Haarlemsche Courant
Verovering van het eiland Leros
in de Egeïsche zee.
Onlusten in Libanon weer opgevlamd
Kern der Am. Pacific-vloot
vernietigd
Moskou laat zich door alle
partijen inlichten.
288è Jaargang No. 269
Bureaux: Groote Houtstraat 93.
Tel. Advert. 10724, Redactie 10600
Postgiro 134958 Haarlemsche Ct, Haarlem
Bijkantoor, Soendaplein 37. Tel. 12230
Hoofdredacteur: F. C. Derks
Nieuwsblad voor Noord-Holland
Donderdag 18 November 1943
Verschijnt dagelijks,
behalve op Zon- en Feestdagen
Drukkerij: z. B. Spaarne 12. Tel. 12J1S
Kantoor IJmuiden: Rembrandtlaan 55,
IJmuiden-Oost
Uitg.: Graf. Bedrijven Daraiate, Haarlem
K 1297
Bezetting was in aantal en bewapening superieur aan troepen van
Duitsche leger en luchtmacht, die het eiland veroverden. Taaie, wissel,
vallige strijd van 4 dagen; 3200 Engelschen en 5300 Italianen krijgs
gevangen. Verbazing te Londen.
Extra bericht van het Duitsche
opperbevel.
Het opperbevel van de Duitsche weermacht
deelde Woensdagavond in een extra-bericht 't
volgende mede:
Na een taaien, wisselvalligen strijd van vier
dagen tegen een in aantal en bewapening supe
rieuren vijand hebben de Duitsche troepen
van het leger en van de luchtmacht onder lei
ding v.an luit-gencraal Muller den 16en No
vember het Engelsche zeesteunpunt Leros ge
nomen.
De deelnemende strijdkrachten van marine
en luchtmacht schiepen door hun vastbesloten
doeltreffend optreden de voorwaarden voor de
landing, doordat zij den vijandelijken zee- en
luchtstrijdkrachten zware verliezen toebrach
ten.
Zij forceerden ondanks het krachtige afweer-
vuur der kustbattcrijen de landing op het rots
eiland, terwijl gevechtsvliegtuigen en duik
bommenwerpers de weerstandskracht van den
vijand definitief braken.
Tweehonderd Engelsche officieren en 3000
man onder leiding van den Engelschen bevel
hebber van het eiland, generaal Tilney, en 350
officieren en 5000 man Italiaansche troepen van
Badoglio onder leiding van den Italiaanschen
admiraal Mascharpa gaven zich aan de dap
pere landingstroepen over.
Zestien stukken zwaar Engelsch luchtdoel
geschut, 20 stukken 2 cm. luchtdoelgeschut, on
geveer 120 stukken geschut tot een kaliber van
15 cm. en 80 luchtafweermitrailleurs werden
buitgemaakt.
Tijdens de voorafgaande gevechten werden
door marine en luchtmacht 9 torpedojagers en
convooïvaartuigen, twee bewakingsvaartuigen,
2 duikbooten, 1 kanonneerboot, vier koopvaar
dijschepen van tezamen ongeveer 12.000 brt.
alsmede verscheidene kleine ravitailleerings-
vaartuigen vernietigd, en 1 kruiser, 1 torpedo-
bootjager en twee convooïvaartuigen zwaar of
op vernietigende wjjze getroffen.
Martin Hallensleben, de militaire correspon
dent van het D.N.B. schrijft:
Met Leros is thans aan het Zuidoost Euro-
peeseh beveiligingsstelsel weer een bouwsteen
toegevoegd, die er door het verraad van Ba
doglio en de landing der Engelsche troepen op
het eiland op 18 November uitgebroken was.
Het feit dat de Duitschers het eiland Leros in
bezit hebben genomen, weegt des te zwaarder,
omdat het eiland het strategisch belangrijkste
in dit zeegebied is. Het is 63 vierk. kilometer
groot en heeft niet slechts een uitstekend vlieg
veld, doch ook een goede oorlogshaven, die het
beide voorbestemmen voor de controle over
den Oostelijken ingang van de Egeïsche Zee.
Bovendien is het eiland Samos, dat zich nog
in handen der Engelschen bevindt, thans ge-
isoleerd.
De onderneming getuigt niet slechts van een
buitengewone gevechtskracht van de Duitsche
formaties, doch ook van een gevechtsmoreel,
dat verre dat van den vijand overtreft. Want
de verdedigers waren zoowel wat manschap
pen als materiaal betreft, verre in de meerder
heid tegenover de gelande Duitsche afdeelin-
gen. Het is niet oninteressant, dat de 3000 ge
vangen genomen Engelschen, onder wie 200
officieren, na de capitulatie unaniem verklaar
den, dat in de eerste plaats de Duitsche duik
bommenwerpers hen murw hadden gemaakt.
In hoe\-erre de Duitschers hier van een nieuw
vliegtuigtype gebruik hebben gemaakt, zij in
het midden gelaten. Waarschijnlijk is dat de
combinatie marine en luchtmacht door de
Duitschers is vervolmaakt, hetgeen voor de
waarnemers der oorlogsgebeurtenissen inte
ressante perspectieven opent, vooral met het
oog op het feit, dat de Duitsche operatie tegen
Leros in het vijfde oorlogsjaar werd onder
nomen.
De Londensche correspondenten van Svenska
Dagbladet, Dagens Nyheter, Stockholms Tid-
ningen en Social-demokraten constateeren een
stemmig, dat de capitulatie van Leros in
Engeland ontevredenheid en ongerustheid
heeft veroorzaakt en als een onaangename
tegenslag wordt gevoeld. De groote verwach
tingen, die het Engelsche publiek, volgens
Dagens Nyheter, koesterde van een onmiddel
lijk tegemoetgeziene grootscheepsche Balkan
operatie der Geallieerden, hebben door den
val van Leros ernstig geleden. Het Londen
sche blad Star spreekt van een onbehagelijken
tegenslag. Men verlangt een verklaring van
de regeering.
Svenska Morgenbladet schrijft, dat men de
vraag opwerpt, of het Engelsche commando
zich niet al te veel op de Italianen verlaten
heeft en of de geheele actie in de Dodecane-
sus niet te vroeg begonnen is. De val van
Leros geeft den leiders in Engeland een nieuw
argument om de Engelschen te waarschuwen
tegen het al te spoedig verwachten van het
einde van den oorlog.
Volgens Svenska Dagbladet zal de val van
het eiland ongetwijfeld politieke gevolgen heb
ben. De minister van oorlog, Grigg, zal in het
Lagerhuis een reeks lastige vragen te beant
woorden krijgen. Volgens den correspondent
van Dagens Nyheter hebben de slakkengang
van den Geallieerden opmarsch in Italië en
de nederlaag op Leros toenemende verbazing
gewekt in het Engelsche parlement zoowel als
in de pers.
Nieuwe gevechten bij Bougainville.
Volgens Domei verklaren JapaiLsclie
vlootdeskundigen in zake de dramati
sche en opzienbarende zeeslagen in het
zuidelijk deel van den Stillen Oceaan,
dat zij de volledige vernietiging ge
bracht hebben van de hoofdmacht der
Amerikaansclie vloot in den Stallen
Oceaan. De ruggegritat van de vloot der
Ver. Staten is gebroken.
De ramp, die de Amerikaansche vloot
heeft overweldigd, is ontstaan ondanks het
feit, dat het Amerikaansche opperbevel met
het oog op de niet ophoudende reeks van
vlootnederlagen in de 23 oorlogsmaanden
sinds Pearl Harbour, zijn tactiek herhaalde
lijk heeft veranderd.
Kringen die in nauw contact staan tot de
Japansche marine hebben de volgende bij
zonderheden verstrekt over den vijfden
luchtslag bij Bougainville.
De Japansche vliegtuigen voerden hun
aanval in dit halfduister uit, waarbij zij
aanvankelijk bijna met de vijandelijke een
heden in botsing geraakten. Een groot vijan
delijk vliegkampschip, dat 't slachtoffer was
van de torpedo's en de nauwkeurig geplaat
ste Japansche bommen, verdween onmiddel
lijk in de golven, terwijl 2 vliegkampsche
pen van het middelbare type, 3 kruisers en
een groot vijandelijk oorlogsschip van niet
nader geidentificeerd type de een na den
ander binnen enkele minuten in den grond
worden geboord.
Formaties der Japansche marine-lucht
macht hebben op 17 November voor de baai
van Torokino (Bougainville) een groep
vijandelijke transportschepen aangevallen.
Op den terugweg ontsponnen zich boven
dien hevige gevechten met 100 vijandelijke
vliegtuigen. De Japansche vliegtuigen brach
ten drie transportschepen van middelbare
tonnage tot zinken, terwijl zij een vierde
transportschip van middelbare grootte
en een torpedojager beschadigden respec
tievelijk in brand schoten. Achttien vijan
delijke vliegtuigen werden neergeschoten.
Bovendien werden op het vijandelijke lan-
dingshoofd talrijke branden waargenomen
Aan Japansche zijde gingen 10 vliegtuigen
verloren.
Be werkende vrouw in Nederland.
Vrouwen helpen op de boerderij.
(O/H P. c)
Honkong en Swatou aangevallen.
Amerikaansche vliegtuigen hebben op 16
en 17 Nov. Honkong en Swatau aan de
Zuid-Chineesche kust aangevallen. Aan den
aanval op Swatau namen slechts 25 bom
menwerpers deel. Zij lieten hun bommen
lukraak vallen, waarbij een aantal Chinee-
sche burgers gedood werd.
De Zwitsersehe wacht van het
Vatieaan.
Na de inlijving van nieuwe recruten telt
de Zwitsersche wacht van het Vaticaan
2.000 manschappen. Zij zijn aangesteld om
de bezittingen van den Heiligen Stoel te
bewaken. Zij zullen geen uniform dragen,
slechts een armband.
„EEN LOODGIETER HEEFT REDEN TOT
ERGERNIS".
Max Blokzijl spreekt hedenavond over Hil
versum I om 18.45 uur over: „Een loodgieter
heeft reden tot ergernis".
Gevechten in de hergen. Catroux voert besprekingen. De Gaulle dekt
optreden van Helleu. Woelige zitting van Comité te Algiers. Ameri
kaansche regeering mengt zich in de kwestie. Animositeit tusschen
Amerikaansche en Britsehe belangen.
De Sovjetregeering heeft Engeland,
de Ver. Staten en via haar vertegen
woordiger in Algiers ook het comité
van De Gaulle verzocht haar „volledig
en voortdurend" op de hoogte te hou
den van de ontwikkeling in de Liba-
neesche crisis, aangezien men in Mos
kou, ofschoon de Libanon niet tot de
rechtstreeksche invloedssfeer van Sov
jet-Rusland behoort, bezorgd is ten op
zichte van de gevolgen, die de Liba-
neesche ongeregeldheden kunnen heb
ben op andere Arabische landen, die
aan Zuid Rusland grenzen.
Moskou zou zijn vertegenwoordiger in Al
giers instructie gegeven hebben er bij De
Gaulle op aan te dringen zich te matigen.
Overigens schijnt het thans zeker, dat De
Gaulle Helleu terug zal roepen. Engeland
en de Ver. Staten hebben ook tot dezen
stap geadviseerd.
De woordvoerder van het dissidentenco
mité heeft echter verklaard, dat het „ge
praat" over oneenigheden tusschen leden
van het comité en Jean Helleu, inzake de
verantwoordelijkheid voor diens optreden,
niet op waarheid berust. Integendeel, de
handelingen van Helleu in de Levant heb
ben steeds de „onvoorwaardelijke instem
ming" gevonden der leden van het comité
in Algiers.
De Petit Parisien maakt melding van een
uiterst woelige zitting van het dissidenten
comité en schrijft dat de meest bewogen
zitting der Fransche Kamer ten tijde van
het „Front populair" hiervoor nóg moet
onderdoen.
Generaal Catroux is met zijn bespre
kingen begonnen. Als eerste heeft hij Emile
Edde een bezoek gebracht, met wien hij
een vrij langdurig onderhoud heeft gehad.
Na een korte pauze zijn de onlusten in
Libanon weer opgevlamd. In de bergen zijn
regelrechte gevechten uitgebroken tusschen
Libaneesche regeeringstroepen en Gaullis
ten. De Libaneesche eenheden staan onder
bevel van den minister van defensie. Men
verwacht de interventie van het Britsehe
leger. Van de gearresteerde afgevaardigden
zijn 30 uit de gevangenis ontsnapt. In de
verschillende stadswijken van Beiroet heb
ben zij nesten van verzet gevormd. Een
groot deel der winkels blijft gesloten. De
advocaten hebben 2 dagen gestaakt.
De z.g. „vrije Libaneesche regeering" heeft
den ambtenaren opdracht gegeven, dat zij
Bij onze Vrijwilligers. Tijdens de opleiding. (G.F.L./H P. c)
KORT NIEUWS
Binnenkort zul
len uit de Sovjet-
Unie en de Balkan
8000 joodsche fami
lies, wien 750.000
pond sterling ter
beschikking werd
gesteld, naar Pa
lestina verhuizen.
De in het kader
van de wederzijd-
sche beperking van
de diplomatieke
vertegenwoordigin
gen in Finland en
de Ver. Staten te
ruggeroepen Fin-
sche marine-atta
ché te' Washington,
is naar Finland te
ruggekeerd.
Maarschalk Gra-
ziani heeft twee
derde deel van de
lichting 1924 onder
de wapenen geroe
pen.
De positie van Giraud.
In een bericht uit Algiers spreekt Reuter
van de mogelijkheid, dat generaal Giraud
zijn functie van opperbevelhebber der
Fransche dissidente strijdkrachten zal neer
leggen. Het „Fransche bevrijdingscomité"
dringt er echter met den meesten klem op
aan dat hij blijft. Giraud heeft intusschen
zijn verzoek tot ontslag als opperbevelheb
ber van de dissidente troepen ingetrokken.
Hij ging daartoe over, zoo heet het verder,
nadat het dissidentencomité „een aantal
door Giraud gestelde voorwaarden had
aanvaard".
De minister van marine van het Fran
sche comité, Jacquinot, heeft bekend ge
maakt dat in de Fransche marine een
groote zuiveringsactie zal plaats hebben.
Alle matrozen en officieren die na 1 Ja
nuari 1941 met de Vichy-regeering on de
een of andere wijze in verbinding hebben
gestaan, zullen worden ontslagen. Hierme
de is de opvatting van Giraud, dat alleen
het technische kunnen van officieren en
manschappen doorslaggevend is, door het
Fransche comité echter verwornen. In po
litieke kringen te Algiers wordt verwacht
dat deze verwerping van het standpunt van
Giraud waarschijnlijk van invloed zal zijn
op de positie van dezen generaal.
niet met Emile Edde mogen samenwer
ken.
Cordell Huil heeft verklaard, dat de
Amerikaansche regeering zich ook in
verbinding heeft gestelrj met het Fran
sche dissidentencomité.
De Amerikanen schiinen zich nu ook te
willen mengen in den Engelsch-Gaullis-
tischen strijd om Libanon. Door bemidde
ling van den Egyptischen ministerpresident
hebben zich vertegenwoordigers van den
Libanon gewend tot den Amerikaanschen
gezant, Kirk, in Cairo, met het verzoek den
Libanon met Amerikaansche troenen, dip
de Gaullisten en Engelschen moeten af
lossen, te bezetten en de gearresteerde re
geering weer in haar ambt te herstellen.
In Arabische politieke kringen vermoedt
men dat deze stap niet zonder Amerikaan
sche aanmoediging is ondernomen. Men
wijst er in dit verband op, dat de V. S.
Syrië en den Libanon, wegens de petroleum
van Irak en de Fransche petroleumleiding
naar Tripolis, rekenen tot de gebieden van
het Naburige Oosten, waar zii zich perma
nent denken te vestigen.
In New York heeft een in de bladen al
daar verschenen artikel van Walter Lipp-
man over de onlusten in Libanon eenig op
zien verwekt. Lionman, die. zooals be
kend zeer nauwe relaties onderhoudt met de
kringen om Roosevelt, bepleit, dat bij de
regeling van de Libaneesche kwestie het
dissidentencomité in Algiers geenszins ge
passeerd mag worden Men moet, zoo
schrijft hii, iedere verzoeking weerstaan
deze ongelukkige aangelegenheid als voor
wendsel te gebruiken om het Fransche co
mité uit de rij van vereenigde naties te
verwilderen Er ziin in Londen en Washing
ton zeker enkele lieden, die daartoe neiging
gevoelen. Wanneer zii daaraan toegeven
brengen zii de resultaten van de conferen
tie van Moskou in gevaar en veroorzaken
in het midden-Oosten en in Azië meer ver
warring dan hersteld kan worden.
Een poging deze kwesties alle or> grond
van Britsehe beslissingen te regelen zal
biina zeker een hoogst gevaarliik precedent
scheppen. De Engelschen zouden zeer on
verstandig ziin, wanneer zii een politiek
zouden baseeren on de veronderstelling, dat
zii in deze gebieden kunnen verwachten,
dat de Vereenigde Staten de rol van jonge
ren deelgenoot zullen spelen of de tweede
viool zullen aanvaarden.
,WERP GEEN „SCHERP" TUSSCHEN
DE AARDAPPELSCHILLEN."
