HUWELIJK
J. J. Heijnen, Zijlweg 111 Tel. 17877
Jan Fortgens
PIANO OF VLEUGEL
De Ufa bestaat een kwarteeuw.
Thans de grootste Europeesche
filmonderneming.
Dezer dagen is het 25 jaar geleden, dat
de Universum Film A.G., beter bekend als
de Ufa, thans de grootste Europeesche film*-
ondcrneming, werd opgericht.
De eerste films werden vervaardigd in de
thans nog in gebruik zijnde ateliers te Ber-
lijn-Tempelhof, doch in 1921 kreeg dp Ufa
de beschikking over-het terrein te Babels-
berg bij Berlijn, waar uit de eenige toenter
tijd aanwezige speelhal het enorme complex
der Ufastad is ontstaan. Monumentale film
werken zijn hier in deze eerste jaren ver
vaardigd Wie herinnert zich niet films als
de „Nibelungen" en „Metropolis" om slechts
een paar namen te noemen, die in de_ ge
schiedenis van de stomme film zullen blij
ven voortleven. In 1929 werd overgegaan tot
de productie van sprekende films uit
dien tijd daleeren successen als ..De Blauwe
engel" met. Emil Janpings en „Die Drei von
der Tankstelle" met Willy Fritsch.
Dc Ufa beschikt thans over niet minder
dan 27 ateliers, zoo:at verschillende films
tegelijkertijd kunnen worden gedraaid. Pas
bij een bezoek aan Ufastad krijgt men een
indruk van de enorme hoeveelheid arbeid,
die verzet moet worden voordat een moder
ne film voor vertooning gereed is. Alle re-
quisieten worden in eigen werkplaatsen
vervaardigd, waartoe men over smederijen,
timmerwerkplaatsen enz. beschikt
De bezoekers van Babelsberg-Ufastad
wordt bekoord door de sfeer, die in en ron
dom de ateliers heersehten die de circus
sfeer nabijkomt. Ook hier is de wereld van
den schijn
Op het uitgestrekte terrein, dat voor de
buitenopnamen beschikbaar is. staan tal van
bouwsels, die eens, soms ook meermalen,
zoonis bijvoorbeeld een oud kerkje als too-
necl voor een episode uit de een of andere
film dienst hebben gedaan. Men ziet er vol-
o.a. een oud Duitsch dorpsplein, van een be
paal i punt bezien volkomen „echt" doch aan
de achterzijde van de gevels niets dan stei
gers, voorts een straatje met aan beide zij
den huizen, gedeeltelijk ingestort. Op zeer
realistische wijze waren hier de gevolgen
van een beschieting of een bombardement
uitgebeeld. Aan de ééne zijde droegen de
huizen Fransche aan de overzijde Russische
opschriften. Zoo heeft men voor verschil
lende films met één .seenebeeld kunnen vol
staan. De boerenhofstede, die tot voor kort
als middelpunt, van de opnamen voor de film
„de Vlaschaert", naar het bekende boek van
Stijn Streuvels, diende, was van een be-
driegelijke echtheid. Zelfs de mesthoop ont
brak niet, evenmin als de koeien en varkens
bij de laatste had men, naar ons verze
ker werd. dag en nacht een wacht geplaatst
In een der gebouwen op het Ufaterrein
te Babelsberg is een permanente tentoonstel
ling ingericht, de zoogenaamde Ufa-Lehr'
sehau het daar tentoongestelde materiaal,
dat mede moet dienen als leermateriaal
voor hen. die zich in de een of andere tak
van het filmbedrijf willen bekwamen, toont
de ontwikkeling van de filmtechniek in
haar verschillende phazen, van het „levens
rad" met zijn „levende teekenmg" via de
apparaten van Edison en Lumière tot de
allermodernste geluidsfilm-installatie Het
ontstaan van een film is tot in de kleinste
bijzonderheden op aanschouwelijke wijze in
beeld gebracht. Voorts ziet men costuum-
ontwerpen voor elk tijdperk en tal van za
ken, welke bij de vervaardiging van de film
te pas komen. De ontwikkeling van de film
staat ook in dezen tijd niet stil. In 1941
beeft de Ufa de eerste groote kleurenfilm
volgens het nieuwe Duitsche Agfacolor-
procede, „Frauen sind doch bessere Diplo
maten" vervaardigd. Deze is inmiddels ge
volgd door „Die guldene Sta t", welke film
een groot succes is geworden. Voor de derde
kleurenfilm ..Munchausen" met Hans Albers
in de hoofdrol, zijn de opnamen thans zoo
goed als geëindigd. De avonturen van den
1 grootsprakigen baron, die hem zelfs naar de
ma m voeren wij zagen o.a. een fantas
tische voorstelling van een maanlandschap
leent zich biizonder voor opnamen
kleuren.
De oorlog heeft tengevolge gehad, dat de
Ufa van haar 8000 man personeel een groot
deel heeft moeten afstaan Ten deele wordt
hiervoor compensatie gevonden in de buiten-
landsche arbeiders, waaronder er zijn van
tal van nationaliteiten, ook Nederlanders.
Het grootste contingent vormen evenwel de
Fransche krijgsgevangenen, die als arbeiders
zeer gewaardeerd worden. Hun aantal is
zoo groot, dat men er onlangs zelfs toe is
Overgegaan, verschillende opschriften, be
halve in het Duitsch ook in het Fransch
aan te brengen.
WAARDEVOLLE KUNSTVOORWERPEN
EN DE EVACUATIE.
Het departement van Volksvoorlichting
en Kunsten maakt bekend, dat zij, die kul-
4ureel waardevolle kunstvoorwerpen be
zitten. die zij niet willen blootstellen aan de
gevaren, die deze bij een evacuatie loopen,
zich kunnen wenden tot den president-direr
teur der Commissie Burgerbevolking, mr, H.
W J. Mulder. Oranjestraat 10, 'sGraven-
hage. Genoemde kunstvoorwerpen kunnen
desgewenscht gedurende den evacuatietijd
on een veilige plaats, waar ze gevrijwaard
zijn tegen beschadiging, worden bewaard
SANEERING VAN HET KLEINE
LANDBOUWBEDRIJF.
De Secretaris-generaal van het departement
van Landbouw en Visscherij heeft aan de ge
meentebesturen medegedeeld, dat hij in over
leg met zijn ambtgenoot van Sociale Zaken in
verband met de huidige omstandigheden heeft
besloten met ingang van 1 Januari 1943 het op
1 October 1938 uitgevaardigde „reglement tot
tewerkstelling op eigen bedrijf van kleine
grondgebruikers" In te trekken, voor zoover
daarin sprake is van vergoeding in natura.
De kleine- grondgebruikers, die op eigen be
drijf tewerkgesteld waren, zullen op een door
den Directeur-generaal van den Landbouw
nader aan te geven wijze door den Rijksland-
bouwvoorllchtingsdlenst geholpen kunnen wor
den, ten einde zoo spoedig mogelijk een sa
neering van het kleine landbouwbedrijf te
Verkrijgen.
KERSTVERSIERING
GROEN - HULST MET BES,
DENAPPELS, enz. enz., alles
nog in voldoende hoeveelheid bjj
BEUNDER, KI. Houtstr. 41
TELEF. 18920 HAARLEM
Wij hebben ook Kerstboomen:
een beetje nog. HAAST U,
UEVITKAiV
Geen wonder. Want Devi-
tran, het versterkende vita
mine-preparaat, wordt met
zuiver sinaasappelsap bereid.
Her is lekker cn gezond,
omdat het zooveel vita
minen B. C cn D bevat.
CVvüruH
beperkt verkrijgbaar
N.V. Handelsvcrceniging
A.J.TEN DOESSCHATF.
9 m
oc
9 GIFKORRELS
Per pakje 25 ten»
bi/ Apotheken en Drognten.
Imp., H. TEN HERKEI - Hilversum
SPAAR ZEEP
voor Witwasch
HALF zeep,
HALF
mmmmm
rUltllllllllttllllirilltllllIlllf Ml, II Ifllll >111III IIIIIIIIIIIIIIUi
SI I I
FIJNE
VLEESCHWAREN
Simom de Wif heeft
•en ruime «orlaarlng
smakelijke vletsch-
waren. U moest aans
weten hoe lokker die
zi|nl Bovendien
Simon de Wif» winkels
zijn ruim bevoorraad I
N.V. DE LANDBOUWBANK - UTRECHT
Raad van Commissarissen:
Jhr- Mr. J. K. H. DE BEAUFORT VAN LEUSDEN, Leusden
Mr. A M. A. BARON VAN BOETZELAER VAN LOENEN
EN WOLFEREN (Ged. Comm.) De Bilt
Mr W. I DOUDE VAN TROOSTWIJK Nieuwersluis
Jhr. Mr. J. M VAN ASCH VAN WIJCK Amsterdam
A. TEN NOEVER DE BRAUW Wijk bij Duurstede
Verstrekt credieten, ook aan niet-landbouwers
Neemt, gelden a deposito
Agent de heer L. J VALLENTGOED. te Halfweg
De Directie
,J P np BEAUFORT N C DE R.UYTER
De hooikist
IS uw
spaarpot
Zij bespaart veel
stroom en gas!
Geef uw hooikist een eereplaats In uw keuken, zij helpt
U uit te komen met uw rantsoen gas en eleclriciteit
Vergeet haar niet I Gebruik, als het maar éven kan, de
hooikist, want tegen overschri|dlng van uw rantsoen gas
en eleclriciteit moet thans, in het algemeen en uw eigen
belang, slgil worden opgetreden Breng
uw eten voortaan slechts aan de kook
en daarna metéén In- de hooikist Wik
kel, om spijzen warm te houden, deze
In enkele oude kranten, een eenvou
dig, doch probaat middel
ILijil tm-ei' Hiinidf «H iiiiiï«lói; j;
Mevrouw, U zit nooit „zonder"....?
want U hebt de vrije beschikking over het keurcorps jonge
vrouwen, dat het, personeel vormt van de Huishoudelijke Afd.
van „Tot Uw Dienst", en die altijd gereed staan om U tijdelijk
te asslsteeren ln Uw hulshouding. Vanzelfsprekend zijn dit dus
geen werksters.
„TOT UW DIENST"
UW „PRIVé ORGANISATIE"
GEEFT U GAARNE ALLE INLICHTINGEN
TELEFOON 10758 GEOPEND VAN 9—14 UUR)
Quaker en H-O
havermout:
Ddt is krachtvoeding!
Wenscht U op zeer discrete
wijze in kennis te komen
Wendt U dan tot het grootste meest vooraanstaande
bonafide Bureau in ons land. Volkomen serieuze bemidde
ling! Discretie is voor ons een persoonlijke eerezaak. Alle
inlichtingen worden U geheel vrijblijvend, in blanco
couvert, toegezonden door BUREAU „SUCCOUR", Agatha-
straat 145, Den Haag. Telefoon 2 lijnen: 770754—770713.
Kantoor-uren van 109.
DOTSCII-ÈNGÈLSCH
I Grails proaflo* van da nlauwa s c h r I f t a I IJ k mathoda. I
In 8 mnd. vlot sprakan an schrQvan. Elka waak aan lal.
I DUITSCH of ENGELSCH I 2.- p.m. 1
MIDDENSTANDSDIPLOMA I 2.85 p. m.
NEDERL. TAAI EN CORRESP. I 1.S5 p. m.
BOEKHOUDEN 8. HANDELSR. 1.05 p. m.
NEDERLANDSCH TALEN INSTITUUT - ROTTERDAM
(hel Inetltuut, dal IJ roornll helpt.)
BON al» brief zanden. Gratl» >«n
(WO. 40) Nairn adres -t« tm
EEN DUIDELIJKE EMAILLE NAAMPLAAT
voorkomt veel noodeloos aanbellen
Nieuwste model vanaf0.75
SPECIALE PRIJZEN voor groote RECLAME BORDEN
J. KORT's IJZERHANDEL
KL Houtstraat 17, Cronjéstr. 29, Spaarnwouderstr. 85.
Heemstede: Binnenweg 138
WENSCHT GIJ GELD TE BELEGGEN IN GOED, TEVENS
AANGENAAM BEZIT.
KUNST- KN ANTIQUITEITENIIANDEL
biedt U nog vele zeer goede objecten, als marmeren cn bronzen
groepen en beelden. Oud Chineesch-, Fransch-, Italiaanse!)-,
Engelsch- en Hollandsch porselein en aardewerk. Vazen,
beelden, potten en borden. Schilderstukken, halkisten, kasten
enz enz.
Schriftverbetering
voor Volwassenen.
Goed schrift getuigt van bescha
ving. Het is geen gave. maar
door een ieder die WIL te leeren.
Resultaten ter inzage. Inlicht, en
aanmelden dagelijks
Inst. REIBER-NAN
Ao 1899, KI. Houtu 8, Tel. 17655
MAKELAARSKANTOOR
H. W. VROLIJK
Hcussensstr. 16, Tel. 23693.
Haarlem. - Neemt al Uw
belangen waar op
HUIZENGEBJED.
DRENTII - DETECTIVE
Eerste en volledig gedipl. pol.-
amb. te Haarlem. Veeljarige
rech— en detective-ervaringen.
Agentschappen door geheel Ne
derland. HaarlemTel. 14751,
TEYLERPLEIN 11.
GROOTE HOUTSTR- 109
naast Cinema Palace
Nog altijd een ruime sorte
ring in gouden en zilveren
voorwerpen
Herslelinrichting
voor luxe
horloges.
voorwerpen en
Telefoon 13700
TE KOOI'
Pr. Eng. boekenkast, 130 cm. br.
f235; Eng. salontafel, 70 diam.,
met gl. plaat, f40; 30 dig. glas-
seryies f 35; 300 nieuwe gram.-
platen, w.o. compl- symph. en
opera's. Brieven onder no. 9158
Bureau van dit blad.
TE KOOP:
2-pers. eikenh. Slaapkamer-
ameubl. m. spiegelkast, wasch-
tafel m. marmerblad en spiegel.
Div. spiegels. Te bezicht. a.s.
Dond. v. 2-4 u. Rijksstr.w. 256,
Santpoort.
TE KOOP GEVRAAGD groote,
goed onderhouden
POSTZEGELVERZAMELING.
Brieven onder no. 9016 Bureau
van dit blad.
WIE WIL ZIJN OUDE
NAAIMACHINE VERKOOPEN
of wie verschaft ons de aaressen
van die personen? Bij aankoop
hooge provisie. Br. ond. no. 9069
Bureau van dit blad.
Z.g.a.n. Wolgab., beige
REGENJAS,
v. o., maat 50-52, te koop aangeb.
Br, no. 9138 Bur. van dit blad.
PRACHTIG AMERIK. ORGEL
4 spel, 13 reg., fraaie kast, van
partic. ter overn. Uiterste prijs
f 300. Geen handel. Br. onder no.
9169 Bureau van dit blad.
TE KOOP AANGEBODEN:
1 mahonie bureau-ministre; 1
eiken cylïnderbureau met stoel;
1 Fransche pendule met stolp; 1
bureaulamp; 1 Deventer karpet
3 x 4 M. Te bevr.: Spaame 106,
na 7 uur.
te koop gevraagd voor studie.
Brieven met opgaaf van prijs
enz. no, 9160 Bur. van dit blad.
GOEDE PIANO
te koop aangeboden, f 400. Rij-
negomlaan 9 b, Aerdenhout.
Noord-Brabantsche Brief.
De Licht&tad van Noord-Brabant.
XXX Het misdadige Britsche bombar
dement op den klutsten Sinterklaasdag op
het nijvere Eindhoven heeft nog eens de
algemeene aandacht tol ver in het buiten
land gevestigd op de Noord-Brabantsche
Lichtstad. Ook In net Noorden van ons va
derland hebben velen familieleden, vrien
den of kennissen irt dit Industriecentrum,
dat door zijn vooi spoedige ontwikkeling,
vooral sedert den eersten Wereldoorlog, wel
het meest van alle steden in het Zuiden
vreemdelingen heeft aangetrokken en cr
ging dus ook vanuit het Noorden de bange
bezorgdheid om het lot van nabestaanden
op dien onvergetelijken middag naar deze
stad.
Het i.s een eigenaardige plaats, dit Eind
hoven. In eenige tientallen juren is het van
een klein en-vrij onbeduidend-stedeke uit
gegroeid tot een der grootste en belang
rijkste steden van Nederland: het vertoont
alleszins de minder fraaie teekenen van dm
overhaastige ontwikkeling. Wandelt men
door de straten dun wordt men er, ondanks
moderne gebouwen en inrichtingen in groot-
steedschcn trant, telkens toch weer aan
herinnerd, dat men hier in een plaats is,
welke nog sedert het begin dezer eeuw uit
merkwaardige plattelandsgemeenten tot
een meer omvangrijke cn ook meer betee-
kenende stud moest worden. Het oude Eind
hoven, dat in den Tachtigjarigen Oorlog
meermalen veroverd en heroverd werd, was
immers maar heel klein. Zijn station werd
aangelegd op grondgebied van de gemeente
W. I en men behoefde niet veel bewe-
pi' 'e maken of men raakte op Strjjpsch,
Gcsiclsch of Stratumsch gebied!
We weten allen wat Eindhoven groot
heeft gemaakt. Het was „De Lamp", het
bedrijf, dat dit industriecentrum ook den
bijnaam „Lichtstad van Noord-Brabant"
verleende en het in de wijde wereld der
aethergoiven beroemd maakte. Maar deze
onderneming mag een aanmerkelijk deel
der inwoners een bestaan hebben verschaft,
ze was niet de eenige tak der industrie en
de eenige bron van weivaart. Sinds lang is
Eindhoven ook ren belangrijk centrum van
do tabaks- en signrcnnijwi-heid en nog an
dere bedrijven zijn hier gevestigd, welke
velen hun dageUjksoh brood geven. De stad
heeft niet alleen spoorwegverbindingen naar
verschillende richtingen, doch ook twee
waterwegen, welke handel en nijverheid
ten goede komen: het Eindhovcnsehe ka
naal. dat aansluit op dc Zuidwillemsvaarl
en een nieuw kanaal, dat scheepvaartver
keer met het Westen floor het Wilhelmina-
kanaal mogelijk maakt.
De tweede Wereldoorlog heeft Eindhoven
te midden van zijn groei verrast Werd er
ii/v: gewerkt aan plannen voor den bouw
van een passend stadhuis? Een zeer moei
lijk vraagstuk stelde voortdurend de in het
geheele land beruchte overweg tusschen de
eigenlijke binnenstad en Woensel. Als deze
moeilijke oorlogstijd met zijn lastige be
perkingen op menig gebied tot het verleden
zal behooren, zal het ongetwijfeld zijn ont
wikkelingsgang kunnen voortzetten en wie
weet of dan het verschrikkelijke Engelsche
bombardement van fi December 1942 de
stad nog niet ten goede zal komen.
Dc Noord-Brabantsche Lichtstad heefl
zwaar geloden. maar loon de pulnhoopen
nog rookten, heropenden reeds meerdere
ernstig getroffen middenstanders in andere
tanden hun winkels, met bloemen en een
ecstelijk gezicht zooals onder normale om
standigheden! Toont dit niet een onver
stoorbaar optimisme en een sterk' vertrou
wen in een betere toekomst bij dc Eindho-
vensehe zakenlieden? Belooft dit ons niet.
dat de Lichtstad van Noord-Brabant schoo
ner zal herrijzen
ONGEVEER 1000.000 BROODEN NAAR
BELGlc GESMOKKELD,
Het was den betrokken ambtenaren op
gevallen, dat de broodomzet in het grens-
dorpje Putte den laatsten tijd schrikbarend
was opgeloopen en er heel wat meer brood
werd omgezet dan de bevolking zou kun
nen consumeeren. Een uitgebreid onderzoek
werd ingesteld en daarbij is men tot arres
tatie kunnen overgaan van een 6-tal per
sonen die zich aan ookoopen van brood
bonnen hadden schuldig gemaakt en met
deze bonnen de brooden betrokken van de
7 bakkers, welke Putte telt om ze vandaar
naar België over te brengen. Dc laatste
maanden moeten op deze wijze ongeveer
100.000 brooden over de grens gegaan zijn.
Alle bakkers zijn aan een streng verhoor
onderworpen, terwijl bij allen baaltjes-
bloem in beslag zijn genomen.
UITLOTINGEN 4 PCT ICN 4.4 I'CT
STA ATSI.LENINGEN 1929.
De wnd. secretaris-generaal van het depar
tement van financiën maakt bekend, dal de
bedragen dor krachtens do leonlngwet 1929
(staatsblad 1928, nci. 527), uitgegeven schuld
bekentenissen der 4,4 pet stnatsleenlng 1929
en der 4 pet staatslcming 192», welke op 1
April 1943 aflosbaar /.uilen zijn, door hem zijn
vastgusiold op achthonderd duizend gulden
(J Run 000,—) en achthonderd tachtig duizend
gulden 880.1100,en dat de uitlotingen de
zer schuldbekentenision in het openbaar zul
len plaats hebben op Woensdag 23 December
1942 des voormiddags ten 10 ure en ten 10 30
ure In het gebouw van het departement van
financ-iën. Kneuterdijk 22.
NIEUWE BURGEMEESTER VAN
HAAMSTEDE.
Met ingang van 16 December is benoemd
tot burgemeester der gemeente Haamstede
de heer J. P. C. Boot. De heer Boot is 6
September 1906 te Haamstede geboren als
zoon van een landbouwer. Hij oezocht de
H.B.S. te Zierikzec, waarna hij werd opge
nomen in het bedrijf van zijn vader, waar
hij voornamelijk de afdecling bollencultuur
voor zijn rekening nam, terwijl hij daurna
de leiding verkreeg van het nieuw gestichte
fruitteeltoedrijf.
Begin 1942 trad hij toe als lid van de
N.S.B. I
Het onroerend goed en de
vermogensbelasting.
In de Haarlemsche Courant van 4 Nov.
j.l. bespraken wij een request, dat door den
Ned. Bond van Huis- en Grondeigenaren
en Bouwondernemers inzake bovengenoemd
onderwerp was gezonden aan den Secreta
ris-Generaal van het departement van Fi
nanciën, in welk request o.m. vermeld werd
dat voor de vermogensbelasting aanslagen
werden opgelegd, waarbij hei onroerend
goed op een aanzienlijk hooger bedrag werd
gewaardeerd dan een vorig jaar. Het ant
woord van den wnd. Secr.-Generaal van
bovenvermeld Departement is inmiddels
door den Ned. Bond ontvangen; het is ge
publiceerd in net „Huis- en Grondeigen
dom" van 2! f'.iv.. en luidt als volgt:
„Naar aanu. i.ng van uw adres van 7
Augustus j.l. eicel ik u mede, dat ik met u
van oordeel ben, dat de opvatting, dat de
waarde van alle onroerend goed .sedert de
maand Mei 1940 aanzienlijk is gestegen, in
huar algemeenheid moet worden verwor
pen. Evenmin kan echter worden volgehou
den, dat de verkoopwaarde vim vaste goe
deren na Mei 1940 tengevolge van de door de
overheid te dezen aanzien getroffen maatre
gelen in geen geval is gestcgo». De bedoelde
maatregelen lieten toch in vele gevallen
ruimte tot het bedingen van hoogere prij
zen dan die, welke omstreeks 1 Mei 1.940
gebruikelijk waren, en hadden in zooverre
slechts een remmende werking.
Ik vind geen termen om in afwijking
van art. 7, lo; letter A, der Wet op de Ver
mogensbelasting 1892 een na Mei 1940
ingetreden stijging van de verkoopwaarde
van onroerend goed buiten aanmerking te
doen laten en aldus de waardebepaling voor
dc vermogensbelasting aan de waarden, aan
genomen voor het belastingjaar 1940/1941
te binden.
Voor zooveel noodig merk ik hierbij nog
op, dat geschillen nopens de verkoopwaar
de aan het oordeel van den daartoe gestel-
den administratieven rechter kunnen wor
den onderworpen.
Tenslotte verdient het de aandacht, dat
de inwerkingtreding van het „Vervreem-
dingsbesluit niet-landbouwgronden 1942" in
vele gevallen, door de aan de tegenprestatie
gestelde limiet, tot gevolg zal hebben, dat
naar den toestand op 1 Januari 1943 voor
onroerend bezit niet meer de prijs is te be
dingen, die op 1 Mei 1Q41 of 1 Januari 1942
voor dat bezit was te verkrijgen. Dit brengt
dan een evenredige daling van de voor de
vermogensbelasting tot maatstaf strekkende
„verkoopwaarde" mede."
Het moge dodelijk zijn, dat door dit ant
woord de onbillijkheden, waarop in ons ar
tikel van 4 Nov. gewezen werd, geenszins
ten volle uit den weg zullen worden ge
ruimd. Verwacht mag echter worden, dat
dc fiscale autoriteiten in het request aan
leiding zullen hebben gevonden de Inspec
ties althans in dien zin te instrueeren, dat
de Wet op de Vermogensbelasting soepeler
moet worden toegepast dan tot nu toe het
geval was en dal de aanslagverhoogingen
binnen redelijke grenzen gehouden dienen
te worden. Een uiterste begrenzing wordt
in ieder geval gevormd door de maximum
prijzen krachtens het „Vervreemdingsbesluit
niet-landbouwgronden 1942". In ons boven
vermeld artikel wezen wij daarop reecis.
Hut doet ons genoegen te kunnen vaststel
len. dat ook de wnd. Secr,-Generaal
blijkens de laatste alinea van zijn schrijven
- de noodzakelijkheid van deze begrenzing
heeft onderstreept.
Drs. D. W. VAN HOUT.
„Wobble" een nieuwe groente.
Iloog vitamine-C-gehalte.
Do heer N. Zivnan te Kakhuizen heeft een
nicinve groente pek weekt, welke het midden
houdt tufisehen de bekende roode biet ei\ de
oranjegele i>een. Men heeft hier niet te
doen nut een kruisingsproduct tusschen
biet en peen te doen. doch niet een soort
veredelde peen met een hoog gehalte aan
vitamine C. l>e heer Zwaah heeft er den
nniun „Wobble" nan gegeven (samentrek
king van de beginklanken van wortel en
biet).
Reeds twaalf laren geleden trof de heer
Zwaan ln Limburg een verwilderde wortel-
plant aan en het trof hem. dat de vleeseh-
wand van deze neen bietroodach-tig gekleurd
was. Doso vondst heeft hem aanleiding ge
geven tot het. nemen van proeven ter ver-
dHing van' deze plant, waarmee 'geruimen
tijd gemoeid ging. Thans is de heer Zwaan
zoover, dat zijn kweelcproduct het Mcht der
publiciteit kan verdragen.
Do Wobble" heeft oilfeeveer het formaat
van winterpeen en de tint van de roode
biet. zoowel wat de schil als wat den vleesch
wand bKrefl, terwijl de kern, de eigenlijke
peen, geelachtig Is, evenals die van de be
llende peentjes of wortelen. In ra.uwen toe
stand smaakt zij min of meer als een wor-
t<1doch ln gekooktcn of gestoofden staat
hoeft zij den smaak van bieten, doch riekt
naar peren.
Dc veredelde poen. de „wobbie" heeft oen
zoor hoog gehalte aan ascorblnezuur (d. i.
itanraftie-C). een gehalte, dat bij nog niet
/«■heel volgroeide exemplaren 36.0 milli
gram per 100 gram bedroeg, tegenover 6.6
mg. bij den gewonen wortel en 4.4 mg. bij
do biet of kroot. reap. 11.5 tot 23.6 mg. bij
volgroeide exemplaren van de wobbie. tegen
over 4.6 tot 4.9 bij <le gewonen wortel.
Overigens hoeft men hier te doen met een
plant, die reeds tn de zestiende eeuw door
Dodonaeus ln zijn „Cruydtboeck" als volgt
werd beschreven: „de roode peen. die men
vhenveervMck caroten noemt, zijn van geen
den bladeren stelen, bloemen cn saden def
goeie peen gelijck, de wortelen zijn oock
ia nek endo d ick, oock soet van smaeok ende
llefetick om te eten, maar slj verschillen van
deselve alleen d«er ln. dat «ij van buyten
inde vntt binnen bnuyn root oft swartachtlch
van verwen zijn".
Als groente i.-i zij evenwel onbekend ge
bleven tot den huldigen dag. IHt jaar Is de
I voor mad wobbles om te poten echter nog
I beperkt.
De particuliere bank van leening.
Een euvel, dat uitgeroeid dient te worden.
De stadsbanken van leening ziin ook in
onze dagen helaas onmisbaar. Deze instel
lingen zijn een noodzakelijk kwaad, zoolang
wij nog in een overgangstijdperk leven,
want zij helpen den kleinen man aan con
tant geld legen een matige rente,» zonder
dat hij zijn laatste voorwerpen van waarde,
die voor hem onmisbaar zijn of waaraan
hij gehecht is, behoeft te verkoopen. Zoo
was het in het verleden, toen in de zeven
tiende eeuw de Stadsbank van Leening te
Amsterdam een Europeesche vermaardheid
genoot en zoo is het ook nu nog. In een
werkelijk socialistische maatschappij zullen
deze instellingen geen bestaansrecht meer
hebben, doch thans kan de bank van leening
voor velen een laatste uitkomst zijn.
Vooral in de groote steden, waar de strijd
om het bestaan zwaarder is dan op het
platteland en de armoede veelal grooter,
treffen wij nog vele gemeentelijke banken
van leening aan; Amsterdam heeft zelfs
verschillende filialen. In 1940 verstrekte
de Stadsbank van Leening van Amsterdam
meer dan twee millioen golden aan voor
schotten, waarvoor een gemiddelde rente
van 12.5 pet. wordt gevraagd. Wel een
bewijs, dat deze instelling nog altijd 'in een
behoefte voorziet.
Doch naast de stadsbanken van leeningen
bestaan er ook particuliere pandhuizen.
Alleen in Amsterdam telt men er zeven,
bijna alle in de volksbuurten gelegen. Deze
banken konden, dank zij de liberale Pand-
huiswet van 1910 worden opgericht en
eveneens dank zij deze liberale wet een
rente vragen, welke gemiddeld bijna zestig
procent bedraagt. Natuurlijk bevonden deze
banken zich uitsluitend in handen van joden
en al zijn ze thans geariseerd, doordal
veelal de eerste bediende eigenaar werd
zelf ariseering noemt men zooiets
in de meeste gevallen trokken de oorspron
kelijke bezitters nog langen lijd aan de
touwtjes al is het dan achter de schermen.
Maar ook wanneer dit niet het geval zou
zijn, dan nog moeten deze particuliere in
stellingen verdwijnen. Pandhuizen, die een
woekerrente durven en kunnen vragen van
bijna zestig procent 's jaars, hooren in onze
samenleving niet thuis! Daarbij komt nog,
dat zij de taak van de offieieele stadsbanken
van leeningen, dio min of meer als sociale
instellingen beschouwd kunnen worden
aanzienlijk verzwaren. De stadsbanken van
leening immers hebben tot doel den be-
leener te helpen, vandaar ook, dat verschil
lende banken de terugbetaling vergemakke
lijken door het uitgeven van spaarzegels.
De beleensom mag dus niet te hoog zijn,
aan contant geld te kunnen voorzien. Van-
doch voldoende om in de tijdelijke behoefte
daar, dat de stadsbank van leening meestal
voorschotten verstrekt, welke maximaal 70
procent van de geschatte waarde van het
pand bedragen. Bij d.e particuliere banken
van leening is het anders. Hier gaat het in
de eerste plaats om winst, om geldbejag
en daarom wordt, wanneer men ziet, dat
de pandgever het pand niet zal kunnen of
willen missen, zooveel mogelijk voorschot
gegeven. Hoe hooger het bedrag, des te
grooter immers de rente. Ziet men echter
dat de kans bestaat, dat het pand niet meer
ingelost zal worden, dan wordt zoo weinig
mogelijk voorschot betaald. Deze praktijken
naast de woekerrente, die tot zestig pro
cent kan bedragen, kunnen in de huidige
omstandigheden niet geduld worden. De
particuliere bank van leening, die immers
parasiteert op de armsten onder onze be
volking, zooals eens de leenvrouw in de
Jordaan dit deed en soms in het geheim nog
doet, moet verdwijnen.
TACHTIGJARIGE WIELRIJDSTEK DOOR
DEN TREIN GEGREPEN EN GEDOOD.
Dezer dagen omstreeks 7 uur begaf de
ruim 80-jarige weduwe Z. uit Zuid-Putte,
gemeente Losser, zich in de vroege duister
nis per rijwiel naar de kerk Het nog krasse
oudje, dat door haar dageliiksehcn kerk
gang den weg wel blind kan rijden, moet
hierbij den onbewaakten overweg in de
spoorlijn OldenzaalBentheim passcoren.
Zij doét dat dan altijd uiterst voorzichtig,
stapt van haar rijwiel; kijkt vervolgens de
spoorlijn af of alles veilig is en wandelt
dan naast haar rijwiel over de spoorbaan.
Dat heeft zij dien morgen eveneens gedaan.
Zij liet daarbij een trein in de-richting Ol
denzaal passeeren, doch bemerkte niet dat
van de tegenovergestelde zijde een locomo
tief den onbewaakten overweg in volle
\-aart naderde. Zij werd door deze locomo
tief gegrepen en op slag gedood. Het rijwiel
werd geheel onbeschadigd langs den spoor
dijk aangetroffen.
NEDERLAND EN DE OEKRAÏNE.
Met een stamkapitaal van 1 millioen knr-
bowanze is onder den firmanaam Werk-
dienst Holland G.M.B.H., met zetel te Row-
no. een onderneming opgericht, welke zich
de verzorging van alle in dc Oekraïne werk
zame Nederlanders ten doel stelt. Verder de
inschakeling van Nederlanders en Ned -r-
landsche firma's in de Oekraine en tenslotte
de medewerking bij de overplaatsing der
bedrijven van Nederlandsche firma's naar
het Oosten.
INVOER WERKEN VAN KUNSTENAARS
Het Departement van Volksvoorlichting
■n Kunsten maakt bekend, dat alle verzoe
ken van invoer in Duitschland van werken
van levende beeldende kunstenaars, hetzii
van schilderijen, teekeningen. etsen, e. d.
ïlsmede van reproducties van kunstwer
ken. bij uitsluiting gericht behooren te wor
den aan de Zentrnlauftragstelle für die be-
setzten Niedcrlandischen Geblete van By-
landtlaan 16. 's Gravenhage.
Ter vermijding van teleurstelling zij me-
legedeeld. dat toestemming tot invoer
slechts in zeer bijzondere gevallen ver
leend wordt, wanneer het bekende en be
langrijke Nederlandsche kunstenaars be
treft. Alle aan andere instanties don boven-1
vermelde gericht/- verzoeken worden ge
acht te zijn vervallen.
Aanwinsten uit
's Rijksprentenkabinet.
Geëxposeerd in het Rijksmuseum
te Amsterdam.
In het Rijksmuseum te Amsterdam zijn
sedert «-enigen tijd de laatste aanwinsten uit
de 8childenjenverzameling van het museum
en uit s Rijksprentenkabinet geëxposeerd.
Bovendien heeft rnen hier ook vele oude en
moderne schilderijen uit de kunsthistorische
verzameling van het museum tentoongesteld.
Alles bijeengenomen eenige interessante col
lecties die den seriezen besehouwer vele uren
van kunstgenot zullen verschaffen.
De aanwinsten van het prentenkabinet be-
M.ian hoofdz.akelijk uit grafische werken van
Nederland,sche, Itnliaansche en Fransche
meesters. Zij vormen uiteraard een hetero-
«ïoen ge/ülschap, waaroner zich tal van fraaie
drukken bevinden.
Daar zijn etsen van den vermaarden acht
tienden ccuwschen meent-».- Giambattista
Piranesi, een even werkzaam als kundig ar
tiest. Van de oude monumenten te Rome
heeft hij niet minder dan twee duizend platen
gemaakt In het museum zijn exemplaren uit
de serie Le Vedute di Roma geëxposeerd, dio
bewijzen dat hij ondanks zijn enorme produc
tiviteit een uiterst serieus werker geweest is.
Ik denk aan het evenwichtig gecomponeerde
blad met het gezicht op de ruings der Ther
men van Trajanus, aan de weergave van in
drukwekkende tempelruincs, tempelinterieura
onder een sprekende belichting, monumentale
graftombes, een imposant beeld van den
trotschcn triomfboog van Septimius Scvcrus
te Rome en een romantisch natuurtafereel
met de kleine waterval van Tivoli tusschen
Idyllisch geboomte.
Aan de andere zijde van de groote boven
hal vindt men o m een prachtig doorwerkta
litho van den negentienden ecuwschen Fran-
sehen meester Brcsdin, een visie niet den
barmhartigen Samaritaan in een nar,- Pisach
tig landschap gestoffeerd door hoornen en
struiken met sierlijke vogels en wonderlijke
wouddieren bevolkt en op den achtergrond
«•en doorkijk op oen sprookjesachtige Ooster-
sche stad in het verschiet. liet geheel treft
ook door zijn zachte zllverachtiggrlj/.e scha
keeringen,
Bijzondere aandacht verdienen ev.cnc'ens de
litho's van Toulouse Lautrce. zooals het
zwierige prentje met de modiste, Hervler's
helden- plaatje van de Normandische vis-
sehersbark op het droge Manet's ueestigen
kleurendruk van een polichinel, litho's van
Fantin I.atour en van Nederland-t he kunste
naars als Willem de Zwart, Witsen, Jan
Toorop en Jongkind
Aparte belangstelling verdienen de krachti
ge burljngravures van den kundigen prof. J.
J Aarts, zooals de bladen met de stoere pol
derjongens en een aangrijpende groep bede
laars. Aarts had een echt Hollandsch gevoel
voor realiteit en hij doorleefde zijn figuren.
Bij alle waardeering voor het tentoongestel
de. kan in.het algemeen worden opgemerkt,
dat uls men deze prenten expositie 'wat beter
zou ordenen, de werken ook me'-r tot hun
recht zouden komen. Een volgende meal hoop
Ik de schilderijen te bespreken
JAN n. VO.'KUIL.
Mond- en klauwzeer neemt toe.
Over het algemeen heeft dc ziekte een
goedaardig karakter.
Het mond- en klauwzeer is een besmet
telijke veeziekte, die den aangetasten die
ren veel last en den veehouders veel schade
bezorgt. Wat de schade betreft, deze kan
gemiddeld op 20 tot 30 millioen gulden per
jaar worden gesteld Overigens is deze
ziekte zeer. wisselvallig, want er gaat wel
eens een periode van een of meer jaren
voorbij, waarin nauwelijks van mond- en
klauwzeer sprake is, om dan plotseling weer
een ziektebeeld te vertoonen. dut veie duf-
Zènden bedrijven omvat.
De cijfers over November J.l. wijzen wel
een zeer snelle stijging aan. zij het van
over het algemeen goedaardige gevallen,
daar de sterfte onder de aangetaste dieren
naar verhouding uiterst gering is. Het aan
tal besmette bedrijven was van Februari j.l.
tot October beneden de 500 gebleven, doch
het is daarna sterk gestegen en eind No
vember tot 3000 opgeloopen.
De stijging van hot aantal besmette be
drijven is dit jaar wel zeer laat ingetreden.
In den regel begint zij in Juli of Augustus
om In October haar-hoogtepunt te bereken.
In October '37 heeft het aantal besmette
bedrijven ongeveer 38000 bcdraren en in
October '38 zelfs bijna 40.000, v/narna tel
kens spoedig weer een snelle daling viel
waar te nemen. In de jaren'1937 en '38 zijn
veel runderen aan mond- cn klauwzeer ge
storven. In 1939 daarentegen hoerschte de
ziekte veel minder (hoewel in Juli van dat
jaar nog een stijging intrad, die zich tot
20.000 bedrijven in September uitstrekte)
en in 1940 is het mond- en klauwzeer hier
te lande practlsch niet voorgekomen. In
1941 was 2000 (in September) het maxi
mum, waarna een vermindering tot be
neden de 1000 het jaar besloot, welke ver
mindering zich in Januari 1942 voortzette
tot beneden de 500.
Hoewel het karakter van de ziekte thans
over het algemeen heel goodaardg mag
worden genoemd, zoodat vaak alleen bij de
slachting da verschijnselen worden waarge
nomen. is die goedaardigheid niet in aile
opzichten toe te Juichen. Immers, zii schept
het gevaar, dat dragers van de smetstof op
de veemarkt verschijnen zonder direct te
worden onderkend. Bovendien worden bd
de opsporing en controle der aangetaste be
drijven de moeilijkheden der tijdsomstan
digheden ondervonden, terwijl er een te
kort is aan middelen tot ontsmetting van
stallen en veewagens. Ook is het weer
standsvermogen der dieren, die tot ver in
het najaar in de wei hebben geloopen, nk
zoo groot als in normale tijden. Zoo zij i
§evallen van herhaling der ziekte binne i
rie maanden bij eenzelfde dier voorge
komen. terwijl anders door het ziekteproces
een zekere immuniteit zou zijn verkregen.
DE LUISTERBIJDRAGE BLIJFT
12 GULDEN.
De persdienst van de P.T.T. deelt mede.
dat de luisterbijdrage voor het jaar 1943
I jngewijzigd vastgesteld is op 112,
