Haarlemsche Courant
Strijd in het Fransch-Belgische
industriegebied
Nieuwsblad voor Noord-Holland
De vliegende bommen.
De strijd aan de Adriatiscbe zee
BEKENDMAKING
BEKENDMAKING
289ë Jaargang No. 208
Buimui: aroote Houtstraat SS.
rel. Advertenties 10734, Redactie 10600.
Postgiro 134058 Haarlemeehe Ct„ Haarlem
Bijkantoor. Soendaplein 71. Telet, 13230
CJmulden: Rembrand tl a an 56, IJmuideu-O.
Koo#dredacteur: T. G. Deito.
Dinsdag 5 September 1944
Verschijnt dagelijtas, behalve 09 Z0&4
en Feestdagen.
Ultg.: Graf. Bedrijven Danrfate, Haarlem
Abonnementenp. wee* 26 ct, per rnnd.
l.tt. per kwartaal 3fr. per post
3,73. Losse nummers 3 cent,
k im
In Italië doorbraakpogingen der Geallieerden benoorden de Arno. In
Littauen en Estland aanvallen der Bolsjewisten mislukt.
Het opperbevel van de weermacht maakte
Maandag bekend
„Noordelijk van Atrecht zijn onze troepen
voor hevige vijandelijke aanvallen eenige
kilometers naar het Noorden uitgeweken.
Andere aanvallen van de Engelschen en
Canadeezen stortten ten Noorden van Atrecht
voor onze versperringsgrendels ineen. In het
gebied ten Noorden van Bergen zijn hevige
gevechten met vijandelijke pantserstrijd
krachten aan den gang. Op de Westelijke
hellingen van de Ardennen en aan de Maas
ten Zuidoosten van Sedan sloegen onze troe
pen talrijke vijandelijke aanvallen af.
De verdedigers van Brest sloegen ook gis
teren weer alle aanvallen der Amerikanen
die door zeer sterk artillerievuur, tanks en
luchtstrijdkrachten werden ondersteund, uit
een. De vijand leed vooral door het gecon
centreerde afweervuur van ons marinelucht-
doelgeschut en legerkustbatterijen zware
bloedige verliezen. Plaatselijke penetraties in
het voorterrein van de vesting werden in
een tegenaanval na harden strijd afgegren
deld.
In den Westelijken en centralen sector van
het Italiaansche front zijn onze divisies van
de Arno gedistancieerd. Nakomende vijan
delijke verkenningsformaties werden bloedig
afgeslagen. In den Adriatischen kustsector
viel de vijand ook gisteren met versch aan
gevoerde strijdkrachten en met zeer sterk
gebruik van materiaal aan. Onze troepen
verijdelden in gevechten die met groote ver
liezen gepaard gingen de vijandelijke door
braakpogingen.
In de Zuidelijke en Oostelijke Karpaten
mislukten Sovjet-Russische aanvallen. In het
bruggenhoofd van den Weichsel ten Westen
van Baranof werd gisteren weer hevig ge
streden. Ten Noordoosten van Warschau ble
ven vrij zwakke aanvallen der bolsjewieken
vruchteloos. Tusschen Boeg en Naref vielen
de Sovjets opnieuw met gebruik van mas
sale infanterie- en pantserstrijdkrachten als
mede met sterke formaties slagvliegers aan.
In zware gevechten werden de vijandelijke
doorbraakpogingen door tegenaanvallen op
gevangen, waarbij 35 tanks werden stuk
geschoten. In Littauen en Estland zijn ver
scheidene plaatselijke aanvallen der bolsje
wieken mislukt.
Slagvliegers vernietigden op een vliegveld
wederom vijftien geparkeerde vliegtuigen en
beschadigden talrijke andere machines. Twee
vliegtuighangars en een opslagplaats van
materiaal werden verwoest. Vijandelijke
bommenwerpers ondernamen gisteren onder
bescherming der wolken terreuraanvallen op
Mannheim en Ludwigshafen. Vijandelijke jacht
vliegers drongen door naar West- en Zuid-
West-Duitschland en schonden herhaaldelijk
Zwitsersch rechtsgebied."
In aanvulling op het Duitsche weermacht-
bericht wordt nog gemeld: Bij den zwaren
strijd om de vesting Brest heeft zich de
derde brigade marine-luchtdoel-artillerie on
der bevel van den kapitein ter zee Richter
in den strijd tegen vijandelijke luchtstrijd
krachten en tegen aanvallen van land uit
herhaaldelijk bijzonder onderscheiden In het
Rhonedal heeft zich de ter bescherming van
distancieeringsbewegingen opgestelde elfde
pantserdivisie onder bevel van den luit.-
generaal Von ^i/ietersheim in aanval en ver
dediging voortreffelijk geweerd.
Naar de Britsche berichtendienst meldt,
heeft het Britsche ministerie van lucht
vaart meegedeeld, dat Maandag vroeg onge
veer 8070 vliegende bommen tegen Engeland
zijn afgeschoten sinds het begin van de
aanvallen met dit wapen.
Slowaaksche opperbevelhebber
van zijn functie ontheven.
President Tiso heeft' generaal Catlos ont
heven van zijn functies van minister van
defensie en van opperbevelhebber van het
Slowaaksche leger.
In een radio-rede heeft Tiso die gebeurte
nissen in Slowakije bestempeld als een wer
velstorm, die de werkelijke doelstellingen en
methoden der volksvijanden heeft onthuld.
Met koelbloedigheid worden thans de ver-
eischte maatregelen voor de toekomst getrof
fen. De methoden van den vijand bepalen
ook de methoden der verdediging. Reeds is
een begin gemaakt met de vernieuwing van
het Slowaaksche leger. Halfheden kunnen
niet meer geduld worden. Van iederen Slo-
waak wordt totale inzet van alle krachten
voor volk en staat geëiseht.
Vóór den president sprak de propaganda-
chef gezant Gaspar. Deze beschuldigde de
T&jecho-Slowaaksche Maffia, met behulp van
saboteurs het doel te beoogen, Slowakije
weer onder het juk der joden, Tsjechen en
eenige Slowaaksche reactionnaire kapitalis
ten te brengen. Deze Maffia is niets gelegen
aan het Slowaaksche volk. Zij heeft zich
Slowaaksche handlangers gekocht, om het
Slowaaksche volk te berooven van zijn vrij
heid en zijn staatkundige zelfstandigheid.
Dergelijke handlangers heeft zij ook in het
officierscorps gevonden. Het is de grootste
schande voor de Slowaaksche geschiedenis,
dat er onder het Slowaaksche volk verraders
geweest zijn. Deze verraders hebben zich
echter verrekend. De Slowaaksche staat, zoo
besloot gezant Gaspar, zal versterkt uit deze
catastrophe te voorschijn komen.
DE VEREENIGDE STATEN EN
FRANKRIJK.
Uit een artikel in de „New-York Times"
over Frankrijk blijkt, dat het Amerikaansche
ministerie van Buitenlandsche Zaken het
voornemen heeft den vroegeren Amerikaan-
schen ambassadeur te Buenos Aires, Norman
Armour, tot ambassadeur te Parijs te be
noemen. De vroegere Amerikaansche consul
te Marseille, Fullerton, is benoemd tot lei
der van het Amerikaansche consulaat gene
raal te Parijs, dat binnenkort heropend zal
worden.
Sinds acht dagen woedt aan de kust van
de Adriatische Zee een verbitterde slag.
Sterke Britsche en Canadeesche formaties
willen hier door concentratie van alle be
schikbare krachten zich langs de kust den
weg naar de Povlakte effenen. In de laatste
vier dagen schoten Duitsche troepen hier
ongeveer 180 pantserwagens stuk. De aan
val werd aanvankelijk ondernomen langs
een front van ongeveer 40 kilometer breedte
tusschen Urbino en de kust. Door de zware
verliezen kon de aanval niet over de geheele
breedte doorgezet worden en sedert Don
derdag werd hij gericht op den Oostelijken
Fogliosector, over een front van twintig
kilometer breedte. Ook deze wig bleek nog
te breed, hoewel de aanval door scheeps
geschut en talrijke bommenwerpers ge
steund werd. Na de Foglio te zijn overge
trokken moesten de aanvallers hun front
nog vernauwen om de tien kilometer Noor
delijker gelegen Conta te naderen. Pas na
aanvoer van versterkingen konden de Ge
allieerden de Conta overtrekken op twee
plaatsen, die ongeveer vijf kilometer van
elkander liggen. Door taai vasthouden en
energieke tegenaanvallen verhinderden de
Duitsche grenadiers een uitbreiding der
penetratie.
Het Finsche legerbericht.
Te Helsinki is gisteren het volgende be
richt omtrent den militairen toestand ge
publiceerd:
„Op de Karelische landengte viel een
kleine vijandelijke afdeeling onze stelling in
de omgeving van de spoorbrug van Sorvali
aan. In de overige sectoren storingsvuur dei-
zware wapenen. In eenige andere sectoren
van ons Oostelijk front werden kleine vijan
delijke afdeelingen uiteengeslagen of ver
dreven. De vijandelijke luchtmacht bombar
deerde doelen in de voorste linie en in
onzen rug. Onze jagers schoten een vijan
delijken bommenwerper neer.
Overeenkomstig het gesloten verdrag
worden de vijandelijkheden aan de fronten
den 4den September om 8 uur gestaakt".
Overeenkomstig mijn decreet inzake de af
kondiging van den uitzonderingstoestand (nr.
15/44) kondig ik voor het bezette Nederland-
sche gebied den UITZONDERINGSTOE
STAND af.
De bevolking moet orde en rust bewaren.
Een ieder moet in zijn beroep, zijn ambt of
zijn bedrijf op de gewone wijze zijn arbeid
verrichten en de op hem rustende taak ver
vuilen.
Het vluchten, ook uit door strijd bedreigde
gebieden, is verboden.
Alle bevelen van militaire instanties en van
civiele bureaux der bezettende macht moeten
zeer nauwkeurig worden opgevolgd.
Eigenmachtig handelen brengt eigen leven
in gevaar.
Elk verzet tegen de bezettende macht wordt
overeenkomstig de aan de troepen gegeven
bevelen onmiddellijk en op energieke wijze
met geweld van wapenen gebroken.
Elke poging zich met den vijand in te laten
of de kracht van het groot-Duitsche rijk en
zijn bondgenooten te benadeeien of de uitvoe
ring van een militaire opdracht te verhinde
ren, ieder verzet, iedere verstoring van de
openbare orde, iedere benadeeling van het
arbeidsproces en ieder optreden, dat de voor
ziening in gevaar brengt, wordt gestraft met
den dood of zware vrijheidsstraffen.
DEN HAAG. 4 September 1944.
De Rijkscommissaris voor het bezette
Nederlandsche gebied.
Art. 3 van het decreet van den Rijkscom
missaris betreffende den uitzonderingstoe
stand (no. 15/1944) luidt:
Iedere rechter, ambtenaar of ander lid
van het personeel van een gerecht, een an
dere overheidsinstantie, een openbaren dienst
of bedrijf, een openbare instelling, inrichting
of bureau, alsmede van een niet-openbare
instelling of inrichting of van een niet-open-
baar bedrijf, waarin een belangrijke taak
wordt vervuld dan wel voor den oorlog be
langrijke opdrachten moeten worden uitge
voerd, iedere arts en apotheker, iedere vroed
vrouw en iedere dierenarts moeten de werk
zaamheden, die hun beroep of hun dienst
betrekking medebrengen, volgens de hiervoor
geldende bepalingen, in het bijzonder volgens
de bijzondere beschikkingen van de bezetten
de macht, verder uitoefen/en en, indien deze
door overmacht zijn onderbroken, dezelfve
terstond na opheffing van de belemmeringen
hervatten.
Hij, die hieraan niet voldoet, wordt ge
straft met den dood."
Art. 6, hetwelk luidt:
„Alle Nederlandsche overheidsinstanties,
diensten, instellingen, bureaux, inrichtingen
en bedrijven al dan niet van openbaar
karakter voeren de aanwijzingen uit, dit
door militaire instanties of door militaire
commandanten rechtstreeks aan hen worden
gegeven. Dit geldt ook voor artsen, apothe
kers, vroedvrouwen en dierenartsen."
Verder wordt er de aandacht op gevestigd,
dat in art. 2 de doodstraf kan worden toe
gepast wegens iedere benadeeling van het
arbeidsproces, waaronder o.m. te verstaan is
het willekeurig wegblijven uit kantoor, werk
plaats of fabriek.
Londens brandweer wordt
versterkt.
Volgens Zweedsthe berichten is het blusch-
en bergingswerk in Engeland tengevolge der
V 1-actie zoo omvangrijk geworden, dat de
brandweer het niet meer af kan. Men heeft
zelfs uit Canada brandweerpersoneel laten
overkomen.
In 't verleden ligt het heden, In het nu wat worden zal.
Bilderdijk.
E. M. Kortenaer, 1665.
Lt.-admiraal lsten Engelschen oorlog
Sont. Vice-Admiraal in 1659. Portu
gal 1661. Gesneuveld in den slag bij
Love stoft in 1665. O/H P.c.
Ook thans weer strijden Nederlan
ders voor Europa's vrijheid ter zee,
in trouwe verbondenheid met hun
Duitsche kameraden. O/H P.m.
GOED VOORGAAN DOET GOED VOLGEN
Zet ook Gij U derhalve in voor de toekomst voor Uw volk en meldt U" als
vrijwilliger bij de Kriegsmarine.
Aanmelding staat open voor iederen Nederlander van 1715 jaar en kan geschie
den bij de Marine Annahmestelle Niederlande te Utrecht, de aanmeldings-
bureaux voor Marine-vrijwilligers te Amsterdam, Kalverstraat 143 en Rotterdam,
Nieuwe Binnenweg 98-100. bij alle Hafen en Ortskommandanturen en bij de Ne-
benstellen der Waffen SS.
Alle gewenschte inlichtingen, zoowel voor dienstname bil de Marine als bU
de Waffen SS, worden aau bovengenoemde adressen verstrekt.
Op grond van den op 4 September 1944 door
den Rijkscommissaris voor het bezette Ne
derlandsche gebied in overeenstemming met
den Wehrmachtbefehlshaber Niederlande af-
gekondigden uitzonderingstoestand wordt met
onmiddellijke inwerkingtreding de tijd, waar
in men zich niet in de open lucht mag bevin
den, voor den duur van den uitzonderings
toestand vastgesteld van 20 tot 4 uur.
Samenscholingen van allerlei aard, in het
bijzonder die welke een demonstratief karak
ter dragen, waarbij meer dan vijf personen
bij elkaar staan, worden door weermacht, SS
en politie beschoten.
Weermacht, SS en politie schieten verder
op ieder, die in den verboden tijd niet direct
op den eersten aanroep blijft staan.
S-GRAVENHAGE, 4 September 1944.
De Höhere SS- und Polizeiführer
Nordwest
(get.) RAUTER
SS-Obergruppenfiilirer und Gene
ral der Polizei.
De Wilhelmstrasse oyer
ontwikkeling in Finland.
In de Wilhelmstrasse ziet men er voorloo-
pig van af, zich uit te spreken over de maat
regelen, die door Duitschlar.d eventueel ge
nomen zouden kunnen worden ten aanzie»
van de ontwikkeling in Finland. De woord
voerder van het Auswartige Amt verklaarde
nadrukkelijk, dat hij te dien aanzien geelt
standpunt kan bepalen.
Omtrent den Finschen stap als zoodanig
wordt in de Wilhelmstrasse verklaard, dat de
door minister-president Hacksell in zijn rede
gegeven motiveering niet onweerlegd ka»
blijven. Wanneer hij de Duitsch-Finsche ver
houding tracht te ontdoen van haar ideëel»
waarden en daaraan uitsluitend een materiee—
len grondslag toekent, moet geantwoord wor
den, dat Duitschland in Finland steeds eert
eerlijken wapenbroeder gezien heeft en dat
het Duitsche volk over de wijze waarop me»
thans de Duitsch-Finsche betrekkingen poogt
te bagatelliseeren, met recht verbaasd moet
zijn. In dit verband wordt op het feit gewe
zen, dat Duitschland jaren geleden bij de on
derhandelingen met Molotof zich ten krach
tigste verzet heeft tegen het plan van ee»
nieuwen overval op Finland. Ook meent men
in Berlijnsche politieke kringen te kunnen
herinneren aan hetgeen reeds in de jaren
1917-18 van Duitsche zijde voor Finsche be
langen werd gedaan, waarbij de ideëele fac
tor doorslaggevend is geweest. Wanneer Min.-
president Hackzell het verdrag tusschen den
toenrnaligen president Ryti en den rijksmi
nister van Buitenlandsche Zaken Von Rib-
bentrop als een niet meer bindende particu
liere aangelegenheid zou willen voorstellen,
stelt men in de Wilhelmstrasse daartegenover
dat Ryti in zijn èigenschap van staatshoofd
volkomen gemachtigd was, een zoodanig ver
drag aan te gaan. dat volgens de eigen beken
tenis van den tegenwoordigen Finschen mi
nister-president voor Finland van niet te on
derschatten waarde is geweest. Dit verdrag,
zoo wordt in de Wilhelmstrasse verklaard,
heeft het den Finnen pas mogelijk gemaakt,
de doorbraak der Sovjets bij Viipuri te ver
hinderen en het front te stabiliseeren.
Daar Finland bovendien steeds nadrukke
lijk het democratische recht vertegenwoor
digd heeft van vrijheid van woord en vrijheid
van meeningsuiting binnen en buiten het par
lement. moet de vraag gesteld worden, waar
om bij het sluiten van dit verdrag in geen en
kel opzicht daarop kritiek is geoefend. De
poging, zich met formeel juridische kunst
grepen aan de affaire te onttrekken, heeft'
niet alleen onder het Duitsche publiek, docW
ook in bevoegde politieke kringen een eigen-
aardigen, om niet te zeggen pijnlijken indruk
achtergelaten. De verwachtingen die van Fin
sche zijde aan het besluit van de regeering
geknoopt worden berusten, naar men in de
Wilhelmstrasse verder verklaart, op de me-
dedeeling van den minister-president, dat de
Sovjet Unie uitsluitend de vervulling der in
middels bekend gemaakte eischen verlangt,
echter niet staat op een onvoorwaardelijke
capitulatie. Deze interpretatie is reeds va»
Engelsche en ook van Sovjet Russische zijde
ongerijmd genoemd. Afgezien van de kritiek,
die het officieele Sovjetpersbureau op de rede
van Hackzell oefent, laat naar de opvatting
van Berlijn de meening van Reuters diplo-
matieken correspondent, dat Finland zich op
genade en ongenade aan de voorwaarden va»
de Russen moet onderwerpen en dat elke an
dere versie een pil is om de openbare mee
ning te kalmeeren. geen twijfel over de
draagwijdte van het Finsche besluit. De
hulpeloosheid, waarin Finland door den stap
van zijn staatsleiding geraakt, wordt ook on
derstreept door de verklaring van de Times
dat Finland den Sovjets voldoende „garan
ties voor veiligheid" moet bieden, waarmede
de aanspraak van Moskou op vrije hand te
genover Finland nadrukkelijk wordt erkend.
Zweedsche persstem.
„Göteborgs Morgenpasten" schrijft in ee»
hoofdartikel, dat de breuk van Finland met
Duitschland de geheele politieke situatie i»
Noord-Europa omver werpt. Dit is een feit,
waarop niet in de laatste plaats van Zweedsch
standpunt moet worden gewezen, als men den
nieuwen toestand in Zweden zakelijk wil be-
oordeelen. Daarom, aldus vervolgt het blad,
zal men met bezorgdheid en spanning ook ia
Zweden de ontwikkeling der betrekkingen
tusschen Finland en zijn grooten buurstaat
in het Oosten volgen. Zweden zal op de nauw
ste en misschien ook op de pijnlijkste wijze
in zijn huidig en toekomstig lot betrokken
worden bij de vredesvoorwaarden, die Fin
land verkrijgt. Op het oogenbiik, dat de Duit
sche troepen Finland ontruimen, is het, aldus
besluit het blad, een onwrikbare consequen
tie, dat Rusland zijn macht in alle Oostelijke
randgebieden der Oostzee zal doen gelden.
