z
a
B006AZIJN
a
a
a
0
a
(0
(fl
0
0
J
\c&liyd
<7e
Pudding
u
0
0
e
o
o
OVER HET HOOGTEPUNT.
D. Ket offensief der Sovjets heeft thans
reeds langer dan vijftig dagen geduurd.
Wat het den Russen gekost heeft, is bekend
en beloopt fantastische getallen, zoowel wat
de verliezen aan menschen als aan mate
riaal betreft. Wij zullen ons in dezeygetal-
len, die trouwens nog voortdurend wijzigen,
hier niet verdiepen. Het staat wel vast, dal
Stalin zeer zware offers heeft gebracht,
zelfs in verhouding tot de geweldige reser
ves, die het bolsjewisme in vijf en twintig
jaar had verzameld.
De prijs van deze offers moge zeer hoog
zijn, men zou -hemy van Sovjet-standpunt
bezien, verantwoord kunnen rekenen, in
dien met een offensief van zeven a acht
weken en het verlies van ongetelde man
schappen, pantserwagens, stukken geschut
en vliegtuigen, het doel bereikt was, waar
mede deze .grootste materiaalslag dei-
wereldgeschiedenis" werd ingezet.
Nu deze slag teneinde begint te loopen en
in ieder geval aangenomen wordt, dat het
zomeroffensief over zijn hoogtepunt heen
is, komt dé vraag aan de orde, of dit doel
geheel of gedeeltelijk werd bereikt.
Wat beoogde Stalin met zijn in het begin
van den zomer zoo volkomen gewijzigde
taktiek? Men weet het: door alle tijden
heen beoogde de Russische strategie in tij
den van oorlog het defensief in den
zomer, om daarna, als de Russische winter
in al zijn grimmigheid heerschte, tot het
offensief over te gaan. Deze, door de eeuwen
beproefde tactiek heeft Stalin dit f jaar laten
varen. Waarom? Er is maar één antwoord:
Omdat de nood, speciaal de voedselnood
hem daartoe dwong. Het begint in de Sovjet
Unie met het voedsel te nijpen. Dat het
grootste deel van het leger vermindering
van rantsoen heeft gekregen, spreekt te dien
aanzien boekdeelen en doet vermoeden, hoe
schamel het deel moet zijn, dat de burger
bevolking is overgelaten.
Een en ander houdt direct verband met
het verlies van de Oekraine, het land, dat
tot dusver ieder jaar de helft van het be-
noodigde broodkoren benevens allerlei an
dere noodzakelijke voedingsmiddelen lever
de. Het moge waar zijn, dat er reserves, ook
van voedsel, zijn aangelegd, op den duur
kan een levensruimte van meer dan hon
derd millioen menschen niet buiten de helft
van haar levensbehoeften, en zoo stond Sta
lin in het begin van dit jaar voor de alles
beheerschende vraag, wien dit jaar de oogst
in de Oekraine ten deel zou vallen, Duitsch-
land of de Sovjet-Unie.
De zomer is zoo goed als voorbij. Voor
een goed deel is de oogst in de Oekraine
binnen. Maar ditmaal gaat die oogst niet
naar het Oosten, maar naar het Westen.
Het resultaat van twee maanden ongehoord
zwaren strijd is voor Sovjet-Rusland de
herovering van een betrekkelijk zeer smal-
len strook grond met daarin de veelom
streden en tot puinhoopen geworden steden
Orel, Charkow en Bjelgorod. Dat is de poo-
vere, zeer poovere winst, dié het zomer
offensief heeft opgeleverd. Wat beoogd
werd: een doorbreken van het Duitsche
front, een oprukken in den voorzomer naar
de Oekraine en het bezetten van dit land
ter ^veiliaing van den oogst, het is alles
mis- -t. Het Duitsche front heeft stand ge
houden. De Oekraine bleef door den Duit-
scher en zijn bondgenooten bezet en de
oogst 1943 ging voor Stalin verloren,
Is daarmede Stalin's plannen voor'de
zen zomer de bodem ingeslagen, de Duit
sche oorlogsleiding bereikte het eene noo-
dige: de handhaving der posities, die aan
Europa van de Noordzee tot de Russische
stepoe het karakter van een sterke vesting
verleenen, een vesting met krachtige ver
dediging naar buiten en even krachtige or
ganisatie van binnen. Wat beteekent het
verlies van een smallen stroolc-grond tegen
over het behoud van een streek, die de
voedselbehoefte van Europa wederom voor
een jaar helpt veilig stellen?
Stalin is zeker nog niet aan het einde van
Zijn vermogens. Maar vast staat, dat hij den
zomerslag 1943 verloren heeft en dit schept
bijzondere aspecten voor de toekomst. Want
wanneer deze zomerslag straks mocht wor
den gevolgd door een winteroffensief er
zal intusschen daartoe een diepgaande revi
sie noodig zijn van de Sovjet-strijdmacht
na haar zomerverliezen dan zal het meer
en meer de vertwijfeling ziin, die het com
mando beheerscht en daarin heeft Stalin
een kwade raadgeefster.
Daartegenover staat Duitschland, dat
wachten kan. De voorraadkast is nog niet
leeg en ontvangt thans nieuv/en aanvoer. De
verdediging staat tot dusver onbedwongen.
De geestkracht der bevolking is ongebroken.
De beste troeven liggen in Eerlijn.
De H. O. V. in den komenden
winter.
Het programma der H.O.V., dat in verbahd
met de omstandigheden door verschillende
orkesten zal worden uitgevoerd, vermeldt een
aantal voor onze stad belangrijke concerten
door de grootste Nederlandsehe orkesten als
het Concertgebouw-orkest, het Rotterdamsche
Philharmonisch Orkest, het Residentie-orkest.
Tal van bekende solisten zullen aan deze
concerten hun medewerking verleenen. Zoo
treden in dit winterseizoen o.m. Cor de Groot,
George van Renesse, Gerard Hengeveld, Géza
Anda. Dinu Lipatti, Theo v. d. Pas, Paul
Niessing en Eduardo del Pueyo als pianisten
op, de violisten Maria Neuss, Jan Dahmen,
Janine Andrade en Herman. Krebbers; de
cellisten Henk van Wezel en Gaspar Cassado
en tal van andere bekende solisten.
In totaal worden in het seizoen,'dat op 8
October met een concert van het Concert
gebouw-orkest wordt geopend en op 28 Maart
•1944 met een uitvoering door het Residentie-
Orkest wordt besloten, 26 concerten gegeven,
n.l. 16 leden en 10 volks-concerten.
Voor de dirigenten die de concerten zullen
leiden kunnen wij o.m prof. dr. Willem Men
gelberg, Eduard Flipse, Eduard van Beinum,
Marinus Adam, Toon Verhey, Willem van
Otterloo en Frits Schuurman noemen.
In het geheel worden 4 concerten door het
Concertgebouw-orkest, 8 door 't Rotterdamsch
Philharmonisch Orkest en 14 door het Resi
dentie-Orkest verzorgd.
GEVONDEN VOORWERPEN.
Beurs.ie met inh., v. Waard, Wouwermanstraat
103; kam, Roode, Pijlslaan 122; portemonnaie.
Benit, Schotersingel 115; rozenkrans, v. Kessel,
Ruichaverstraat 10; shawl, v. d. Meijde, Ane-
gang 36; tasch, v. Wijk, Brouwersplein 14; tasch,
v. Namen, v, Hogendorpstraat 10; windjackje,
Bureau Van Politie, Smedestraat 9.
4' --X
V/ -
.4 X'
|H'
fe*
V Cioi-V''
In de „Rangert" en omgeving is de prui-
menpiuk in vollen gang. Een plukster
aan het werk. C.N.F./Kuiper Pax c.
Orgelconcert In de Kloppersingel
kerk
Er was voor dit concert veel belangstel
ling. Adriaan Verschoor had ook nu weer
een interessant programma, eenvoudig, maar
van bijzondere waarde. Uit Bach's Orgel-
büchlein waren daar drie koraaivoorspelén.
alle in sobere kleuren gehouden. Sterk con
trasteerde hiertegen de registreering van
Bach's Preludium en fuga in b, op thema's
van langen adem en in 't oog loopende con
trastwerking. Bij rijkere dispositie van het
orgel zou Verschoor het stellig nog anders,
warmer in kleur hebben gezet. Dit zou stellig
een grootschen indruk hebben gemaakt, want
technisch beheerschte de organist dit werk
volkomen.
De liedbewerkingen door Feike Asma heb
ben een interessante harmoniek, nooit klein
burgerlijk, en bewaren ook bij stoute uitwij
king het principe der tonaliteit. Zij werden
smaakvol geregistreerd. Alleen in 't tweede
lied, tweede variatie, vond het 3 1/5 register
geen passende dekking, hetgeen een ietwat
komisch effect maakt.
Zeer fraai werden de stukken van César
Franck gespeeld: het primitieve, kinderlijke
en vrome Andantino, waarvan iedere noot
dichterlijke waarde heeft: dan 't wonderlijke
gedicht „Cantabile", eenvoudig eerst, later
gezongen in vervoering. En deze heerlijke
muziek uit Franck's vóórtijd gevolgd en be
sloten met het Choral in E, behoorend tot
Franck's laatste werk „Toen zijn lichaam al
ziek was" (ik citeer Hendrik Andriessen) be
steeg hij nog weer het orgelmer Ste. Clotilde
(Parijs) en misschien leefde zijn ziel nooit
in verrukkelijker muzikaliteit, dan toen hij
in die oogenblikken zijn laatste werk
registreerde, en in klinkende kleuren reali
seerde, wat hij stil gedroomd had','.
Mij dunkt, deze beschouwing brengt den
luisteraar verder dan de simpele mededee-
ling, dat dit choral is gebouwd op 7 motie
ven, waarvan het laatste overbodig schijnt
als conclusie, maar dat straks al de andere
zal overstralen in zegging en in glans. Zóó
althans kwam het bij Verschooris spel prach
tig uit, en bleek hij de organist, die vreugde
heeft in zijn instrument. Zoo ook was het
immers bij Franck, die in zijn improvisaties
de zoetheid der herinnering naliet, die zelfs
zijn leerlingen niet vermochten te beschrij
ven. Adriaan Verschoor zal nog een slot-
concert geven, waarop enkel Nederlandsehe
organisten aan het woord zijn. G. J. KALT.
Rectificatie: Museumconcert. Door
een bekorting is het meegedeelde over Pij
per's sonate onduidelijk geworden. „De hef
tige bewogenheid der eerst twee deelen ver
vloeit hier tot een zacht en deinend
rhythme, waarover de harmonie zacht® glan
zingen spreidt". Voor „hier" leze men: in
het slotdeel. K.
Uitreiking distributiebescheiden.
Voor de uitreiking van distributiebeschei
den is het morgen Vrijdag de beurt aan de
letter S met uitzondering van Sch.
KORT NIEUWS
Uit een woning in de Paulus Potter
straat te Amsterdam zijn tijdens afwezig
heid der bewoners 6 tapijten, w.o. 3 Oos-
tersche en een ameublement ontvreemd, te
zamen ter waarde van f 6670, Wijl elk spoor
van geweld ontbreekt vermoedt men, dat de
diéven zich hebben laten insluiten.
Hoofdredacteur: F. C. Derks. Haarlem. Chef van
Dienst en Binnenland: S. R. Kuiper, Haarlem
(afw.). Sport en Stad: A. Overmeer, Heemstede
(afw.). Buitenland: J. C. van der Laag, H'stede.
Haagsch Redacteur: B. Korsten, Heemstede.
Nieuws en reportage voor Velsen en omgeving:
J. J. E. van Baarsel, Santpoort. Advertenties:
W. van Ommen, Heemstede.
juist thans....
want zij staat in je
maag en smaakt
zoo heerlijk
Brieven uit Parijs.
(Van onzen correspondent).
Parijs, Aug. 1943. Te Parijs heeft men als
overal elders in Europa te worstelen met tal
van problemen welke om oplossing weenen.
Maar het vraagstuk aller vraagstukken is
wel de kwestie van het dagelijksch brood, en
dit levensvraagstuk is nog verre van zijn
oplossing, althans in Frankrijk. Als gevolg
van den oorlog, het verlies van Afrika, van
transportmogelijkheden en het gebrek aan
arbeidskrachten heerscht er voedselschaarsch-
te in Frankrijk. Als gevolg van die schaarsch-
te, nog verscherpt door een slecht georga
niseerd distributiestelsel en een daarentegen
uitstekend georganiseerden smokkelhandel
heerscht er duurte. De kwestie van het dage
lijksch brood is een brandende kwestie.
Er zijn oorzaken die men voorloopig met
geen mogelijkheid kan opheffen. De oorlog,
de blokkade zijn feiten waaraan niets valt te
veranderen. Het verlies van Fransch Afrika
beteekent voor het moederland een verlies
aan invoer van drie millioen ktointalen tairwe,
zeventien millioen hectoliter wijn, een mil
lioen schapen, een millioen kwintalen rogge
meel, een millioen kwintalen aardappelen.
112.550 kwintalen eieren, 1,6 millioen kwin
talen groenten. Het aantal beschikbare werk
kracht-In tracht men te vergrooten door in
ruil voor de Fransche arbeiders in Duitsch
land in de eerste plaats de vrijlating van
krijsgevangen boeren en landarbeiders te ver
zoeken, door premies bij den terugkeer naar
het land van stedelingen, door den verplich
ten arbeidsdienst der jongeren, door bij den
oogst een beroep te doen op de schooljeugd
en de studenten Het reizigersvervoer poogt
men te beperken teneinde het goederenvervoer
te kunnen uitbreiden, door restricties van
brandstoffen en electriciteit ten behoeve der
spoorwegen, bezuiniging op het benzinever
bruik.
Aan den anderen kant tracht men de pro
ductie van eigen bodem te vergrooten, zulks
door uitbreiding van de te bebouwen opper
vlakte en door een intensiever cultuur. Aldus
werd bijvoorbeeld de verbouw van oliehou
dende zaden van 5000 hectare vóór den oor
log tot 25.000 hectare in 1942 opgevoerd en
tot 210.000 hectare in 1943. >De met diverse
granen bezaaideoppervlakte in 1942 reeds
krachtens een wet gebracht op het totaal van
1938 werd nog met dertig procent uitgebreid.
Het vorig jaar werden 200.000 ton pootaard-
appelen gezaaid, thans bracht men het tot
500,000 ton. Daarneven werden er 200.000 hec
tare volkstuintjes en collectieve tuinen in cul
tuur gebracht, die een deel- der consumptie
aan groenten, aardappelen inbegrepen, van
tien millioen personen verzorgen. En ondanks
het gebrek aan kunstmest kon de productie
per hectare worden opgevoerd, onder meer
Veel is veranderd of vergaan
Veel had een vluchtig, kort
bestaan,
Veel bleek slechts waarde-
looze schijn,
Maar BOOG AZIJN bleef
BOOG AZIJN.
i- SINDS I564 c
Extra rahtsoenen voor a.s., jonge en
zelfvoedende moeders
In den vervolge komen aanstaande moeders
in plaats van gedurende 20 weken, gedurende
26 weken voor den vermoedelijken datum der
bevalling in aanmerking voor extra rantsoe
nen. Bovendien ontvangen zij nog extra rant
soenen gedurende zes weken na de bevalling.
Ter verkrijging van deze rantsoenen moeten
zij, evenals tot dusverim. een attest van den
behandelenden arts or vroedvrouw overleg
gen.
Moeders, die hun kind zelf voeden, komen
voorts gedurende ten hoogste 33 weken, be
ginnende zes weken na de bevalling en eindi
gende 39 weken na de bevalling, in aanmer
king voor extra rantsoenen. Zij moéten deze
rantsoenen iedere acht weken opnieuw aan
vragen onder overlegging van een attest van
den behandelenden arts of vroedvrouw, waar
uit blijkt, dat zij hun kind nog zelf voeden.
O
<0
O
co
o
I——»
S-.
van tarwe, productie die in 1939 15.15 centenaar
bedroeg tegen 21.7 centenaar in Duitschland.
De korenopbrengst van Frankrijk bedroeg in
1938 rond tachtig millioen kwintalen tegen
vijftig millioen in 1942 met ruim de helft der
in 1938 bebouwde oppervlakte. Ook de vee
houderij kan worden opgevoerd; voor hon
derd dieren in Duitschland in 1939 telde
Frankrijk er over dezelfde oppervlakte 59,
tegen 116 in België en 141 in. Nederland. Vóór
den oorlog beschikte Frankrijk over 9 mil
lioen stuks melkvee die 145 millioen liter melk
produceerden; volgens deskundigen heeft
Frankrijk plaats voor twaalf millioen. Van
1939 tot 1942 produceerde Frankrijk 190 mil
lioen hectoliter wijn, zijnde 46 millioen meer
dan in de vier voorafgaande jaren.
Een ruimer verdeeling zou zich allengs heb
ben moeten doen gevoelen, indien het distri
butiestelsel beter, functionneerde. Daarmede
is het echter treurig gesteld, de verhoogde op
brengst komt slechts sporadisch den eenvou-
digen verbruiker ten goede en de gevallen
dat bonnen niet werden gehonoreerd zijn legio.
Het is maar al te bekend dat de boeren en
landbouwers niet hun geheele opbrengst
leveren, althans niet aan de organisaties der
regeering. Van de 522.000 ton slachtvee ver
dween dit jaar 350.000 ton in den smokkel
handel.
Men heeft berekend dat de rantsoenen van
iederen Franschman aan aardappelen, brood,
wijn, groenten en fruit, vleesch en olie mor
gen konden worden verdubbejd, indien van
daag de smokkelhandel zou hebben- opgehou
den te bestaan. De Fransche regeering heeft
onlangs strenge maatregelen aangekondigd
tegen den smokkelhandel in het algemeen en
de houders van restaurants in het bijzonder
die zich niet aan de restricties wenschen te
houden.
Het resultaat dier maatregelen moet wor
den afgewacht, en voorshands heeft men den
buikriem aan te. halen. En wat er dan nog
in eetbaren toestand aan de markt komt er
zijn gevallen bekend van boeren die hun
graan tot veevoeder aanwendden, liever dan
het te leveren, van tonnen kaas die in zulk
een staat van bederf verkeerden dat zelfs
varkens er voor bedankten is schrikbarend
duur. Een „bulletin des statistiques" van Juni
1943 leert dat in vergelijking met 1939 de prijs
van den gewonen wijn met 78 procent, van
suiker met 91 procent, van eieren met 209
procent, van -boter met 302 procent, van melk
met 132.5 procent, vSn kaas met 236.7 procent
steeg. Voor de „marché-noir" kan men deze
officieele cijfers van den groothandel gevoege
lijk vertienvoudigen.
In afwachting op het straffer optreden der
bevoegde autoriteiten op elk gebied der voed
selvoorziening, blijft het vraagstuk van het
dagelijksch brood een vraagstuk. Eén der
vele problemen.
Voetbal
DE AFD. HAARLEM X. V. R. BEGINT
Traditiegetrouw opent de Afdeeling Haar
lem van den N.V.B. haar seizoen met het
Junioren-tournooi om den „V. d. Aart"-be-
ker. dat, als ieder jaar, gehouden wordt op
de terreinen van het Heemsteedsche Sport
park. Uiteraard zijn er bij de opening van
het nieuwe seizoen moeilijkheden, doch de
Afdeeling streeft er na om die te overwin
nen. En jioo de situatie .zich op 't oogenblik
laat overzien, ligt een levendig sportverkeer
in het Haarlemsche rayon in het verschiet.
Toch is er verschil met vroeger waar te ne
men. Dan liep de organisatie gewoon, pre
cies gelijk als ieder jaar en kon steeds de
zelfde weg bewandeld worden. Nu dient
men geprepareerd te zijn op verrassingen,
doch met verdubbelde energie poogt men
deze op te vangen.
De strijd om den „v. d. Aart-beker" belooft
weer pittig en enthousiast te worden. Wan
neer wij ons vorige tournooien herinneren,
weten wij met hoeveel geestdrift de deelne
mers elkander de supprematie betwisten,
en deze rivaliteit zal thans niet minder zijn.
Het tournooi is weer over twee Zondagen
verdeeld,^Zondag 29 Aug. krijgen wij de vijf
groepen, en van deze groepen komen de
winnaars op 5 Sept. tot de finale.
ELSWOUT-TOURNOOI. Zondag j.l is het kgn
Elswout-tournooi begonnen. De uitslagen van
dezen eersten middag luiden: DIOEHS 10; VI.
Vogels—Ripperda 4—2; TVBB-THE 4—0; Onie
Gezellen—DSSH 3—0.
Dammen.
EINDSTRIJD KAMPIOENSCHAP 1943 VAN
HAARLEM. Eerste klasse: W. Dijkhof wint van
H. Wilfemse.
CLUBKAMPIOENSCHAP 1942/1943 HAARLEM
SCHE DAMCLUB. Eerste klasse: C. Vrolijk
wint van G. J. Steenkist. Zomerwedstrijden: P.
L. Schrijnemaekers wint van Th. van Wort; J.
B. Sluiter Jr. wint van A.\Miedema.
SPORT-ALLERUEI.
De competitieindeeling 1943—1944 voor korf
bal zal geschieden in een buitengewone districts
vergadering; voor Noord-Holland vindt deze
plaats a.s. Zaterdagmiddag in „De Roode Leeuw"
te Amsterdam.
Zondag a.s. zal in Valkenburg het wieler
kampioenschap op den weg voor beroepsrenners
worden gehouden op den Cauberg. Het parcours,
dat 20 maal moet worden gereden, is 124 km. lang
37 beroepsrenners hebben zich laten inschrijven
en 14 onafhankelijken, waaronder de bekendste
renners.
De Nederlandsehe Hockey Bond zal in het
komende seizoen competities voor de jeugd or-
ganiseeren. Hieraan kunnen personen deelnemen,
die op 1 April j.l, den achttienjarigen leeftijd
nog niet hadden bereikt. Waarschijnlijk wordt
hieraan een jeugdkampioenschap van Nederland
verbonden.
RADIO-PROGRAMMA
VRIJDAG 27 AUGUSTUS 1943.
HILVERSUM I, 414.4 M.
6.45 Kinderkoor „De Merels" (opn.). 7.00 BNO
Nieuwsberichten. 7.10 Ochtendgymnastiek. 7.15
Orkest van Hans Busch (gr.). 7.40 Sportnieuws.
7.50 Programma-overzicht. 0.00 BNO Nieuwsbe
richten. 8.10 Instrumentaal morgenconcert (gr.).
(8.458.50 Voor de huisvrouw). 9.00 Godsdienstige
uitzending. 9.30 Omroeporkest en solist (opn.).
10.15 Voordracht, 10.30 Bandi Balogh en zijn Hon-
gaarsch orkest. 11.00 Voor de kleuters. 11.30 Cello
en piano. 12.00 Almanak. 12.15 Klaas van Beeck
en zijn orkest. 12.45 BNO Nieuwsberichten. 13.00
Land en volk brengt13.05 Tusschen de bedrij
ven. 15.00 Godsdienstige uitzending. 15.30 Char
les Trenet-programma. 16.30 Bioscooporgelspel
(gr.). 16.45 BNO Nieuwsberichten. 17.00 Opera- en
operette-programma (gr.). 18.00 BNO: De Jorda-
ner vertelt over sociale nooden. 18.05 Kamer
orkest „Ars Nova et Antiqua". 18.45 Wat doet de
directie van den landbouw? 18.55 Marschmuziek
(gr.). 19.00 BNO Nieuwsberichten. 19.10 Spiegel
van den dag. 19.15 Van 't een op 't ander. 22.00
BNO Nieuwsberichten en actueele beschouwing.
Vanaf 22.15 alleen voor de Radio-Centrales die
over een lijnverbinding met de studio beschik
ken. 22.15—24.00 Muzikale stedentocht (gr.).
HILVERSUM II, 301.5 M.
17.00 Orkest Will Glahé (opn.). 17.30 Dick Wille-
brandts en zijn dansorkest (opn.). 18.00 Amuse
mentsorkest (opn.). 18.40 Noorwegen (gr.). 19.00
BNO Nieuwsberichten. 19.10 Voor de kleuters.
19.15 Omroep Opera-orkest en solist (opn.). 20.15
Met de kano langs de Eindhovensche Molens.
20.40 Minder bekende symphonièën en concerten
(gr.). 21.45 Avondwijding. 22.00 BNO Nieuwsbe
richten en actueele beschouwing.
o
C/5
3
O
CP
H-»
o
O
O
