over winning voor onbereikbaar hield. Duitsche politici staan* op het standpunt dat een dergelijke verklaring van de woor den van der. Fiihrer waarschijnlijk het bes' m overeenstemming is te brengen met de stemming onder de Anglo-Amerikaansche bevolking. Maar. zoo wordt te Berlijn voorts, gezegd, eens zal men dan toch ont dekken. dat de woorden van Adolf Hitler verkeerd zijn uitgelegd. Alle veldtochten, welke tot dusver ge voerd werden, hebben bewezen. dat Duitschland onder alle omstandigheden en tot eiken prijs den vijand door offensie' handelen den eigen wil wenscht op te leg gen. Alle groote militaire supcessen. die Duitschland in dezen oorlog heeft geboekt zijn te danken aan de consequente uitwer king van deze strategische stelling. Alleen reeds om deze reden kan eenvou dig niet aangenomen worden, dat he' Duitsche opperbevel ziin vroeger stand- ount heeft laten varen. Het prijsgeven van de offensieve oorlogsvoering moet gepaard *aan met het laten varen der goede kanser op een militaire eindoverwinning. Maar in de rede van Adolf Hitler komt geen enkele passage voor. waaruit een ob- iectieve luisteraar dezelfde conclusie zou kunnen trekken als de Engelsche en Ame- -ikaansche pers. Reeds de oroclamatie var ken „glorievolle" overwinning als het Duit sche oorlogsdoel sluit de mogelijkheid van ?en defensieve zelfbeperking van het Duit sche opperbevel op het behoud van dat- tene, wat veroverd werd. uit. Want eer ildus omschreven overwinning wordt nie' behaald door verdedigen, maar door aan vallen en door streven naar de vernietiging van den tegenstander. Adolf Hitler heeft verklaard, dat d* Duitsche weermacht onder alle omstandig heden datgene wil behouden, wat behou- len moet worden. Zii zal daar, waar zi> '.elf niet van plan is op te rukken, blijver rtaan en de andere partij laten aanvallen. Maar ook zeide hij, dat op die plaatsen -vaar aangevallen moet worden, tot opera- 'ieve operaties zal ^worden overgegaan orr 3en rechterarm van de Anglo-Amerikaan- sche-Bolsjewistische coalitie uit te schake len. Op deze wijze kan in de sectoren, waai de operaties een offensief karakter dragen >en sterke macht geconcentreerd worden 'crwijl tevens op andere plaatsen, waar he' ■eroverde gebied slechts beschermd be hoeft te worden tegen vijandelijke aanval- 'en, volstaan kan worden met de mobilisa- 'ie van vrij zwakke strijdkrachten. Met nadruk wordt dan ook in de Wilhelmstrass? ■ertriaard, dat de wil van het Duitsche ipperbevel om den oorlog door zegevieren- ie operaties te beëindigen, ook het verdere verloop van den strijd duidelijk zal beheer- -chen. Enorme tarweoverscliotten in Canada. En geen vervoersmogelijkheid. Uit. Ottawa wordt gemeld, dat men zich .n Canada groote zorgen" maakt om de groote overschotten aan tarwe. Volgens de laatste raming zal de tarweoogst 16,7 mil lioen ton bedragen, terwijl het eigen ver bruik ten hoogste 4 millioen ton bedraagt, in normale tijden bedroeg de uitvoer 6 millioen ton. terwijl thans een overschot van ruim 13 millioen ton te" verwachten is, terwijl met inbegrip van de overschot ten uit vorige oogsten in totaal 22 millioen ton aan voorraden zal ontstaan. Men zit niet alleen met 't probleem van het uitvoeren van deze hoeveelheid, doch men is bovendien niet in staat dezen voor raad op te slaan, daar men hiervoor niet over voldoende opslagplaats beschikt. Gepoogd een ambtenaar in functie om te koopen. Landbouwster veroordeeld. „Alleen omdat ik rekening wil honden met den vrij hoogen leeftijd van ver dachte en met het feit, dat zjj een vrouw is, zal ik voor dezen keer nog geen ge vangenisstraf eischen, maar dan zal de geldboete ook bijzonder hoog moeten zijn, wil verd. beseffen, dat wat zjj heeft ge daan een hoogst ernstig feit is. Driehon derd gulden boete te vervangen door drie maanden hechtenis eisch ik tegeu deze verdachte". Met deze woorden eindigde de officier van justitie te Utrecht mr. Rooyaards gistermid dag zijn requisitoir tegen de 55-jange land bouwster J. B. uit de gemeente Woudenberg terzake van poging tot omkooping van een ambtenaar in functie. In de vroege morgenuren van den 9den Augustus waren op de boerderij van verd. eenige controleurs van den crisisdienst ver schenen. die een onderzoek wenschten in te stellen naar den stand van zaken op dit be drijf. Het bleek al spoedig, dat een en ander niet in orde was. Gedurende eenige maanden had verd. duizenden liters melk niet afgele erd en zij begreep wel dat zij dus. nu de controleurs haar daarop wezen, strafbaar was. In den vorigen oorlog had zij ook eens zoo'n geval aan de hand gehad en toen had zij de controleurs, die destijds waren geweest, naar huis kunnen sturen met 30 eieren. Althans zoo beweerde zij. Nu wilde zij deze contro leurs ook omkoopen. maar dat zat haar niet glad. Op haar aanbod om ieder 15 gulden te geven, gingen de controleurs niet in. zelfs toen de landbouwster ieder een briefje van twintig aanbood, zwichtten zij niet. Integen deel, zij maakten van deze poging tot omkoo ping proces-verbaal op en zoo had verd. zich thans voor den Utrechtschen politierechter te verantwoorden. Het bleek, dat verd. wel had begrepen, dat zij een overtreding had gemaakt inzake het zuivelbesluit. Zij was bang. dat zij daarvoor in de gevangenis zou geraken, hetgeen zij volgens haar zeggen niet zou kunnen uithouden, „omdat zij een hartkwaal had" en zoodoende was zij ertoe ge komen om de controleurs met geld over te halen geen proces-verbaal te geven. Een der controleurs, als getuige gehoord, merkte op. dat verd inderdaad wel zeer nerveus was geweest. Zij bekende eerlijk dat zij wel wist, dat zij niet zelf mocht karnen. Ook de politierechter mr Visser, was van meening, dat men hier te doen had met een ernstig misdrijf, dat niet zwaar genoeg ge straft kan worden. In verband met het feit. dat verd. een blanco strafregister had en al 55 jaar oud was, wilde hij geen vrijheidsstraf geven. Het vonnis luidde honderd gulden boete subs, een maand hechtenis. Impressies van mr. F. W. de Koek van Leeuwen op een reis door Oekraïne en Oostzeelanden. „Wij vlogen over uitgestrekt, voor het grootste deel onontgonnen land. met ver spreid liggende, morsige huisjes, en als een enkele maal een dorp in het zicht kwam. dan was het steeds in lintbebouwing ont staan. d.w.z. over grooten afstand langs een der zeer schaarsche wegen, die het land doorsnijden. Maar opeens zagen wii een huizengroep, gevormd rondom een dorps kern, en de roode pannedaken staken vrien delijk tusscheiv de boomen uit. Dit bijzon dere dorp was een oude Nederlandsche ne derzetting en onderscheidde zich in vorm en netheid sterk van de overige dorpen". Ziehier een der mededeelingen van mr. F. W. de Koek van Leeuwen, voorzitter dei- provinciale Kamer van Koophandel en Fa brieken voor Noordholland te Amsterdam, commissaris van de Nederlandsche Oost Compagnie en lid van het gezelschap, dat kort geleden onder leiding van mr. Rost van Tonningen een tocht heeft gemaakt door c< bezette Oostelijke gebieden, het Oostland en-de Oekraïne. „Wanneer ik U iets vertel over het be lang van deze streken, dan zou ik willen uitgaan van de stelling, dat de rijkste land bouwgebieden van dit continent en zeker een der rijkste van de wereld, ten goede moeten komen aan Europa, en ook voor Europa behouden moeten blijven. Het is niet slechts wenscheliik, dat zii het hunne zullen bijdragen tot de handhaving van de materieele positie der Europeesche ruimte, het is noodzakelijk, dat zii voorgoed wor den onttrokken aan de machten, die Euro pa's hoogste goed. zijn cultuur, en al wat daarmee samen hangt, hebben bedreigd. Nu voor ons. Nederlanders, de weg tot Jndië is afgesloten, is wat thans door de ionge volken van Europa in het Oosten voor ons werelddeel wordt ontsloten, van bijzon der groot belang: het vormt voor ons de mogelijkheid onzer toekomst. Niet alleen echter voor onze toekomst, maar ook. en dat wel in de eerste plaats, de mogelijkheid voor het heden. Want in dit geweldig groote land. dat zich uitstrekt tusschen Wit-Roethenië en de Zwarte Zee, is alles vernield. De grootsche opbouw, die daar in het belang van alle landen van Europa plaats vindt, en waar van de Führer in ziin jongste rede heeft getuigd, vraagt om steeds meer menschen.; hand- en hoofdarbeiders, mannen met door zettingsvermogen en ondernemingsgeest, en ziit ge toegerust met een .gezond lichaam, met vakkennis of koopmansgeest, en met gezonde. Nederlandsche energie, dan ligt de arbeid op schier ieder terrein voor u op geschept. Wij hebben op onze reis, waarvan een verslag, geschreven door een mijner reisge- nooten.^ opgenomen is in het maandblad „De Waag", niet slechts gezien welke enorrqe verwoestingen de bolsjewisten hebben aangericht voor zij uit het land werden teruggeworpen, en tot welk een ontzettenden graad steden en dorpen vervallen waren in de kwarteeuw van hun bewind, wij waren ook getuige van de eer ste resultaten van den gigantischen opbouw, waarmee de Duitsche organisaties een begin hebben gemaakt en die wordt voortgezet door Duitsche particulieren, die. zoodra de verbindingen eenigermate zijn hersteld of geschapen, de industrie en het commerei- eele leyen op gang beginnen te brengen. Een enkel voorbeeld: Samengesteld uit de meest verschillende machines en onderdeelen daarvan draait in de Oekraïne thans weer een fabriek van suikerwerken, die voornamelijk voor de weermacht aan het front werkt, maar ook reeds afzet heeft gevonden agn Duitsche particulieren in de streek en aan de bevol king. Deze fabriek wordt gedreven door een vrouw, die leiding geeft aan Duitsche en 'nheemsche werkkrachten. Wanneer een koopman in galanterieën mij vraagt, of hij voor zijn zaak mogelijk heden heeft in het Oosten, moet ik hem antwoorden: Ongetwijfeld, al kan ik u niet garandeeren, dat U ginds dezelfde galante neen zult verkoopen als U hier gewend waart. Er is bij dit alles echter één voorwaarde: inzet van-de geheele persoonlijkheid, en dit geldt speciaal voor den vakman daar hooren natuurlijk ook zijn gereedschappen bij. Wie thans alles geeft voor het bedrijf, dat hi.i daar gaat leiden of in welks opbouw hij een ander werkzaam aandeel heeft, zal straks, als de vrede is tot stand gekomen, recht van voorkeur genieten bij de toe wijzing in eigendom. Want voor den duur van den oprlog wordt alles slechts in be heer gegeven. Dit recht van voorkeur zal Doodvonnissen voltrokken. 's-GRAVENHAGE. 2 Oct Officieel wordt bekend gemaakt: Het doodvonnis tegen de door het Deut sche Obergericht in het bezel te Neder landsche gebied op 5 September veroor deelde Franciscus Aiolf Kelder, Klaas den Braven, Gerard Schuurmann en Leendert Roodenburg is heden met den kogel vol trokken, daar de Rijkscommissaris geen gebruijc had gemaakt van zijn recht van gratie. De genoemden hadden communistische actie gevoerd en getracht de Nederland sche bevolkinë tegen de bezettingsmacht op te ruien. op hem toepasselijk ziin onmiddellijk naast den frontstrijder, den soldaat, die met inzet van zijn leven deze gebieden heeft ver overd. Opbouw door Nederlanders ginds ge schiedt niet voor het eerst in de geschie denis. Driehonderd jaar geleden hebben Doopsgezinden, die eerst van Nederland uit naar Danzig waren getrokken, in de Oe- kraine dorpen gesticht, de dorpen, die zich in karakter thans nog van hun omgeving onderscheiden. Dit i? wel het treffendst be wijs voor den diepen wortel van onze Ne derlandsche cultuur. Ook thans weer vraagt het Oosten om zulke Nederlanders. In de eerste plaats wordt er het Nederlandsche belang op de eenig nu mogelijke wijze mee gediend. In de tweede plaats echter zal de zaak van het geheele Europeesche continent door onze werkkracht worden gesteund. Hetgeen op zijn beurt opnieuw ons Nederland ten goede komt. Een blik vooruit: ook ginds kan „wat grootsch worden verricht". KORT NIEUWS Ter mobïliseering van schroot en giet- materiaal heeft het Fransche ministerie voor de productie volmachten ontvangen ten einde in de huidige behoeften van de Fransche industrie aan dit materiaal te kunnen voorzien De belastingontvangsten in België be droegen over het per ultimo Mei 1.1. afge sloten begrootingsjaar frs. 5803 millioen, letgeen frs. 1375 millioen meer is dan in het vorige begrootingsjaar. De Fransche regeering heeft gelast, dat vanaf 1 October de loonen en salaris sen voor staatsambtenaren, employés in het particuliere bedrijfsleven en in het al gemeen alle werknemers, met uitzondering van de landarbeiders met 60 procetv. wor den verhoogd, vergeleken met het peil van 1939. MEUWS UIT AiMERIKA. Universitaire studie met lagere schoolopleiding. Toekomstmogelijkheden voor de Ned. jeugd. Het is nog niet lang geleden, dat de toe komstmogelijkheden voor onze jeugd zoo goed als geheel afhankelijk waren van de finan- cieele positie der ouders. Dat was de tijd. waarin onze universiteiten en hoogescholen voor het overgrqote deel werden bezocht door jongelui, die uit een paar bevoorrechte krin gen voortkwamen. Op deze wijze hadden deze kringen in wezen het alleenrecht voor de be zetting van die leidende posities, waarvoor een academische opleiding noodzakelijk is. En dat zijn er heel wat. zoowel in de be stuursorganen als ln handel en industrie Een staats- en particulier beurzensysteem moest er terzeifdertijd voor zorgen, dat de hooggeroemde gelijkheid van rechten ten minste uiterlijk bewaard bleef Practisch veranderde hierdoor echter maar heel weinig. Thans valt een kentering waar te nemen. Het Langemarck-studium heeft zijn leer gangen voor onze Nederlandsche jeugd open gesteld. Elke flinke, jonge kerel van 16 tot pl.m. 22 jaar, die meent, tot verdere vak schoolstudie of zelfs tot universitaire studie in staat te zijn, doch die deze studie uit eigen middelen niet kan bekostigen, krijgt door he» Langemarck-studium de kans. een dergelijke opleiding te volgen. Bij de toeyating spelen alleen de prestaties, die hij in staat is te le- •eren, een rol. Voor inlichtingen en aanmeldingen kan men zich wenden tot het Langemarck-studium. Waalsdorperweg 12, den Haag. Bs. Uit het land waar de dochteren en zonen van Eleonor op het rhythme der aan- en afzwellende cacaphonische oorverschrik kingen van den hot-jazz over den dansvloer schuiven, in vervoering over de schoone toe komst, die zich thans als een luchtspiegeling in de woestijn van lynchpartijen en achter stellingen voordoeti bereiken ons af en toe berichten, waarvoor men zich de oogen zou moeten uitwrijven, ware het niet. dat in Amerika nu eenmaal alles mogelijk is. Zoo lezen wij dan. dat de Noord-Ameri- kaansche en Canadeesche verzekeringspre mies voor vrachten via den Atlantischen Oceaan, den Indischen Oceaan en de Cari bische Zee gemiddeld met 2/ en 3 dollar per 1Q0 dollar verzekerde waarde werden verlaagd.... Nog niet langer dan twee dagen geleden werden de dagbladen geheel beheerscht door de mededeeling, dat de Duitsche marine en luchtmacht in Sep tember in totaal 1.011.700 brt. tot zinken hebben gebracht. De vernietiging van meer dan 21 millioen brt. alleen door de Duitsche strijdkrachten sedert het uitbreken van den oorlog en nog meer millioenen ton scheepsruimte door de andere bondgenoo- ten van de As, zou hiertoe aanleiding moeten geven? Tot. nog zeer voor kort waren ons uit het land van Eleonor en Franklin alleen verhoogingen der premies bekend, omdat het risico otJ de onveilige zeeën ook zooveel grooter wérd: verlaging klinkt dus wél gek en toch gelooven wij dat we er achter zijn. Inderdaad: de steeds hooger wordende premies en het zich im mer uitbreidende risico hebben tot een toestand geleid die niet langer 'houdbaar is, omdat het gevaar dreigt dat er tenslotte niet meer verzonden wordt. Dat gevaar, dat blijkbaar nóg grooter is dan vernieling door de duikbooten, moet ten koste van alles worden tegengegaan en zoo komt het dat de Vereenigde Staten in het licht van een wanhopige situatie een nóg wanhopi ger besluit hebben moeten nemen. De ver laders moeten nu eenmaal gestimuleerd worden tot het verschepen van belang rijke artikelen en een andere uitweg is er niet meer. Dat is nieuws uit Amerika, dat zelfs in het heidensch overwmningsconcert van Joden, gevluchte regeeringen, commu nisten. kleurlingen van allerlei slag, ras democraten en plutocraten, nog klinkt als een schrille dis-harmonische noot. Maar er is nog meer goed nieuws van overzee. Zoo lezen wij verder, dat de minis ter van financiën, Morgenthau, heeft mede gedeeld, dat de Amerikaansche schatkist in deze maand een leening zal uitgeven van 4 milliard dollar; de federale gehuld be draagt thans meer dan 90 milliard dollar, hetgeen het dubbele is van het bedrag van 1940. Als wij ondeugend wilden zijn, dan zouden wij onze Anglo-Amerikaansch ge zinde echt-Nederlandsche vrienden een hart onder den riem steken, met de opmer king: „niks gean erg, hoor! Daar hebben ze toch al het goud van de wereld voor in hun bezit, straks, als de schuld misschien ver tienvoudigd is. kunnen ze daarmee rustig afbetalen en er zal geen sterveling zijn die in staat is na te gaan of daar misschien ookNede'rlandsch goud bij is." Nog een ander nieuwtje bestaat daarin, dat Amerika ook de schoenenkaart gaat in voeren en, dat met ingang van 5 October a.s. rubberschoenen nog slechts op de bon gekocht kunnen worden. Wij willen hierbij even aanteekenen, dat zooiets niet origineel meer is. maar in Amerika is alles grooter en beter, het zal dus ook wat de nood zaak betreft wel in orde zijn. De voorzitter van het bureau voor oor logsproductie, Nelson, heeft volgens een bericht van united Press, gepubliceerd door Aftontidningen, verklaard dat de Ameri kaansche wapenproductie in de maand Sep tember nog steeds ongelijkmatig en niet beter dan in Augustus is geweest. Tevens herhaalde Nelson zijn aansporing aan het congres om een instantie m het leven te roepen, die opkomt voor de be langen der kleine ondernemers, die als ge volg van den oorlog met den ondergang worden bedreigd. En dat in Amerika; hoe bestaat het Wij willen deze serie van nieuwtjes niet sluiten zonder een mededeeling die vol komen in hei kader valt. Lest. best: Voor alle voertuigen, welke op rubberbanden rijden, geldt met ingang van 1 October 1942 een maximum-snelheid van 56 K.M. per uurDa» is on-Amerikaansch! Waar blij ven de snelheidsrecords; dat wordt spoedig een Amerika op sokken. In de straten van New-York zal een rust komen die Euro- peesch aandoet. Wel, wel, als er gras op zekere plaatsen zou gaan groeien, dan kun nen wij hen nog altijd helpen, want het zout is hier nog niet in de distributie en we hebben voorraad genoeg. Maar grapjes terzijde gesteld, kunnen wij ons toch niet onttrekken aan den indruk, dat de alle zeeën beheerschende Anglo-Amerikaansche partners zich ietwat onprettig beginnen te gevoelen

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlemsche Courant | 1942 | | pagina 1