Haarlemsche Courant
Een „diplomatiek Duinkerken
Nieuwsblad voor Noord-Holland
yy
Verklaringen van Eden
en Cordell Huil.
Landingspoging der
Sovjets op de Krim.
5000 gevangenen bij
Kriwoi Rog.
288e Jaargang No. 256 Y
Bureaux: Groote Houtstraat 93.
Tel. Advert. 10724, Redactie 10600
Postgiro 134958 Haarlemsche Ct, Haarlem
Bykantoor, Soendaplein 37. Tel. 12230
Hoofdredacteur: F. C. Derks
Woensdag 3 November 1943
Verschijnt dagelijks,
behalve op Zon- en Feestdagen
Drukkerij: z. B. Spaarne 12. Tel. 12713
Kantoor Umuiden: Rembrandtlaan 55»
IJmuiden-Oost
tJitg.: Graf. Bedrijven Damiate, Haarlem
K 1297
Duitsche en andere commentaren over de Conferentie te Moskou.
In de Wil helms tra-sse is men van oor
deel, dat door het communiqué van
Moskou de Duitsche verwachtingen om
trent de conferentie van drie volledig
bevestigd worden. Het communiqué, aldus
zegt men, is de ratificatie-oorkonde van
de op grond der krachtverhoudingen reeds
lang voltrokken capitulatie van Engeland
en de Vereenigde Staten voor de Sovjet
hegemonie in Europa en tevens de rati
ficatie-oorkonde der totale uitlevering van
Europa aan het bolsjewisme.
Het communiqué documenteert volgens het
oordeel van Berlijn ook de hulpeloosheid en
radeloosheid der Britsche en Amerikaansche
politiek. Men wijst er op, dat tot verbazing
der geheelè wereld niet de landen genoemd
zijn, die bijzonder door de Sovjetaspiraties
getroffen zijn, maar alleen Oostenrijk, dat
sedert 1938 op grond van een vrije volksbe
slissing, zooals men zich niet grooter en ge
weldiger kan indenken, zich onverbrekelijk
bij het Duitsche Rijk heeft aangesloten. In
dit verband herinnert men er aan, dat reeds
na den eersten wereldoorlog onder democra
tisch regiem een volksstemming in Oostenrijk
zich uitsprak voor aansluiting bij het Duit
sche Rijk, hetgeen echter geannuleerd werd
op grond van de dictaatbepalingen van Ver
sailles.
Men noemt het te Berlijn eenvoudig be
lachelijk, dat met een beroep op de Atlanti
sche charta een land een „democratische
vrijheid" moet worden opgedrongen, hetgeen
in flagranten strijd is met de afkondiging
der vrije zelfbeschikking der volken. Bijzon
der schaamteloos en typisch voor den geest
van het communiqué noemt men te Berlijn
met het oog op de massagraven van Katyn
Omsingelingsacties in
Nogaïsche steppen mislukt.
Het Duitsche weermachtbericht luidt als
volgt:
Op de Krim heeft de vijand Maandag ge
tracht aan weerszijden van de stad Kertsj te
landen. Op één plaats gelande Sovjet-strijd
krachten werden, in een tegenaanval afge
grendeld en opeengedrongen. Op de overige
landingsplaatsen werd de vijand bloedig afge
slagen. Aan land gekomen vijandelijke strijd
krachten werden vernietigd.
Ten Zuiden van den beneden-Dnjepr gaan
in de Nogaische steppe de gevechten met
de op den Dnjepr aanrukkende snelle for
maties der bolsjewisten voort. Pogingen
van de bolsjewisten om Duitsche strijd
krachten te omsingelen en af te snijden
mislukten, evenals krachtige aanvallen op
onze Noordelijke en Zuidelijke afgrende
lingsfronten.
In de bocht van den Dnjepr werden vrij
sterke aanvallen ten Zuidwesten van
Dnjepropetrowsk afgeslagen en daarbij op
één plaats van 40 aanvallende tanks 28 ver
nield.
Onze tegenaanval in het gebied ten Noorden
van Kriwoi-Rog heeft reeds tot groote succes
sen geleid. De ver vooruitgedrongen vijande
lijke aanvalstoppen werden afgesneden en ver
nietigd. Sedert 27 October werden daar volgens
tot dusver ontvangen berichten 5000 gevange
nen binnengebracht, 357 tanks, 378 kanonnen
en ruim 500 voertuigen buitgemaakt of ver
nietigd.
Vooral zwaar zijn de bloedige verliezen van
de bolsjewisten tengevolge van den wanhopi-
gen tegenstand der afgésneden vijandelijke
groepen. De eigen verliezen zijn gering.
Aan de rest van het Oostelijk front is het,
behalve een feilen, maar vergeefschen aanval
van den vijand in den lus van. den Dnjepr ten
Zuidoosten van Kief, slechts tot gevechten
van plaatselijke beteekenis gekomen. Daarbij
werden vrij kleine vijandelijke penetraties ten
Zuidwesten van Gomel en ten Zuidwesten van
Welikije Loeki in tegenaanvallen opgeheven
of afgegrendeld. Een eigen aanvalsactie ten
Westen van Kritsjef bracht ondanks taaien
vijandelijken tegenstand belangrijke stellings
verbeteringen.
In dén Westelijken sector van het Zuid-Ita-
liaansche front trachtte de vijand met vrij
sterke strijdkrachten onze stellingen te nade
ren. Uit de andere sectoren van het front
wordt, behalve een succesloozen aanval van
Britsch-Amerikaansche formaties in het gebied
-ten Westen van Campobasso, slechts geringe
gevechtsactiviteit gemeld.
Maandagnacht hebben sterke formaties Duit
sche gevechtsvliegtuigen het vijandelijke ravi-
tailleeringssteunpunt Napels aangevallen. Door
bomtreffers ontstonden in de haveninstallaties
branden en verwoestingen. Verscheidene sche
pen werden zwaar getroffen.
Duitsche gevechtsvliegtuigen hebben Maan
dagavond de haveninstallaties van verschei
dene steden in Zuid-Engeland met bommen
bestookt.
den eisch tot bestraffing van de Duitsche
officieren, die zoogenaamd Poolsche officie
ren hebben omgebracht.
„De Geallieerde pers geeft zich over aan
een "illusie, wanneer zij meent, dat het com
muniqué van Moskou ons vierkant op den
rug zal werpen", aldus schrijft de Berliner
Börsen Zeitung. Een moreele schok zal ten
hoogste in Engeland teweeggebracht worden,
namelijk wanneer het Engelsche volk gewaar
wordt, dat Eden een diplomatiek Duinkerken
heeft onderteekend, n.l. den afstand van aan
spraken op de heerschappij in Europa zelve,
uitgesproken ten gunste van de Sovjet Unie
in het theoretische geval van een overwin
ning op Duitschland. Van Geallieerde zijde
spreekt men van een volledig succes en in
derdaad kan, zoo schrijft het blad, het com
muniqué van Moskou een volledig succes ge
noemd worden van de ophelderingsactie be
treffende het karakter en het doel van de
plutocratisch-bolsjewistische coalitie.
Eden en Huil
Volgens een bericht van Reuter uit Mos
kou heeft Eden voor de daar aanwezige En
gelsche en Amerikaansche journalisten een
verklaring afgelegd over het resultaat van
de Moskousche conferentie, Hij zeide: „Ik
ben er van overtuigd, dat wij het fundament
hebben gelegd voor een samenwerking tus-
schen ons drieën, bondgenooten, en een
rondslag voor de toekomstige structuur van
den vrede, en dat wij een buitenlandsch po
litiek apparaat in het leven hebben geroepen
zonder hetwelk talrijke onzer wenschen
slechts goede voornemens zouden blijven."
Cordell Huil legde eveneens een verkla
ring af, zeggende: de conferentie hééft ge
toond, dat de „leidende" staten den „kluize-
naarsweg naar het isolationisme" hebben
verlaten. Hij voegde hieraan toe, dat het de
hoogste tijd is, dat landen als Engeland, Sov
jetrusland en de V. S. „wanneer zij werkelijk
willen samengaan, dit doen, voor het te laat
is". Als voorbeeld voor de samenwerking op
economisch gebied wees Huil er op. dat de
Sovjetunie in het vervolg bij de niet-for
mefele besprekingen, die reeds tusschen de
V. S. en Engeland in Washington begonnen
zijn. b.v. over de valutastabilisatie na den
oorlog, zal zijn vertegenwoordigd.
Exchange Telegraph meldt uit Moskou dat
aldaar officieel is verklaard dat de verhou
ding der Sovjet-Unie ten aanzien van Japan
door de Driemogendhedenconferentie op
geenerlei wijze is beïnvloed.
Do Loiidensclie bladen
Ter bespreking van de resultaten der Mos
kousphe conferentie schrijft de Times, dat
het verreweg belangrijkste praetische besluit
der conferentie is de vorming van een Euro
peesche adviseqrende commissie der drie
mogendheden te' Londen. Het is-juist en
^noodzakelijk dat het lidmaatschap van dit
orgaan beperkt is tot de drie voornaamste
mogendheden.
De Daily Telegraph spreekt de opvatting
uit, dat na de resultaten van.de conferentie
van Moskou geen rechtstreeksche noodzake
lijkheid bestaat voor een conferentie der re-
geeringsehefs, waarvoor eigenlijk de confe
rentie der ministers van buitenlandsche za_
ken de voorbereiding had moeten zijn.
Eenige Engelsche bladen geven uiting aan
hun overtuiging, dat te Moskou talrijke
kwesties en problemen besproken zijn, die
men in het officieele communiqué om poli
tieke of andere redenen niet vermeld heeft.
De News Chronicle schrijft: „De resulta
ten van de conferentie vertoonen een gewel
dige leemte, daar elke aanwijzing ontbreekt
omtrent de "Westelijke grenzen van de Sov
jet Unie, vooral ook ten aanzien van Polen.
Een ernstig tekort Is het ook, dat de Fran-
sche dissidenten ontbreken i-n de advisee-
rende „commissie voor Europa".
Sovjet-pers.
Het officieuze orgaan van den Oppersten
Sovjet, de Iswestija, heeft als eerste blad in
de Sovjet-Unie de conferentie besproken in
een hoofdartikel.
Het blad neemt evenwel geen standpunt in
en bepaalt zich hoofdzakelijk tot het Weer
geven van het officieele communiqué, hier en
daar bepaalde passages toelichtend. De meeste
aandacht besteedt het blad aan het punt over
de bekorting van den oorlog. Het zegt, dat
reeds in het kader van deze oplossing „bepaal
de militaire, operaties" zijn ontketend.
Zweden.
Het communiqué van de conferentie te Mos
kou wordt ook door de Zweedsche pers in
grooten opmaak gepubliceerd. Socialdemokra
ten, te beschouwen als spreekbuis van de re-
geeringsmeerderheid, schrijft: „Het resultaat
van een snel nalezen van de Moskousche ver
klaring is dat deze op tal van punten tevreden
stellend is, doch dat zij ook een aantal onrust
barende kwesties onbesproken laat". Volgens
de uit Londen ontvangen berichten wordt
deze meening daar in groote lijnen gedeeld.
Het lot van Finland en de Baltische landen
is onopgelost gebleven en over dit lot, spe
ciaal van Finland, is men in Zweden natuurlijk
sterk geïnteresseerd. Zoolang hieromtrent nog
geen duidelijkheid bestaat, is het voor het
overgroote deel van het Zweedsche publiek
nog niet mogelijk in de Moskousche verkla
ring een document te zien dat kan dienen als
grondslag voor een blijvenden vrede.
Over het lot van de kleine landen wordt
ook niet veel gerept en hiermede houdt zich
de Stockholms Tidningen, het liberale blad,
bezig. Dit blad schrijft: „Het lijkt er op, alsof
er een wereldconcern is gevormd. Bepaalde
groote landen zeggen: ik speet mee. Den klei
nen landen wordt niet gevraagd of zij er aan
deel in willen hebben zij moeten dit zelf
aanbieden."
Nederiandscbi; Vrijwilligers bij de Duitsche oorlogsmarine. De
inspectie. De commandant bij het geweerappèl. Hij is tevreden
en betuigt den Vrijwilligers zijn waardeering.
(AndresStapf Pax c)
KORT NIEUWS
Lt.-kolonel Koch
bekend als de ver
overaar van het
fort Eben Emael bij
Luik op 10 Mei 1940
is verongelukt. Over
het ongeluk zijn
geen bijzonderhe
den bekend. Na de
verovering van
Eben Emaei ont
ving Koch het Rid
derkruis. Aan het
Oostelijk front was
hij commandant
van een parachutis
tenregiment. In 't
afgeloopen jaar
vocht hij aan het
front in Tunesië.
Te Parijs is een
openbare televisie
salon geopend. Da
toeloop is zeer
groot. De kwaliteit
van het gebodene
is nog niet perfect
en doet denken aan
de films uit den
begintijd.
HET FRONT VAN DEN HAAT.
D. Er is tijdens de conferentie van
Moskou meer besproken en besloten dan
waarvan het gisteren versöhenen commu
niqué gewaagt, daar kan men zeker van
zijn. Wanneer van Russische zijde aan den
vooravond der samenkomst werd te ken
nen gegeven, dat de vraagstukken van mi
litairen aard voorop zouden moeten staan
bij de besprekingen, doch in het communi
qué niet meer dan enkele regels aan dit
onderwerp worden gewijd, dan moet men
de taal der communiqué's al heel slecht
verstaan, wanneer men uit deze wel bij
zonder sobere berichtgeving zou willen af
leiden, dat er in Moskou over de militaire
strategie weinig is gesproken. Het tegen
deel is waar. Er zal over het tweede front,
den opmarsch der Britsche en Amerikaan
sche legers in Italië, de plannen ten aan
zien van den Balkan, de Turksche kwestie
en zooveel meer geducht gediscussieerd
zijn. Alleen.... daarover zwijgt het ver
slag in den vorm waarin het gisteren we
reldkundig werd gemaakt.
Uitgebreid en belangwekkend daaren
tegen zijn de uiteenzettingen in het com
muniqué, voorzoover dat zich bezig houdt
met de plannen voor na den oorlog, welke
plannen samengevat zijn in een verklaring
die zeven punten behelst en die de onder-
teekening draagt van de vertegenwoordigers
van de regeeringen van de Vereenigde Sta
ten, Groot Brittannië, Sovjet Rusland en
Tsjoenking-Chtna. Men heeft deze zeven
punten gisteren in dit blad kunnen lezen,
alsmede een aanvullende verklaring van de
drie eerstgenoemde regeeringen ten aan
zien van Italië én het voormalige Oosten
rijk.
Wanneer we dit gedeelte van het com
muniqué belangwekkend noemen, wil dat
niet zeggen, dat het resultaat der conferen
tie dezelfde waardeering verdient; Dit re
sultaat heeft weinig of geen .nieuwe ge
zichtspunten geopend. Belangwekkend
echter is, dat vele zaken, die tot dusver
voor velen nog onduidelijk of onzeker
moesten zijn, tot klaarheid zijn gekomen en
dat Europa thans met volkomen zékerheid
weet, wat het te wachten is, wanneer de
wapenen der geallieerden mochten zege
vieren.
Het eerste feit dan, dat zich laat vast
stellen is, dat Stalin ter conferentie het
erste en het laatste woord heeft gehad
Hij is zijn eisch van bolsjewiseering van
Europa trouw gebleven, heeft de inwilli
ging van dien eisch tot voorwaarde ge
maakt voor zijn verdere deelneming aan de
alliantie met de democratische staten én
hij kon daarbij met gezag spreken, gezien
het verloop der oorlogshandelingen aan het
Oostelijk front. Daartegen moesten de ar
gumenten van Eden en Huil, ontleend aan
de -poovere resultaten in Italië het afleg
gen, zoodat zij uit opportunistische over
wegingen er het zwijgen toe moesten doen.
En daarmede hebben zij, openlijk en wel
bewust, afstand gedaan van hun positie
als kampioen voor de kleine naties. Verge
ten wij het niet, dat Engeland aan Duitsch
land den oorlog verklaarde ter verdediging
van de naar het 'heette geschonden rech
ten van een land, dat Engelands garanties
bezat, zooals Brittannië een gansche reeks
van mogendheden aan zich gebonden had
door beloften van bijstand. Het is van gis
teren af aan Polen en alle overige Britsche
partners duidelijk gemaakt, dat Churchill
de verdragen van vóór 1939 heeft ver
scheurd en alle leuzen van zelfbeschik
kingsrecht der volken van nul en geener
waarde heeft verklaard. Van Kleffens en
Hambro kunnen zich in de toekomst de
moeite van protesten in Londen sparen:
Europa is, zoo Ihet Duitsche leger het niet
beschermt, aan oovjet Rusland toegewezen.
Een tweede resultaat van de conferentie
te Moskou is, dat Churchill er in geslaagd
is, het stelsel der „big four" geïntrodu
ceerd te krijgen. In Casablanca werd Roo
sevelt daarvoor gewonnen. Thans heeft
Eden er met succes bij Stalin voor gepleit.
Amerika, Engeland, Sovjet Rusland en
Tsjoenking-China zouden dus, naar het
vijfde punt der verklaring eischt, een
„systeem van algemeene veiligheid" invoe
ren. Men moet er maar liever niet aan -den
ken, welk toekomstbeeld, zich ontrolt bij de
gedachte aan een wereld, waarin de rest
tot een staat van hoorigheid zou wordien
gedegradeerd en de vitaalste ruimten dezer
aarde, Europa, Zuid-Amerika, Indië, om er
eenige te noemen, in volkomen afhanke
lijkheid aan Wallstreet of het Kremlin
zouden toebehooren.
En ook de Volkenbond duikt weer op. De
nadruk is immers gelegd op de noodzake
lijkheid eener internationale organisatie,
die „gebaseerd is op het beginsel der sou-
vereine kwaliteit van alle vredelievende
staten"het huichelachtig gefluister
van fraaie leuzen en het propageeren van
allerlei volkenrechtelijke idealen begint al
weer, alsof wij den grooten leugen en de
hemeltergende camouflage v3n Genève ver
geten zouden zijn. alsof wij nu reeds niet
meer ons herinnerden, hoe de Volkenbond,
instelling die den naam niet waard wag
dien hij droeg, nooit anders is geweest dail
de hoogeschool der oorlogshitsers, waarheen
de wapenindustrie haar betaalde agenten
zond met de opdracht, iedere waarachtige
poging tot den wereldvrede kapot te ma
ken. Alsof wij juist dien Volkenbond niet
verantwoordelijk stelden voor de verwar
ring en de verwijdering onzer dagen en
alsof wij er naar,-verlangden, het bondge
nootschap der volken weer te zien gepresi
deerd door den Sovietiood Litwinof!
Overigens: wie zal de figuur van Sovjet
Rusland hier ernstig kunnen nemen? Het
bolsjewisme laat het nog maar eens ge
zegd zijn bekommert zich om volkenbon
den noch om big four's, omdat het nu een
maal op wereldheerschappij uit is. Wanneer
Stalin instemt met deze denkbeelden, dan
is dat niets anders dan de lijdzaamheid, dia
hem zoo uitnemend afgaat, maar waarach
ter hij zijn kans afwacht, om tegenstander
of bondgenoot te overvallen
De wrange vrucht der conferentie voor
Engeland is dat na de jongste besprekingen
meer dan ooit de onmacht van dit land
aan den dag treedt. In Europa heeft het af
gedaan, langs de groote zeewegen komen
meer en meer vreemde steunpunten. Rus
land eischt zeggenschap in de Middelland-
sche Zee en nog zijn de afgezanten ter con
ferentie niet thuis of Amerika laat weten,
dat het aanspraken op Sicilië zal doen gel
den. Het crediet in Amerika, het vertrou
wen in F^-opa, 't is al verloren. Albion gaal
een zwartag en zwarten tijd te gemoet.
En ten r lotte is daar Amerika. Ongetwij
feld zal Hull met zijn staf getracht hebben,
de Amerikaansche aanspraken op 'n even
tueel overwonnen Europa af te stemmen op
die van Rusland. Dit trachten is vergeefs
geweest. Amerika heeft zijn aanspraken
moeten laten varen tot den prijs van de
voortgezette medewerking van Sovjet Rus
land aan den oorlog. Deze conferentie is in
gezet onder Het voorgeven, dat Amerika en
Engeland een plan tot collectieve veiligheid
voor Europa ter tafel zouden brengen. Het
is er op uitgeloopen. dat Angelsaksers zich
zelf volkomen hebben .opgegm™" aan
zien van de bolsjewisten.
Zoo zien wij een Rusland, dat nu reeds
een kwarteeuw leeft bij het evangelie van
den haat, een Engeland, dat vrijwel alle
waarden, dit het tot 1939 tot een der mach
tigste wereldrijken verhieven, verloren zag
gaan, een Amerika, dat partij is in deo
grooten strijd tusschen en na
tionaal socialisme, zich om d» conferentie
tafel scharen. Kan het anders dan een front
van den haat zijn, dat in Moskou is ge
vormd? Een front, dat niets anders beoogt,
nu en na dezen oorlog: de onderwerping de
knechtschap van alle volken, die thans nog
besef van eigen aard en eigen waarde be
houden hebben. Zij, deze volken, weten
thans vanwaar de dreiging komt.
Mocht een beraden oordeel pe richting
wijzen, van waaruit de redding zal dagen,
de redding, waarvoor de pantsergrenadier,
de piloot en de duikbootbemanning het le
ven offert, Europa, ook ons, ten behoeve.
RADIOPRAATJE MAX BLOKZIJL
Hedenavond spreekt Max Blokzijl om 18.45
uur over Hilversum I over: „Een mep met de
bus op hun kop?"
„WERP GEEN „SCHERP" TUSSCHEN
DE AARDAPPELSCHILLEN."