mks-Idmal
Zware strijd ten Oosten
van midden-Dnjepr.
Doel en wezen der Duitsche
tactiek.
Verdoek aan
gebruikers van
K KUNC EI E\
Thee-Surrogaat
Poltawa volgens plan ontruimd.
Het Duitsche weermachtbericht luidt als
volgt:
De distancieeringsbewegingen van onze
troepen hebben ondanks de hevige Sovjet-
Russische aanvallen. die vooral in het
centrum van het Oostelijk front nog in
kracht toenemen, het vastgestelde verloop.
De stad Poltawa werd na vernieling van
de voor den oorlog belangrijkste instal
laties volgens de bevelen opgegeven. Ten
Oosten van de midden-Dnjepr tusschen
Tsjerkassy en Tsjernikof volgt de vijand
met sterke strijdkrachten onze distanciee
ringsbewegingen. Zware gevechten zijn
daar gaande.
Ten Zuid-Oosten van Gomel en in het ge
bied van Smolensk werden in verbitterde ge
vechten alle vijandelijke doorbraakpogingen
verijdeld. Daarbij onderscheidden zich de
Sleeswijksche 18e pantsergrenadier-divisie, de
Würtembergsche 25e pantsergrenadier-divisie
en de Badensch-Würtembergsche 35e infante
rie-divisie bijzonder.
Tijdens plaatselijke gevechten in Zuid-
Italië werd bij Contursi een tijdelijk bin
nendringen van den vijand in onze stel
lingen in een tegenaanval ongedaan ge
maakt. De vijand voert nieuwe strijdkrach
ten aan in den Oostelijken sector van het
front zonder echter tot nu toe tot den aan
val over te gaan
Beveiligingsstrijdkrachten der marine be
schadigden in een gevecht met Britsche
motortorpedobooten in den nacht van 21 op
22 September bij Le Havre een vijandelijke
motortorpedoboot zoo ernstig, dat verwacht
mag worden dat zij vernietigd is, en plaatsten
talrijke treffers op drie andere motortorpedo
booten.
Britsche luchtstrijdkrachten vielen Woens
dagnacht eenige plaatsen in het* Noord-Weste
lijk deel van het rijksgebied aan. Uit Hanno
ver en Oldenbu- worden verliezen onder de
bevolking en vri, roote schade in woonwijken
en aan openbare gebouwen gemeld. Luchtver
dedigingsstrijdkrachten schoten volgens tot nu
toe beschikbare onvolledige rapporten 21 vijan
delijke bommenwerpers neer
Formaties der Duitsche luchtmacht vielen in
den nacht van 22 op 23 September doelen in
Zuid- en Zuidoost-Enggland aan.
De A.N.P.-correspondent te Berlijn "meldt:
Ife terugtocht der Duitsche strijdkrachten
aan het Oostelijk front gaat het karakter van
tactische bewegingen verfe te boven. Van
officieele Duitsche zijde wordt thans toege
geven. dat zich in het Oosten een frontwijzi
ging op groote schaal voltrekt. Het initiatief
hiertoe heeft de Duitsche legerleiding geno
men en wel teneinde biet ëen zoo gering mo
gelijk aantal tj-oepen aan de aanvallen der
bolsjewisten weerstand te kunnen bieden, om
aldus zooveel mogelijk troepen voor andere
taken vrij te maken. Het ware dan ook onjuist
te meenen.' dat het front alleen onder den
druk der bolsjewistische aanvallen terugwijkt.
Tn veel gevallen geschiedt het terugtrekken
zoo. {lat zij als het ware een luchtledig achter
laten. zoo o.a. ten Noorden van Charkof, waar
sterke Sovjet-Russische troepenconcentraties
waren geconstateerd, die blijkbaar tot taak
hadden, een wig tusschen de Duitsche linies
te drijven, doch toen in een ledige ruimte
stieten.
Van Duitsche zijde worden van tiid tot tijd
ook met enkele divisies tegenaanvallen onder
nomen, teneinde de plannen van den tegen
stander te dwarsboomen. Zoodoende is tot dus
ver steeds voorkomen, dat belangrijke Duit
sche troependeelen werden afgeesneden.
De groote vraag is thans, waar de Duitschers
hun nieuwe verdedigingslinie willen betrek
ken. Het front is op sommige plaatsen reeds
dicht de Dnjepr genaderd, o.a. in het Zuide
lijke deel. Zal de terugtocht bij deze rivier
zijn einde vinden? Op deze vraag wil, wellicht
ook kan", men te Berlijn geen antwoord geven.
De Dnjepr maakt in de Oekraine een wijden
vooruitspringenden boog en het is misschien
niet te boud. wanneer men de officieele Duit
sche verklaring, dat men het front wil verkor
ten, als een indirect, zij het ook negatief, ant
woord op deze vraag opvat.
Van de grootste beteekenis is natuurlijk
ook. of de bolsjewisten wederom een winter
offensief willen ontketenen en de kansen hier
op zijn groot. Een winterooriog stelt aan de
troepen nog oneindig-veel Jiopgere eischen dan
een zomerveldtocht, en de noodzakelijkheid
van het inrichten van winterkwartieren, waar
voor de groote steden zich het beste leenen.
is een factor, die bij het vaststellen van de
winterlinie een voorname rol speelt.
De Engelseh-Amerikaansehe
leugencampagne rond den Paus.
Het volgende korte overzicht van berich
ten uit Engrëïsche en Amerikaansche bron
wordt in het juiste licht geplaatst door het
Woensdag gepubliceerde bericht van de ..Os_
serva.tore Romano", het officieele orgaan van
het Vaticaan, over hetzelfde onderwerp.
Den 14den September schreef de Ifingel-
sche journalist Ward Price in de .Daily
Mail": „He,t hoofd van de Roomsch-Katho-
lieke Kerk loopt gevaar door de Duitschers
gearresteerd en naar een concentratiekamp
overgebracht te worden".
Den 15den September meldde de onder
Engelsch-Amerikaansche controle staande
zender Palermo: „In het gebied van Vaticaan
stad zijn Duitsche valschermjagers gedaald.
Op het St. Pieterplein staan Duitsche pant
serwagens."
Den lGen September verspreidde de Kon-
densche omroep in de ïtaliaansche taal het
bericht: „De Paus heeft geweigerd een af
gezant van veldmaarschalk Kesselring te
ontvangen. Hij heeft verklaard dat de aan
wezigheid van Duitsche troepen in Róme»*een
schending van het internationale recht
vormt, daar Rome tot open stad is verklaard!
Den 17den September meldde de L-onden-
sche omroep in de Nederlandsche taal: ,jpe
Duitschers plunderen te Rome de kerken. De
Paus. wordt thans aks gevangene behandeld."
Den 18den September nam het Zweedsche
blad „Social Demokraten" aan deze agitatie-
campagne dee] met het bericht, dat de Paus
tweemaal geweigerd had veldmaarschalk
Kesselring te ontvangen.
Den 20sten September meldde de ..Neue
Ziirichér Nachrichten". dat de zender van
Vaticaanstad d.oor de Duitschers was bezet.
Den 22sten September verspreidde het
Engelsche agentschap Reuter het bericht:
„De betrekkingen tusschen het Vaticaan en
de Duitschers zijn opnieuw slechter gewor
den, doordat de Duitschers Dinsdag twee
kerkelijke hoogwaardigheidsbekleders ar
resteerden. die het Vaticaansche gebied wil
den betreden."
Al deze berichten en een groot aantal
soortgelijke werden als leugens gebrand
merkt door de publicatie van het Vaticaan in
de „Osservatore Romano" van den 21-èten
September waarin wordt gezegd: „Er zijn
veel geruchten in de wereld verspreid over
den toestand in Vaticaanstad en de positie
van den Paus na de DuitscHhre bezetting van
Rome. Wij zien ons nogmaals genoodzaakt
uitdrukkelijk te herhalen, dat weliswaar op
het St. Pieterplein Duitschp patrouilles dienst
doen en Duitsche wachtposten aan de gren
zen van Vaticaanstad zijn geplaatst, doch dat
deze militaire maatregelen na voorafgaand
telefonisch verleg van het Duitsche com
mando met den gouverneur van Vaticaan
stad zijn genomen, Op grond 'van een over
eenkomst werd oen demarcatielijn vastge
steld. Wij zijn gemachtigd te verklaren, dat
dezq lijn nooit is overschreden."
Hoofdredacteur:' F. C. Derks, Haarlem (afw.).
Chef van Dienst en Binnenland: S. R. Kuiper,
Haarlem. Sport en Stad* A Overmeer. H'stede.
Buitenland: J. C. van der Laag, H'stede Haagsch
Redacteur: B, Korsten, H'stede. Nieuws en re
portage voor Velsen en omgeving: J. t E. van
Baarsel, Santpoort. Advertenties: W. van Om
men. Heemstede
Glasschasrschle bemoeilijk! cfy levering
van Uw geneesmiddelen.Geef» daarom Uw
ledige Kruschenflesch met deksel terug
aan Uw Apotheker of Drogist en U ont
vangt daarvoor resp. 5, 3 of 2 ets. p. fk
Kruschen wordi uitsluitend verkocht in
de bekende gele verpakking,
Een scène uit de romantische opera „Der
Fiuischütz" van Carl Maria von Weber
welke door het „Deutsehes Theater in den
Niederlanden" te Den Haag werd opge
voerd. Elisabeth Hafenbraedl als Agatte
en Wilhelm Otto als Max.
fv. d. Leeuw/Stapf Pax c)
Zweedsche journalist over het
bolsjewisme.
In een rede op een bijeenkomst der Svenska
sociaiiske partiet (Zweedsche socialistische
partij) heeft de Zweedsche journalist Holger
Möllman Palmgreen op 21 Augustus 1943 te
Stockholm verklaard
„Als de Sovjet-Unie Duitschland, dat den
strijd voor het zelfbehoud der Europeesche
cultuur tegen de Aziatische bedreiging uit het
Oosten op zich heeft genomen, zou overwin
nen, zouden Engeland noch de Vereenigde Sta
ten in staat zijn, de bolsjewiseering van Euro
pa te verhinderen
Achter de demarcatielijn in Polen stonden
in den zomer van 1941 250 tot 300 Russische
divisies. Hitier heeft in de laatste minuut toe
geslagen, Als Duitschland na Duinkerken het
Britsche eilandenrijk zou hebben aangevallen,
zouden 600 tot 700 divisies, d.w.z. de gehcele
gigantische oorlogsmachinerie der Sovjet-Unie
zich op Europa gestort hebben.
Doordat het Duitsche initiatief Stalin vóór
was, is Europa bewaard gebleven voor het
vreeselijkstc lotdat ooit aan zijn horizon is
opgedoemd. De bloedige sporen in de Baltische
landen en de namen Katyn en Winnitza zijn
illustraties van de zegeningen van het bolsje
wisme.
Deze dingen mogen de volken van Europa
niet vergeten."
Nelson te Londen.
«tj
De voorzitter van het Arneaikaansche bu-'
reau voor de oorlogsproductie Donald Nelson
is Dinsdag te Londen aangekomen.
Piano-avond George van Renesse.
George van Renesse bracht ditmaal op zijn
recital in do Gemeentelijke Concertzaal een
programma van zwaar allure, gedomineerd
als het werd door het gigantische opus 81
van Reger „Variationen und Puge über ein
thema von *T. S. Bach, waarbij zich twee
markante werken voegden (Sonate in Es, op.
7 van Beethoven en Sonate in b kl. t. van
Chopin), die, als aanloop en besluit, dit ge
weldige stuk van Reger in evenwicht hiel
den. Voor de' tweede maal dit jaar hoorden
wij van Van Renesse de Pleger-variaties (hij:
speelde ze hier ook omstreeks Ptischen). Met.
de Hammerklavier-Sonate op. 106 van Beet
hoven (die hij hier ook dezen zomer ver
tolkte) mag dit werk tot de zwaarste opga
ven van het pianistisch repertoire gerekend
worden, niet alleen in technischen zin en qua
uithoudingsvermogen, doch ook wat de zui
ver muzikale realisatie betreft. Het wil
heusch wat zeggen dat Reger zelf. die toch
een pianist van groot formaat was. er niet
toe te bewegen was dit, zijn eigen stuk, in
het publiek uit te voeren. Geen wonder, dat
het ook anderen afschrikt en men het zoo
__oed als nooit op een programma aantreft.
Dit slechts om te belichten wat deze prestatie
van George van Renesse waard was, prestatie
waarvan wij kunnen getuigen dat ze van een
zeldzame gaafheid was, zonder maar de
kleinste geheugenfout, prachtig en zuiver ge
detailleerd en in nobelen klavierklank ver
tolkt, met de temperamentvolle stuwingen
van een waarachtig herschepper, die de com
positie zoodanig in zich heeft opgenomen,
dat ze als zijn eigendom geworden is. Wie
zoo klavier speelt, zonder inzinkingen, steeds
viriel, steeds poëtisch, steeds boven de las
tigste materie uit, mag voorzeker tot de al
lergrootste piamsten gerekend worden! "En
te meer kan men dit met reden van George
van Renesse zeggen, omdat hi.i in ieder an
der werk, in iederen anderen stijl zich weer
zoo volkomen weet aan te passen. Zijn Beet
hoven-sonate. een echte Sturm-und-Drang-
compositie, die de Romantiek als 't ware
aankondigt, was van een zeldzame frisch-
heicl, kracht, humor, nobele gevoeligheid en
gemoedelijkheid. En de Chopin-Sonate was
niet minder een levendig muzikaal tijdsbeeld,
met de karakteristieke tegenstellingen van
weekheid (deinend op onstabiele rhythmen
van een tempo rubato) en ridderlijken trots:
Chopin en zijn tijd ten voeten uit!
Dergelijke herscheppingskunst, /-die kan
doen vergeten hoe moeilijk het. is piano te
spelen, omdat de techniek er volkomen in
overwonnen is, brengt den toehoorder bij de
bron van de muziek, opdat hij er zich lave
aan haar reinigehden geest.
Daartoe het medium te zijn is het voor
recht van de besten: de Nederlandsche pia
nist George van Renesse is onder hen lan
niet de minste. JOS. DE KRERK.
Zarah Leanderexit,
H, V. Als het waér is. dat Zarah Leander
de film vaarwel heeft gezegd de practijk
heeft evenwel uitgewez.en dat men dergelijke
besluiten van filmsterren nu niet bepaald als
onherroepelijk dient te beschouwen dan be-
teekent dit het heengaan van een der popu
lairste figuren, welke de wereld van de film
de laatste jaren gekend heeft. Een film met
Zarah Leander kon. ongeacht de artistieke
verdienste, altijd van succes verzekerd zijn.
Sommige harer films brachten het tot een
respectabel aantal reprises, zooals „Es war
eine rauschende Ballnacht" episode uit het
leven van Tsjaikofski die nog steeds niet
uit het bioscooprenertoire geschrapt is en bij
elke opvoering tallooze toeschouwers trekt.
Het geheim van Zarah Leander's succes ligt
niet zoozeer in het bezit van een uitzonderlijk
talent. Tot de waarlijk „grooten" van het
witte doek kan men haar moeilijk rekenen.
Voor alles hebben de charme van haar per
soon. haar wèl-gekozen gebaren en haar don
kere, welluidende stem „gesluierd" noemt
men haar spreken en zingen bij voorkeur
den weg naar den roem verzekerd.
De rollen van deze actrice, die Zweedsche
van afkomst is. vertoonen een eigenaardige
gelijkvormigheid. Zij creëerde een bepaald
type, het type van de vrouw die in haar
liefdeleven door 't noodlot achtervolgd wordt
en die ten eeuwigen dage gedoemd schijnt te
moeten leven op herinnering en mateloos ver
langen. Het onvermijdelijke „blije einde" doet
aan dien indruk van haar typeeringen weinig
af. Dat zij met groot raffinement aan haar
type gestalte weet te geven, zal niemand dur
ven ontkennen.
„Verbannen", „De vrouw met de blauwvos"
de „Ballnacht", „Heimat", „La Habanera",
„Die grosse Liebe", „Het verleden"Is
Zarah Leander's roemruchte carrière defini
tief afgebroken of moet. om een geliefd woord
van haarzelf te gebruiken, ook hier het ant
woord zijn een „vielleicht" „misschien"? De
naaste toekomst zal hieromtrent ongetwijfeld
opheldering verschaffen
Aanvragen voor werk. of
bercepskleedlng.
Met ingang van 23 September 1943 kunnen
wederom in zeer dringende geval-
1 e n individueele aanvragen voor werk- en
beroepskleeding bij de plaatselijke distributie
diensten worden ingediend. In tegenstelling
echter met de voorschriften, gegeven in de
vorige distributieperiode, is thans bepaald, dat
bedrijven e.d. met. 100 of meer werkkleeding
dragende werknemers en'of werkneemsters de
noodzakelijke werk- of beroepskleeding voor
hun personeel collectief bij de distributiedien
sten moeten aanvragen.
Alvorens de bedrijven, instellingen e.d. zulke
aanvragen bij den distributiedienst kunnen in
dienen, moeten zij daarvoor toestemming ont
vangen van de afdeeling speciale vergunningen
van het Rijksbureau voor de Distributie van
Textielproducten door den handel, postadres
Andries Bickerweg 4, 's-Gravenhage. Ter ver
krijging van deze toestemming dienen zij zich
rechtstreeks met voornoemd bureau in ver
binding te stellen.
Een uitzondering op het bovenstaande is ge
maakt ten aanziën van het perspneel in zie
kenhuizen, sanatoria e.d., aangezien deze per
sonen hun beroeps- of v/erkkleeding steeds
individueel, dus op hun naam, moeten aan-
Hoanghi en Tante Ko
Hoanghi waardeerteen lekker balt»,
ke thee Tante Ko nief mrider.
Daarom xet Tante Ko nu thee ven
Santoi-ldeaal thee-surrogaat.
S? Prjjs 12 cent per 12 tabletten.
FABR SANTOS KOFFIEBRANQERUER
vragen bij den distributiedienst der gemeente,
waar het ziekenhuis is gevestigd.
Voor werk- en beroepskleeding ten behoeve
van overheidspersoneel is evenals in de vorige
distributieperiode, een speciale regeling ge
troffen met het Rijksinkoopbureau te 's-Gra
venhage. Personen, werkzaam bij rijks-, ge
meente- of provinciale instellingen, de Ned.
Spoorwegen, de daaronder ressorteerende bus-
en tramdiensten e.d., moeten zich, ook al val
len zij niet onder het rijkskleedingbesluit, dien
aangaande via hun diensthoofd met voornoemd
bureau in verbinding stellen Door hen inge
diende individueele aanvragen kunnen der
halve niet door de plaatselijke distributiedien
sten in behandeling worden genomen.
Handbal.
DAMESWEDSTRI.ÏT) CONCORDIA—RA
PIDITAS. In de eerste kla'sse gaat Zon
dag a.s. de belangstelling uit naar de plaat
selijke ontmoeting tusschen de oude rivalen
Concordia en Rapid itas. Hoewel van de
kracht der beide ploegen nog weinig gezegd
kan worden, mag toch zeker een spannende
kamp verwacht worden. De Concordia hee-
ren binden den strijd aan tegen APGS, het
elftal der Amsterdamsche politie, dat dit sei
zoen in de eerste klasse uitkomt. De rood-
witten mogen zeker op een forsehen wed
strijd tekenen, daar de oud-Concordiaan, A.
van Santen, en zijn mannen het den Haar
lemmers zeker niet cadeau zullen geven. In
de tweede klasse zal het vooral spannen bij
de heerenontmoeting BatoRfiV. Het pro
gramma luidt: Eerste klasse. Dames: Con
cordiaTtapiditas 9.30 uur: Heeren: Concor
dia— APGS? 10.30 liar.
Tweede klasse. Dames: BatoBGV 2.30
uur, IJmondOSS 2 uur: Rapiditas 2—HOC
2.30 uur. Heeren: BatoBC.V 3.30 uur; HOC
•T.Tmond 2.30 uur; Rapiditas—IJmond 2
3.30 uur.
Honkbal.
BLAUWWIT—REST VAN NEDERLAND.
De traditioneele wedstrijd van de lands-
kampioertsploeg Blauwwit tegen de rest van
Nederland zal Zaterdagmiddag op het Olym
pisch Stadion gespeeld worden. Het bonds-
negeiltal is samengesteld: werper: De Moti
(Schoten), vanger: Ter Heide (Ajax). 1ste
honk: Beunier (Ajax), 2de honk: Schijve-
n.aar (EDO): korte'stop: Bloem (Ajax), 3de
honk: Odenthal (EDO), velders C. Holewijn
(Quick) Weppner (.Ajax) en Hunik (Haar
lem). Reserves: Koning (ITFC Haarlem)
Langereis (SC Haarlem), I/ibberecht (Ajax)
en Voetclink (SC Haarlem). Tevoren zal
worden gespeeld de wedstrijd tusschen de
iuniorënteams van EDO en-VVGA, resp. de
kampioenen van Haarlem en Amsterdam om
het juniorenkarapioenschap van Nederland.
Wielrennen.
CLUBKAMPIOENSCHAP OP DEN WEG.
flet clubkampioenschap van Nederland op den
weg, waaraan alleen amateurs en onaf'nankelij-
ken mogen deelnemen, wordt Zondag a.s. In
de Haarlemmermeer verreden, over een afstand
van 55 k.m. De start is op den IJweg te Zwa
nenburg, om 14.30 uur, waarna de route loopt
langs de Ringvaart naar het stoomgemaal de
Lijnden, vervolgens langs de Hoofdvaart over
Hoofddorp naar het stoomgemaal Leeghwater
en ten slotte langs de Ringvaart naar dén IJweg
terug. Elke club mag ten hoogste met vier ren
ners uitkomen. De deelnemende clubs zijn de
Adelaar, Apeldoorn, Bergklimmers, Bunde. Le
Champion. Amsterdam, D.T.S., Zaandam, Ex
celsior, Amsterdam, Groenewoud, Nijmegen.
Hollandia, Den Haag, De Jonge Kampioen,
Haarlem, De Kampioen, Haarlem, Olympia. Am
sterdam, de Rotterdamsehe Leeuw, Rotterdam,
de Spartaan, Den Haag en de Volharding,
Utrecht.
RADIO-PROGRAMMA
ZATERDAG 25 SEPTEMBER 1943
HILVERSUM I, 414.4 M.
6.45 Vroolijke ochtendmelodietjes. 7.00 BNO:
Nieuws. 7.10 Ochtendgymnastiek. 7.15 Als 6.45.
7.40 Sportnieuws. 7.50 Progr.overz. 8.00 BNO:
Nieuws. 8.10 Opgewekte Zaterdagochtendklan
ken. 8.45-8.50 Voor de huisvrouw). 9.00 Godsd.
uitzending. 9.15 Symphonische dansen. 10.00 Or
kest Gerard Lebon. 10.45 Voor de jeugd. 11.00
Omroeporkest en gram.muziek. 12.00 Almanak.
12.15 Bandi Balogh. 12.45 BNO. Nieuws. 13.00
Land en volk brengt13.05 Musette orkest en
soliste. 13.30 De wekelijksche wandeling. 1^.40
Musette orkest en soliste. 14.00 Rotterdamsch
Philharmonisch orkest en solist. 15.00 Bonte
middag. (16.00-16.15 Operette). 1G.45 BNO' Nieuws
17.00 BNO: Uitz. voor Ned. Zeelieden. 17.20. Aan
sluiting met18.00 BNO: Pol. weekoverz. 18.10
Orkest O. Hendriks. 18.45 Hier W.A. 18.55 Gram.-
muziek. 19.000 BNO: Nieuws. 19.10 Spiegel v. d.
dag 19.15 Kinderkoorzang. 19.30 Een drieman
schap op avontuur. 20.009 Gevarieerd Zaterdag
avondprogramma. 22.00 BNO: Nieuws en act.
beschouwing. Van 22.15 af alleen voor de Radio-
Ceentrales. 22.15 Als sterren gaan zingen. 23.15-
24.00 Dansmuziek
HILVERSUM II,'301.5 M.
14.00 Disco Variété 15.00 Voor de jeugd. 15.30
Kamerorkestconcert. I6t30 Zigeunerliederen.
16.45 BNO: Nieuws. 17.00 Orkest Klaas van Beeck
17.30 Kwartetconcert. 18.00 Operette- en opera
concert. 19.00 BNO: Nieuws. 19.10 Voor de kleu
ters. 19.15 Pianovoordracht. 19.35 Orgelconcert.
20.15 Voor luisteraars die graag lezen. 20 30 Amu
sementsorkest. 21.00 Symphonisch Zaterdag-
avondconcert. 21.45 Avondwijding. 22.00 BNO:
Nieuws en act. beschouwing.
Verduisteren: van 19.45 tot 7.15 uur
25 Sept.: zon op 7.29, onder 19.34 uur
maan op 2.51, ondier 18.18 wur
