Haarlemsche Courant
De toestand in het Gouvernement-Generaal.
Rede van Rijksminister dr. Frank.
Afweersucces bij Witebsk
en ten Z. van Berezina
Kirowograd en B. Zerkof.
Aanvallen bij Nikopol afgeslagen
Geallieerden bij Nettuno
teruggeworpen
289e Jaargang No. 32 x x
Bureaux: Groote Houtstraat 93.
Tel. Advert. 10724, Redactie 10600
Postgiro 1349S3 Haarlemsche Ct, Haarlem
Bijkantoor, Soendaplein 37. Tel. 12230
Hoofdredacteur: F. C, Derks
Nieuwsblad voor Noord-Holland Kennemer Editie
Dinsdag: 8 Februari 1944
Verschijnt clageiyKS,
behalve op Zon- en Feestdagen
Drukkerij: z. B. Spaarne 12. Tel. 12711
Kantoor IJmuiden: Rembrandtlaan 55,
IJmuiden-Qost
Uitg.: Graf. Bedrijven Damiate, Haarlem
K 1297
Het Poolsche volk heeft onder DuHscha leiding zijn inneriijken
economischer» en cuitureelen vrede gevonden.
Rijksminister dr. Frank 'heeft een rede
gehouden voor buitenlandsche journalisten
Over den toestand in het Gouvernement-
Generaal deelde hij o.a. mede, dat er noch
op dit moment, noch in de toekomst een
serieuze mogelijkheid bestaat er orde en
rust te verstoren.
Sabotagedaden van beteekenis vallen er niet
te vermelden. De pogingen van de Engelschen
onder de Poolsche bevolking onrust en ver
bittering te verwekken, zijn mislukt. De re
geering is zeer goed op de hoogte van optreden
en omvang van de actie van Engelsche agenten
Ons werk, aldus dr. Frank, is van den be
ginne af geleid door het besef van een groote
Europeesche verantwoordelijkheid. De Duit-
sche leiding heeft den millioenen Poolschen
boeren uit de bestaande verstrikkingen van
het ergste feodalisme en de millioenen Pool
sche arbeiders uit onwaardige sociale toestan
den bevrijd.
Het economische leven.
Toen wij in den herfst van 1939 in het land
kwamen, was er geen bestuur, geen post, geen
spoorwegverkeer. Een harde oorlog had over
het land gewoed. Dat ook het economische
leven gestorven was, dat er meer dan een half
millioen werkloozen waren, zij slechts ierloops
opgemerkt. In den landbouw werd volgens de
meest achterlijke methoden gewerkt. Het eco
nomische leven moest een grondige structuur
wijziging ondergaan wilde het in stand gehou
den kunnen worden. Er was aanzienlijke ma-
terieele hulp uit de middelen van het Duitsche
rijk noodig om door de eerste, werkelijk ern
stige maanden heen te komen.
Als „nevenland van het Duitsche rijk"
staat het bouwwerk van het gouvernement
generaal thans echter hecht voor ons en
Zware verliezen der Sovjets tusschen
Het Duitsche weermachtbericht luidt als
volgt:
In het gebied van Nikopol zette de vijand
met sterke strijdkrachten zijn aanvallen
voort. Onze troepen sloegen de aanvallen
af of sloegen enkele opgedrongen gevechts
groepen van den vijand in een tegenaanval
terug.
In het gevechtsgebied tusschen Kirowogrod
en Belaja Zerkof bleven talrijke aanvallen der
bolsjewisten, tot op plaatselijke penetraties na,
tevergeefsch. Daarbij leed de vijand zware,
bloedige verliezen en verloor hij 21 pantser
wagens.
Ten Westen van Pokmoje mislukten talrijke
vijandelijke aanvallen. Twee bolsjewistische
bataljons werden door een pantserdivisie ver
nietigd.
Ten Zuiden van de Pripjet-moerassen
leveren onze troepen strijd met verschei
dene vijandelijke cavalerie-formaties. Bij
Witebsk en ten Zuiden van de Berezina
zetten de bolsjewisten hun doorbraak
pogingen met overmachtige strijdkrachten
voort. Onze divisies behaalden in beide
sectoren na verbitterde gevechten opnieuw
een groot afweersucces.
De gevechten ten Noorden van Newel, waar
de Sovjets ook Zondag door pantserwagens
gesteund mét sterke strijdkrachten aanvielen,
zijn nog gaande.
Tusschen het Ilmenmeer en de Finsche
Golf haden eigen ondernemingen, nadat tal
rijke aanvallen waren afgeslagen, een succes
vol verloop. In den Noordelijken sector van
het Oostelijk front heeft zich een gevechts
groep, bestaande uit Neder-Silezische jagers,
Oost-Pruisische grenadiers en eenheden van
een luchtmachtvelddivisie onder bevel van
luitenant-generaal Speth schitterend gehouden
Hierbij heeft zich het Oost-Pruisische grena
dierregiment 3 onder bevel van luit.-kolonel
Hilgendorff bijzonder onderscheiden.
Zondagnacht werden woonwijken van de
Finsche hoofdstad door Sovjet-vliegtuigen aan
gevallen.
In het iandingshoofd van Nettuno verliep de
dag kalm. De eigen artillerie bestookte con
centraties van vijandelijke schepen voor de
landingsplaatsen met waargenomen uitwerking
Bij den aanvai van Duitsche gevechtsvliegtui
gen op de landingsplaatsen van den vijand
bij Anzio in den nacht van 5 op 6 Februari
werden een vijandelijke torpedojager en twee
transportschepen van middelbare grootte
zwaar beschadgid.
Ten Noordwesten van Cassino zetten de
Amerikanen hun door geconcentreerd artille
rievuur gesteunde aanvallen tijdens den ge-
heelen dag voort. In verbitterde gevechten
van man tegen man mislukten alle aanvallen
met zware verliezen voor den vijand. Aan het
overige front verliep de dag bij wederzijdsche
activiteit van verkennings- en stoottroepen
kalm.
Boven de bezette gebieden in het Westen
werden Zondag 12 vijandelijke vliegtuigen
neergeschoten.
in politiek opzicht hebben de bouwmees
ters de overtuiging, dat zij een groot deel
van het Oost-Europeesche gebied gecon
solideerd hebben en een constructieve bij
drage hebben geleverd tot het aaneen
groeien van ons Europeesche continent, dat
voor ons allen zoo bitter noodzakelijk is.
Het economische potentieel van het gouver
nement is aanzienlijk gestegen in vergelijking
met den toestand voor den oorlgo. Daartoe
moesten omvangrijke maatregelen ter mobili
satie van de arbeidsreserves worden getrof
fen, waarbij elke onnoodige hardheid werd
vermeden en van niemand meer werd ver
langd dan van hem gevergd kon worden aan
de hand van rechtvaardige vergelijkingsmaat
staven in het Duitsche rijk.
In den vorigen herfst, dus bij het begin van
het vijfde oorlogsjaar, konden de voedselrant
soenen voor alle lagen der bevolking van het
gouvernement-generaal opnieuw verhoogd
worden en daarmede gebracht op een peil, dat
iedere bespreking over het thema „honger in
het gouvernement-generaal" in elk opzicht
illusoir maakt.
Het wil wat zeggen, als juist op een oogen-
blik, waarop de Engelschen en Amerikanen,
die de vruchtbaarste streken der aarde bezit
ten, den honger in het door hen bezette gebied
niet meester kunnen worden, het betrekkelijk
arme en overbevolkte gouvernement-generaal
in staat is, niet alleen zijn eigen behoeften te
bevredigen, maar bovendien duizenden pak
ketten kan doen toekomen aan de ontelbare
Poolsche arbeiders in Duitschland en de Pool
sche krijgsgevangenen buiten 't gouvernemen.t
Met uitvoerige cijfers en bijzonderheden
steunde dr. Frank bij voortzetting van zijn
voordracht zijn betoog.
Het cultureele leven.
Op de katholieke kerk wordt prijs gesteld
als een beslissenden anti-bolsjewistischen fac
tor bij het Poolsche volk. Ook een Poolsche
pers is weer opgestaan, 9 dagbladen, li week
bladen, 9 maandbladen en 25 vakbladen zorgen
voor inlichting, amusement en cultureele op
voeding der bevolking. In de uitgeverij is het
zwaartepunt verlegd naar de vakliteratuur,
hoewel ook de belletrie goed vertegenwoordigd
is met 732 nieuwe edities gedurende de laatste
twee jaar. Er wordt hard gewerkt aan de op
heffing van het tekort aan schoolboeken.
Ter bestrijding van de vlektyphus zijn 100
ziekenhuizen opgericht en aan de opleiding
van Poolsche medici is veel zorg besteed.
Anti-Duitsche actie.
Spr. constateerde, dat geenerlei noemens
waardige daden van sabotage in het gouver
nement voorkomen. Ook plaatselijke pogingen
van de vijandelijke agitatie en haar zoo nu en
dan voorkomende provocaties in den vorm van
gemeene sluipmoorden, slagen er geenszins in
de volstrekt te waardeeren en correcte hou
ding der Poolsche bevolking jegens de Duit
sche autoriteiten van het gouvernement te
storen.
De overwegende massa der millioenen
van het Poolsche volk, die eerlijk en loyaal
met Duitschland samenwerkt, en die een
fatsoenlijke plaats in den toekomstigen
vrede wil veroveren, gaf spreker zijn beste
wenschen voor een verdere nog vrucht
baarder samenwerking in dienst van het
nieuwe Europa.
Het spreekt daarbij vanzelf, aldus dr. Frank,
dat wij niet in de laatste plaats in het belang
van de arbeidende Poolsche bevolking tegen
over het bandietendom alle in geciviliseerde
staten gebruikelijke machtsmiddelen van den
staat toepassen.
De Moskousche propaganda heeft hoofdza
kelijk getracht het roovers- en bandieten
wezen te versterken. Ook daartegenover moest
duidelijke ondubbelzinnige taal gesproken
worden. Nog nooit echter heeft de ware histo
risch gegroeide afkeer van de Polen tegen de
bolsjewieken zich duidelijker en ondubbelzin
niger geopenbaard dan in de afgeloopen maan
den. toen het Oostelijk front dichter bij dit
gebied kwam, waar Moskou van 1939 tot 1941
alle ervaringen bevestigde, die de Polen in
den loop van vele eeuwen onder alle slechts
denkbare omstandigheden hebben opgedaan
met hun grooten nabuur in het Oosten. Waar
schijnlijk is nooit het vertrouwen ten opzichte
van het Duitsche leger sterker geweest dan
-juist thans.
Het Poolsche volk, zoo besloot dr. Frank,
heeft thans onder Duitsche leiding zijn inner
iijken, economischen en cuitureelen vrede ge
vonden. e
Buigaarsch commentaar op
Geallieerden eisch.
Op de Geallieerde eisch, de Bulgaarsche
troepen uit Macedonië en Thracië terug te
trekken, antwoordt de Bulgaarsche pers met
de publicatie van een serie van artikelen,
waarin de historische, ethnografische- en eco
nomische juistheid van de inlijving dezer pro
vinciën bij Bulgarije moet worden aangetoond.
Alle kranten zijn eenparig van meening dat
van een ontruiming geen sprake kan zijn, te
meer daar de „bevrijding dezer provinciën
het resultaat is geweest van vier oorlogen.'
„Greenwich" gaat verhuizen.
Het Greenwich-observatorium bij Londen
zal woraen verplaatst wegens de onzuivere
lucht, die de astronomische waarnemingen be
lemmert. De News Chronicle, die een en ander
meedeelt, weet nog niet te zeggen waar het
nieuwe observatorium zal worden gevestigd.
Initiatief in Duitsche handen.
De A.N.P.-correspondent te Berlijn meldt:
De berichten van het Italiaansche front
maken melding van uiterst krachtigen
tegenstand der Duitschers in het gebied van
het bruggehoofd der Geallieerden bij Net
tuno. De Geallieerde schepen voor het Ian
dingshoofd liggen onder het vuur der zware
Duitsche artillerie. De Anglo-Amerikanen
hebben zich onder den Duitschen tegendruk
genoodzaakt gezien, hun voorste stellingen
terug te nemen.
Aan het hoofdfront woedt om Cassino
nog steeds een uiterst verbitterde strijd, die
tot dusver nog niet beslist is. Groote ver
anderingen hebben zich in dezen sector niet
voorgedaan.
In een „openhartige" beoordeeling van
den militairen toestand in Italië heeft „een
hooge Britsche instantie" verklaard, dat de
toestand, zooals deze zich rondom het brug
genhoofd der Geallieerden bij Nettuno ont
wikkelt, bij de Geallieerden teleurstelling
moet wekken. De Duitschers zijn in dit ge
bied bijzonder sterk, zoo werd door de be
trokken instantie gezegd, en de verwach
tingen der Geallieerden, hun oorspronkelijk
plan uit te voeren, n.l. de Via Appia af te
snijden en het"Duitsche leger aan te vallen,
zijn door de versterking der Duitsche stel
lingen verijdeld. Op het oogenblik is het
initiatief op de Duitschers overgegaan.
Japansche frontcorrectie in Burma.
Het Indische leger van Bose in den strijd.
Naar het Japansche hoofdkwartier meldt,
hebben Japansche eenheden tezamen met
het Indische nationale leger op 4 Februari
den strijd tegen Britsch-Indische eenheden
in Burma geopend. Vijandelijke eenheden
probeerden een aanval te doen op Akyab en
Boethidaoeng.
De woordvoerder van het Japansche leger
heeft verklaard, dat de vijand, in weerwil
van het feit, dat hij onlangs, bij zijn poging
om Burma te heroveren, een groote neder
laag heeft geleden, blijft streven naar her
opening van den weg door Burma.
Thans heeft het gros van het 14de Engel
sche leger, gesteund door sterke pantser- en
artilleriestrijdkrachten, getracht een pres-
tigesucces te behalen en Maungdau en
Boethidaoeng te nemen. Opmerkelijk is
daarbij, dat de vijand zich er op beroemt
in Boethidaoeng te zijn binnengedrongen,
terwijl de stellingen daar als strategisch on
belangrijk reeds lang waren ontruimd. In
werkelijkheid zijn de Japanners, na een
stelselmatige correctie van de frontlijn, op
4 Februari tot den aanval op een ongenoemd
vijandelijk steunpunt overgegaan met de
bedoeling Tsjittagong in te nemen.
De luchtaanvallen op Helsinki.
Het Finsche tegenbericht vermeldt, dat
meer dan 200 vijandelijke vliegtuigen Zon
dagavond en Zondagnacht in verscheidene
golven hevige luchtaanvallen hebben onder
nomen op Helsinki. Brand- en brisantbom
men veroorzaakten groote schade aan ge
bouwen en branden in verschillende stads-
deelen en in de naaste omgeving der stad.
Volgens tot dusver ontvangen berichten vie
len er 38 dooden en 232 gewonden.
Het krachtige spervuur van de Finsche
luchtafweer dwong de aanvallende machi
nes, een groot deel van haar bommenlast
buiten de stad uit te werpen.
De luchtaanval wordt in de Zweedsche
pers uitvoerig besproken. Aftonbladet maakt
in dit verband voor de eerste maal gebruik
van de uitdrukking „terreur-aanval" en
schrijft, dat in Helsinki geen paniek is op
getreden. De bevolking heeft zich, evenals
bij de vroegere luchtaanvallen zeer rustig
gedragen. Verscheidene cultureele en be
stuursgebouwen, benevens groote woonge
bieden zijn door bomtreffers of brand min
of meer ernstig beschadigd.
Aanval op de Koerilen verwacht.
Volgens den frontcorrespondent van
het blad Jomioeri Sjimboen zijn er tee
kenen die er op wijzen, dat de vijand
een aanval in. voorbereiding heeft op de
Koerillen. de eilandengroep in het
Noorden van Japan.
Na zijn offensieven tegen Rabaul en de
Marshail-eilanden hopen de Geallieerden
blijkbaar, op die manier sneller in de nabij
heid van het Japansche moederland te ko
men. In het bericht wordt verder gezegd,
dat de vijandelijke vloot in het Noordelijke
deel van den Stillen Oceaan den laatsten
tijd is versterkt.
Volgens ontvangen berichten zouden de
Amerikanen in het gebied van de Aleoeten
onlangs meer dan 100.000 man' gespeciali
seerde troepen hebben gestationneerd, die
voor deze operaties zijn bestemd en dien
overeenkomstig ongeleid. Een der hoofd
bases van den vijand vormt het eiland der
Aleoeten Adakh. Daar zouden zich behalve
vijandelijke bergtroepen ook gemotori
seerde eenheden en met name tankforma
ties bevinden.
Zuivering Ligurische Alpen.
De republikeinsche nationale garde heeft de
laatste dagen omvangrijke zuiveringsacties in
de Ligurische Alpen ten uitvoer gelegd. Er
werden 42 rebellen binnengebracht. Groote
opslagplaatsen met wapen» levensmiddelen
werden ontdekt. De levensmiadelen zijn ver
deeld onder behoeftige gezinnen.
Nieuwe koers in
Anglo-Amerikaansche politiek?
Naar de corespondent van de New York
Times te Washington --schrijft, kan elk
oogenblik een nieuwe koers verwacht wor
den in de Engelsch-Amerikaansche politiek,
welke het volgende zal teweegbrengen.
1. Een nauwere samenwerking met
het Fransche dissidentencomité.
2. Het inzicht, hoe onpopulair de
Italiaansche koning e:r kroonprins zijn.
3. Een voortgezetten druk op het re
giem van generaal Franco.
Ten aanzien van Italië ziet men alge
meen in, schrijft het Amerikaansche blad,
dat de regeering-Badoglio zich geen week
zou kunnen handhaven zonder de onder
steuning van de Geallieerden.
Nieuwe aardbeving in Turkije.
Naar <3e Turksche omroep meldt, heeft zich
in de stad Zongoeldak, het centrum van een
steenkoolgebied, opnieuw een aardbeving voor
gedaan, waardoor 50 huizen, 8 scholen en 19
moskeeën verwoest zijn.
De minister van binnenlandsche zaken
brengt op het oogenblik een bezoek aan de
aardbevingszöne in Noordwest Anatolië, waar
het bergingswerk nog voortduurt. Tot dusver
zijn rond 4700 dooden geborgen.
Het Britsche kabinet erft.
De kortgeleden gestorven Sir Henry Stra-
kosch, die in het einde van de vorige eeuw
een vermogen van eenige millioenen pond
heeft verworven, heeft den Britschen minis
ter-president en eenige andere leden van het
Britsche kabinet en van het Britsche corps
diplomatique in zijn testament bedacnt. Luu«-
chill erft 20.000 pond, Smuts 10.000 pond, de
voormalige kanselier van de schatkist Simon
5000 pond en de minister van informatie
Bracken 2500 pond.
„Wrekers voor Katyn."
Na het oordeel over de komedie, die de aan
de zijde van de bolsjewieken strijdende z.g.
Poolsche brigade onlangs aan de massagraven
van Katyn heeft moeten spelen, meent men in
Berlijnsche politieke kringen zich tevreden te
kunnen stellen met vermelding van het vol
gende bericht van den Reuter-correspondent
te Moskou:
„Soldaten van de Poolsche brigade, die met
het roode leger strijden, houden een inzame
ling voor tanks, waaruit eenheden gevormd
moeten worden, die den naam zullen dragen
van „wrekers voor Katyn". Een deel van het
geld zal besteed worden voor de oprichting
van een gedenkteeken in het bosch van Katyn
ter herinnering aan de daar afgeslachte Pool
sche officieren."
Record Duitsche Winterhulp.
De op 6 Februari j.l. gehouden huiscol
lecte van het oorlogswinterhulpwerk heeft
het tot dusver hoogste resultaat opgeleverd,
van alle „Opfersonntage", n.l. volgens voor-
loopige tellingen ruim 60,2 millioen R.M.
Reorganisatie der Staatsloterij.
Meer hoofdprijzen. Particuliere loterijen
verboden.
In de Staatscourant zijn afgekondigd twee
besluiten van den Secretaris-Generaal van
het Departement van Financiën, waarvan
het eerste bepaalt de inwerkingtreding op
1 Maart a.s. van het gemeenschappelijk ber
sluit van 15 October 1943 van de Secretaris
sen-generaal van de Departementen van
Justitie en van Financiën inzake het loterij-
bedrijf en het tweede voorschriften geeft
voor de Staatsloterij.
Voortaan zullen alleen staatsloten ver
krijgbaar zijn. De tot dusver bestaande zgn.
particuliere loterijen zijn verbc-ten. Aange
zien de zg.n. briefjesbedrijven, die deze lo
terijen exploiteeren, over een goed ver
koopsapparaat beschikken, is dit apparaat
ingeschakeld bij den verkoop der staats
loten, en wel voorloopig in den vorm van
een vennootschap, genaamd Verkoopkan
toor van Nederlandsche Staatsloten, geves
tigd te 's-Gravenhage. De tot dusver be
staande vertegenwoordigers -dezer onderne
mingen zullen thans naast de thans in
functie zijnde collecteurs en collectrices dei-
staatsloterij bevoegd zijn tot den ver
koop van staatsloten.
De opzet der staatsloterij is in hoofdzaak
dezelfde gebleven. Als belangrijkste ver
schillen met de bestaande staatsloterij kun
nen worden genoemd:
1. Terwijl tot dusver één serie staatsloten
van 21.000 stuks werd uitgegeven, zal
voortaan de uitgifte van series van 25.000
loten plaats hebben en wel van zoovele se
ries als nooo'ig blijkt om aan de aanvraag
van het publiek te voldoen.
2. De prijs van 1/20 lot wordt gebracht
van f 3,60 op f 4,— en wel met dien ver
stande, dat de prijs per klasse f 0,80 be
draagt.
3. De hoofdprijzen der eerste vier klassen
worden verhoogd tot resp. f 25.000, f 30.000,
f 40.000 en f 50.000, terwijl aan de vijfde
klasse drie prijzen van resp. f 60.000,
f 40.000 en f 30.000 worden toegevoegd (on
geacht de premies van f 30.000 en f 3000,
welke blijven bestaan).
4. De korting van 10 procent ten behoeve
van den staat, welke tot -dusver plaats had
bij de uitbetaling van prijzen beneden f 100,
komt te vervallen. Dit beteekent dus, dat
bij het zgn. eigen geld in alle klassen de
volledige inleg zonder eenige korting wordt
uitbetaald.
De nieuwe loten zullen begin Maart voor
het publiek beschikbaar worden gesteld,