Haariemsche Courant
Balans van het Sovjet-offensief.
Nieuwsblad voor Noord-Holland
In de Middell. Zee slagschip
en kruiser getroffen.
Het Deensche kabinet
afgetreden.
288e Jaargang: No. 201
Bureaux: Groote Houtstraat 93.
Tel Advert. 10724, Redactie 10600
Postgiro 134958 Haariemsche Ct, Haarlem
Bijkantoor, Soendapiein 37. Tel. 1223*
Hoofdredacteur: F. C. Derks
Dinsdag 31 Augustus 1943
Verschijnt dagelijks,
behalve op Zon- en Ft^stdageo
Drukkerij: Z. B. Spaarne 12. Tel. 12713
Kantoor Ijmuiden: Rembrandtlaan 55»
ïJnïuiden-Oost
Uitg Graf. Bedrijven Daraiate. Haarlem
K 1297
Enorme verliezen aan manschappen en materiaal. Geringe terrein
winst. Ondanks groote numerieke superioriteit nergens een door
braak of vernietiging van de Duitsche linies.
Het Duitsche weermachtbericht luidt v
,,In de zware veldslagen, die sedert 5 Juli
bijna zonder onderbreking in het Oosten
voortduren, zijn de bolsjewisten er on
danks hun groote numerieke superioriteit
niet in geslaagd het Duitsche front te
doorbreken en op te rollen.
Ook al wierp de vijand zonder rekening te
houden met zijn zware verliezen steeds nieu
we formaties in den strijd daar waar hij
bressen geslagen had, toch gelukte het steeds
weer door de verbeten afweer en de tegen
aanvallen van onze onvergelijkelijk strijdende
inflhiterie, die door de andere wapens schit
terend gesteund wef*d, de linies te houden of
te heroveren.
Waar uitwijkende bewegingen uitgevoerd'
werden, geschiedde dit volkomen ordelijk
nadat alle voor den vijand belangrijke objecten
vernield waren en steeds met het doel het
front te verkorten en hierdoor nieuwe reser
ves te verkrijgen.
Ook Zondag ontstonden in den Zuidelijken
sector van het Oostelijk front zware afweer-
gevechten. Het totaal vernielde Taganrog
werd volgens de plannen ontruimd. In de
beide laatste dagen verloren de bolsjewisten
467 tanks en 82 vliegtuigen.
Aan de Oostkust van Sicilië vielen formaties
van de Duitsche en Italiaansche luchtmacht
concentraties van schepen aan in de wateren
van Augusta. Zij vernietigden twee tank
schepen met een gezamenlijken inhoud van
16.000 brt.alsmede twee andere schepen en
beschadigden 4 vrachtschepen door bommen
zwaar.
Bij een ver boven het Westelijke deel van
de Middellandsche Zee uitgevoerden aanval
plaatsten Duitsche gevechtsvliegtuigen vol
treffers van zwaar kaliber op een vijandelijk
slagschip en op een kruiser.
Enkele vijandelijke storingsvliegtuigen wier
pen Zondagnacht hier en daar bommen op
West-Duitsch gebied.
In het gebied van Sjefsk heeft zich het 12e
regiment grenadiers van de 31e divisie infari-
terie in zware gevechten bijzonder onder
scheiden.
Voor het publiek moge. naar de militaire
correspondent van het DNB schrijft, de- ont
ruiming van Taganrog' onverwachts geko
men zijn, omdat ook de Sovjets tevoren gee
nerlei berichten over desbetreffende ge
vechten gegeven hebben, de terugtrekking
der'Duitsche troepen uit dezen sector moet
evenwel een strategische zijde hebben. Deze
manoeuvre bleef door den tegenstander
aanvankelijk onopgemerkt en bewijst, dat
de Duitsche leiding naar eigen oordeel en
op het door haar bepaalde tijdstip hééft ge
handeld.
In dit verband wijst men er te Berlijn c-p,
dat hoe belangrijk afzonderlijke plaatsen en
gebieden ook mogen zijn, in het totale ver
loop van de gevechten het opgeven van stel»
lingen zonder schade mogelijk is, omdat
men over voldoende ruimte beschikt. De
Duitschers hebben dus zeer snel gèleerd,
met Russische maatstaven te rekenen, d.w.z.
een elastische strijdmethode te gebruiken;
indien die voordeeliger is. menschen en ma
teriaal bespaart en den tegenstander des
ondanks de grootst mogelijke verliezen wor
den toegebracht.
Het Italiaansche wermachtbericht luidt
als volgt
De haven van Augusta is aangevallen door
een onzer formaties vliegtuigen en door Duit
sche bommenwerpers, die vier eenheden trof
fen met een totalen inhoud van 21.000 ton.
Een tankschip van 8000 ton werd door bom-
Het Duitsch-Zweedsche incident.
Dr. Adolf Halfeld schrijft in het „Ham
burger Frenideijblatt": het Duitsch-Zweed
sche incident in het waarschuwingsgebied
van het Skagerrak geeft helaas aanleiding
de betrekkingen tusschen de beide nabuur
volken aan een principieele beschouwing te
onderwerpen. Niet het episodische van het
afzonderlijke geval is aan de orde, maar het
feit, dat een dergelijk voorval vooral uitdruk
king is van een atmosfeer, die op Zw^edsch
gebied steeds verder om zich heen heeft ge_
grepen. Op zichzelf genomen bestaat er ook
thans geen reden om de neutraliteitspolitiek
van de Zweedsche regeering in twijfel te
trekken. De houding van teen groot deel van
de Zweedsche pers geeft Duitschland in-
tusschen het recht te spreken van- een
Zweedsche neutraliteit met dubbelen bodem
inzooverre dat de openbare meening van het
land in veie van haar leidende organen partij
heeft gekozen tegen Duitschland in dezen
oorlog. Het doet aan als een uitdaging, wan
neer „Göteborgs Posten" het optreden der
Duitsche strijdkrachten tegen de Zweedsche
visschersbooten „de ruwste daad, ooit voor
gekomen, een onmenschelijkheid en een
schandelijke misdaad" noemt en uitvallen,
die spreken van „ziekelijken moordlust" en
van „den hysterischen Duitschen overval"
worden in Duitschland beschouwd als een
beleediging van de Duitsche wapeneer. Het
zal in de toekomst blijken of de journalis
tieke olifanten aldus niet zeer veel waarde
vols in den porceleinwinke! van het Zweed
sche volk hebben kapotgetrapt.
men getroffen en is geëxplodeerd. Een ander
tankschip van denzelfden inhoud is in brand'
geraakt.
In het Westelijke bekken van de Middel
landsche Zee is een vijandelijk convooi onder
schept door Duitsche vliegtuigen, die schade
toebrachten aan een slagschip en aan een
kruiser.
Groote formaties vijandelijke vliegtuigen
hebben aanvallen ondernomen op Orte, in
de omgeving van Napels, in de provincie
Salerno en op Catanzaro, waarbij aanzienlijke
schade werd aangericht. Zeven vliegtuigen
werden dogr onze jagers neergeschoten en
twee door Duitsche jachtvliegtuigen. Een
Spitfire is brandend neergestort, getroffen
door het af weer vuur.
(w.g. Generaal Ambrosio).
München-Gladbach en Rheydt
gebombardeerd.
Formaties vijandelijke bommenwerpers heb
ben in den nacht van 30 op 31 Augustus
plaatsan in het Rijnland, vooral de steden
München-Gladbach en Rheydt met brisant- en
brandbommen aangevallen. De bevolking leed
verliezen. Aan kerken, scholen en ziekenhui
zen, woonhuizen en openbare gebouwen ont
stond aanzienlijke schade. Het aantal neer
geschoten vijandelijke vliegtuigen bedraagt
tot dusver 25 en heemt voortdurend toe.
Japanners op Santuau geland.
Domei meldt uit Sjanghai, dat eenheden
van de Japansche vloot op 28 Augustus des
ochtends op verrassende wijze in de haven
van Santuau in Noord-Foekien aan land
zijn gegaan en op het oogenblik bezig zijn
met de zuivering van het gebied.
Naar vernomen wordt, loopt de actie glad
van stapel.
Volgens welingelichte waarnemers zijn
door deze landing de Amerikaansche plan
nen om de haven Santuau als duikbootbasis
te gebruiken in de kiem gesmoord.
Santuau ligt op het eiland Santu in de
Sansja baai in het Noord-Oosten van Foe-
kien en is toen het nog een klein dorp was
voor het vervoer van thee opengesteld. De
haven heeft voor Japan strategische waarde
daar hij tegenover Taiwan ligt. Het aantal
inwoners bedraagt 10.000. De stad staat be
kend als centrum voor den thee- en tabak
handel.
Bespreking tusschen Eden on
Maisky.
Naar de Londensche correspondent van Nya
Dagligt Allehanda meldt, hebben Eden en
Maisky, die Zondag gelijktijdig te Londen
zijn aangekomen, Maandag onderhandeld "over
de te verwachten Driemogendheden-conferen-
tie. Men hoopt, zoo schrijft het blad, dafdeze
conferentie reeds binnen twee of drie weken
zal kur#ien worden gehouden.
De verandering in Zwedens
regeering.
De Zweedsche regeering heeft Maandag
vergaderd in. het zomerverblijf van den Ko
ning op het eiland Oeland. Het ontslag van
den minister van justitie werd aanvaard; als
zijn opvolger is benoemd Bergqaist. Nieuwe
ministers zonder portefeuille, z.g. consulta
tieve staatsraden, zijn Quensel en Rübbestad.
Een socialistische krant in Italië.
De na de fascistische revolutie verboden
socialistische krant „Avanti" die gedurende
verscheidene jaren te Parijs werd uitgegeven,
zal binnenkort weer in Italië verschijnen.
Naar officieel wordt medegedeeld,
heeft het ministerie Scavenius op 29
Augustus bij den Koning zijn ontslag
aanvrage ingediend en heeft te'rstond
opgehouden te fungeeren.
Het beheer aan dé ministeriën en secre
tariaten-generaal wordt voorloopig geleid
door debetrokken hoofden \'an departemen
ten. secretarissen-generaal of directeuren.
Voor zijn aftreden heeft het ministerie een
verklaring afgelegd, waarin het zich tot
liet volk richt met de aanmaning, rust en
bezonnenheid aan den-^dag te leggen, en
waarin het alle ambtenaren in openbaren
dienst' oproept, op hun post te blijven en
hun werk in het welzijn van land en volk
voort te zetten.
Inzake Jiet afkondigen van den staat van
beleg in Denemarken wordt in bevoegde
Duitsche kringen verklaard: de beveiliging
van de Deensche kust in e~r> 'n verbanri m°t
het seizoen belangrijk oogenblik maakte dit
evenzeer noodzakelijk als de beveiliging van
de rust en orde tegen elementen, dieaan
den vooravond van het vijfde oorlogsjaar de
aandacht op zich probeeren te vestigen. Dat
het Deensche voltes^ zijn overgroote meer
derheid zijn kalme en bezonnen houding,be
waart, behoeft nauwelijks betoog. De tot-
d us ver uit Kopenhagen ontvangen inlichtin
gen bevestigen dit. Aan den anderen kant
dulden de wetten van den oorlog geen toe
gevendheid. De Duitsche weermacht, die de
bescherming van Denemarken op zich ge
nomen heeft, zal deze taak blijven vervullen
zoolang de oorlog niet ten einde is.
Volgens een later ontvangen bericht
is het binnenlandsphe Deensche berich
tenverkeer (post. telegraaf, telefoon) met
onmiddellijke inwerkingtreding weer
toegelaten.
Lijk van Koning Boris opgebaard.
Het stoffelijk overschot van Boris III is
in den afgeloopen nacht naar de Alexander
Lewski-kathedraal te Sofia overgebracht.
Onder den grooten koepel van de kathedraal
is een katafalk gebouwd, waarop de Ko
ninklijke standaard ligt. Daarop rust be
dolven onder de bloemen de Tsaar. Bij de
katafalk staat een eerewacht. De met rouw
floers bedekte vlaggen van alle regimenten
der hoofdstad staan rondom de katafalk.
Aan de voeten van den gestorven Tsaar lig
gen groote kransen in de Bulgaarsche kleu
ren. Zonder onderbreking stroomen sedert
Maandagochtend negen uur de mensehen
naar de kathedraal om langs de baar van
hun gestorven Koning te defileeren. Alle
lagen der bevolking, vooral eenvoudige bur
gers en boeren gekleed in nationale kleeder
drachten, trekken met bloemen en-kaarsen
in de hand langs den overleden Koning en
nemen afscheid van hem.
De Führer heeft na het overlijden van
Koning Boris door middel van den staats
minister en chef van de Prasidial-kanzlei dr.
Meissner aan den Koninklijk Bulgaarschen
gezant Sagorof zijn leedwezen betuigd. Na
mens den Rijksminister van buitenlandsche
zaken, Von Ribbentrop, heeft staatssecreta
ris Von Steengracht een bezoek gebracht
aan het Bulgaarsche gezantschap en den ge
zant het leedwezen der Rijksregeering be
tuigd. De Prasidial-Kanzlei. de Rijkskan
selarij, het ministerie van buitenlandsche
z£ken en de Rijksdag hebben de vlag half
stok geheschen.
Admiraal Robert ziek.
Uit San Juan (Portoricö) wordt gemeld, dat
de afgetreden hooge commissaris van Fransch
West-Indië, admiraal Robert, ziek is en ter
behandeling Jn een ziekenhuis ligt. Voorts
verluidt, dat de met Robert van Martinique
naar Portorico gekomen Fransche officieren
van plan zijn,- via Spanje naar Frankrijk
terug te keeren.
Nederlandsche Vrijwilligers bij de Duitsche oorlogsmariiie. Na
den dienst gaan de jongens gezamenlijk uit. In prettige kame
raadschappelijke bijeenkomst wordt hier de vrije tijd doorge
bracht met het wisselen van gedachten en aldus kracht ver
zameld voor den komenden dienst.
(Bildberichter Andres/Recla Pax c)
Het Japansche
ministerie van bui
tenlandsche zaken
heeft een tweede
uitwisseling van
Japansche en Ame
rikaansche staats
burgers en Chileen
sche ambtenaren
aangekondigd. In
totaal komen on
geveer 1500 burgers
van verschillende
staten voor de uit
wisseling -in aan-
merking.
De Hongaarsche
R ij k s bestuurder
heeft den bevelheb
ber van het tweede
Honved-leger.gene-
raal-overste Jony,
op diens verzoek
eervol ontslag uit
cïbn dienst verleend
Tusschen Vati
caanstad en Tokio
is thans een directe
telegrafische ver
binding tot stand
gekomen.
De vroegere
secretaris van de
fascistische partij,
Ettore Muti, drager
van de gouden dap
perheidsmedaille, is
op 41-jarigen, leef
tijd overleden.
DE ROOFSTAAT.
D. Merkwaardig en veelbeteekenend is
de stilte, die plotseling is gedaald na het
slot-communiqué van de conferentie van
Quebec. Wel mocht" het in het diplomaten-
jargon heeten, dat opnieuw de volkomen
overeenstemming van gevoelens en inzich
ten der confereerende partijen was geble
ken, het is onmiskenbaar, dat er op die eens
gezindheid nog wel wat valt af te dingen en
terecht kon in de Britsche pers worden be
toogd. dat men zich niet kan losmaken van
den indruk, dat er te Quebec geschillen
gerezen zijn, die nader overleg gebieden.
Goed beschouwd kan dit geen gewonde-
J'ing wekken en welbekeken zou 't vreemder
zijn, wanneer Quebec een apotheose van
Anglo-Amerikaansche eensgezindheid had
opgeleverd dan. gelijk thans wordt "aan
genomen, verschil van meening zich had
geopenbaard. Want sinds 1940 is het nu
eenmaal voor ieder, die zijn oogen niet in
den zak heeft, duidelijk, dat Amerika
slechts één doel beoogt en dat is uitbrei
ding van gebied, uitbreiding van invloed,
uitbreidingxvan macht. Daar heeft men in
Washington mooie methoden met even
mooie namen voor bedacht, al kwam het
dan op leelijke methoden met mooie na
men neer. Hoe het zij, een ontzagwekken
de reeks van steunpunten, bezette gebie
den, strategische voordeelen economische
overeenkomsten en bindende belof1"™
gen er getuigenis van af, dat Amerika zich
in 1940 tot een rooftocht heeftopgemaakt
en een buit heelt binnengehaald waarvan
de omvang wellicht pas na.den oorlog goed
zal blijken. En bij dit alles is de bondge
noot Brittannië de partij, die vferrewee het
gröot?te gedeelte van het gelag t° betalen
krijgt.
Allengs is gebleken, dat R bij
dit alles nog niet aan het einde va" Win
wenschen is en dat de groote slag feitelijk
nog geslagen moet woeden, te Hn de
Amerikaansche penetratie in de Britsche
dominions. Meer en meer wordt het dui
delijk, dat Canada zich nauwelijks Ameri
ka van het lijf kan houden, dat Australië
en Nieuw-Zeeland eveneens op de nomi
natie staan. En de tragedie voor Groot-
Brittannië is. dat dit land nu eenmaal op
het hellende vlak is aangeland, en dat het
menschelijker wijs gesproken onmogelijk
zal blijken, de aanvallen van den heb"'eh-
tigen bondgenoot te weerstaan. Want En
geland is aan het einde van de meeste
zijner hulpbronnen en werd in zoo meni
gerlei opzicht afhankelijk van het Ameri
kaansche vermogen, dat het zich in de po
sitie bevindt van bondgenoot met den rang
van vasal, O. zeker, de voorstelling van
zaken is nog altijd anders en de New York-
sche correspondent van de Daily Mail
moge aan ziin blad seinen, dat de nieuw
aangekondigde conferentie tusschen Chur
chill en Roosevelt in „uitzicht setelt bri
de staatslieden voorzichtig in de richting
van een gemeenschappelijke br''- and-
sche politiek werkzaam ziin voor het Brit
sche empire en de Vereenigde Staten", de
feiten bewijzen, dat deze gemeenschaope-
lijke buitenlandsche politiek Engeland tot
dusver bitter weinig voordeel heeft ge
bracht en onberekenbaar verlies heeft be
rokkend.
Deze overeenkomst, zoo wordt verder
verklaard, zou in de plaats van de Monroe-
doctrine komen, aangezien het Amerikaan
sche volk thans rijp zou ziin voor eert
samengaan met Engeland. En wanneer
men dan verder verneemt, dat de Repu-
blikeinsche Partij in September een voor
stel zal behandelen van den Senator Kei-
land, behelzende het programma van een
Engelsch-Amerikaansch defensief verbond,
neerkomende op een zeer nauwe alliantie
der beide lanflfen bespeurt men ook hier
weer de greep, waarmede Washington den
bondgenoot vasthoudt en zal blijven vast
houden.
\J£at nu is de ondergrond van dit alles,
van deze Amerikaansche rooftocht, van
dit verlaten van de Monroe-doctrine, het
beginsel immers, dat nimmer wilde weten
van Amerikaansche deelneming in belan
gen, die buiten het eigen continent liggen?
Hier vergete men niet, dat achter dit alles
Roosevelts mislukt gouvernement staat,
Roosevelts staatkunde. die reeds jaren
voor den oorlog het land den vloek der
werkloosheid bezorgde. Na den oorlog zal
't niet beter zijn; Fleming, de Amerikaan
sche expert op het gebied van arbeidsvraag
stukken heeft op een vergadering van eco
nomen te New-York verklaard, dat er in de
Vereenigde Staten na den oorlog vijftien
miliioen werkloozen zullen zijn, waarvan
zeven miliioen oud-strijders. En nu bracht
Roosevelts New Deal het land aan den rand
van de ontreddering, maar het denkbeeld
van 15 miliioen werkloozen, dat wil dus
zeggen, dat straks ongeveer 50 miliioen
Amerikanen armlastig zouden zijn moet
een schrikbeeld vormen, dat zelfs Roosevelt
en de achter hem staande Wallstreet met
ontzetting slaat en hem dwingt tot den
rooftocht, die hem de zoo gewenschte af
zetgebieden in 'handen rfioet spelen.
Doch de remedie zal falen, omdat het
systeem ondeugdelijk is bevonden. Want
dit is niet meer de tijd der Roosevelts en
der Wallstreet magnaten, die geld, geld en
nog eens geld als eenig middel en als eenig
doel aanmerken. Dit is de tijd, waarin de
arbeid en het loon voor den arbeid en de
plicht tot den arbeid en het recht op ar
beid en de zegen van den arbeid de wereld:
weer zullen verheffen. De arbeid, die ook
deze vijftien miliioen aanstaande werkloo
zen brood zal kunnen verschaffen op Ame-
rikaansc'nen bodem.
Het systeem is ondeugdelijk bevonden en
daarom zal de Amerikaansdhe rooftocht
onzer dagen niet anders dan nieuwe teleur
stelling kunnen voortbrengen,
