Haarlemsche Courant
Geallieerden verloren in 10 dagen
21 torpedojagers.
Nederland en de Geallieerden
Britsche pers contra
Argentinië en Bolivia.
Nieuwsblad voor Noord-Holland
Zware verliezen der Sovjets bij Sjitomir.
Mrvan Kleffens aan
Amerikaansche zijde.
„Zuid-Amerikaansch fascisme"
289e Jaargang No. 3
Bureaux: Groote Houtstraat 93.
Tel. Advert. 10724, Redactie 10G00
Postgiro 134958 Haarlemsche Cfc, Haarlem
Bijkantoor, Soendaplein 37. Tel. 12230
Hoofdredacteur: F. C. Berks
Woensdag 5 Januari 1914
Verschijnt dagelijks,
behalve op Zon- en Feestdagen
Drukkerij: Z. B. Spaarne 12. Tel. 12713
Kantoor IJmuiden: Rembrandtlaan 55,
IJmuiden-Oost
Uitg.: Graf. Bedrijven Damlate, Haarlem
K 1297
Het Duitsche weermachtbericht luidt als
volgt:
In het Zuidelijk deel van het Oostelijk front,
tot ten Zuiden van Kief, is de dag bij plaat
selijke gevechtsactiviteit over het algemeen
rustig verloopen.
In het gevechtsgebied van Sjitomir blij
ven de bolsjewieken verder aanvallen met
sterke strijdkrachten. Zij leden door de
taaie afweer en de tegenaanvallen vol élan
onzer troepen zware verliezen. Een vrij
groot aantal Sovjettanks werd daarbij
vernietigd.
Bij Witebsk werden opnieuw onderno
men vijandelijke aanvallen afgeweerd.
Ten N.W. van de stad drongen Duitsche
jagers ondanks taaien tegenstand en ver
scheidene met steun van tanks onderno
men vijandelijke tegenaanvallen verder op.
Ten N.W. van Newel sloegen onze troepen
bolsjewistische aanvallen af.
Van het Zuid-Italiaansche front worden
geen bijzondere gebeurtenissen gemeld.
In het gebied van de Middellandsche Zee
en de bezette Westelijke gebieden zijn Maan
dag bij luchtgevechten en door afweergeschut
IS Britsch-Amerikaansche vliegtuigen neerge
schoten. Een Duitsch jachttoestel wordt ver
mist.
Maandagnacht zijn eenige vijandelijke sto-
Kiel geteisterd.
In de middaguren van 4 Januari hebben
formaties Amerikaansche bommenwerpers
een terreuraanval ondernomen op de stad
Kiel. Naar het D.N.B. verneemt vond de
aanval plaats bij een zeer sterke bewolking
van uit een hoogte van 7000 tot 9000 meter.
De woonwijken en de universiteitswijk
werden ernstig getroffen. Ook het slot liep
zeer zware schade op. Volgens de tot nu toe
beschikbare rapporten werden door lucht
doelartillerie en jagers 18 viermotorige
Amerikaansche bommenwerpers neerge
schoten. Tijdens de zeer hevige luchtge
vechten werden bovendien een aantal der
begeleidende jachtvliegtuigen neergescho
ten.
Wijzigingen in Roosevelts kabinet?
De Daily Mail verneemt uit New York, dat
„bepaalde democratische partijleiders" van
Roosevelt wijzigingen in zijn kabinet hebben
verlangd. Deze kwestie zou te berde worden
gebracht zoodra het democratische partij
bestuur op 22 Jan. bijeen komt. O.a. zou het
aftreden verlangd worden van Harry Hopkins
en van Wickard, den minister van landbouw.
Hoewel het twijfelachtig is, zoo wordt in
het bericht gezegd, of de president Hopkins
zal laten vallen, zou hij tot andere wijzigin
gen niet ongenegen zijn. Deze wijzigingen
zouden betrekking hebben op Biddle, den mi
nister van justitie, Perkins, de vrouwelijke
minister van Arbeid, en Stimson, den minister
van oorlog. Het aftreden van Wickard is ook
niet onwaarschijnlijk, daar hij bij de farmers
overal in de Ver. Staten weinig geliefd is.
Wat kost de oorlog Engeland?
De Financial News deelt mede, dat Enge-
lands oorlogskosten op het oogenblik 104,5
millioen pond bedragen. De eerste 9 maan
den van dit jaar zal Engeland voor den
oorlog 4.226 millioen pond uitgeven, dat is
220,7 millioen meer dan in dezelfde periode
van verleden jaar, of 73,5 pet. van alle uit
gaven.
Politieman te Helmond door
Beverwijker zwaar mishandeld.
Toen Maandagmiddag de opperwachtmees
ter Van K. op het politiebureau te Helmond
den wegens frauduleuze slachtingen gearres
teerden L. H. uit Beverwijk in de cel wilde
opsluiten, werd hij door den arrestant onver
hoeds aangevallen, waarbij hij dusdanige
verwondingen aan het hoofd alsmede een
hersenschudding opliep, dat de politieman in
ernstigen toestand in het St. Antonius zieken
huis moest worden opgenomen. De arrestant
wist te ontsnappen, doch kon bij de onmid
dellijk georganiseerde jacht weer spoedig
worden gegrepen.
Winterhulp propageert het
volksiied.
Het is een origineel idee dat Winterhulp
Nederland bij haar eerste collecte in het
nieuwe jaar op 8 en 10 Januari in
toepassing brengt. Een zangbundeltje zal
ditmaal worden uitgereikt aan ieder, die
zijn gift in de roode bus werpt. Het is een
klein boekje, weinige centimeters groot en
met slechts enkele bladzijden, maar toch
bevat het zes liedjes, met muziek in
noten en cijfers erbij. Zes verschillende
bundeltjes bevat deze serie uitgegeven
in samenwerking met de stichting Nationaal
Zangfeest n.l. twee bundeltjes volkslie
deren, minneliedjes, jeugdliedjes, kinder
liedjes en drink- en schertsliederen. Een
fleurig omslag verhoogt nog de toch reeds
groote aantrekkelijkheid. Behalve deze
straatcollecte staat ook in deze maand weer
een huiscollecte op het programma, n.l. van
19 tot 26 Januari,
ringsvliegtuigen naar West Duitschland ge
vlogen.
Bjj de voortzetting harer aanvallen op
vijandelijke beveiligingsstrljdkrachten op den
Atlantischen Oceaan hebben onze duikbooten
opnieuw 6 torpedojagers tot zinken gebracht.
Daarmede heeft de Britsch-Amerikaansche
vloot in de laatste tien dagen door duikboo
ten in totaal 21 torpedojagers verloren.
Het Amerikaansche ministerie van marine
deelt mede, dat er ter hoogte van New York,
ten N.O. van het vuurschip Sandy Hook, een
torpedojager der Amerikaansche marine is
gezonken. Na een onderzoek is gebleken, dat
zich aan boord van het vaartuig een ontplof
fing had voorgedaan: 163 opvarenden zijn
gered; 108 hiervan zijn gewond. De explosie
moet zeer hevig zijn geweest.
„HET SCHIJNT ZOO ONBELANGRIJK".
In de serie brandende kwesties zal Max
Blokzijl op Donderdag 6 Januari over Hil
versum I om 18.45 uur zijn praatje houden,
waarvan de titel is: „Het schijnt zoo onbe
langrijk".
Harde -afweer ook in het gebied van
Leningrad. Dicht bijeengehurkt in een
sneeuwkuil, die slechts weinig beschut
ting biedt tegen granaatsplinters en den
ijzigen wind, werden deze grenadiers
door een sneeuwstorm verrast. Zij wach
ten thans op het bevel tot den tegen
aanval. (PK Schürer/Atl/H P. c)
Tegenstellingen In de Engelsche en Amerikaansche opvatting omtrent
de verdeeling van Europa bij een Geallieerde overwinning.
Er bestaat in het Geallieerde kamp
sinds jaar en dag een mei'kwaardige
tegenstelling tusschen de appreciatie
van de ongetwijfeld enorme krachts
ontplooiing van het roode leger en de
waardeering van een Sovjet-Unie, die
eventueel zegevierend uit den strijd
komt, als een der machtigste onder de
groote mogendheden aanspraak zou
willen maken op een beslissende stem
in de leiding van het na-oorlogsche
wereldbestel.
Zoo is het ook op het oogenblik weer in
teressant gade te slaan hoe zoowel de En
gelsche als de Amerikaansche bladen hun
eerste pagina vullen met sensationeele op
schriften over den opmarsch der Sovjets,
die „op eenige punten de vroegere Poolsch-
Russische grens overschreden hebben" en
met huichelende artikelen over het feit, dat
het roode leger nu nog „slechts" 600 km
van de Duitsche, nog „slechts" 400 km van
de Hongaarsche en nog „slechts" 200 km
van de Roemeensche grens staat.
Diezelfde bladen echter houden zij
het ook niet op de eerste pagina uit
voerige beschouwingen over hetgeen Sta
lin eigenlijk met Europa zou willen be
ginnen als het roode leger werkelijk tot in
het hart van Europa zou doordringen.
Engelsche meening.
In Engeland is de tegenstelling tusschen
de openbare meening en de officieele op
vatting nog het kleinst. Het lijkt onjuist dit
zoo te verklaren, dat Churchill de disci
pline beter weet te handhaven dan Roo
sevelt. Het ziet er integendeel naar uit, dat
in het algemeen de Engelsche couranten en
andere vertolkers der Engelsche openbare
meening er van overtuigd zijn, dat Enge
land voor de Sovjet-Unie niet werkelijk
bevreesd behoeft te zijn, wanneer het
eenerzijds met Stalin „fair play" speelt en
hem de vrije hand laat in de Oost- en Zuid-
Oost-Europeesche gebieden, die hij als de
natuurlijke invloedsfeer der Sovjet-Unie
beschouwt, en er anderzijds voor zorgt, dat
het door bepaalde combinaties sterk ge
noeg blijkt om eventueel zijn woord kracht
bij te zetten, m.a.w.: het lijdt geen twijfel
of er bestaat in Engeland een meerder
heid, die gelooft aan een nieuwe „balance
of powers", waarbij Engeland op het con
tinent geen anderen tegenstander heeft dan
Rusland, dat het in laatste instantie onder
alle omstandigheden in bedwang heeft te
houden, met een aantal Europeesche lan
den op den voorgrond en China en Amerika
op den achtergrond.
Amerikaansche zienswijze.
In de Vereenigde Staten denkt men over
deze problemen heel anders. Vooropgesteld
zij natuurlijk, dat een zeer groot deel van de
Amerikaansche openbare meening zich van
de toekomst van Europa niet zoo heel veel
aantrekt. Een geraffineerde propaganda van
vele jaren heeft er toe geleid, dat zoowel
volgens Engelsche als Amerikaansche bron
nen de haat tegen het naticnaal-socialistische
Duitschland in de Vereenigde Staten nog
veel grooter is dan in Engeland. De gemid
delde Amerikaan wil daarom koste wat
kost dat Duitschland verslagen wordt.
Maar verder gaat de oorlog voor de breede
massa uitsluitend tegen Japan, dat men uit
alle veroverde gebieden wil verdrijven en
dat de „man in the street" zelfs het liefst in
een mandaat of gouvernement-generaal zou
willen zien veranderd.
Het denkend deel van het Amerikaansche
volk dat mank gaat aan imperialistische ten
denties, welke men in deze kringen zelf soms
als een reactie op de vroegere tot in het
absurde toe volgehouden isolationistische
aspiraties tracht te verklaren, ziet in Rus
land eigenlijk thans reeds den tegenstander
van morgen, omdat óf Engeland in Europa
of in het Naburige Oosten, óf Amerika zelf
er in het Verre Oosten in botsing mee moet
komen.
De voormalige vice-president der Ver
eenigde Staten, Wallace, heeft indertijd reeds
gewaarschuwd voor het gevaar van een
„derden wereldoorlog", waarbij hij ronduit de
Sovjet-Unie als de vermoedelijke tegenstand
ster van Engeland en Amerika noemde.
Op het oogenblik is het „enfant terrible"
van den Senaat, Johnson, die door een scherp
artikel in de „Rockey Mountain News" groot
opzien heeft gebaard. Johnson, die ondanks
zijn voor den Europeaan onbegrijpelijke los
lippigheid en naiveteit in de Ver. Staten
groote populariteit geniet en sterk tegen het
communisme is, profeteert, dat het na-oorlog-
sche Europa er als volgt uit zal zien.
De Sovjet Unie zal de Oostzeestaten,
het Noordelijk deel van den Balkan,
Polen, Tsjecho-Slowakije, Duitschland en
Frankrijk beheerschen.
Engeland zal Nederland en België met
inbegrip van Belgisch Congo en de staten
rond de Middellandsche Zee beheerschen.
„Dat Johnson niet over Nederlandsch
Oost Indië spreekt, vindt zijn verklaring
in het aanvallend en verdedigend verdrag
dat gelijk bekend tusschen Enge
land, de Ver. Staten, Australië, Nieuw-
Zeeland en de uitgeweken Nederlandsche
regeering is gesloten."
Met zijn gewone venijnigheid besloot
Johnson: „Engeland zal zich voor de weer-
galooze taak zien gesteld, het communisme
in zijn invloedsfeer op leven en dood te be
strijden en terzelfder tijd met Stalin samen
te werken."
In dit licht bezien is het begrijpelijk, dat
de rede, die de Zuid-Afrikaansche minister
president Smuts in November j.l. te Londen
heeft gehouden, in de Vereenigde Staten wei
nig weerklank heeft gevonden. Zooals men
zich herinnert, stelde Smuts zich op het stand
punt dat na den oorlog niet alleen Duitsch
land en Italië, maar tenminste voor langen
tijd ook Frankrijk uit de rij der groote mo
gendheden zou treden. Opdat Engeland nu
tegenover de Sovjet Unie en de Ver. Staten
niet al te zeer in het nadeel zou komen, stelde
hij voor, dat Nederland en België zich
zouden vereenigen vermoedelijk bedoelde
hij ook nog, dat beide landen met een deel
van Duitschland zouden worden uitgebreid
en dat de aldus hereenigde Nederlanden dan
een blok zouden vormen met het Vereenigde
Koninkrijk.
Mr. Van Kleffens.
De eerste reactie op Smuts' rede vormden
twee ingezonden stukken in de Times, afkom
stig van een Belgischen ambtenaar en van
een afdeelingsleider van het Nederlandsche
ministerie van koloniën te Londen. Beiden
lieten echter de kwestie der hereenigde Neder
landen buiten beschouwing, evenals die van
een vorming van een blok met Engeland, doch
protesteerden alleen maar tegen de bewering
van Smuts, dat „la grande nation" ten min
ste voor langen tijd uit de rij der groote mo
gendheden zou treden.
Blijkens de Völk. Beobachter heeft thans de
minister van buitenlandsche zaken der uitge
weken Nederlandsche regeering, Van Klef
fens, de rede van Smuts uitvoerig beantwoord.
Merkwaardigerwijze stelde mr. Van Klef
fens zicli in rechtstreeksche tegenspraak met
de algemeen geldende Engelsche opvatting en
wees hjj ook hei voorstel van Smuts betref
fende een hereeniging der Nederlanden vier
kant van de hand- In plaats daarvan sprak hjj
Argentinië motiveert zijn
houding.
Het Argentijnsche ministerie van bui
tenlandsche zaken heeft de nota aan den
Boliviaanschen ambassadeur gepubliceerd,
alsmede een uiteenzetting van deg ronden,
die tot erkenning der Boliviaansche regee
ring hebben geleid.
Hierin wordt gezegd, dat Argentinië met
bijzondere voldoening heeft gezien, dat de
nieuwe Boliviaansche regeering haar interna
tionale verplichtingen zal nakomen. Voorts
wordt met voldoening geconstateerd, dat de
binnenlandsche vrede gewaarborgd is en de
constitutie is geëerbiedigd. Uit rapporten van
den Argentijnschen ambassadeur is gebleken,
dat de nieuwe regeering alle voorwaarden ver
vult, welke noodig zijn voor erkenning. Leger
en volk gehoorzamen de nieuwe regeering en
er zijn geen excessen tegen vroegere regee-
ringsleden voorgekomen.
De erkenning door Argentinië is te Buenos
Aires met de grootste belangstelling ter ken
nis genomen. De Argentijnsche minister van
buitenlandsche zaken noodigde na den Boli
viaanschen ambassadeur de ambassadeurs van
de Vereenigde Staten, Chili. Brazilië, Para
guay, Peru en Uruguay tot een bezoek uit en
stelde hen in kennis van het besluit.
Bijzondere aandacht trok het verschijnen
van de diplomatieke vertegenwoordigers van
Spanje, Zweden, Portugal, Zwitserland en
Turkije. Later werd bekend, dat de minister
verklaard had, dat de houding van Argentinië
de eenheid van 't Amerikaansche front geens
zins verbreekt, maar slechts berust op de bij
zondere omstandigheden van dn •'-tm-nationale
positie van A
Engelsche pers.
De Times eischt het ingrijpen van de Ge
allieerden in Argentinië. De regeering-Rami-
rez is autoritair, hetgeen vooral blijkt uit de
laatste decreten, waarbij de politieke partijen
in Argentinië worden opgeheven. De geheele
ontwikkeling is, aldus vervolgt het officieuze
Engelsche blad, gevolg van de politiek van 'n
„machtswellustige Junta", wiens streven, zoo
als het Boliviaansche voorbeeld toont, school
maakt en misschien door andere Zuid-Ameri-
kaansche landen zou kunnen worden over
genomen. Engeland en de V. S. hebben daar
om verstandig gedaan door Bolivia nog niet
te erkennen. Wat Argentinië betreft, de ont
wikkeling in dit land heeft zoo langzamerhand
opgehouden een van binnenlandsch belang te
zijn. Ramirez c.s. verzetten zich tegen de pan-
Amerikaansche politiek door o.a. ostentatief
de betrekkingen met de As-mogendheden te
handhaven. De militaire junta in Argentinië
ondermijnt door zijn vriendschap met Duitsch
land de pan-Amerikaansche solididariteit.
Thans zet de News Chronicle de perscam
pagne tegen de twee Zuid-Amerikaansche lan
den voort en eischt eveneens een Geallieerde
interventie. Wat daar op het oogenblik ge
beurt is in hooge mate verontrustend en niets
minder dan de geboorte van een Zuid-Ameri
kaansch fascisme, schrijft het blad. Genoemde
Zuid-Amerikaansche landen apen bepaalde
landen van Europa na en om ook dit fascisme
uit de wereld te helpen zullen de noodige
offers moeten worden gebracht. De Geallieer
den kunnen en mogen niet dulden dat de
fascistische gedachte, waartegen de democra
tische wereld strijdt, ook in Zuid-Amerika de
kop gaat opsteken.
zich in naam van zjjn regeering uit voor een
„zoo nauw mogelijke samenwerking tusschen
Nederland. België en het herboren Frankrijk".
Hij legde zich neer bij het feit, dat er in
Oost-Europa een „Russisch blok" zou ont
staan, om dit Russische blok vervolgens prae-
tisch meteen den oorlog te verklaren, ofwel
met een oorlog te bedreigen, door de vorming
van een „Atlantisch blok" voor te stellen, het
welk zou bestaan uit het „arsenaal Vereenigde
Staten en Canada", de „basis Engeland" en
een „bolwerk Frankrijk-België-Nederland"
voor het geval, „dat er een nieuwe golf van
geweld over Europa zou komen."
Hieruit blijkt wel dat mr. Van Kleffens
tamelijk in Amerikaansch vaarwater verzeild
is geraakt.
De New York Herald Tribune heeft dan ook
aan zijn rede, waarop tot dusverre geen En-
gelsch commentaar ter beschikking staat, een
hoofdartikel gewijd, waarin wordt getracht
het bewijs te leveren, dat mr. Van Kleffens
zich volkomen achter het plan der „big four"
heeft geschaard en dat het schijnbare verschil
tusschen de voornoemde vriendschappelijke
samenwerking tusschen Engeland, de Ver. Sta
ten, de Sovjet Unie en China en zijn blok
vorming, uitsluitend dient te worden ver
klaard door het „nuchtere Hpllandsche den
ken", dat de min of meer idealistische for
muleering voor de praktijk heeft uitgewerkt.
BEJAARDE DAME VERMOORD TE
HILVERSUM
Maandagavond is de 71-jarige mevrouw
N. van Campen in haar woning aan de Stein-
laan te Hilversum dood gevonden. Zij was
om het leven gebracht door het inslaan vam
den schedel. De moord werd ontdekt door
iemand met wien zij een afspraak had ge
maakt en die op herhaald bellen en ook na
telefoneeren geen gehoor kreeg. Mevrouw
Van C. was goed gesitueerd, zoodat men voor
de motieven van den moord in deze richting
zoekt.
