De bouwers van den
Atlantik wall.
Hun verzorging laat niets te wenschen
over.
Een van !de voornaamste vraagstuk-
j ken van de tewerkstelling van arbei-
t ders bij de organisatie Todt zijn wel
die van de voeding en van de sociale
verzorging. Wat de voeding betreft,
Shierover kunnen we zeer kort zijn.
'Deze is in één woord: prima. Bij on
zen tocht langs de Lagers hebben we
.op verschillende plaatsen uit den alge-
Tneenen pot meegegeten en we moeten
verklaren, dat het eten zoowel wat
'kwaliteit als hoeveelheid betreft, uit
muntend was Beter aldus een deskun
dige onder ons, dan bij ons een boeren
arbeider krijgt bij een boer in goeden
doen.
De grondgedachte hierbij is, dat de ar-
fceider goede verzorging moet hebben, wast
hij moet belangrijk werk .verrichten. En
daarover waren de verschillende leiders het
e-ens, dat da arbeidsprestatie van de arbei
ders, ook van die van vreemde nationali
teit Nederlanders, Vlamingen, Fran-
Bchen, Marokkanen en zelfs roode Spanjaar
den over het algemeen zeer goed is te
noemen;
We hebben de mannen van de enorme or-
ganisatie-Todt van nabij in hun construc
tieven arbeid kunnen gadeslaan. Als van
zelfsprekend ging daarbij onze belangstel
ling vooral uit naar het wél en wee van de
Nederlandsche arbeiders, al waren er ten
tijde van ons bezoek óp de door ons bezoch
te plaatsen niet veel landgenooten-, werk
zaam. Maar die er waren, waren met alles
zeer tevreden en vol arbeidslust. Stonden
ze in den aanvang'eenigszins vreemd tegen
over hun werk in een ander land, spoedig
waren ze over hun tewerkstelling in Frank-
i'ijk heen en naarmate de mannen als re
sultaat van voordrachten en beschouwingen
over het wereldgebeuren leerden inzien, dat
hun arbeid daar ter plaatse noodzakelijk
was, groeide hun arbeidslust en daarmede
hun prestatie.
De leiding van den bouw achtte het van
groote waarde, dat de arbeiders de betee-
kenis van een werk als de Atlantik-wall
beseffen, zoodat zij later na den oorlog er
trotsch op kunnen zijn te hebben meege-
bouwd aan dit belangrijke onderdeel van
den oorlog tegen de Anglo-Amerikaansche
machten.
De mannen krijgen daardoor meer ver
antwoordelijkheidsgevoel om mee te wer
ken in den strijd van het groote wereldge
beuren en zij geven zich geheel zoodra zij
gaan inzien, dat hun arbeid niet alleen voor
Duitschland van belang is. maar dat hun
werk mede strekt ter verdediging van eigen
land.
Sociale verzorging.
Wat de sociale verzorging van de arbei
ders en hun gezinnen betreft, vernamen wij,
dat-deze zeer behoorlijk is. De mannen ver
dienen een goed loon, waarvan zij zelf een
gedeelte als zakgeld krijgen, terwijl de rest
vanwege de O. T. naar de familie wordt
gezonqlen. Dit laatste heeft de O. T. wel
overwogen in eigen hand willen houden,
in de eerste plaats omdat er helaas wel eens
arbeiders waren, die zich van het achter
gebleven gezin niets meer aantrokken en
voorts omdat klachten kwamen, dat het
geld te laat aankwam. In dit verband zij-er
op gewezen, dat het geld direct van uit het
Lager wordt afgezonden, dat de banken
waaraan het wordt overgemaakt, verplicht
zijn bet onmiddellijk uit te keeren, en dat
niet geschroomd zal worden in te grijpen,
wanneer blijkt, dat de zending langer op
onthoud heeft dan strikt noodzakelijk is. In
dit geval stelt de O. T. er prijs op, onmid
dellijk van een en ander in kennis te wor
den gesteld.
Voorts is een ziekenverzekering tot stand
gekomen zoowel voor de arbeiders zelf als
voor -hun familie, terwiil bij overlijden
eveneens voor de familie wordt gezorgd.
Ten slotte is twee procent van het loon be
stemd als verlof geld. Recht op verlof be
staat als regel na drie maanden arbeid, en
verder bij*ziekte van de naaste familiele
den op vertoon van een stempel van een
ambtelijke instantie.
Mannén die bii de organïsatie-Todt werk
zaam willen zijn, kunnen zich melden bij
den dienst der O. T. in Delft, Haarlem en
Middelburg, Zij worden als zoodanig vrij
gesteld van den gewonen verplichten ar
beidsinzet naar Duitschland, maar kunnen
natuurlijk, wanneer het werk de O. T.
zulks nóodig maakt, ook naar Duitschland
tewerk worden gesteld.
Want de O. T. is de groote organisatie,
die aan alle fronten en op alle andere
plaatsen, waar dit wordt gevorderd, be
langrijk werk verricht en de ervaring heeft
reeds geleerd, dat zij. onder welke omstan
digheden ook, daarbii op haar arbeiders kan
rekenen. Op deze wijze kan de organisatie-
Todt met haar toegewijde- staf en met per
soneel waarop zij ten vude kan rekenen,
met zooveel succes medewerken aan het
voor ons allen zoo belangrijke doel: de be
veiliging van Europa tegen de vijandelijke
agressie.
..JACOB VAN LENNEP".
Dg Haarlemsehe tooneelvereeniging Jacob
van Lennep" zal Zondagavond in den Stads
schouwburg een herhaling geven van het blij
spel in vier bedrijven ..Verwikkeling in
Grand-Hotel".
GEVONDEN DIEREN EN VOORWERPEN.
Hond, Renout, Van 't Iloffsfraat 179: porle-
monnaie met inh. de Bruid, Pieter Wantelaan
32: rozenkrans in étui, Baas, Marconistraat 43;
vulpenhouder, De Wit, Middenlaan 153.
Hoofdredacteur: F. C. Derks, Haarlem. Chef
van Dienst en Binnenland: S. B, Kuiper.
Haarlem. Sport en Stad- A "wermeer. H'stedej
Buitenland: J. C. van der La H'stede. Haagsch
Redacteur: B. Korsten, H'stede. Nieuws en re
portage voor Velsen en omgeving: J. E van
Baarsel, Santpoort. Advertenties: W. van Om
men. Heemstede
In een Berlijnsche industriefabflek werd
een groote bijeenkomst gehouden van het
Duitsche Arbeidsfront waaraan door dui
zenden a^beidskameraden en afgevaar
digden van in Duitschland werkzaam
zijnde arbeiders van 20 naties werd deel
genomen. Een rede van den Rijksorgani-
satieleider dr. Lev vormde het hoogte
punt dezer bijeenkomst. Dr. Ley in ge
sprek milt Kroatische en Nederlandsche
vrouwen. (Hoffmann/Stapf Pax c)
Nederlandsche arbeidsmannen in
het Oosten.
Pioniersarbeid voor toekomstige
Nederlandsche kolonisten.
Dat cle mannen van den Nederlandschen
Arbeidsdienst zich sedert midden Augustus
van dit jaar krachtig inzetten voor het bin
nenhalen van den aardappeloogst hier te
lande, is algemeen bekend. Maar dat er thans
750 Nederlandsche arbeidsmannen, gegroe
peerd in vier N. A. D.-oostafdeelingen, op
ruim 1250 K.M. afstand van onze Oostgrens
vrijwillig arbeiden, weten wellicht slechts
weinigen. En toch is de aanwezigheid van
die mannen daarginds in 't-Bezirk Bialystok
(N.O.-deel van voormalig Polen) zoowel als
hun werk aldaar eveneens van zeer groot be
lang voor Nederland.
De .staf van het korps Oost 10, waarin de
bedoelde afdeelingen organisatorisch zijn
ondergebracht, heeft zijn intrek genomen in
het plaatsje Bielsk, 50 km. ten zuiden van de
stad Bialystok en van daar uit wordt een
nauw contact onderhouden met de Oostaf-
deeiingen, die respectievelijk in Bialowiezza,
Klesczcele en Czichanowiec zijn gelegerd.
Onze arbeidsmannen en kaderleden werken
daar in hun NAC-kleeding dus onder Neder-
landsch commando en de arSeid, dien zij
daar verrichten, bestaat uit ontwatering, ri
viernormalisatie en wegverbetering.
Deze vrijwillige Oostinzet van den Neder-
landschen Arbeidsdienst is geen toevallige
tewerkstelling in het thans onder Duitsch
bewind staand Noordoostelijk deel van Oost-
Pruisen, doch het is de aanvang der uitvoe
ring van een weldoordacht plan. Reeds ge-
ruimen tijd geleden heeft de Duitsche rijks-
regeering bekend gemaakt, dat zij de koloni
satie van Nederlanders naar de Oostgebieden
ten zeerste toejuicht en daadwerkelijk zal
steunen. De oprichting van de Nederlandsche
Oost-Compagnie was daarvan het onmiddel
lijk gevolg en de vestiging van talrijke Ne
derlandsche boeren o.a. in de omgeving van
Rowno. In het Bezirk.Bialystok liggen even
wel ook prachtige gebieden, welke na ont
watering^ uitermate goede veeteeltla-nderijen
voor Nederlandsche boeren zouden kunnen
leveren. O.m. is dit het geval langs, de rivier
Nurzec, waar men aldus 25.000 H.A. wei
deland kan winrkfn en tevens langs de Or-
lanka en in het groote woud van Bialowiezza.
Bijna zevenhonderd vijf tig mannen van den
Nederlandschen arbeidsdienst hebben zich
daar vrijwillig heen begeven om er pioniers
werk ten behoeve van de toekomstige Neder
landsche kolonisten te verrichten, anderdeels
om er zelf ervaringen op te doen betreffende
de geografisch en' klimatologisch gunstige
kolonisatiemogelijkheden.
Gedurende den winter kan de bodem in
die- gebieden wegens de vorst niet worden
bewerkt.en de arbeidsmannen komen, met
uitzondering van een vrijwillig bewakings
detachement. derhalve in den aanvang van
November a.s. terug. Het komende voorjaar
zal echter- getuige zijn van een versterkten
Oostinzet van den Nederlandschen Arbeids
dienst.
Burger-geïnterneerden 'm Japan en
Ned.-lndië.
Ter vermijding van verwarring en van ad
ministratieve moeilijkheden en tevens om
aan belanghebbenden inlichtingen te kunnen
verschaffen omtrent de mogelijkheden van
correspondentie met burger-geinterneerden
in. Japan en in de door Japan bezette gebieden
(Ned.-lndië en elders) verzoekt het informa
tiebureau van het Ned. Roode Kruis allen,
die rechtstreeks eenig bericht van of om
trent deze geïnterneerden mochten hebben
ontvangen, hiervan mededeeling te doen aan
de Ve afdeeling van» genoemd bureau, Dr.
Kuyperstraat 9 te 's Gravenhage.
Gevraagd wordt opgave van naam, kamp
en eventueel interneeringsnummer, alsmede
van het adres van de naaste familiebetrek
king in Ned er lab d.
VOORTAAN céN PA ARB VOOR I>E
TROUWKOETS!
Met ingang van 1 October (vo:or Amster
dam 11 October) is bepaald, dat trouwpar
tijen slechts zullen mogen worden uitge
voerd met rijtuigen bespannen met één
paard, terwijl het aantal volgrijtuigen tot
twee moet worden beperkt.
Voor nadere bijzonderheden wordt ver
wezen naar de officieele publicatie.
Textielpunten geldig verklaard.
Met ingang van 1 October a.s. worden de
punten 51 tot en met 60 van de textielkaar-
ten voor Vrouwen en meisjes van 15 jaar en
ouder, gemerkt ,,V 215" en de punten 11 tot
en met 20 van de textiel-toeslagkaart voor
jongens en meisjes van 15 tot 18 jaar, ge
merkt ,,V 715" voor den aankoop van tex
tielproducten geldig verklaard.
KOrSEVHOX VOOR MANNEN EN
JONGENS BOVEN 15 JAAR
Met ingang van 1 October a.s. is van de
textielkaarten voor mannen en jongens van
15 jaar en ouder, gemérkt ,V 115", bon „M"
voor den aankoop van een paar kousen gel
dig verklaard. Bij inlevering van bon ,,M"
dient tevens het vereischte aantal punten te
worden- afgegeven.
VASTE BRANDSTOFFEN VOOR
K OOKDOELEIX DEN
oor. pensions niet minder dan tien gasten.
Pensions met minder dan tien gasten kun
nen in bepaalde gevallen in aanmerking ko
men voor een rantsoen kookkolen ten be
hoeve van hun bedrijf. Deze pensions wor
den in twee groepen verdeeld. De eerste
groep omvat die bedrijven, waar voor het in
wonende gezin van den pensionhouder voor
het jaar 1943/44 een kookkaart ,,U 115" of
„U 215" is verstrekt. De exploitanten kunnen
in den loop van October 1943 bij den plaat
selijken distributiedienst een aanvraag in
dienen ter verkrijging var brandstoffen-
bonnen voor kookdoeleinden in het tijdvak
van 1 October tot en met 31 December 1 943.
De afgifte der bonnen geschiedt na onder-
teekening van een door den distributiedienst
beschikbaar te stellen Verklaring. In de
tweede helft van December zal ten aanzien
van beschikbaarstelling van kookkolen voor-
deze pensions in het tijdvak van 1 Januari
tot en met 30 April 1944 een nieuwe'publi
catie verschijnen.
De tweede groep omvat die bedrijven,
welke, hoewel beschikkende over een gas-
aansluiting of een electrische kookaanslui-
ting, de maaltijden voor hun pensiongas
ten uitsluitend op een kookfornuis plegen te
bereiden, in verband waarmede geen kook-
rantsoen in gas of electriciteit voor bedrijfs
doeleinden is verstrekt. De betrokken exploi
tanten kunnen voor het stookseizoen 1 Oc
tober 1943 tot en met 30 April 1944 een
rantsoen kookkolen aanvragen met gebruik
making van formulier Br. O. 2 50. Toewijzing
geschiedt eerst, nadat de brandstoffencom-
missie ter plaatse een onderzoek heeft inge
steld.
rAARLEN, ENZ. ONDER DE DISTRIBUTIE-
WET.
Bij beschikking van den secretaris-generaal
van het departement van Handel, Nijverheid
en Scheepvaart zijn paarlen, saffieren, robij
nen en smaragden aangewezen als distributie
goederen in den zin van art. 4 der distributie-
wet.
De „Leeuwenburgh", een koopmanshuis
uit de 16de eeuw, dat vermoedelijk om
streeks 1580 gebouwd werd op een der
schilderachtige plekjes van oud Amster
dam, is onlangs door de ver. „Hendrick de
Keyser" geheel gerestaureerd. Thans is
het fraaie gebouw als taveerne in gebruik
genomen. (C.N.F./J. Zeylemaker Pax c)
MOORD TE AMSTERDAM.
Zondagochtend j.l. werd in den Blauwburg
wal te Amsterdam het reeds in staat van ont
binding verkeerend lijk drijvende gevonden
van een man. Het lijk was omwoeld met zeil
doek, dat met touw was vastgebonden. Het
hoofd bleek op verscheiden! plaatsen ernstig
gekneusd te zijn.
De man bleek een 61-jarige koopman uit
de 2e Anjelierstraat te zijn/die q0kele weken
geleden van zijn vrouw was weggegaan.
Weldra rees er verdenking tegen een 48-
jarigen huisschilder, wonende op den Blauw
burgwal. Toen deze eens aan den tand werd
gevoeld, viel hij spoedig door de mand cn
bekende, den mooj-d op 12 September j.l. te
hebben gepleegd.
De koopman was dien dag bij den schilder
op bezoek. Na het drinken van enkele borrels
was er ruzie ontstaan, die tenslotte zoo hoog
was geloopen, dat de schilder een hamer
greep, waarmee hij den ander ettelijke sla
gen op het hoofd gaf, waardoor spoedig de-
dood intrad.
Het lijk had de schilder vervolgens in een
hok onder de trap van de eerste verdieping
verstopt. Zondagochtend in de vroegte bracht
hij het lijk naar buiten en wierp het in het
water, waar het enkele uren later werd ge
vonden. Een bedrag van 400 a ,500 dat de
koopman bij zi,ch had', had de moordenaar
zich toegeëigend en intusschen opgemaakt.
Uitreiking distributiebescheiden.
Voor de uitreiking van de distributie
bescheiden is het morgen Vrijdag de beurt
aan de letters Q, T, U, X, Y en Z.
KAARLEMSCHE RECHTBANK
VADER BRACHT. ZIJN KINDEREN
OM HET LEVEN
De Assendelftsche blikslager IT. L. Z. had
op 13 Januari t'an dit jaar zijn drie kinderen
door wurging van het leven beroofd en ge
poogd zichzelf te dooden. Veertien dagen ge
leden vroeg de officier van justitie naar aan
leiding van het psychiatrisch rapport, dat
had uitgewezen, dat de man op het oogen- -
blik waarop hij de daad bedreef niet toe
rekeningsvatbaar verklaard kon worden, ter
beschikkingstelling van de regeering én ont
slag Van rechtsvervolging'.
De rechtbank deed heden uitspraak. Zij
was van oérdeel," dat verdachte op het oogen
blik, dat hij de daad pleegde, niet toereken
baar was ontsloeg hem van rechtsvervolging
en gelastte zijn plaatsing in een krankzinni
gengesticht voor den tijd van een jaar.
KERKCONCERT.
Han le Fèvre, die Zondag a.s. in de kerk der
Remonstrantsche gemeente aan de Schouw
burgstraat een concert zal geven met mede
werking van Dolf Hendrikse, organist van
deze, kerk, zal werken zingen van Hugo Wolf.
Lodewijk de Vocht, Alphons Diepenbrock en
Hendrik Andriessen; ook zullen werken van
onze stadgenooten Jos. de Klerk en Albert de
Klerk door hem worden vertolkt, De organist
zal zich laten hooren in werken van César
Franck, Paul de Maleingreau en Hendrik An
driessen.
WILLEM NOSKE EN THEO VAN DER PAS
IN Dp GEM. CONCERTZAAL.
Het Nederlandsche duo, Willem Noske.
viool en Theo van der Pas, piano, dat zich al
eens eerder in Haarlem voor een uitverkochte
concertzaal heeft laten hooren, zal Maandag
avond 4 October a.s. om half acht wederom
concerteeren. Het programma bevat sonaten
van Beethoven, Schumann en Brahms.
GOUDEN HUWELIJKSFEEST.
Op 11 October a.s. zal het 'eéhtpaar J. L.
Thoolen en H. M. ThoolenImmers, Bake-
nessergracht 39, zijn gouden huwelijksfeest
vieren. De bruidegom verricht thans nog zijn
werkzaamheden als leider van een- vrachtrij-
dersbedrijf.
BESMETTELIJKE ZIEKTEN.
Van 12 tot en met 18 September kwamen
in Noord-Holland voor: 464 gevallen van
diphterie, 187 gevallen van roodvonk, 64 ge
vallen van dysenterie en 63 gevallen van
kinderverlamming. Diphterie kwam o.a. voor
in Amsterdam (322), Bennebroek (2), Bever
wijk (6), Bloemendaal (1), Haarlem (29),
Haarlemmerliede (4), Haarlemmermeer (6),,
Heemstede (3), Zandvoort (1) en Velsen (14).
Het aantai roodvonkgevallen bedroeg in
Amsterdam 147, Bloemendaal 1, Haarlem 3,
Haarlemmermeer 2 en Velsen 2.
Kinderverlamming kwam voor in Aalsmeer
(1), Amsterdam (24). Hilversum (8) en Velsen
(1). In Overijssel kwamen 412 gevallen van
dysenterie voor: (Hellendoorn 84, Avëreest 72,
Wierden 35, Vriezenveen 32).
CREMATIE H. F. WAGENAAR RETSIGER
In allen eenvoud is Woen-sdagmiddag de
crematie geschied van hot stoffeliik over
schot van wijlen den heer H. F. Wagenaar
Reisiger. die vroeger in uitgaven en door le
zingen propaganda maakte voor Tndië. In
de aula.hërdacht ds. J, Af. Leendertz. Doops
gezind predikant het langdurig lijden van
den overledene. Destijds was hij een krach
tig man met een scherpen geest: voor hem
zal het afscheid moeilijk zijn geweest. Spr.
schetste de beteekenis van den heer Wago
naar Reisiger en zeide, dat er een ge\'oel van
dankbaarheid is voor hetgeen hij voor velen
is geweest. Na het gebed speelde de heer
George Robert op het orgel liet Adagio uit
de zevende .symphonic van Brückner.
De schoonzoon, dr. Th. Hart de Ruyter,
dankte voor de blijken van meeleven.
Paardensport.
ALLOUEZ KAMPIOEN OP DE KORTE
BAAN. Te Schagen zijn de draverijen op
de korte baan om 't kampioenschap_van Neder
land gehouden. De uitslag was: 1 "en kampi
oen van Nederland: Allouez, eig. en~berijder
J. de Vlieger. 2. Anzolor, eig. J. de Vlieger,
berijder L. Combee. 3. Bruno, eig. W. Rinsma,
berijder K. Kramer. 4. Dictator Spears, eig.
en berijder Ph. Knijnenburg.
RADIO-PROGRAMMA
VRIJDAG 1 OCTOBER 1943
HILVERSUM I, 414.4 M.
6.45 Kinderkoor. 7.00 BNONieuws. 7.10* Och
tendgymnastiek. 7.15 Luchtige Klanken. 7.40
Sportnieuws. 7 1-0 Prögr.overz. 8.00 BNO. Nieuws.
8.10 Populair ochtendconcert (8.45-8.50 Voor de
Huisvrouw) 9.00 Godsd. uitzending. 9.30 Orkest
Willy Kok. 10.15 Johan Vermeer-programma.
10.30 Zangplaatjes. 11.00 Voor de kleuters. 11.30
Zang en piano. 12.00 Almanak. 12.15 Orkest Otto
Hendriks. 12.45 BNO: Nieuws. 13.00 Land en
Volk brengt. 13.05 Tusschen de Bedrijven. 15.00
Godsd. uitzending. 15.30 Woeker", luisterspel.
16.00 Orkest Otto Hendriks. 16.45 BNO: Nieuws.
17.00 Operette. 18.00 BNO: De Jordaner vertelt
over sociale nooden. 13.05 De Arnhemsche Or-
kestvereeniging. 18.45 De Directie v. d. Land
bouw. 18.55 Marschen. 19.00 BNO: Nieuws. 19.10
Spiegel van den Dag. 19.15 De Allemansgading
22.00 BNO: Nieuws en actueele beschouwing.
Van 22.15 af alleen voor de Radio-Centrales 22.15
Als de wijn ts,In den man. 23.15-24.00 Klassieke
serenades.
HILVERSUM II, 301.5 M.
17.00 Dansmuziek. 18.00 Omroeporkest. 19.00
BNO: Nieuws. 19.10 Voor de kleuters. 19.15 In
strumentaal Opera-concert. 20.15 De band die
bindt...., sportpraatje. 20.40 Piano. 21.15 Mo
zart's ,,Krönungsmesse". 21.45 Avondwijding.
22.00-22.15 BNO: Nieuws en Actueele beschou
wing.
Verduisteren: van 19.45 tot 7.15 uur
1 Oct.: zon op 7.39, onder 19.20 uur
maan op 9.30, onder 20.35 uur
2 Oct.: zon op 7.40, onder 19.18 uur
maan op 10.41, onder 21.00 uur
