Wandgedierte
De boomgaard van
Winniza.
VOORUITGANG
DE CENTRALE
Wij verdelgen radicaal
alle ongedierte
Zui<ieeingsandecnemng>
„(Radicaal"
Van gemeentewege is men te Rotterdam begonnen met den
oogst der gewassen, welke op braakliggende gronden en in de
plantsoenen zijn verbouwd. Ditmaal waren de aardappelen aan
de beurt en waar deze reed? gerooid zijn, worden onmiddellijk
koolrapen geplant. (C.N.F./Hof Pax c)
i.
Dezer dagen hebben wij de ontdekking
vermeld van massagraven bij Winnize,
waar duizenden door de G.Poe (thans
N.K.W.D. genaamd) vermoorde Oekrai-
ners, mannen, vrouwen en kinderen zijn
gevonden.
SS-oorlogsverslaggever Helmuth
Schmidt is bij de opening en doorzoe
king der graven tegenwoordig geweest
SS-PK. Onder de bevolking van Win-
nizza in de Oekraïne, in de provincie Sjito-
mir, liepen geruchten over een aan de West
zijde van de stad gelegen, door een hooge
schutting omgeven grondstuk. De wonderlijk
ste dingen werden verteld, doch niemand
wist er het rechte van.
Direct buiten de stad, niet ver van de
markt, aan de Pidlissnystraat die naar Litin
leidt, had men onder het Sovjet-regime een
boomgaard met een drie meter hooge schut
ting omgeven.
De meesten meenden, dat achter de schut
ting belangrijke militaire installaties verbor
gen waren. In een aan de overzijde van den
weg liggend gebouw bevond zich tijdelijk een
afdeeling van de bereden politie der N.K.W.D
Men vertelde, dat achter de schutting een
badplaats of sanatorium zou ontstaan. Van
buiten af was slechts te zien, dat zich in den
tuin mooie appel-, pere- en pruimeboomen
bevonden.
's Nachts hielden voor deze schutting over
kapte vrachtauto's stil. Een teeken met de
signaalhoorn en reeds opende zich de
breede poort, de vrachtauto reed naar bin
nen en de deuren werden onmiddellijk weer
gesloten, 's Morgens zag men van tijd tot tijd
personenauto's met N.K.W.D.-ambtenaren,
die het omheinde grondstuk binnenreden.
Kort daarop hoorde men dan schoten, die van
kleinkaliber-pistolen afkomstig zouden kun
nen zijn. Men meende, dat de N.K.W.D. voor
zijn ambtenaren daar een schietstand had
ingericht.
Soms leek het, of de geruchten over de ge
heime militaire installaties, en het sanatorium
door bepaalde zijde doelbewust werden ver
breid.
Na de bezetting door de Duitsche troepen
uitte de bevolking haar belangstelling er voor
wat toch achter die hooge schutitng zoo zorg
vuldig voor de blikken der wereld verborgen
gehouden was.
De Duitsche commissaris in dit gebied was
in den herst van het vorige jaar op den
geheimzinnig-omheimden boomgaard der N.K.
W.D. opmerkzaam gemaakt De winter brak
echter weldra aan, een dikke sneeuwlast be
dekte alles: het was nu niet de geschikte tijd
voor navorschingen. Daarom werd eerst kort
geleden met een onderzoek van het grondstuk
begonnen. Men stelde vast, dat de bodem
onder de grasmat losgemaakt was. Men begon
te graven. Op een diepte van twee meter vond
men kleedingstukken: pelzen, mantels, linnen
hemden met oekrainsch borduurwerk, vrou-
wenkleeding, alles dooreen geworpen. Wat
dieper vond men buidels en zakjes met levens
middelen: spek, brood, boter en tabak. Daar
onder, in meerdere lagen, lijken, niet neer
gelegd, maar blijkbaar van boven in den kuil
geworpen. Hoewel de lijken reeds sterk wa
ren vergaan, zijn de lichamen en kleeding
stukken nog betrekkelijk goed intact. Deze
vrouwen en mannen moeten voor hun dood
door een hel zijn gegaan. Zij hebben alle de
handen op den rug vastgebonden. Velen heb
ben verbrijzelde schedels. Papieren vond men
op hen niet, de N.K.W.D.-mannen hadden
eerst de zakken der slachtoffers grondig
doorzocht.
De Duitsche commissaris droeg de leiding
der opgravingen aan den Oekrainschen burge
meester der stad Winniza over. Ook Oekrain-
sche artsen en geleerden namen aan het on
derzoek deel Het bleek, dat zich in den boom
gaard in lange rijen massagraven naast massa
graven bevonden. Op een plek opende men
zestien symmetrisch gegraven massagraven,
waarvan elk honderd tot honderddertig doo-
den bevatte, alle met op den rug geboftden
handen.
De kleeren der dooden werden zorgvuldig
onderzocht. Bij velen werden kammen, zak
doeken, leege portefeuilles, tabaksbuidels, bij
eenigen nog N.K.W.D.-quitanties gevonden
over bij huiszoekingen in beslag genomen pa
pieren en voorwerpen. Meest stond daarin
ook vermeld, dat het persoonsbewijs in' beslag
genomen was, terwijl deze stukken een ver
klaring van de slachtoffers bevatten, dat de
huiszoeking volgens de wettelijke regelen had
plaats gevonden. Deze quitanties bevatten de
namen dergenen, aan wie ze zijn uitgereikt
Hoofdredacteur: F.'C. Derks, Haarlem. Chef var.
Dienst en Binnenland: S. R. Kuiper, Haarlem
Sport en Stad: A. Overmeer, Heemstede. Buiten
land: J. C. van der Laag, Heemstede. Haagsch
Redacteur: B. Korsten, Heemstede (afw.). Nieuw
en reportage voor Velsen en omgeving: J. J. E.
van Baarsel. Santpoort. Advertenties: W. var.
Ommen, Heemstede.
Vooruitgang spreekt uit de zoo juist ge
publiceerde cijfers over liet boekjaar 1942
van ..De Centrale /^,ciders Levensverze
kering Mij Vooruitgang van bet verzekerd
kapitaal niet meer dan 19.000.000 gulden;
vooruitgang van liet aantal verzekerden met
ruim 2.000. Kortom: de balans over 1942
is weer een beeld van liet groote vertrouwen
dat Werkend Nederland in beleid en stre
ven stelt van
solide - coulant, verzekert Werkend Nederland
Rijnstraat 28, s Gravenbage
en zoo was het mogelijk, de families in te
lichten.
Diep ontroerd was het vaak, er getuige van
te zijn, hoe ouders hun kinderen, vrouwen
hun mannen, kinderen hun vaders hier in deze
verschrikkelijken toestand, met op den rug
gebonden handen. op het gras neergelegd
wedervonden. Zij konden het maar niet be
grijpen, immers, de N.K.W.D. had nadrukke
lijk verklaard, dat hun verwanten slechts
naar elders vervoerd waren en dat slechts ge-
durenden een zekeren tijd geen briefwisseling
mogelijk zou zijn.
Toen de eerste mare van de massa-moorden
bekend geworden was, stroomde de bevolking
in massa's uit de stad en de omgeving naar
den moord-boomgaard, om naar hun vermiste
familieleden te zoeken.
Dit zoeken had maar al te dikwijls resul
taat. Elk oogenblik hoorde men de hartver
scheurende kreten van vrouwen, die aan klee
dingstukken, die ze voor een deel zelf ge
naaid hadden, hun geliefden herkenden Het
is onmogelijk deze tafereelen van smart en
wanhoop weer te geven, die door merg en
been gaande kreten, die aanklachten tegen de
bolsjewistische beulen, dat machtelooze steu
nen en weenen van door smart ontzinde men-
schen Voor een deel zijn het eenvoudige
boerinnen, wier mannen op kolchosen arbeid
den, dan arbeiders, kantoormenschen, ambte
naren, alle beroepen en alle standen dooreen,
maar meestal de harde werkers voor hun
dagelijksch brood, die hier in den boomgaard
van Winniza naar hun geliefden zoeken.
Waarom werden hun mannen, hun vaders,
hun vrouwen gevangen genomen? Geen van
hen, die op deze vraag een afdoend antwoord
kan geven. Des te dieper treft ons de jam
merklacht en de aanklachten, die van den
boomgaard van Winniza opstijgend, thans ge
heel Europa vervullen.
S.S.-oorlogsverslaggever Helmut Schmidt
De heer K. H. Kerkhof! gaat heen
als chef van de griffie bij de
rechtbank.
De heer H. W. van Turnhout
volgt hem op.
Naar wij hernemen, zal de heer K. H.
Kerkhoff, bureelchef van de griffie bij de
Haarlemsehe rechtbank, wegens het berei
ken van den pensioengerechtigden leeftijd
op 1 September a.s. zijn functie neerleggen.
Met ingang van dien datum is tot zijn opvol
ger benoemd de heer H. W. van Turnhout,
thans rijksklerk eerste klas, die sinds 15
Juli 1919 bij de griffie van de rechtbank
werkzaam is.
De heer Kerkhoff zal, wanneer hij in Sep
tember afscheid neemt, ruim een-en-vijftig
jaar in het Paleis van Justitie aan de Jans
straat werkzaam zijn geweest; hij heeft op
de griffie alle rangen doorloopen en is thans
reeds meer dan een kwarteeuw bureelchef.
Ruim vijftig jaren heeft hij zijn beste krach
ten aan den Staat gegeven; in den loop der
jaren heeft hij veel beleefd, tallooze veran
deringen maakte hij mee en velen zag hij
komen en gaan. Getrouw en opgewekt deed
de heer Kerkhoff zijn werk, waardooy hij
zich aller sympathie verwierf, hetgeen op 1
Juli van het vorig jaar overduidelijk tot
uiting kwam bij zijn gouden jubileum.
Ook in de Haarlemsehe muziekwereld is
de heer Kerkhoff een bekende persoon
lijkheid.
INSTITUUT VOOR NEDERLANDSCHE
TAAL EX VOLKSCl'LTCUR.
De Secretaris-Generaal van het depar
tement van Opvoeding, Wetenschap en Kul_
tuurbescherming heeft besloten met ingang
van een nader te bepalen datum te stichten
een „Instituut voor Nederlandsche taal en
volkscultuur". Het ligt in de bedoeling, dat
deze nieuwe Instelling zich niet alleen aan
de wetenschappelijke bestudeering van deze
verschijnselen zal wijden, doch tevens aan
de resultaten van haar onderzoekingen In
den breede bekendheid zal geven. Zij dient
zich mede te ontwikkelen tot een vraag
baak, zoowel voor de overhheid als voor het
'publiek. Het instituut zal te Leiden geves
tigd worden en onder leiding staan van dr.
J. P. M. L. de Vries, hoogleeraar aan de
Rijksuniversiteit daar ter stede.
PERSONALIA
Geslaagd voor het examen boekhouden
M O. K 12 H. J. van 't Hof, Heemstede.
Geslaagd voor het te Utrecht gehouden
examen Engelsch L.O. mej. E. de Flines te
Haarlem.
Te Heerlen is geslaagd voor het examen
kraamverzorging mej. C. Roosen te Haar
lem.
Bij de te Amersfoort gehouden examens tot
toelating aan de Universiteit, slaagde heden voor
het Staatsexamen A de heer Klaas Lürsen te
Haarlem.
HAARLEMSCHE HUISHOUD- EN
INDUSTRIESCHOOL
Voor het getuigschrift Algemeen Huishou
delijke Vorming slaagde mej. P. Dyseringk.
.KORT NIEUWS
Een Berlijnsche
architect heeft een
nieuw systeem voor
het versneld bou
wen van woonhui
zen ontworpen
waardoor een huis
binnen veertien da
gen door hulparbei
ders kan worden
gebouwd. De uit
vinding wordt in de
practijk toegepast
ten gunste van dak
loozen na luchtaan
vallen.
Dr. Göbbels
heeft Maandag
avond gesproken
voor meer dan dui
zend jonge officie
ren der pantser-
troepen^
De Reichsschule Valkenburg
gezoek van de ouders der leerlingen
Wij ontleenen het volgende aan een be
richt in de Deutsche Zeitung in den Nie-
derlanden over een bezoek van de ouders
der leerlingen aan de Rei ichsschule te Val
kenburg.
Niet lang geleden bracht de inspecteur
van de nationaal-socialistische opvoedings
inrichtingen SS-Obergruppenführer Heiss-
meyer samen met SS-Obergruppenführer
Rauter en Generalkommissar SS-Brigade-
führer Wimmer een bezoek aan de Reichs
schule te Valkenburg, waar zij zich over
tuigde^ van wat in Nederland voor waar
devolle opvoedlngsarbeid aan Nederland
sche en Duitsche jongens wordt besteed.
Vorig week-einde hebben de ouders de
zer jongens op uitnoodiging een bezoek ge
bracht aan de school. Hier hebben zij met
eigen oogen kunnen zien met hoeveel moei
te en opoffering de Nederlansche en Duit
sche leeraren samen aan de opvoeding van
de aan hen toevertrouwde jongens werken.
Veel twijfel, die misschien nog in de harten
der ouders leefde, is na dit bezoek zeker
weggenomen Een rondgang door het fraaie,
goed ingerichte gebouw, nam reeds 'n groot
deel van den twijfel weg. De ouders namen
een kijkje in de slaapzalen en de eenvou
dig, maar gezellig gemeubileerde kamertjes
voor de jongens, die hen overtuigen van de
zindelijkheid en de orde die het leven van
de leerlingen der school geheel beheerschen
Met trots leidden de -jongens hun vaders
en moeders door de school, lieten hun les
lokalen zien, de groote bibliotheek met de
talrijke Nederlandsche en Duitsche boeken
op wetenschappelijk en ander gebied.
Ook het bij de school behoorende terrein
moesten de ouders zien, het Uitgestrekte
park, de tuinen, en het kleine boerderijtje.
Na den avondmaaltijd werd den gasten van
de school een avond aangeboden, zooals ze
dien niet verwacht hadden. Een eigen mu-
ziek-ensemble der leerlingen begroette de
gasten met een aantal keurig gespeelde
marschen, waarna een muzikaal program
ma werd uitgevoerd, dat duidelijk een beeld
gaf van de wijze waarop op de Reichs
schule de leerlingen muzikaal worden op
gevoed. Koorzangen en solistisch optreden
der jongens en ock der leeraren en verder
het zingen van Nederlandsche en Duitsche
volksliederen vormden een programma dat
den gasten een warm applaus ontlokte.
Den volgenden morgen woonden de gasten
een sportoefening bij op het sportterrein.
Hier konden zij kennis maken met de licha
melijke opvoering, zooals hun jongens die
krijgen; een opvoeding die parallel loopt
met de wetenschappelijke.
Gemeenschappelijk doen zij gym
nastiek, verder beoefenen zij verschillende
spelen, estafetteloopen en boksen.
Namens de ouders sprak aan het slot van
de bijeenkomst de leider van het N.A.F.,
de heer Woudenberg, die de Reichsschule
dankte voor wat de ouders in deze twee
dagen hadden mogen zien. Het vertrouwen
dat de ouders gesteld hadden in de Reichs
schule is niet beschaamd geworden en de
twijfel die er misschien nog mocht zijn, is
geheel weggenomen. Hier op de school heeft
men kunnen beleven, wat spreker zich voor
stelde van een kameraadschap^lijke sa
menwerking tusschen Duitscher£ en Ne
derlanders bij den opbouw van een gemeen
schappelijke nationaal-socialistische toe
komst onder leiding van Adolf Hitler!
GEVONDEN VOORWERPEN EN DIEREN.
Bagagedrager. Harsinger, Javalaan 5A; cahier,,
Janssen, van 't Hoffstraat 200: hond. Beijer.l
Raamsingel 28; manteltje, v. d. Horst, Gaelstraat
41; portemonnaie met inh., Reemers, Kruis
straat 35; portemonnaie met inh., Blokker, Korte
Wijngaardstraat 8; pop, Boer, Diepenbrockstraat
55: tasch, Kansteeg, Voortingstraat 27; vest met
inhoud, de Jong, Ted. v. Berkhoutstraat 36; vul
penhouder. v. d. Lans, Kenaustraat 10 A zwart.
NOORDHOLLANDSCHE EXPLOITATIE
t MAATSCHAPPIJ
Blijkens het verslag van de N.V. Noord-
Hollandsche Exploitatiemaatschappij, geves
tigd te Heemstede, bedroeg de winst 14.152,
welke werd aangewend voor afschrijving op
de onroerende goederen. Het totale verlies
op de balans blijft./, 330.489. De onroerende
goederen stonden per 1 Januari 1942 te boek
voor 2.080.465, welk bedrag werd verhoogd
met de in dit boekjaar plaats gevonden heb
bende aankoopen tot een bedrag van 1^866,
terwijl de netto-opbrengst van de verknopen
in 1942 in mindering van de boekwaarde ge
bracht werd, is 397.868. De rente-betaling
op de uitstaande obligatie-leening kon wor
den hervat.
BOERENLEIDER VAN ZUID-HOLLAND
GEÏNSTALLEERD.
Te Rotterdam is de nieuwe boerenleider
voor de provincie Zuid-Holland, de heer I.
J. van der Waal, geïnstalleerd door den heer
J. Saai, voorman van den Ned. Landstand.
Tevens werd het nieuwe provinciaal gebouw
van den Landstand te Rotterdam in gebruik
genomen.
Tabak uit de Oekraïne.
Nederland krijgt een aanzienlijkdeel.
De persdienst van de N. O. C. deelt mede:
Uit de jongste statistische gegevens, die ons
uit Berlijn bereikten. kan hetverrassende
feit worden vastgesteld, dat over het jaar
1943 reeds meer dan 50 pCt. van het geheele
momenteele verbruik van ruwe tabak in Ne
derland gedekt wordt door leveranties uit de
Oekraine. De totale hoeveelheid van de over
1943 aan ons land te leveren ruwe tabak uit
de Oekraine zal zelfs bijna het tienvoudige
van de over het vorige jaar geleverde hoe
veelheid bedragen.
Meer dan een derde van de totale leveran
ties uit de Oekraine bestaat uit virginiatabak
van voortreffelijke kwaliteit, die thans in het
Oosten voor het eerst met succes is ver
bouwd. Dit is te opmerkelijker, daar de So
vjets vrijwel uitsluitend de voor Europeesche
begrippen minderwaardige Machorka-tabak
hebben verbouwd. De in het Oosten verblij
vende tabaksdeskundigen, onder wie zich ook
reeds Nederlanders bevinden, hebben echter
ook reeds veel resultaat bereikt bij het ver
beteren van de kwaliteit dezer Maehorka-
tabakken. Door machinale fermentatie en
zorgvuldige selectie poogt men voorts deze
tabak meer aan te passen aan den Europee-
schen smaak.
Uitreiking distributiebescheiden.
Voor de uitreiking van distributiebeschei
den is het morgen Vrijdag de beurt aan de
letters D en F.
V
„De Zeevaart ais levensberoep."
VERRESCHRIJVERSLOOPBAAN (4 FS)
Deze loopbaan wordt aangevuld uit vrij
willigers.
Welke taak hebben de soldaten van deze
groep
Verreschrefdienst aan boord en aan land
bij de commandoposten der marine.
Welke eischen worder. den soldaten ge
steld?
Vaardigheid in het bedienen der verre
schrijfmachines, snel opmerken, een lees
baar en zoo vlot mogelijk handschrift, be
heerschen der spelling technisch begrip.
Een deel der vrijwilligers dezer loopbaan
moet kunnen wijzen op technische oplei
ding als werktuigkundige of een verwant
beroep.
Welke dienstgraden kent deze loopbaan?
Matroos, Fernschre'bgefreiter, -Oberge-
freiter, -Hauptgefreiter. Fernschreibmaat,
Oberfernschreibmaat. Fernschreibmeister,
Stabsfernschreibmeister, Oberfernschreib-
meister, Stabsoberfernschreibmeister.
TIMMERMANSLOOPBAAN (5)
Deze loopbaan wordt aangevuld uit vrij
willigers.
Welke taak hebben de soldaten van deze
groep
Timmerman- en meubelmakerswerk aan
boord en aan land. Onderhoud van de
sloepen en gasbeschermingstoestellen,meu
belmakerswerk aan boordvliegtuigen,
duikdienst.
Welke eischen worden den candidaten
gesteld
Voltooide leertijd als scheepstimmerman,
bootbouwer, meubelmaker of timmerjnan.
Welke dienstgraden kent deze loopbaan?
Matroos, Zimmermannsgefreiter, -Ober-
gefreiter, -Hauptgefreiter, Zimmermanns-
maat, Oberzimmermannsmaat, Zimmer-
meister-, Stabszimmermeister. Oberzim-
mermeister Stabsoberzimmermeister.
Verdere Tnededeelingen volgen Alle
Ortskommandanturen verstrekken inlich
tingen en aanwijzingen. Uitknippen en
bewaren.
RADIO.PROGRAMMA
VRIJDAG 23 JULI 1943.
HILVERSUM I, 414.4 M.
C.45 Volksliederen (gr.). 7.00 BNO Nieuwsbe
richten. 7.10 Ochtendgymnastiek. 7.20 Vroeg be
gonnen! (gr.). 7.40 Sportnieuws. 7.50 Programa-
overzïcht. 8.00 BNO Nieuwsber. 8.10 Noorsche
klankenrijkd. (gr.). (Van 8.458.50 Voor de huis
vrouw). 9.00 Godsdienstige uitzending. 9.30 Otto
Hendriks en zijn orkest. 10.15 Van negen lants-
knechten en eens graven dochterkijn, voordr.
10.30 Orgelconcert. lï.00 30 Minuten in de Omroep-
Kleuterklas. 11.30 Piano, viool en cello. 12.00
Almanak. 12.15 Klaas van Beeck en zijn orkest.
12.45 BNO Nieuwsberichten. 13.00 Land en volk
brengt13.05 Tusschen de bedrijven, een luch
tig Vrijdagmiddag-programma voor de vrouw:
„De Pop". 15.00 Godsdienstige uitzending. 15.30
De zwarte dame van de batterij, luisterspel. 16.00
Het Omroeporkest met solist. (Opn.) 16.45 BNO
Nieuwsberichten. 17.00 Das ist mein Wien, ra
diopotpourri (opn.). 18.00 BNO: De Jordaner ver-
telt.over sociale nooden. 18.05 Tenor met piano en
inleiding. 18.45 Wat doet de Directie van den
Landbouw? 18.55 Frei Weg (gr.). 19.00 BNO
Nieuwsberichten. 19.10 Spiegel van den dag. 19.15
De Allemansgading, bont avondprogramma. 22.00
BNO Nieuwsberichten en actueele beschouwing.
Vanaf 22.15 alleen voor de radio-centrales. 22.15
Lichte avondkost (gr.). 23.1524.00 Innige melo
dietjes (gr.).
HILVERSUM II, 301.5 M.
17.30 De Wiener Philharmoniker spelen walsen
van Johann Strauss, (gr.). 18.00 Zangeresjes aan
het diner (gr.). 19.00 BNO Nieuwsberichten. 19.10
Voor de kleuters. 19.15 Opera-concert (gr.). 20.15
De pionnier Johan Maurits van Nassau. 20.40
Piano, viool en cello (gr.). 21.15 Symphonie-
orkest (gr.. 21.45 Godsdienstige uitzending. 22.00
-—22.15 BNO Nieuwsberichten en actueele be
schouwingen.
Gen, Cronjéstraat 135, Telef. 11357
