Haarlemsche Courant
Harde gevechten tusschen
Eindhoven en Nijmegen.
289e Jaarg. jNo. 230
x x
Bureaux: Groote Houtstraat 93
Postgiro 134958.
Bijkantoren: Soendaplein dl.
IJmuiden-O. Rembrandtlaan W
Verschijnt dagelijks, behaiv
op Zon- en Feestdagen.
Nieuwsblad voor Noord-Holland Kennemer Edilie
Zaterdag 30 Sept. 1944
Uitg.: Graf. Bedrijven Damiate,
Haarlem. Abonnementen: per
week 26 ct., per mnd. 1,15,
per kwartaal 3,42, fr. p. post
3,73. Losse nummers 6 cent.
K 1297
Donderdag ontstonden aan den West-,
Noord- en Oostkant van het vijandelijke
penetratiegebied van Eindhoven-Nijmegen
harde gevechten. De zeer aanzienlijke strijd
krachten, welke de vijand hier heeft gecon
centreerd, pogen zich met alle geweld be
wegingsvrijheid te verschaffen. Van het ge
bied van Eindhoven uit, werd sterke druk
uitgeoefend op de'n weg 's Hertogenbosch
Nijmegen en van het gebied van Helmond uit
op den weg langs de Maas naar Nijmegen.
Hevige afweergevechten ontstonden daardoor
ten Westen van Eindhoven. Ten Westen en
Noorden van VecheLen bij de heuvels nabij
Boxmeer. Tegenaanvallen wierpen de opge
drongen strijdkrachten op verschillende pun
ten terug. In het gebied tusschen Waal en
Rijn viel de vijand naar het Noorden en
Noord-Oosten aan. Deze aanvallen mislukten
evenwel door de'ten Zuiden van Arnhem met
succes verdedigende Duitsche versperrings
grendels. Eigen tegenaanvallen leidden ten
Oosten van Nijmegen tot de herovering van
Erlekom.
Erlekom in Duitsche handen.
Tusschen Eindhoven en Nijmegen poogden
de Engelschen ook Donderdag tevergeefs in
Oostelijke en Westelijke richting terrein te
winnen. Ondanks het in den strijd werpen
van sterke formaties jachtvliegtuigen slaag
den de Engelschen er slechts in ten Westen
van Vechel een kleine penetratie te verkrij
gen. Alle andere aanvallen werden hier af
geslagen. Ten Oosten van Nijmegen herover
den de Duitschers tusschen Waal en Maas
o.a. het plaatsje Erlekom.
Interinformation deelt de volgende bijzon
derheden mee:
In de Adriatische sector is de groote slag
wederom buitengewoon hevig geworden. De
troepen van generaal Kesselring hebben on
der ongehoorden druk weliswaar 1 terrein
moeten prijsgeven, maar zij hebben in zeer
elastische oorlogvoering het front gehand
haafd.
Aan het geheele Westelijke front is de ge
vechtsbedrijvigheid zeer afgenomen, térwijl
de Duitsche' frontlijn verder gestabiliseerd is.
Nieuwè groote zwaartepunten beginnen zich
af te teekenen, bij Aken en Metz. Niettemin
kan niet ontkend worden, dat ook de plaat
selijke gevechten hard zijn.
In de hoop eindelijk Riga te kunnen ne
men, hebben de bolsjewieken de laatste da
gen massale strijdkrachten samengetrokken
om uit het Noorden en het Oosten de Duit
sche stellingen open te breken. Zij stieten
echter op geconcentreerde afweer.
De Nobelprijzen in 1944.
V<4gens het persbureau T. X. uit Stockholm
wordt het mogelijk geacht, dat er dit jaar
Nobelprijzen zullen worden verdeeld, hetgeen
als gevolg van den oorlog sinds 1939 niet meer
is geschied. De commissies, die de keuze der
candidaten voor de verschillende prijzen
voorbereiden, hebben zich nog niet uitgespro
ken, maar binnenkort verwacht men een be
slissing van de zijde van den raad van be
stuur en van de Zweedsche regeering. Er
zouden ter verdeeling beschikbaar zijn twee
prijzen voor geneeskunde, twee prijzen voor
natuurkunde, twee prijzen voor scheikunde
en een prijs voor letterkunde, Elke prijs is dit
jaar 121.841 kronen groot. De Zweedsche pers
heeft tot dusver mog geen enkelen naam van
candidaten voor de mogelijke prijzen van dit
jaar gen^pnd.
AARTSBISSCHOP HERSTELD.
Naar De Tijd mededeelt is mgr. dr. J. de
Jong, aartsbisschop van Utrecht, di^e voor het
herstel van zijn gezondheid in hef R.K. Zie
kenhuis te Apeldoorn vertoefde, Woensdag
avond volledig hersteld te Utrecht aange
komen.
Het WauiS^uuw te Amsterdam in de
19de eeuw. Dit miniatuur gebouw is te
zien in het Amsterdamsch historisch
museum in het Waaggebouw, waar be
halve het prachtige interieur van deze
oude stadspoort, die later als vergader
plaats voor vele gilden dienst deed nog
vele andere interessante voorwerpen, be
trekking hebbende op de geschiedenis
van Amsterdam, te bewonderen zijn.
(C.N.F.-de Haan Pax aU
Maatregelen van dr. Göhhels.
Rijksminister dr. Goebbels heeft zeven
nieuwe verordeningen uitgevaardigd, die ten
doel hebben wederom een aanzienlijke hoe
veelheid krachten vrij te maken voor het le
ger en de bewapening. Zoo moeten crediet-
en verzekeringsinstellingen een aanzienlijk
deel van haar .personeel aan weermacht en
bewapening afstaan. Tentoonstellingen, jaar
beurzen e.d. zijn voor den duur van den oor
log verboden, evenals het deelnemen aan
tentoonstellingen en beurzen in het buiten
land-Het restaurant- en logiesbedrijf wordt
aangepast bij de eischen -van de totale mobi
lisatie, doch bedrijven, die noodig zijn voor
de werkende bevolking,4blijven bestaan met
aanzienlijke reductie van hun personeel. Van
alle andere bedrijven van dezen aard komen
zoowel personeel als eigenaars voor de mo
bilisatie vrij". Ten slotte worden de drie nog
bestaande openbare speelbanken, in Baden-
Baden, in Zoppot en Baden bij Weenen, ge
sloten.
Artikel van Göbbels in „Das Reich".
BERLIJN, 28 Sept. (D.N.B.)
Onder het opschrift „De vaan van het ge
loof" publiceert dr. Goebbels in „Das Reich"
een artikel, waarin hij zegt, dat Duitschland
gunstige kansen heeft om den oorlog met suc
ces te doorstaan. „De geweldige reserves, die
het thans bezig is te mobiliseeren, moeten zoo
snel mogelijk in actie komen. Het is dus zaak
den daarvoor noodigen tijd te winnen. Hier
berust voor een aanzienlijk deel de beslissing
van den oorlog, ook voor de Geallieerden,
want de oorlog is meer en meer een wedloop
met den tijd geworden.
Wij hebben er óns niet over te beklagen,
dat het Duitsche volk onder den buitengewo
nen druk van de huidige ontwikkeling ook
maar éénmaal zijn kalmte zou "hebben verlo
ren. Het heeft andere volken voor oogen als
afschuwwekkend voorbeeld van hetgeen er
pleegt te gebeuren met een land, dat den strijd
staakt, alvorens het groote halt wordt ge
blazen.
Als de vijand onze grenzen bestormt en de
doorbraak naar het centrum van ons Rijk en
daardoor naar de basis van onze oorlogvoe
ring tracht te forceeren, moet dat met alle
beschikbare middelen verhinderd worden,
omdat daarmede de vraag van ons nationale
bestaan is gesteld.
Onze mogelijkheden en kansen zijn nog in
geen enkel opzicht uitgeput. Onze vijanden
willen onder alle omstandigheden zoo spoedig
mogelijk een zoo concreet mogelijke beslissing
bereiken. Wij moeten dat evenzeer onder alle
omstandigheden verhinderen. Wij hebben
gunstige kansen om den oorlog met succes te
doorstaan, maar daarvoor is een nationale
krachtsinspanning noodig, die het geheele
Duitsche volk omvat en meesleept.
De vijanden onderschatten het Duitsche
volk nog evenzeer als in het begin van den
oorlog. Als zij bazelen van een gemakkelijke
wandeling naar Berlijn en doen, alsof aan de
z.g. reeds gevallen beslissing niets meer ver
anderd kan worden, dan is dat zuivere onzin,
dien zij zelf niet eens g^öoven. Zij loopen
daafmede alleen te Icoop om ons onzeker te
maken. "Hoe vaak hebben zij dergelijke dingen
in dezen oorlog reeds beweerd en hoe vaak
zijn zij door harde feiten gelogenstraft. Zoo
zal het ook nu zijn. j
De oorlog staat op zijn dramatisch hoogte
punt. De toeneming der vijandelijke krachts
inspanning tegen ons kan niet alleen niet
meer intensiever worden, zij kan niet eens
voor onbepaalden tijd op hetzelfde niveau
worden gehandhaafd.
Wij weten dus, wat wij te doen hebben. De
vijand moet weten wat .hij heeft te verwach
ten als hij meter voor meter vooruit wil ko
men. Hef is ons heilig vaderland, dat wij thans
te verdedigen hebben. Trouw en zonder vrees
willen wij dezen strijd voeren. Ons geloof in
de komende overwinning van onze zëak is on
geschokt en onwrikbaar".
Trekkende vogels
Bij den aanvang van het najaar kenmerkt
het vogelleven in onze lage landen zich door
een groote bedrijvigheid. Duizenden geveder
de vrienden ondernemen immers juist in de.ze
periode hun gebruikelijke tochten naar verre
streken, waar de gesteldheid, van het klimaat
beter met hun leefwijze overeenkomt. Zij la
ten zich hierbij, als het ware gedreven door
een inwendigen drang, door niets van hun-
reisplan afhouden. De trektijd wordt zelfs
met een zekere regelmaat door de verschil
lende soorteji vogels gehandhaafd. Een en an
der vormt een typisch contrast met onze sa
menleving, waar vooral onder de huidige om
standigheden remmende factoren hun invloed
op de verplaatsingsmogelijkheden zich geducht
doen gelden.
Reeds in Augustus heeft de ooievaar met
statigen wiekslag ons land verlaten om in Z.
Spanje, Algiers, Marokko en bij®3 meren in
Zuid-Afrika den winter door te brengen. De
ranke zwaluwen, die in de achterliggende
maanden zoo Inenig staaltje vliegkunst •de
monstreerden, vertrekken eveneens 4a ar
warmer streken. Men zal de levendige sehuur-
bewonertjes op menige boerderij missen. De
kemphaantjes aanvaarden ook hun groote
reis om eerst in Maart weer terug te keeren.
De spreeuwen nemen in groote troepen af
scheid en zullen dus elders hun irriitaties van
zangvogels ten beste geven. De kievit, wiens
bekende roep dezen zomer weer door het Hol-
landsche weidelandschap met zijn fraaie mo
lens heeft geklonken, blijft bij de jaarlijksche
trekcampagne niet achterwege, evenals de
kleinere vogels.
Bij het onderzoek naar het verschijnsel der
vogeltrek werden er door de werkzaamheden
der zoogenaamde „Ringstations" reeds vele
wetenswaardigheden aangetoond. Het leer
zame studiemateriaal heeft diverse geheimen,
welk» het vogelleven nog bezit, opgehelderd.
In de omgeving van Amsterdam bevin
den zich de tuinen van den Rijkstuin-
bouwcursus, waar jongelui, die van een
ander beroep in den tuinbouw willen
overgaan, een grondige opleiding ont
vangen. Een leerling aan het „potten"
onder deskundig toezicht.
(C.N.F.-Noske Pax m.)
Het suikerrantsoen na 14 October.
Voorloopig geen nieuwe bon voor personen
vóór 1939 geboren.
De Secretaris-Generaal van het Departe
ment van Landbouw en Visscherij maakt be
kend, clat na 14 October a.s. voor personen,
geboren in de jaren 1939 of vroeger, voorloo
pig geen nieuwe bon voor het koopen van
suiker zal worden aangewezen. Men houde
hiermede met de verdeeling van het suiker
rantsoen rekening.
De rantsoenen voor de komende
weken.
Uit een mededeeling in ons blad van gis
teren is de indruk gevestigd, dat er geen
wijziging gekomen is in de rantsoenen. Dit
betrof eigenlijk alleen de artikelen, welke bij
den kruidenier te koop zijn.
Het aardappelrantsoen voor de provincies
Noord-Holland en Zuid-Holland is echter
verminderd en bedraagt in totaal 2 K.G. per
week. Voorts Is een wijziging gebracht in de
melkregeling voor het Westen van ons land.
Aan babies wordt het gewone rantsoen volle
melk verstrekt en andere personen ontvan
gen een gelijke hoeveelheid taptemelk, waar
door het rantsoen voor de jeugd vermin
derd is.
De Jeugd zoekt eikels.
Opnieuw wordt de aandacht van de natuur
liefhebbers door herfsttinten getrokken. Boo-
men en planten gaan zich langzamerhand
weer in hun najaarskleed hullen em verrassen
ook thans nog door hun kleurenrijkdom. De
jeugd weet, dat de tijd weer is gekomen om
op. zoek naar eikels en bgukenootjes te glïan.
Dikwijls kan men nu weer kinderen temidden
van het natuurschoon zich met deze bezig
heid zien ophouden, in het bijzonder bij de
Spanjaardslaan en omgeving en eenige
parken. Het is trouwens bekend, dat het
zoeken naar eikels en beukenootjes de laat
ste jaren intensiever is geworden.
De tijd is ook thans nog geschikt om te
midden van de herfsttinten te wandelen. De
natuurliefhebbers weten, dat er'in Haarlem
en omgeving nog veel moois is te zien en
maken gaarne van de gelegenheid gebruik.
,IK HEB ER EEN KLEIN BRANDKASTJE
VOOR".
Een bewoonster van de Noorder Amstellaan
te Amsterdam kreeg 's morgens bezoek van
een haar onbekenden man, die zeep te koop
aanbood. De dame liet den man binnen en
maakte eep praatje met hem. Hij beweerde
veel geld te hebben verdiend en dit zoo goed
te hebben opgeborgen, dat niemand het te
pakken zou gunnen krijgen. Mevrouw vond
dit verstandig en zeide, dat zij er ook altijd
voor zorgde, dat haar geld behoorlijk was op
geborgen. „Ik heb er een klein brandkastje
voor", vertelde zij met trots. „Kijk, hier is
het". En bij deze woorden liet zij den man het
goed gecamoufleerde kastje zien. Even laten
nam de man afscheid, aldus de ,;Tel".
Mevrouw ging 's middags even uit. Na een
paar uur keerde zij- in haar huis terug en
kwam tot de ontstellende ontdekking, dat haar
brandkastje verdwenen was. En met het
bra-ckastje voor f 25.000 aan juweelen en een
groot aantal effecten. Buren vertelden, dat
zij'vijf mannen met een bakfiets voor het huis
hadden gezien. Op de bakfiets lag een groote
jute zak met iets.... zwaars.
OPSLAG VAN PAS GEROOIDE
AARDAPPELEN
In dezen tijd worden veel aardappelen ge
rooid die eigenlijk nog wel een beetje moch
ten blijven zitten. En in ieder geval, als zij
toch eenmaal uit den grond zijn, met zorg
moeten worden behandeld, omdat zij nog niet
heelêmaal klaar zijn voor opslag. Er zit nog
te veel vocht in, dat het beste op natuurlijke
wijze kan verdwijnen.
Versch gerooide aardappelen, vooral uit de
klei, moeten luchtig en liefst uit elkaar ge
spreid worden opgeborgen, zoodat zij wind-
droog kunnen worden. Men mag ze dus niet
aanstonds op hoopen storten of in kelders op
bergen, als de bedoeling is, er den heelen
winter wat aan te hebben. Dat is een fout, die
veel wordt gemaakt en die zich wreekt door
ontijdig bederf.
4 October: Dierendag.
Het zal voor velen moeilijk
zijn onder de huidige omstan
digheden de aandacht te rich
ten op een onderwerp, dat
oppervlakkfg bezien actualiteit
mist. Maar toch heeft 4 Oc
tober recht op de belangstel
ling van alle dierenvrienden,
omdat dit Dierendag is.
Het werk van de Nederland-
sch'e Vereeniging tot Bescher
ming van Dieren ondervindt
vele moeilijkheden. Van een
bijzondere herdenking van
den Dierendag kan dan ook
geen sprake zijn. Moest de
viering van het tachtigjarig
bestaan der landelijke ver
eeniging worden uitgesteld,
ook de vertooning van de be
kende film „Een S.O.S. voor
het Dier" kan niet plaats
hebben.
Desondanks zullen velen 4
October aan de belangen van
het dier denken. Deze dag
mag niet zonder een goede
daad voorbij 0aan. Vooral
thans hebben de dieren een
bijzondere aandacht noodig.
JUBILARISSEN BIJ N.V.
GRAF. INR. JOH. ENSCHEDE
EN ZONEN.
Eenige jubilarissen bij de
N.V. Grafische Inrichting Joh.
Enschedé en Zonen zullen in
October in het middelpunt der
belangstelling staan. Zoo zal
de heer A. Uittenbogaard,
werkzaam als zetter in de af-
deeling zetterij, mp Maandag
9 October zijn 40-jarig dienst
verband1 herdenken. Eén dag
later wordt er door den heer
H. A. Hoogerbeets een dienst-
periode van veertig jaren af
gesloten. Het zal hem. als be
drijfsleider der afdeelingen
Lettergieterij, Stereotyp en
Galvano-plasty, geenszins aan
medeleven ontbreken. Vrijdag
13 October zijn de heeren J.
F. W. Bartelman, chef der af-
deeling Lithografie; W. N.
Broekhuijzen, stoker en L'.
Kranij, drukkerij-binder, ge
durende een kwart eeuw bij
de firma Enschedé en Zonen
werkzaam. Mej. E van Ton
geren zal tenslotte Vrijdag 27
October op haar beurt een
periode van 25 arbeidsjaren
eindigen.
twintig van de dertig
deuren terecht
Dezer dagen deelden we
mee. dat een timmerman
dertig deuren vermiste,
welke hij in een schuur in
Haarlem-Oost had opgesla
gen. Een onderzoek heeft uit
gewezen, dat de schuur niet
bijzonder goed' op slot zat en
dat de jeugd van de gelegen
held gebruik maakte, om
een deur weg te nemen. Hun
bedoeling was, met de deu
ren op een onder watergeloo-
pen landje te spelevaren. Na
afloop werden de deuren in
de schuur van der ouders op
geborgen. Twint'g deuren
zijn gevonden en aan den
eigenaar teruggegeven.
GELDLEENING VAN DE
GEMEENTE HEEMSTEDE-
De burgemeester van Heem
stede heeft besloten ter be
strijding van de aflossing op
1 October a.s. van het restant
der 3lli pet. geldleening, oor
spronkelijk groot 68.500.
aangegaan bij raadsbesluit van
24 September 1936, welk res
tant na de gewone aflossing op
dien datum nog bedraagt
f 11.000 en 1 November 1944
van het restant der 3'/» pet.
geldleening, oorspronkelijk
groot 86.000, aangegaan bij
raadsbesluit van 4 Maart 1937,
welk restant na de gewone
aflossing nog bedraagt
54.000.ten laste van
de gemeente een geldleening
aan te gaan met Van Mierlo en
Zoon N.V. te Breda, tot een
nominaal bedrag van f 65.000
tegen een jaarlijksche rente
van 31/8 pet. met een koers
van 100 pet.
DE A.YR.D.YPPELBOX
Ter aanvulling van het be
richt van Vrijdag zij meege
deeld, dat aardappelen ver
krijgbaar zijn gesteld op de
nummerë 1-22 en 1-23; 2-22
en 2-23: 3-22 en 3-23 en 4-22
Eén kilogram wordt beschik
baar gesteld.
VIJF en twintig jaar
koster
De heer L. Zwaneveld hoopt
Zondag a.s. zijn zilveren ju
bileum als koster der kathe
drale kerk „Sint Bavo" te
vieren.
