Haarlemsche Courant
Zware strijd op landingshoofd van
Nettuno begonnen.
Nieuwsblad voor Noord-Holland
De strijd om de reserves.
289e Jaargang No. 120
Bureaux: Groote Houtstraat 93.
Tel. Advert. 10124, Redactie 10«0«
Postgiro 134958 Haarlemsclie ct, Haarlem
Byitantoor, Soendaplein 31. Tel. 12230
Hoofdredacteur: F. C. Dorks
Woensdag 24 Mei 1944
Verschünt dagelijks,
behalve op Zon- en Feestdagen
Drukkerij: z. B. Spaarne 12. Tel, 12713
Kantoor IJ muiden: Rerabrandfclaan 55#
IJmulden-Oost
Uitg.: Graf. Bedrijven Damiate, Haarlem
j:k i m
Verbinding met Zuidelijk front beoogd. Aiie aanvallen der Geaifieer-
den afgeslagen. Bij de zuivering van de Dnjestr.bocht verioren de
Sovjets 2000 man aan gevangenen. Luchtaanvallen op Kiel, Dortmund
en Brunswijk.
Het Duitsche weermachtbericht luidt als
volgt: N
Aan het landingshoofd van Nettuno heeft
de vijand in de vroege ochtenduren van
Dinsdag de activiteit van zijn artillerie
tot trommelvuur doen toenemen Gebruik
makend van slagvliegers alsmede van
sterke infanterie- en pantserstrijdkrachten,
ging hij vervolgens ten Zuidwesten en
Westen van Aprilia en in den sector Cis-
terna-Littoria tot den aanval over. De
gevechten zijn in vollen gang.
Aan het Zuidelijk front werd een poging"
van den vijand, zich in een verrassenden aan
val in het bezit te stellen van Terracina, ver
ijdeld. Ten Noordoosten van Terracina kon de
vijand zich in het bezit stellen van een hoogte.
Het zwaartepunt van den grooten aanval lag
ook Maandag in den sector Lenola-Pontecorvo
en bij Piedimonte. Onze dappere troepen ver
dreven den met sterke infanterie- en pantser-
strijdkrachten, na hevige voorbereiding door
artillerie en jachtbommenwerpers aanvallen
den vijand 4n harde gevechten, en brachten
hem zware verliezen toe. Waar' hem op enkele
plekken plaatselijke penetraties gelukten, wer
den deze afgegrendeld of in een tegenaanval
opgeheven. Bijzonder verbitterd woedden de
gevechten bij Pontecorvo en bij Piedimonte.
-Alle doorbraakpogingen van den vijand, die
door uiterst krachtig artillerievuur en onaf
gebroken optreden van vliegers werden onder
steund, werden daar in het geconcentreerde
vuur van granaatwerpers en artillerie ver
ijdeld. De in dezen sector opgestelde troèpen
onder het bevel van den generaal der berg
troepen Feurstein hebben zich in de dagen
lange zware gevechten voortreffelijk geweerd
en bijzonder onderscheiden.
In het Oosten is de dag bij geringe plaat
selijke gevechtsactiviteit kalm verloopen.
Na zuivering van de rivierbocht aan den
benedenloop van den Dnjestr werden de
gevechten ten Zuiden van Dubosari be
ëindigd.
Formaties infanterie en pantserstrijd-
krachten hebben hier, door Duitsch-
Roemeensche gevechts- en slagvliegers uit
muntend ondersteund,verscheidene Sovjet-
Russische divisies infanterie en een bri
gade pantser strijdkrachten verslagen De
vijand leed zware bloedige verliezen en
verloor bovendien 2000 gevangenen, 47
pantserwagens, 71 stukken gesehut en om
vangrijk o o rl o gsm a t er i a a 1
Een formatie gevechtsvliegers ondernam
Maandag een terreüraanval op het stadgebied
van Kiel. Er werd vooral in woonwijken
schade aangericht en er ontstonden verliezen
onder de bevolking. Onder moeilijke afweer-
omstandigheden werden 22 vijandélijke vlieg
tuigen neergeschoten.
Maandagnacht vielen Britsche bommenwer
pers verscheidene Duitsche steden aan. Vooral
in Dortmund en Brunswijk werd schade aan
gericht in woonwijken en ontstonden verliezen
onder de bevolking'. Strijdkrachten der lucht
verdediging vernietigden 46 viermotorige bom
menwerpers.^
Sterke formaties zware Duitsche gevechts
vliegtuigen vielen Maandagnacht opnieuw de
Britsche haven Portsmouth aan. Uitgebreide
branden en verwoestingen werden in de doel
gebieden waargenomen. Snelle gevechtsvlieg-
tnigen zetten den strijd tegen afzonderlijke
doelen in Oost-Engeland voort.
De militaire spreker van den groot-Duit-
schen Omroep, luitenant-generaal Dittmar,
betwijfelde in zijn rede van Dinsdagavond,
of de Anglo-Amerikaansche strijdkrachten
in Italië het beoogde operatieve succes zullen
behalen. Het operatieve doel van den vijand,
zooals generaal Dittmar /dit ziet, bestaat in
het gedwongen in den strijd brengen der
Duitsche reserves. Wanneer de slag in Italië
dit doel niet bereikt blijft hij slechts een
bloedig voorgevecht.
Generaal Dittmar vervolgder Het schijnt of
de Anglo-Amerikanen zich nauwkeurig be
wust zijn welk risico zij aangaan met een
offensief in -zeer grooten stijl, zooals dat hun
en hun volken te wachten staat. In dit op
zicht vormt de slag in Italië, welke tot af
leiding en binding dient ongetwijfeld een
onderdeel van den strijd tegen de Duitsche
reserves, die de Anglo-Amerikanen voeren
en voeren moeten, aangezien zij in de dooi
de Duitsche leiding achtergehouden weerbare
formaties de grootste belemmering zien hun
ner plannen, die een beslissing ten doel
hebben.
Doch op geen enkele plaats is het den
Anglo-Amerikanen tot dusver gelukt belang
rijke Duitsche strijdkrachten af te snijden.
Alleen een zoodanig succes zou de groote
aanvalsonderneming rechtvaardigen, daar
hierdoor het doel belangrijke Duitsche reser
ves naar het Zuidelijke front te dwingen in
vervulling zou gaan.
Wanneer in de Engelsch-Amerikaansche be
richten herhaaldelijk gesproken wordt van
een bijzonder versterkte linie, die thans
doorbroken is, dan moet daarin ongetwijfeld
een ophemeling van de tot dusver behaalde
successen worden gezien, Deze z.g. Hitier-
linie is eén zuiver fantasieproduct. Denkt
men in Engeland en de Ver. Staten werkelijk,
dat het in overeenstemming zou zijn met het
Duitsche militaire gebruik, dat men aan een
versterkingsgrendel van uitsluitend tactische
beteekenis, dicht 'achter een front waar hard
om gestreden wordt en dus met weinig kans
tot vergrooting, juist door dezen den naam
van den oppersten leider te geven, een
unieke beteekenis zou toekennen? De vijan
den kunnen er zeker van zijn: wat zij Hitier
linie noemen, is slechts een stelling onder
de talrijke andere. Gezien den hevigen Duit-
schen tegenstand, die vooral in de aanhou
dende vaak succesvolle tegenaanvallen tot
uitdrukking komt, schijnt een groot succes
van den vijand, dat operetief kan worden
uitgebuit, weinig waarschijnlijk.
Zij hadden anderhalf miüioen
op zak.
Circa tien dagen geleden bracht een
afdeeling der Landwacht een bezoek aan
het bekende „l?oerderij"-restaurant Meer
burg" aan de Leek te Warmond, meldt het
Alg. Handelsblad. Van de aanwezigen
werd een gezelschap van zeventien per
sonen, gekleed in avondtoilet, die daar op
vóór-oorlogsche wijze goeden sier maakten,
opgebracht naar Leiden. Het mannelijke
deel dezer zeventien bleek in totaal een
bedrag van rond anderhalf millioen gulden
op zak te hebben.
Japan's capitulatievoorwaarden
aan de Vereenigde Staten.
In het Japansehe tijdschrift Meiho is een
artikel verschenen waarin van bevoegde
zijde wordt bekendgemaakt, op welke voor
waarden Amerika in de gelegenheid wordt
gesteld, te capituleeren. Het Japansehe
nieuwsbureau Domei publiceert een uit
treksel uit deze voorwaarden. Op maritiem
gebied zijn de voorwaarden opgesteld door
schout bij nacht Tanetsoegoe Sosa. Zij lui
den als volgt:
1. Na de capitulatie der Vereenigde Staten
zal de geheele Amerikaansche vloot door
Japan in beslag worden genomen. Voor de
schepen die worden beschadigd of tot zin
ken gebracht moet het tienvoudige van de
bouwkosten als schadevergoeding worden
betaald. Zij die voor deze sabotagedaden
verantwoordelijk zijn, zullen worden ge
straft.
2. De kosten die aan de overneming der
Amerikaansche schepen door Japan zijn
verbonden, daarbij inbegrepen onderhoud
tot het tijdstip van de overdracht en ver
voerskosten, komen voor Amerikaansche
rekening. De groote schepen der Ameri
kaansche handelsvloot zullen evenals de
oorlogsschepen aan Japan vervallen. Alle
voor den zeeoorlog bruikbare wapenen en
de daarbij behoorende munitie zal eveneens
worden inbeslaggenomen. De Amerikaan
sche marineinrichtingen, zooals marinesta-
tions, marinewerven, arsenalen en marine
scholen. zullen volledig worden verwoest.
De particuliere scheepvaart inricfh tingen der
Vereenigde Staten moeten eveneens met
den grond gelijk worden gemaakt, met uit
zondering' van de scheepswerven voor de
kust- en binnenscheepvaart. De geheele
Amerikaansche marineluchtmacht moet
evenals de vloot ter beschikking van
Japan worden gesteld, -Buitendien moeten
alle marinevliegvelden en inrichtingen voor
de maritieme luchtvaart worden geslecht,
met uitzondering van die inrichtingen die
door Japan in gebruik zullen worden ge
nomen. De productie van staal en petro
leum door de Vereenigde Staten zal slechts
met beoerkingen worden toegelaten.
Om de nakoming van deze voorwaarden
door Amerika te garandeeren, zal Amerika,
aldus deze voorwaarden, voor een tijdvak
van ten minste tien jaren na het staken der
vijandelijkheden door Japansehe bestuurs
ambtenaren worden gecontroleerd
De Japansehe deskundige op financieel
gebied, Zahei Nishiy, heeft de economische
eisehen aan de Vereenigde Staten opgesteld.
Ten eerste zal de concurrentie van Amerika
op de vrije markt door middel van schat-
kistkaoitaal, of met hulp daarvan, worden
verboden.
2. De particuliere bankinstellingen der
Vereenigde Staten zullen worden opgehe
ven. Hetzelfde lot zullen monopolistische in
dustrieën, trusts en kartels ondergaan. 'De
invloed van het kapitaal op den landbouw
zal worden tegengegaan en tenietgedaan.
Beursspeculaties zullen worden verboden.
Alle vakvereenigingen zullen worden opge
heven. De sociale positie der arbeiders zal
echter definitief worden geregeld. Ter uit
voering van deze maatregelen zal een „po
litiek lichaam" in hst leven worden geroe
pen, waarvan de onafhankelijkheid van
economische belangen volkomen is gewaar
borgd.
„DE STUURLUI AAN WAL".
Donderdagavond oi*: kwart voor zeven
spreekt Max Blokzijl voor Hilversum I over
„De stuurlui aan. wal".
VIER JAREN.
I.
D. Vier jaren is het dezer dagen ge
lede nr dat ons volk uit de betrekkelijke on
bewogenheid van zijn bestaan gevoerd werd
in den maalstroom van hei wereldgebeuren.
Wat dit volk in zijn overgroote meerderheid
voor gansch onwaarschijnlijk, ja, voor on
mogelijk hield, geschiedde. De rust van het
maatschappelijk leven ging' verloren. Op
een vredigen Mei-avond volgde een mor
gen, die ons land in volledigen oorlogstoe
stand vond. Ons geheele land was oorlogs-
terrein geworden, waarop voor het eerst na
honderden jaren veldslagen geleverd wer
den. Tegenover een overmachtigen tegen
stander bleek verzet nutteloos, niet het
minst toen hulp, waarop de landsverdedi
ging haar vertrouwen had gevestigd, uit
bleef en na vijf dagen was er rouw in Ne
derland. rouw om een verloren oorlog, om
tallooze verloren gegane levens, teleurstel
ling in een gevoel van verlatenheid, toen
bleek, dat in de ure des gevaars landsregee-
ring en vorstin de wijk hadden genomen.
Het mag geen verwondering wekken, dat
in de dagen, die op de catastrofe van Mei
1940 volgden, ons volk losgeslagen bleek
van zijn oude verzekerdheid. Het mocht
zijn, dat de overwinnaar, zich vergenoe
gende met den rang van bezetter, verklaar
de, het binnenlandsch gebeuren te zullen
respecteeren voor zoover dit de oorlogsvoe
ring niet belemmerde, alras bleek, dat sterke
traditioneele waarden wankelden, dat
nieuwe ideeën zich aandienden en dat in
menigerlei opzicht een nieuwe koersbepa
ling onafwendbaar was.
Er hebben sindsdien vele veranderingen
zich voltrokken, veranderingen, hier gepre
zen, daar gelaakt. Tegenover een robuust
streven, aan nieuwe beschouwingen gestalte
te geven stond en staat het verlangen, het
oude te behouden en waar -dit oude voor
menigegn materieelen welstand beteekende
is dit verlangen menschelijk en verklaar
baar.
Uit dit verlangen komt het hoopvolle ver
wachten voort, dat ééns de maatschappij
met zijn waarden en normen van voor Mei
1940 zal terugkeeren. Men ziet deze jaren
als een episode. Misschien, aldus redeneert
men, dat enkele kleinigheden geen stand
zullen houden, in hoofdzaak zal al het oude
toch weer nieuw worden. En men kan er
verzekerd van zijn, dat deze verwachting,
die stilaan tot overtuiging is uitgegroeid,
duizenden en duizenden in weerwil van
veel ongemak, dat deze tijden medebrengen;
goeden moed voor den dag van morgen
fcehenkt.
Er is een andere categorie van goede Ne
derlanders. die deze meening niet kunnen
deelen. Zij kunnen niet gelooven aan een
terugkeer van het maatschappelijk bestel
zooals wij dit vier jaar geleden kenden en
voorzien wijzigingen in de maatschappelijke
structuur, ingrijpend en omvangrijk, wijzi
gingen waarvan hetgeen deze vier jaren
ons brachten nog maar een eerste begin is.
Zii zien Jeze jaren als een overgang.
De toekomst zal lesren. of het een episode
of een overgang is, waarin wij thans leven.
Doch wie de teekenen des tijds tracht te
verstaan en de lessen der historie beluistert
zal niet licht de beteekenis misvatten van
wat deze vier jaren hebben opgeleverd en
tot een redelijke waardeering komen, zon
der te vervallen tot starre behoudzucht, of
blinden ijver.
Heeft onze geschiedenis ons in dit opzicht
iets te zeggen? Als vanzelf denkt men hier
aan perioden uit onze lancshistorie, waarin
ons land, evenals nu, betrokken werd in het
-wereldgebeuren en waarvan de jaren der
Fransche overheersehing het dichtstbij lig
gen. En nu is het toch wel van belang, hier
eens te wijzen od een dwaling, die in onze
dagen zoo opgeld joet, zoovaak men het
poogt voor te stellen, dat het einde van
dezen „Franschen tijd" den terugkeer van
het oude bracht. Eens en voor al wete men,
dat het Nederland van 1814 maar zeer, zeer
weinig had van de republiek van 1795. Hier
dieper en met voorbeelden op in te gaan zou
te veel plaatsruimte vergen. Genoeg zij, dal
de maatschappelijke structuur zich in die
20 jaar radicaal had gewijzigd. Grondwet,
kiesrecht, rechtspleging, gildewezen. om
maar enkele begrippen te noemen legden er
getuigenis van af. Staten-generaal en ko
ningschap deden hun intrede. Wie zal be
weren, dat het oude hier was terugge
keerd? Het tegendeel is waar. De storm, die
in Europa, woedde had ook in ons land heel
wat weggeblazen en heel veel nieuws aan
gevoerd.
Zou men met dit voorbeeld voor oogen in
ernst kunnen meenen of hopen, dat het dit
maal anders zou gaan? Geloove wie het Wil!
Aan het einde van 'deze oorlogsjaren zullen
ons land en ons volk een wereld vinden,
waarin al het oude herinnering geworden is
en in deze wereld zal ons land zich een
plaats moeten kiezen.
En ook hier herhaalt de geschiedenis zich
weer. Zoo ging het in 1648, zoo ging het in
1814, zoo zal het ook straks gaan. Alleen.
de verhoudingen zullen scherper dan te
voren gemarkeerd zijn. Anders gezegd:
kon toen tenminste nog de schijn worden
bewaard van een staatkundige zelfstandig
heid die zich verbond of isoleerde naar eigen
welbehagen, straks zal blijken, dat ook ons
land als ieder ander land welbewust positie
zal moeten zoeken als deel van een grooter
geheel, als deel van een statenbond, waarin
vele tegenstellingen zullen worden opge
heven. Met behoud van eigen nationale
zelfstandigheid. Met behoud van eigen bin
nenlandsch bestuur en al wat daartoe ge
rekend mag worden, met behoud van eigen
cultuur en cultureele waarden. De gedachte
is niet nieuw en de historische lijn wordt
doorgetrokken: wat eenmaal buurtschap-
De Goliath van het luchtruim. Tot ver itt
den aether zendt dit apparaat onzicht
bare magnetische stralen uit, die den
binnen vliegenden vijand reeds ver voor
het bereiken van het doel aanvatten en
niet meer loslaten. Met de snelheid van
het geluid wordt door dit toestel de rich
ting, de hoogte en de route der vijande
lijke machines uitgezonden. Voor dit
magnetische oog kan de terreurvlieger
zich niet verbergen, noch 's nachts, noch
achter een dicht wolkendek. Het is dè
in het luchtruim onzichtbare helper dor
Duitsche Flak en nachtjagers en het
brein voor de meldingen der poskiè-
bepaliag in de lucht.
{PK Lysiak-Wb.-C.N.F. P. c)
pen. steden, gewesten scheidde wei d in den
loop der tijden tot nieuwe verbondenheden
opgeheven. Grensgeschillen tusschen Haar
lem en Amsterdam hebben niet meer plaats
en Utrecht en Gelderland hebben wat
slechts 150 jaar geleden .nog wel het geval
was geen afwijkende rechtspraak meer.
Thans nadert de tijd, waarin landen, wel
ker gemeenschappelijke belangen evident
zijn, zich vereenigen zullen in hechter, logi
scher verband dan te voren.
Zuivering Zwitsersche soc. dem.
partij.
Het bestuur der Zwitsersche sociaal-demo
cratische partij heeft een zuiveringsactie uit
gevoerd en een groot aantal personen uit de
partij gezet. De maatregel tegen de Zürich-
sche partijleden werd genomen wegens de
stichting van de ..partij van den arbeid" en
ter voorkoming van andere splitsingen.
Schending van het Roode Kruis.
Naar het D.N.B. verneemt, hebben vijande
lijke jachtvliegtuigen in de middaguren van
20 Mei op den weg van Frossinone naar hel
Zuiden wederom twee duidelijk gekenmerkte
Roode-Kruis-auto's aangevallen. Door hel
schieten met de boordwapens werd behalve
de gewonden, die nieuwe verwondingen oplie
pen. ook een verpleegster gewond. De aanval
geschiedde van zoo geringe hoogte, dat de ken-
teekenen der auto's in geen geval over heS
hoofd gezien "konden worden.
Het opperbevel van de Duitsche weermacht
acht het met. het oog op de toenemende aant-
vallen door Anglo-Amerikaansche vliegtuigen
op Duitsche hospitalen e.d. noodzakelijk eert
aantal van de meest flagrante schendingen van
het volkenrecht van dien aard, door de Brit
sche en Amerikaansche luchtmacht gepleegd,
ter kennis van de openbare meening der we
reld te brengen. De gedetailleerd opgesomd©
twintig gevallen zijn uitsluitend onwraakbaar
geconstateerde vergrijpen tegen het volken
recht in het tijdsverloop van 24 Januari 1944
tot 14 April 1944.
Sedert den 14en April hebben zich echter,
zoo verklaart het opperbevel, de overvallen on>
hospitalen, e.d. bijna dagelijks herhaald,- Geen.
verbandplaats, geen hospitaaltrein en geen!
gewondentransport is meer veilig. In alle ge
vallen waren de aangevallen doelen door het
Roode Kruisteeken op verren afstand zichtbaar
gemaakt, zoodat de Anglo-Amerikaanscha
vliegtuigbestuurders en schutters in elk af
zonderlijk geval nauwkeurig den aard van
het door hen aangevallen doel konden onder
scheiden.
Turkije's militaire budeset.
Het militaire budget van Turkije voor het
loopende jaar wordt geschat op 521 millioen
Turksche ponden. Volgens een mededeeiing
van radio-Ankara is dit het hoogste bedrag',
clat ooit door een Turksche regeering' voor
militaire doeleinden werd genoteerd.
Minder treinen in Engeland.
Duizenden reizigers, die Maandag op de
Londensche stations op hun gewonen trein
stonden te wachten, kwamen onverwachts
tot de ontdekking, dat er een groot aantal
treinen uit den dienst waren genomen. Een
verklaring van deze beperking van het ver
voer op een aantal hoofdlijnen was niet te
verkrijgen.
Op straat blijven bij luchtalarm staat
gelijk met 'n poging tot zelfmoord,
het staan voor de ramen of op de
daken is even gevaarlijk.
