Haarlemsche Courant
Koning Boris van Bulgarije overleden
Nieuwsblad voor Noord-Holland
Zijn minderjarige zoon Simeon volgt hem op.
Duitsche marine beschiet
Zweedsche vaartuigen.
Diplomatieke démarche
288e Jaargang No. 200
^Bureaux: Groote Houtstraat 93.
Tel Advert. 10724, Redactie 10600
Postgiro 134958 Ilaariemsche Ct, Haarlem
Bijkantoor, Soeudapleln 37. Tel. 12230
Hoofdredacteur: p. C. Derks
Maandag 30 Augustus 1943
Verschijnt dagelijks,
behalve op Zon- en F«^stdageo
Drukkerij: Z. B. Spaarne 12. Tel. 12713
Kantoor XJmuiden: Rembrandtlaan 55*
IJrauiden-Oost
Uitg s Graf. Bedrijven Damiate. Haarlem
K 1297
Zaterdagavond meldde Interinf uit Sofia:
De standaard op het Koninklijk paleis is
heden om 17 uur 50 gestreken. Men neeqat
derhalve aan, dat Z.M. koning Boris III is
overleden. Kort daarna werd door de Bul-
gaarsche radio een rede van den minister
president aangekondigd.
Hij las om 20 uur de volgende proclamatie
voor: „Z.M. de Koning, Tsaar Boris III, is na
een korte en zware ziekte heden, op 28 Augus
tus om 16 uur 22 in den kring van zijn gezin
overleden. Onmetelijk is de smart van Bul
garije en van het Bulgaarsche volk. Wij allen
hebben den heiligen plicht zijn testament uit
te voeren en uitsluitend en zonder af te dwa
len den door hem aangegeven weg verder te
bewandelen."
De proclamatie was onderteekend door den
ministerrad. In aansluiting hierop is de vol
gende. proclamatie aan het Bulgaarsche volk
gepubliceerd:
„Bulgaren, heden 28 Augustus 1943, heeft
Zijne Koninklijke Hoogheid de troonopvolger
Prins Simeon van Tirnovo, de lieveling en
de hoop van Bulgarije, volgens 34 van de
grondwet, den troon bestegen onder den
naam Simeon II van Bulgarije. Op grond van
151 der constitutie zal de ministerraad tot
de regeling van de regentschapskwestie de
leiding van Bulgarije op zich nemen. Op dit
oogenblik roepen wij alle Bulgaren op zich
nog hechter om den troon van den Koning
te scharen, teneinde in het geioof aan een
gelukkige toekomst van Bulgarije en in ver
trouwen op God den ingeslagen weg verder
te bewandelen.
De miiTisterraad.
De verkondiging der proclamatie werd be
sloten met gejuich voor Koning Simeon van
Bulgarije en voor het Bulgaarsche volk.
In alle garnizoens van het Bulgaarsche
leger, in oud-Bulgarije zoowel als in de door
Bulgaarsche troepen bezette gebieden, vond
Zondag de eedsaflegging plaats op den jon
gen Koning.
De door den ministerraad bevolen nationale
rouw zal 40 dagep duren. O.a. blijven alle
inrichtingen van vermaak dien tijd gesloten.
De eerste 7 dagen mogen er ook geen films
of tooneelstukken vertoond of concerten ge
geven worden. De heilige synode heeft be
sloten, dat er voorloopig in het geheele land
geen bruiloften gevierd mogen worden. De
Bulgaarsche sportleiding heeft geiast, dat alle
wedstrijden komen te vervallen.
Zondagochtend is in de kathedraal van
Sofia een mis opgedragen voor den overleden
en voor den nieuwen Tsaar. Alle leden der
regeering, het diplomatieke corps, het per
soneel van den Tsaar, de generaliteit, de
leden van het parlement en hooge ambtena
ren, alsmede vele geloovigen waren bij de
godsdienstoefening tegenwoordig.
De begrafenis van den overleden Koning
zal den vijfden September geschieden.
De doodsoorzaak.
In de overlijdensakte, door het Bulgaarsche
ministerie van justitie naar aanleiding van
den dood van Koning Boris gepubliceerd,
wordt gezegd:
„De dood werd veroorzaakt door trombose
in den linker hartslagader. door een dubbele
longontsteking, door long- en hersenoedeem."
Alle geruchten en berichten met betrekking
tot de ziekte en den dood van Zijne Majesteit
die niet in overeenstemming zijn met de
bovengenoemde gegevens uit de overlijdens
akte van het Bulgaarsche ministerie van ju
stitie. zijn van eiken grond ontbloot en vol
komen uit de lucht gegrepen.
Koning Boris, een warm vriend van
Duitschland.
Koning Boris III is geboren op 30 Januari
1894 in Sofia. In 1906 werd de troonopvolger
benoemd tot luitenant van de Bulgaarsche
weermacht, in 1912 werd hij bevorderd tot
kapitein en deed zijn intrede in de gelederen
der weermacht.
Aan de Balkanoorlogen van 1912 en 1913
en aan den wereldoorlog (1915-'18) heeft hij
actief deelgenomen aan alle fronten. Gene-
raal-veldmaarschalk Von Hindenburg en ge
neraal Ludendorf spreken in hun herinnerin
gen op de meest lovende wijze van de hou
ding van den Bulgaarschen Kroonprins tijdens
die jaren Voor zijn verdiensten tijdens den
veldtocht in de Dobroedsja in 1916 kreeg hij
de orde Pour ie Merite.
Toen Koning Ferdinand I van Bulgarije in
het najaar van 1918 na de ineenstorting van
het Bulgaarsche front afstand deed van den
troon, volgde Koning Boris III hem op 3
October 1918 onder zeer moeilijke omstandig
heden op Het verdrag van Neuilly beroofde
Bulgarije van vruchtbare gebieden, het in
lange oorlogsjaren uitgeputte land stond eco
nomisch voor een ineenstorting. Daarbij kwa
men ernstige, door bolsjewistische agitatie
ontstane ongeregeldheden Op den Koning
zelf werden twee aanslagen gepleegd, waar
van vooral de aanslag in -de kathedraal van
Sofia, die ruim 150 dooden en 200 gewonden
eisehte. den ernst van den toestand ken
merkte
In 1930 trad Koning Boris in het huweliik
met Prinses Giovanna van Italië. In 1937
werd de troonopvolger Simeon, vorst van
Tirnovo geboren
De staatkunde van den jongen monarch
heeft de Kroon door alle moeilijkheden en
gevaren van de laatste 25 jaar heen geleid
Sedert 1936 leidde de Koning onbeperkt de
regeering, d.w z hij moet beschouwd worden
als de bezieler en schepoer van alle politieke
denkbeelden in Bulgarije Zijn regime, dat
van zijn jeugd af bepaald wordt door vriend
schap voor Duitschland, heeft ook geleid tot
het toetreden van Bulgarije tot het Drie-
mogendhedenpact. In 1940 gelukte het de door
koning Boris geleide Bulgaarsche politiek
langs vreedzamen weg de Zuidelijke Do
broedsja voor Bulgarije terug te krijgen en
het volgende jaar gaf de positie van Bulga
rije aan den kant van de landen van het
Pact van Drie het land de oude gebieden van
Hhracië, Macedonië en Moravië terug, een
succes, waardoor het onrecht van het verdrag
van Neuilly definitief werd opgeheven.
Koning Boris.
(Archief H.C.)
De Duitsche bladen wijzen er op. dat het
bericht over den dood van Koning Boris niet
alleen het Bulgaarsche volk in diepe smart
heeft gedompeld, doch dat ook het Duitsche
volk in deze smart oprecht deelneemt, daar
de overleden Koning een warm vriend van
Duitschland was.
De Berl. Börsen-Ztg. schrijft, dat de bui-
tenlandsche politiek van Koning Boris bezon
nen en kloekmoedig tegelijk geweest is. Het
loon v#n Bulgarije voor het feit, dat de Ko
ning een politiek van de groote lijn gevoerd
heeft, was de nationale eenwording. Koning
Boris heeft zijn ambt opgevat als hoogste
verplichting tegenover de natie en de hem
gestelde taak. Daarmede is hij ,het voorbeeld
geweest van een staatshoofd in het wordende
nieuwe Europa en zijn politieke houding
heeft Europeesche beteekenis kunnen krijgen.
Telegramwisseling.
De Führer heeft bij den dood van koning
Boris van Bulgarije aan de Koningin-we-
duwe het vol'gende telegram van rouwbe
klag gezonden:
„Het schokkende bericht van het afster
ven van Zijne Majesteit Koning Boris heeft
mij uiterst smartelijk getroffen. Bulgarije
verliest met koning Boris een vorst, die zijn
volk met wonderbaarlijken moed en beleid
vol inzicht heeft geleid. Ik zelf verlies in
hem een trouwen vriend en bondgenoot,
wiens aandenken door mij en het Duitsche
volk altijd in hooge eer gehouden zal wor
den. Uwe Majesteit gelieve de diepe en op
rechte deelneming te aanvaarden van mij
en het geheele Duitsche volk jegens het Ko
ninklijke Huis en de Bulgaarsche natie."
Aan den Bulgaarschen minister-president
heeft de Führer het volgende telegram ge
zonden: „Aan Uwe Excellentie wensch ik
wegens het overlijden van Zijne Majesteit
Koning Boris de innige deelneming over te
brengen van mij en van het Duitsche volk.
Ik weet. dat U met uw vorst in zijn histori
sche taak voor de toekomst van Bulgarije
nauw verbonden waart als trouw raadgever.
Met U gevoel ik het zware verlies, dat Bul
garije getroffen heeft. Ik zoek U, mijn deel
neming ook te willen betuigen aan den Ko
ninklijke Bulgaarschen ministerraa-d.
Göring en Von Ribbentrop hebben tele
grafisch eveneens hun dleedwezen betuigd
aan de IConingin-weduwe den broeder van
den koning. Prins Kyrill. en den Bulgaar
schen minister-president Filoff.
Prins Kyrill van Bulgarije heeft den
Führer telegrafisch in kennis g.steld van
het overlijden van den Monarch. De Führer
heeft in een antwoordtelegram zijn oprech
te deelneming betuigd.
De opvolging en het regentschap.
De Bulgaarsche pers publiceert de artikelen
van de Bulgaarsche grondwet, die voor het
aeval van een vroegtijdig overlijdén van den
Tsaar de troonopvolging en het regentschap
regelen. De artikelen luiden:
Art. 26: Wanneer de Koning den troon be
stijgt voor zijn meerderjarigheid wordt tot
aan ziin meerderjarigheid een regentschap en
voogdijschap aangewezen
Art 27: Het regentschap bestaat uit drie
regenten, die gekozen worden door de groote
Sobranje.
Art 32: De opvoeding van den minderjari
gen Tsaar en het beheer der goederen wordt
opgedragen aan de Koningin-weduwe en aan
de voogden. Laatstgenoemden worden aange
wezen door den ministerraad in overleg met
de Koningin-weduwe.
Waarschuwing aan de Zweedsche
pers.
Duitsche zeestrijdkrachten hebben
den 25sten Augustus in het voor de vis-
scherij verboden waarschuwingsgebied
van het Skagerrak verscheidene vis-
schersvaartuigen ontdekt.
De vaartuigen werden door waarschuwings
schoten opmerkzaam gemaakt, dat zij zich
in het waarschuwingsgebied bevonden. Zij
verwijderden zich daarna. Des avonds wer
den de vaartuigen wederom op dezelfde
plaats midden in het Duitsche waarschu
wingsgebied aangetroffen. De Duitsche zee
strijdkrachten constateerden bovendien, dat
van de den nacht tevoren gelegde zeven
lichtboeien er nog slechts een brandde en
dat de overige hetzij ontbraken of door uit-
schroeven van den schakelaar en verwijde
ring van het tooteeken onbruikbaar ge
maakt waren. Bij de aankomst van de
Duitsche oorlogsvaartuigen trokken de vis-
schersbooten zich snel terug en trachtten te
ontkomen.
Zij werden met artillerie beschoten
en twee booten werden tot zinken ge-
bracht. De vaartuigen hebben derhalve
tweemaal op denzelfden dag zich in het
waarschuwingsgebied bevonden. Zii
hebben zich aldus schuldig gemaakt
aan een stelselmatige en opzettelijke
overtreding van het verbod tot varen
in het Duitsche waarschuwingsgebied.
Een onderzoek van den Zweedschen
marine-attaché heeft bevestigd, dat het
Zweedsche vaartuigen zijn geweest.
Het optreden van de Zweedsche booten is
niet slechts in striid met de neutraliteit,
doch vormt een directen steun voor de
vijanden van Duitschland. De Duitsche ge
zant te Stockholm heeft namens de Riiks-
regeering tegen dit optreden van Zweed
sche visschersvaartuigen door een stap bii
den minister van buitenlandsche zaken
ernstig geprotesteerd en de verwachting
"an de Rijksregeering uitgesproken, dat de
Zweedsche regeering de schuldigen op ge
caste wijze ter verantwoording zal roepen
De Rijksregeering heeft verder medege
deeld. dat de Duitsche zee=trijdkrachten na
deze gebeurtenis opdracht zullen ont
vangen de tot nu toe vaak bii het over
schrijden van de grenzen van het waar
schuwingsgebied getoonde soepelheid te
'aten varen en in de toekomst tegen derge
lijke vaartuigen op de vereischte wijze "t>
te treden.
De diplomatieke correspondent van he*
D N. B.. dr. Siegfrierl Horn schrijft:
Evenals in verschillende andere geval
len heeft ook in de kwestie der beschieting
van Zweedsche visschersvaartuigen een
deel van de Zweedsche pers. zonder een
opheldering ran het gebeurde af te wach
ten, in tamelijk viiandigen vorm tegen
Duitschland positie gekozen.
De thans van Duitsche ziide genubliceer-
4e mededeeling over het gebeurde en de
daarin vervatte mededeeling, dat het on
treden van de Zweedsche booten niet
slechts in striid is met de neutraliteit, doch
ook een directen steun voor den vijand be
rekent, wordt in politieke kringen te Ber
lijn met des te grooter voldoening ont
vangen. daar zekere Zweedsche organen
blijkbaar onder Anglo-Amerikaanschen in
vloed meer en meer een niet onbeden
kelijke miskenning van de werkelijkheid
'•erraden. Al is van Duitsche ziide deze
bouding tot nu toe slechts voor kenmsge-
■ing aangenomen, er zijn, naar men heden
;n toonaangevende kringen in de Riiks-
hoofdstad verklaart, zelfs aan de grootste
ferughoudendheid bij de beoordeelïng var
een situatie grenzen, vooral wanneer deze
'erughoudendheid beantwoord wordt me+
beweringen in striid met de waarheid er
met niet te kwal'fieeeren beschuldigingen
De stap. dien de Duitsche gezant in op-
iracht van de Riiksregeering heeft onder
nomen. zal er misschien toe kunnen bü-
t ragen het Zweedsche volk opmerkzaam te
maken op het gevaar van een onverant-
•veordeliike pers. die zonder bedenken ruï
nen ingooit, waarvoor, zooals de ervaring
'part uiteindelijk toch steeds het volk moet
betalen.
Armour onvolqer van Welles?
Naar uit politieke kringen te Washinton
vernomen wordt zou Armour, de ambassa
deur van de Ver. Staten in Argentië, den
post gaan bekleeden van onderminister van
butienlandsché zaken. Sumner Welles zou
naar de meening van deze kringen geen
nieuwe functie krijgen en ook niet als
ambassadeur naar Moskou of naar een
Zuidamerikaansche republiek gezonden
worden.
Verliezen der Britsche vloot.
De Britsche admiraliteit deelt mede dat
tijdens de operaties tegen Sicilië de volgen
de schepen verloren zijn gegaan: de duik
boot Saracen". duikboot ..Parthian" en
drie motortorpedobooten, alsmede een ka
nonneerboot.
.Voorbarige pret."
„Voorbarige pret" is de titel van het poli
tiek weekpraatje, dat Max Blokzijl heden
avond om 18.45 uur via Hilversum I zal hou
den.
Uitzonderingstoestand in
Denemarken.
Door den bevelhebber van de Duit-*
sche troepen in Denemarken is de mili
taire uitzonderingstoestand voor heel
Denemarken afgekondigd.
De in de vroege ochtenduren van Zondag
uitgegeven bekendmaking van den bevel
hebber der Duitsche troepen in Denemarken
luidt als volgt:
De jongste gebeurtenissen hebben aan
getoond. dat de Deensche autoriteiten niet
meer bij machte zijn. rust en orde in Dene
marken te handhaven. De door vijandelijke
agenten aangestichte onlusten zijn recht
streeks gericht tegen de Duitsche weer
macht. Ik kondig derhalve in den zin van
de artikelen 42 tot 56 der Haagsche conven
tie voor den landoorlog den militairen uit
zonderingstoestand af voor heel Denemar
ken. Met onmiddellijke inwerkingtreden
decreteer ik:
1. De ambtenaren en het personeel in
overheidsdienst moeten hun taak loyaal
voortzetten. Zij moeten de instructies uit
voeren van de daartoe aangewezen Duitscha
controleerende personen.
2. Samenscholingen van meer dan vijf
personenvin het openbaar zijn verboden,
Eveneens zijn alle vergaderingen, ook de
niet openbare, verboden.
3. Het sluitingsuur van café's e.d. wordt
vastgesteld op het intreden van de duister
nis. Van dat tijdstip af is ook elk verkeer op
straat verboden.
4. Elk civiele berichtenverkeer is' voor
loopig verboden.
5. Elke staking is verboeten. Ophitsing 'tot
staking, ten nadeele van de Duitsche weer
macht, is begunstiging va i den viiand en
wordt in den regel met den dood gestraft.
6. Overtredingen van de hiervoor ge
noemde bepalingen worded door de Duitsche
..Standgerichten" gevonnist.
7. Tegen het gebruik van geweld, samen
scholingen enz. wordt zonder pardon van
de wapens gebruik gemaakt.
8. Aan eiken bewoner van Denemarken,
die zich schikt naar de op het volkenrecht
berustende ..Kriegsanordnung". wordt in
het kader der wetten veiligheid van per
soon en van bezit verzekerd
;Na afkondiging van den uitzonderingstoe
stand in Denemarken, zoo meldt de Deen
sche zender Kaïundborg. hebben de straten
het gewone voorkomen behouden. Het Deen
sche volk heeft den maatregel kalm ontvan
gen. Bevolking en jeugd begrijpen hem en
schikken zich. De godsdienstoefeningen
vnoden zooals gewoonlijk plaats.
Uit het weermachtbericht van
27 Augustus 1943.
„Bij de zware «rgvechten in het gebied
rondom CHAKKOF heeft de SS pantser-
srrenadierdivisie „Das Reich" in den aanval,
zoowel als bij den af weerslag bijzonderea
roem verworven. De divisie schoot alleen
in 35 gevechtsdagen 1000 vijandelijke ge
vechtswagens stuk."
Ook hier strijden Nederlanders naast hun
Duitsche kameraden voor een nieuw Europa.
Waar blijft Uw daad?
Meld U vrijwillig voor de Waffen-SS.
Inlichtingen SS Ersatzkommando Den
Haag Korte Vijverberg, Amsterdam Dam 4.
NIEUWE BURGEMEESTERS.
De Rijkscommissaris heeft den Rijksarchi
varis dr. A. Meerkamp van Embden te Mid
delburg, die sedert 20 October 1942 belast is
met de vertegenwoordiging van den burge
meester van Middelburg, definitief tot burge
meester van deze stad benoemd. Voorts heeft
de commissaris-generaal voor bestuur en
justitie tot burgemeester benoemd' J. Kooi-
stra te Hoogeveen tot burgemeester van An-
loo; L. C. Slings te Kortgene tot burgemees
ter van Kortgene: J. van de Beke Callenfeld
te Woerden tot burgemeester van Wijk bij
Duurstede, en A. W. Bosschaart te Utrecht
tot burgemeester van Houten.
ONMAATSCHAPPELIJKE DAAD ZWAAR
GESTRAFT.
Opsporingsambtenaren van de Prijsbeheer-
sching zijn dezer dagen bij een onderzoek in
de manufacturenzaak van Rudolphus Hensen
in de Oude Ebbingestraat te Groningen, tot
merkwaardige ontdekkingen gekomen De
vakken in den winkel waren grootendeels
leeg en de winkelbezoeker moest wel denken,
dat H. practisch uitverkocht was. De opspo
ringsambtenaren. die er de lucht van hadden
gekregen, dat hier wel eens iets niet kon
kloppen, gingen echter verder en ontdekten
in den kelder achter een verwarmingsinstal
latie onder emballage en jalouzieën, alsmede
in de gang tusschen opgestapelde turf nog
een flinke partij kleedingstukken die van
meest zeer goede kwaliteit waren geweest,
maar door maandenlange vocht-inwerking iti
den kelder was een gedeelte verschimmeld en
bedorven en voor het gebruik ongeschikt ge
worden.
De Inspecteur voor de Prijsbeheersching te
Leeuwarden, aan wien de zaak werd voorge
legd. heeft deze onmaatschappelijke daad snel
berecht. In een speciale zitting te Groningen
is H. op grond van het Prijsvormingsbesluit,
hetwelk het achterhouden van goederen ver
biedt, veroordeeld tot een boete van f '0.000
en betaling van f 650.proceskosten. De in
den kelder gevonden goederen zijn verbeurd
verklaard.
