Haarlemsche Couranl
Hevige gevechten bij 's Hertogenbosch
De woningvoorraad in Nederland.
Nieuwsblad voor Noord-Holland Kennemer Editie
Moeilijkheden zii| na
den oorlog te verwachten.
289e Jaarg. No. 252 x x
Bureaux: Groote Houtstraat 03
Postgiro 134958.
Bijkantoren: Soendaplein Si.
IJmulden~0. Rentbraredtlaan 56
Verschijnt dagelijks, behalv*
op Zon- en Feestdagen.
Donderdag 26 Oct. 1944
Uifcg.: Graf. Bedrijven Damiate,
Haarlem. Abonnementen: per
week 28 ct., per mnd. 1,15,
per kwartaal 3,42, fr. p. post
3,73. Losse nummers 6 cent,
K 1297
Het Duitsche weermachtbericht van Woens
dag 25 October luidt:
Aan den Seheldemond ten Noorden van
Antwerpen en in het gebied van 's Hertogen
bosch namen de hevige gevechten nog in
kracht toe. De met krachtige ondersteuning
van slagvliegtuigen aanvallende formaties
van het Eerste Canadeesche en het Tweede
Engelsche leger wonnen pas na zwaren strijd,
waarbij zij groote verliezen leden, eenig ter
rein. De door hen beoogde doorbraak werd
verijdeld. Aan het geheele front tusschen
Midden-Nederland en de grens van Lotha
ringen ontstonden slechts plaatselijke ge
vechten.
In het brongebied van de Mortagne in de
Westelijke Vogezen bieden onze troepen ver
bitterden tegenstand aan de vijandelijke for
matie^, die in eenige sectoren het hoofdge
vechtsterrein zijn binnengedrongen.
De garnizoenen van de vestingen aan den
mond van de Gironde ondernamen nieuwe
succesvolle aanvallen in hun voorterrein.
Het V 1 storingsvuur op Londen gaat voort.
In de Etruskische Apennijnen hebben onze
troepen hun stellingen tusschen Vergato en
het gebied ten Noorden van Loiano versterkt.
Ten Noord-Oosten van de stad probeerden de
Amerikanen met geconcentreerde strijd
krachten te land en in de lucht tevergeefs
een plaatselijke penetratie uit te breiden. De
vijandelijke aanvalsgroep werd vernietigd.
Aan de Adriatische Zee ontstonden geen ge
vechtshandelingen van beteekenis.
Van de Balkan worden de vernietiging van
een vrij kleine uit benden en Bulgaren be
staande gevechtsgroep aan de Noord-Ooste
lijke grens van Albanië, alsmede aanhoudende
gevechten in het gebied van de Westelijke
Morawa gemeld. Tusschen Donau en Theiss
hadden Hongaarsche aanvalsoperaties succes.
Aan de Beneden-Theiss en in het gebied van
Solnok wordt nog altijd hard gevochten. In'
het strijdgebied van Debreczen vernietigden
Duitsche tankformaties met doeltreffende on
dersteuning van de luchtmacht de kern der
dertigste Bolsjewistische divisie cavalerie en
de derde Bolsjewistische tankbrigade, die van
haar achterwaartsche verbindingen waren af
gesneden. Ten Zuiden van Gross Karol in het
gebied van de Samos, alsmede in de Oostelijke
Beskiden zijn herhaalde aanvallen en opera
ties van den vijand mislukt.
Tusschen Warschau en de Boeg sloegen onze
troepen de aanvallende Bolsjewisten af, die
aanzienlijke verliezen leden. Aan de Narew
ontbrandden hevige gevechten met de uit hun
bruggenhoofden tevoorschijn komende vijan
delijke divisies. De met trommelvuur geopen
de en door sterke strijdkrachten van slag
vliegtuigen en tanks ondersteunde aanvallen
werden in zware boschgevechten opgevangen.
Tegenaanvallen van onze tankgroepen wier
pen den vijand op talrijke plaatsen terug.
Vele Russische tanks werden daarbij vernie
tigd.
Bij Goldap en in het gebied ten Zuid-Oos
ten van Gumbinnen hebben tegenaanvallen
van onze tankstrijdkrachten naar het Oosten
terrein gewonnen. In de overige sectoren van
dit strijdgebied viel de vijand op verscheidene
plaatsen met sterke strijdkrachten aan. Af
zonderlijke penetraties werden afgegrendeld.
In Koerland leidden eigen aanvallen tot
frontverkorting. Op het schiereiland Sworbe
werden de Duitsche stellingen ondanks den
zwaarsten vijandelijken aanval behouden.
Marine en luchtmacht ondersteunden bijzon-
dpr doeltreffend de troepen te land. Boven het
gevechtsgebied van Oost-Pruisen verloren de
Bolsjewisten gisteren in hevige gevechten en
door luchtdoelartillerie van de luchtmacht 46
vliegtuigen.
DE HEER H. K. JUNGE TER AARDE
BESTELD.
Onder vele blijken van deelneming is
Woensdagmiddag op de algemeéhe begraaf
plaats aan de Kleverlaan ter aarde besteld
het stoffelijk overschot van wijlen den heer
H. K. Junge, in leven makelaar en diaken
van de Evangelisch Luthersche gemeente van
Haarlem. In de aula van het Mausoleum wa
ren vele vrienden van den overledene bij
eengekomen en verder zij, die met hem had
den samengewerkt in het kerkelijk en maat
schappelijk leven.
Nadat de heer C. Schreuder als zwager een
kort afscheidswoord had gesproken, haalde
de heer G. C. A. Junge, als broer herinne
ringen op. Hij noemde den doode een zonnig
en dankbaar mensch, die veel voor anderen
beteekend heeft. Dat is o.a. op zijn langdurig
ziekbed gebleken en de bewijzen van mee
leven waren de vruchten van het zaad, dat
hij in zijn leven uitgestrooid heeft. De tal
rijke bezoeken hebben hem goed gedaan.
Drie bronnen bezat hij, waaruit hij zijn krach
ten putte, n.l. geloof, hoop en liefde. Ten
slotte dankte spr. zijn broer voor diens liefde
en zijn onbaatzuchtige vriendschap.
Ds. C. H. Brandt, predikant bij de Ev
'Luthersche gemeente, zeidé, dat de heer
Junge iemand was, wiens sieraad eenvoud
was en bij wien alle opschik vreemd was
Vroeger, maar ook later was majoor Junge
algemeen geacht. Dat getuigden zijn onder
geschikten en een generaal heeft eens van
hem gezegd „Junge was een kerel uit één
stuk". Vervolgens herdacht ds. Brandt den
overledene als diaken, die met de behoef
teen meeleefde, als regent van het Ev. Lu-
thersch Oudelieden en Weeshuis, die de zor
gen voor velen heeft opgenomen en als lid'
van den kerkeraad, in welker vergaderingen
zijn stem veel waarde had. Met het bidden van
het vOnze Vader" besloot spr. de plechtig
heid in de aula. Hierna werd de baar graf
waarts gedragen, waar ds. Brandt de zege
Uitsprak.
In Noord-Finland en aan het front van de
IJszee bij Kirkeness sloegen Duitsche grena
diers en bergjagers vijandelijke verkennings-
aanvallen af. Beveiligingsvaartuigen van
Duitsche convooien en marineluchtdoelge-
schut schoten boven het Noorsche kustgebied
8 vijandelijke vliegtuigen omlaag.
Anglo-Amerikaansehe vliegers beschoten in
scheervlucht opnieuw de burgerbevolking,
vooral in het Rijnlandsche gebied. Duitsche
luchtdoelartillerie schoot 16 van deze vlieg
tuigen neer. Afzonderlijke Britsche vliegtuigen
wierpen in de vroege avonduren bommen op
Hannover.
De strijd in het Oosten.
Het Japansche hoofdkwartier meldt, dat
sedert Maandag vroeg Japansche oorlogs
schepen en vliegtuigen een hevige aanval
hebben ondernomen op een vijandelijke for
matie en een transportvloot ten Oosten van
de Philippijnen. Tot dusver zijn aldus het
communiqué tot zinken gebracht: 4 vliegdek
schepen, 2 kruisers, 1 torpedojager en mins
tens 4 transportschepen; terwijl 2 vliegdek
schepen, 1 slagschip en 2 kruisers zwaar be
schadigd werden. De Japansche verliezen
bedragen 2 kruisers en 1 torpedojager, die tot
zinken zijn gebracht.
BEROEPINGSWERK.
Ned. Herv. Kerk. Beroepen te Blauw
kapel R. W. Steur te Oldeforoek; beroepen
te Dinteloond H. Hartema te Wijk bij Heus-
den; beroepen en aangenomen naar
Kockengen A. F. P. Pop te Monster. Be
dankt voor Vrouwenparochie (2e maal) J.
Rienstra, cartd. en hulppred. te Workum.
Lteref. Kerken. Aangenomen de ben.
tot hulppred. te Nieuw-Vennep J. W. Dee-
niik, cand. te Hilversum.
Vrije Geref. Gemeenten. Beroepen te
Zeist J. J. Ruys te Alkmaar.
GEVONDEN VOORWERPEN.
Bril,- De Bruin, Damstraat 25. Bril, M.
Koorn, Pegasusstraat 70. Sleutel, Kranen
burg, Ged. Raamgracht 25. Autoped, Bureau
van politie, Smedestraat. Broche, Booms,
Theemsplein 7. Geld, mevr. D. A. Frijn, Korte
Dijk 15. Portemonnaie, Bur. van politie,
Smedestraat. Ring, Booms, Theemsplein 7.
Tasch, Bruyns, Byzantiumstraat 45. Koffer,
d'Auzon, Emmaplein 6. Medaillon, Van Wijk,
Herculesstraat 19. Parapluie, Oudman, Kin
derhuissingel 54. tSleutel, M. Baasten, G. Wil
lemstraat 39. Schoentje, J. Paesi, Karei van
Manderstraat 55. Tasch, v. d. Knijff, Gen. de
Wetstraat 8rood. Tasch, De Sierkan, Zijlweg.
Verduisteren: van 17.30 tot 7.15 uur
Rede van Mussert.
In Pulehri Studio te Den Haag heeft Mussert
tot leden van zijn beweging gesproken.
Meer <dan op iemand an-ders drukken de lasten
van dezen tijd, zeide hij o.m., op de nationaal-
socialisten, die als minderheid de verantwoor
delijkheid voor Nederlands toekomst op zrch heb
ben genomen. Dit ondervinden vooral de na-
tionaal-socialistische burgemeesters. Steeds tracht
ten zij het ergste te voorkomen, er van te maken
wat er'Van te maken valt, bij vorderingen b.v..
welke noch voor de Wehrmacht, noch voor ons
Nederlanders aangenaam zijn. En zij stelden zich
op het standpunt: als het moet, goed, maar dan
zoo ordelijk mogelijk. Deze kameraden in over
heidsdienst zijn dikwijls uitgescholden voor hie
lenlikkers. Spreker hoopte, dat men hun daden
eens in een andei licht wilde bezien.
Den nationaal-socialisten in het algemeen gaf
Mussert den raad:
1. Hun gevóel voor humor niet te verliezen, en
2. toch steeds het groote in het vizier te hou
den, waarom het in deze worsteling gaat.
Europa ziet hoe Amerika en Sovjet-Rusland
de handen ineenslaan om een einde te maken
aan de rol, welke het Avondland steeds heeft ge
speeld. Niemand zal Europa van den ondergang
redden als het zelf niets wenscht te leeren.
Het bolsjewisme is er altijd voor uitgekomen,
dat het niets anders wgnscht dan de wereld
revolutie. In Italië, Duitschland en Spanje heb
ben fascisme en nationaal-socialisme het den voet
dwars gezet. Zou hun dit op den duur niet geluk
ken, waa'raan spreker niet geloofde, dan valt
Europa ten prooi aan het bolsjewisme.- En dat
bolsjewisme „zou nog wel eens wat meer kunnen
verlangen dan: een radio, een fiets en een
borstrok.
Het gaat er thans om de leuze Nooit meer
oorlog binnen Europa" te verwezenlijken en de
Europeesche volkeren te brengen tot onderlinge
solidariteit.
Nadat hij nogmaals zijn geloof in de zege van
den Führer had uitgesproken, constateerde Mus
sert, dat we arm als kerkratten uit dezen oohlog
te voorschijn zullen komen en weer van onderaf
aan zullen moeten beginnen. 14 December begint
het veei'tiende jaar der Beweging. Onversaagd
zal zij. gezuiverd door de September-gebeurtenis-
sen met hetzelfde idealisme den strijd aan
Duitschlands zijde voortzetten. Spreker dankte
tot slot allen voor de trouw hem bewezen, een
trouw, die niet kapot geslagen zal kunnen
worden.
Het verdrinkingsgeval in de
Mooie Hel.
De rechtbank heeft Donderdag uitspraak
gedaan in de zaak tegen den 39-jarigen huis
schilder A. J. S., verdacht van doodslag. Op
Tweeden Pinksterdag is in de Mooie Hel na
bij Spaarndam de negenjarige jongen J. P.
v. d. T. verdronken. Kort daarop hield de
Haarlemsche politie S. aan, die bekende den
jongen onder water te hebben gehouden,
waardoor deze om het leven kwam. Voor de
rechtbank ontkende hij echter het feit. De
uitspraak luidde overeenkomstig den eisch
een gevangenisstraf van zes maanden met af
trek van den tijd in voorarrest doorgebracht
en ter beschikking stellen van de regeering,
om van harentwege te worden verpleegd. De
rechtbank heeft daarbij overwogen, dat ver
dachte aangeboren zwakzinnig is en voor zijn
daad sterk verminderd toerekenbaar geacht
moet worden.
De woningvoorziening in 1943 is nog meer
in het nadeel gekomen dan in 1942, zoodat
de verbetering der volkshuisvesting nog ver
der uit het gezichtsveld dreigt te verdwijnen,
aldus deelt de hoofdinspecteur van den dienst,
belast met het toezicht op de handhaving
der wettelijke bepalingen, inzake de volks
huisvesting in het verslag over 1943 mee. Al
is echter onder de gegeven omstandigheden
vergrooting, van den woningvoorraad niet
mogelijk, zulks behoeft geen reden te zijn
voor geringe activiteit. Toch is er ten be
hoeve van den aanbouw na den oorlog veel
voorbereidend werk verricht. Met betrek
king tot de moeilijkheden, welke de woning
voorziening ondervond, wordt gewezen op het
bouwverbod, dat in verband met de eischer.
van de oorlogvoering met ingang van 1 Juli
1942 in werking is getreden en dat ook in
1943 doorwerkte, zoodat het aantal nieuwe
woningen terugliep. Hierbij komt nog, dat
tegen het einde van 1942 begonnen werd met
de ontruiming van verschillende gemeenten
en deelen van gemeenten langs de Noordzee
kust. Gedurende de jaren 1940 tot en met
1943 is dewoningvoorraad practisch niet
toegenomen. Aangezien jaarlijks een vermeer
dering van den woningvoorraad met ongeveer
40.000 noodig is in ons land, zou dus reeds
aan het einde van 1943 de achterstand ruim
150.000 woningen hebben bedragen. Hierbij
is geen rekening gehouden met de noodzake
lijke stelselmatige opheffing van krotten,
waarmee bij het begin van den oorlog juist
een begin zou worden gemaakt.
In het verleden heeft de vernieuwing in
een veel te langzaam tempo plaats gehad.
Sedert 1924 zijn in ons land rond 100.000 wo
ningen afgebroken of aan de bestemming
onttrokken, d.i. gemiddeld 6500 per jaar. De
woningvoorraad is thans te stellen op rond
2 200.000 woningen. Hiervan zijn meer dan
900.000 gebouwd na 1920, zoodat ongeveer
1.300.000 woningen aanwezig zijn, die vóór
1920 zijn gebouwd. (In 1920 waren aanwezig
ruim 1.400.000 woningen, waarvan natuurlijk
een aantal afgebroken of aan de bestemming
onttrokken is). Zou nu de vernieuwing door
gaan in het zelfde tempo van de laatste 16
jaar, n.l. 6500 woningen per jaar, dan zouden
daarvoor 200 jaar noodig zijn, zoodat eerst
over twee eeuwen alle vóór 1920 gebouwde
woningen zouden zijn vervangen. Dit is veel
te lang, merkt de hoofdinspecteur op. Stelt
men dan den gemiddelden technischen levens
duur van een woning op 125 jaar, wat meer
aannemelijk is, dan zouden de genoemde on
geveer 1.300.000 woningen in 100 jaar moeten
worden vervangen. Dit beteekent een aan
bouw van nieuwe woningen voor de vervan
ging van den aanwezigen woningvoorraad
van rond 13.000 per jaar. Dit wil intusschen
niet zeggen, dat een dergelijk aantal woningen
met steun uit de openbare kassen in verband
met krotopruiming zou moeten worden ge
bouwd. Een belangrijk deel yan de vervan
ging van den woningvoorraad voltrekt zich
zonder ingrijpen van de overheid.
Met groote kracht klemt de vraag, of ons
land in de eerste jaren na den oorlog zal
beschikken over een zoodanig productie
potentieel, dat een woningvoorziening over
eenkomstig de behoefte mogelijk zal zijn.
Vele verschijnselen wijzen er op, dat op den
duur vele hulpbronnen uitgeput raken en dat
met herstel van het economisch leven gerui-
men tijd gemoeid zal zijn. Dit beteekent, dat
voor den woningbouw waarschijnlijk slechts
een beperkte hoeveelheid bouwmaterialen
arbeidskrachten en kapitaal beschikbaar za'
kunnen worden gesteld en dat de belanden
van de woningvoorziening tegenover andere
vitale belangen met zorg zullen moeten wor
den afgewogen. De instantie, die na den oor
log belast zal zijn met de verdeeling van de
beschikbare bouwmaterialen en in het alge
meen met de regeling van de bouwnijver
heid. zal de werkprogramma's van de ver
schillende instaties waterstaatwerken
spoorwegwerken, gèmeentelijke openbare wer
ken, woningen, industrieele gebouwen, ker
ken, scholen, enz. moeten samenvoegen tof
een landelijk bouwprogramma. Oo dieze'fde
instanties rust dan de taak, voor de eigen
bemoeiing een deugdelijk gefundeerd pro
gram te ontwerpen en dit aan de centrale
instantie voor de bouwnijverheid voor te
dragen, opdat de aan haar toevertrouwde
belangen zoo goed mogelijk tot hun recht
komen en met de beschikbare, uit den aard
der zaak beperkte middelen, een zoo goed
mogelijk resultaat zal worden bereikt. Daar
om is in 1943 voortgegaan met de voorberei
ding van het na den oorlog uit te voeren
bouwprogram met name om te komen tot een
zoo goed mogelijke afweging van de urgentie
Nagegaan is, waar de bouw van woningen bet
meest urgent moet worden geacht en aar
welk soort woningen de grootste behoefte
bestaat, opdat de aanbouw na den oorlog op
de meest doelmatige wijze kan worden ge
distribueerd.
verzamelt houL
Gemeente Haarlem
Ter beschikking van de
bevolking.
Het brandstoffen vraagstuk
heeft er toe geleid, dat velen
moeite zijn gaan doen om in
het bezit van hout te geraken.
Aangezien er van de gelegen
heid om takken e.d. te zoeken
op ernstige wijze misbruik is
gemaakt zijn de mogelijkheden
om deze te verkrijgen echter
belangrijk beperkt. Velen heb
ben zich dan ook afgevraagd of
er een regeling door de over
heid zou kunnen worden ge
troffen om het te Haarlem aan
wezige hout ter beschikking
van de bevolking te stellen.
Naar wij vernemen is deze
aangelegenheid door het ge
meentebestuur bestudeerd en
heeft dit besloten op enkele
plaatsen hout te verzamelen,
hetwelk in die gevallen, waar
in de noodzaak duidelijk aan
wezig blijkt te zijn, aan de in
woners kan worden overge
dragen. Met het bijeenbrengen
van hout is intusschen reeds
een begin gemaakt.
Het is nog niet bekend hoe
veel er precies beschikbaar is.
Met het oog op de verwerking
en het vervoer zullen er ech
ter zoo spoedig mogelijk bij
zonderheden worden medege
deeld. Eerst wanneer deze zijn
bekendgemaakt kunnen ver
zoeken tot het verkrijgen van
hout in behandeling worden
genomen.
De heer A. 3. Borggreve
overleden.
In den ouderdom van 61 jaar
is alhier overleden de heer A,
J. Borggreve, leeraar Fransch
aan de HBS a te Haarlem. De
overledene, die in 1883 in
Smilde is geboren, studeerde
voor de akte l.o. Na het sla
gen in 1907 was hij als onder
wijzer werkzaam op openbare
scholen in Slogteren, Beerta
en Groningen. Inmiddels stu
deerde hij voor Fransch M.O.
en kort nadat hij de akte be
haald had werd de heer Borg
greve op 1 September 1914 be
noemd tot leeraar aan de HBS
in Coevorden. Drie jaar later
vertrok hij naar Haarlem, om
met ingang van 1 November
1917 op te treden als leeraar
Fransch aan de HBS met drie
jarigen cursus aan de Raaks,
welke thans de HBS a met
vijfjarigen cursus genoemd
wordt. Gedurende zijn verblijf
te Haarlem stond de heer
Borggreve bij zijn collega's en
leerlingen in hoog aanzien en
zijn heengaan wordt dan ook
in breeden kring betreurd.
Zaterdagmorgen zal zijn stof
felijk overschot te Westerveld
worden verascht.
Lucifers in beperkte
mate aanwezig.
De directeur van het Rijks
bureau voor Chemische pro
ducten brengt ter algemeene
kennis, dat de lucifers nog
slechts in beperkte mate be
schikbaar zijn. Het publiek
wordt in eigen belang aange
raden de grootste zuinigheid
te betrachten. Grossiers en
detaillisten zullen de nog aan
wezige voorraden zoo billijk
mogelijk over hun vaste af
nemers verdeelen.
FRUITVERSTREKKING
In verband met de inleve
ring van de groentebonnea
bij de Centrale Keuken
wordt medegedeeld, dat de
groentehandelaren zich ten
aanzien van de verstrekking
van fruit aan het publiek
zullen baseeren op de inleve
ring van de groentebonnen
voor de elfde periode.
Korte berichten.
Volgens de Britsche be
richtendienst verblijft minis
ter Eden sedert zijn vertrek
uit Moskou te Cairo, waar hij
besprekingen voert met Ko
ning Faroek en Egyptische
staatslieden. Hij zal tegen het
eind van de week naar En
geland terugkeeren.
Voor de Noorsche kust
schoot een Duitsch cönvooi
van 20 aanvallende Sovjet
vliegtuigen er 4 naar beneden.
Bij aanvallen op steunpunten.
aan de kust schoot een Duit
sche marine-batterij 2 Sovjet
bommenwerpers naar omlaag;
2 andere vliegtuigen werden
in brand geschoten, zoodat
men ook op hun vernietiging
kan rekenen.