Haarlemsche Courant
Felle gevechten op Walcheren.
Centrale keuken leed aan kinderziekten
Nieuwsblad voor Noord-Holland
Verbitterde strijd bij
Wester-Schelde.
Volksconcert der
H. O. V.
Moeilijkheden worden
steeds opgelost.
KORTE BERICHTEN!
289e Jaarg. No. 259
Bureaux: Groote Houtstraat 93
Postgiro 134958.
Bijkantoren: Soendaplein 21.
IJmuiden-O. Rembrandtla^n 56
Verschijnt dagelijks, behalve
op Zon- en Feestdagen.
pr Vrijdag 3 Nov. 1944
CTItg.: Graf. Bedrijven Damiate,
Haarlem. Abonnementen: per
week 26 ct., per mnd. 1,15,
per kwartaal 3,42, fr. p. post
f 3,73. Losse nummers 6 cent.
K 1297
Het Duitsche Weermachtbericht van Don
derdag luidt:
In Nederland strijden onze troepen ter
weerszijden van .het buitendeel der Wester-
Schelde verbitterd om iedere duimbreed
gronds. In het bruggenhoofd, ten Noord-Oos
ten van Brugge biedt het ineengeschrompelde
garnizoen op smal terrein nog steeds verbe
ten tegenstand. Op het voor een groot deel
overstroomde eiland Walcheren zijn Duitsche
grenadiers in felle gevechten gewikkeld met
den vijand, die ook op het Westelijk deel van
het eiland is geland. Nieuwe pogingen van de
Canadeezen om uit Zuid-Beveland den toe
gang naar Walcheren te forceeren, werden
uiteengeslagen.
Aan den benedenloop van de Maas is de ge
vechtsactiviteit iets verminderd. In hun brug
genhoofdstellingen hebben de Duitsche divi
sies vijandelijke tankaanvallen afgeslagen.
Ten Westen van Breda werd een vijandelijke
groep strijdkrachten afgesneden. Zij gaat haaf
vernietiging tegemoet.
Motortorpedobooten hebben in den afgeloo-
pen. nacht in de wateren voor Ostende twee
Britsche ravitailleeringsschepen met een ge-
zamenlijken inhoud van 5000 bruto register-
ton getorpedeerd. Verwacht kan worden, dat
een dezer schepen is verloren gegaan. Door
patrouillebooten en mijnenvegers zijn boven
dien voor de Nederlandsche kust opnieuw
twee Britsche motortorpedobooten tot zinken
gebracht, een derde werd in brand geschoten
en twee andere werden beschadigd. In de
monding van de Schelde hebben Duitsche
ontploffingsbooten een munitieschip van 2000
bruto registerton en nog twee andere vijan-
de'iike oorlogsbodems tot zinken gebracht.
"er weerszijden van Stolberg zijn aanvallen
van Amerikaansche bataljons ineengestort.
Ten Oosten van Pont a Mousson en in de
wouden ter weerszijden van Baccarat heb
ben zich op een breed front gevechten ont
wikkeld. Eerst na- een wisselvalligen strijd
kon de vijand eenige terreinwinst behalen. In
het woud van Mortagne werden zijn aanval
len uiteengeslagen.
TT:t midden-Italië komen slechts berichten
ovcr wederzijdsche verkenningsactiviteit,
vo'val in de kustsectoren.
"et garnizoen van Piscopi, ten Westen van
Rhodus, heeft het eiland van vijanden ge-
zu -erd. Op Miios duren de gevechten voort.
"a een landing van Britsche troepen en
communistische benden-strijdkrachten op de
Westkust van Dalmatië bij Split, Metkovitsj
en Dubrovnik hebben beveiligöigsformaties
zich op voorbereide stellingen in de bergen
van de kuststrook gedistancieerd.
In het centrum van den Balkan hebben
Duitsche troepen opnieuw Bulgaarsche aan
vallen ten Oosten van het Wardardal in het
gebied van Pristini uiteengeslagen. De Bul
garen leden bloedige verliezen. Ook Bolsje
wistische aanvallen in het dal der Westelijke
Morawa bleven zonder succes. Tusschen de
Donau en de Theiss werden v^n beide zijden
nieuwe formaties in de wisselvallige met
voortdurende verbittering gevoerde gevechten
geworpen. Slagvliegtuigen vielen met succes
Bolsjewistische tanks en troepenconcentraties
aan. Door Duitsche en Hongaarsche jagers
werden boven dezen gevechtssector 17 Sov
jet-Russische vliegtuigen neergeschoten. Aan
den middenloop van de Theiss distancieer-
den wij ons naar den Noordelijken oever
zonder dat de vijand onze bewegingen ver
mocht te staken. Door succesvolle aanvallen
in het gebied van Vanungvar werd een bres
in het front gesloten. Ten Westen van de
Dukla-pas stortten nieuwe Bolsjewistische
aanvallen in het Duitsche afweervuur ineen.
Aan het front van de Narew heeft een onder
bevel van kolonel-generaal Weiss staande for
matie in den loop der laatste weken in sa
menwerking met vliegende formaties en lucht
doelartillerie van het luchtwapen met succes
harde afweerslagen doorstaan. Zij verijdelden
herhaalde pogingen van verscheidene Sovjet
legers in taaie volharding, wierpen den bin
nengedrongen vijand in energieke tegenaan
vallen op zijn uitgangsstellingen terug en ver
nietigden daarbij 609 Bolsjewistische tanks
Troepen en leiding hebbeg de grootsch opge
zette uit het Zuid-Oosten tegen Oost-Pruisen
gerichte operatie der .Bolsjewisten teniet
gedaan.
Ten Oosten van Libau en in het gebied van
Outs zijn ook gisteren alle vijandelijke door
braakpogingen van den vijand mislukt ten-
■gevolgen van heldhaftigen tegenstand der
Duitsche formaties. De aanvallende Bolsje
wisten werden teruggedrongen of in tegenaan
vallen vernietigd.
Aan het Oostelijk front zijn in October door
troepen van het leger 4329 en door formaties
van het luchtwapen nog 367 pantsers vernie
tigd. Bovendien verloren de Bolsjewisten 1562
vliegtuigen.
Anglo-Amerikaansche terreurvliegers heb
ben bommen geworpen op het Rijnlandsche
gebied en op Weenen en Graz. In den afgeloo-
nen nacht hebben de Britten steden in het
Rijnland en de Rijkshoofdstad aangevallen. De
Anglo-Amerikanen verloren bij deze aanval
len 16 vliegtuigen, hoofdzakelijk viermotorige
bommenwerpers.
In totaal zijn in de maand October, ondanks
vaak voor de afweer ongunstige weersomstan
digheden, door jagers en afweergeschut van
het luchtwapen 739 Anglo-Amerikaansche
vliegtuigen, waarvan 377 viermotorige bom
menwerpers, neergeschoten.
De strijd in Nederland.
Interinformation meldt nader: In den slag
om den mond van den Maas hebben de Duit
sche troepen gisteren alle Canadeesche aan
vallen ten Zuid-Westen van den riviermond
afgeslagen. Een vrij diepe penetratie ten
Zuiden van Steenbergen werd in een tegen
aanval opgeheven. Bij Standaarbuiten geluk
te het een vrij groote groep te omsingelen
en af te snijden. Op Walcheren leveren Duit
sche marinebatterijen zware gevechten met
de vijandelijke strijdkrachten.
De gevechten om het bruggenhoofd ten
Noord-Oosten van Brugge loopen ten einde-
Dagenlang trommelvuur, waarbij in een nacht
40,000 granaten iederen vierkanten meter van
het bruggenhoofd v omwoelden, hebben de
weerstandskracht der Duitsche tropen niet
kunnen breken.
Op Walcheren vormden de «Britten bij Wesi-
Kapelle een nieuw bruggenhoofd, waaruit zij
in Zuid-Oostelijke en Noord-Oostelijke richting
probeeren aan te vallen.
Van Zuid-Beveland uit hebben zij eveneens
een poging gedaan om Walcheren te berei
ken, teneinde op de Oostelijke zijde van het
eiland een bruggenhoofd te vormen. In de
avonuren van gisteren werden zij evenwel in
een tegenaanval wederom teruggeworpen
De strijd om de stad en de haven van
Vlissingen duurt met onverminderde hevig
heid voort. Met buitengewone verbittering
wordt hier door beide zijden om ieder huis
en om iederen vooruitstekenden muur ge
vochten. In 't Oosten van Brabant ontstonden
nergens gevechten van eenigen omvang.
TERAARDEBESTELLING A. J^F. VIS.
Velen waren Woensdagmiddag op de alge-
meene begraafplaats aan de Kleverlaan bij
eengekomen, de laatste eer te bewijzen aan
het stoffelijk overschot van wijlen den heer
A, J. F. Vis, in leven secretaris der afd. Haar
lem van de vereeniging „Oost en West" en be
stuurslid van de afd. Haarlem van het Ned.
Genootschap tot Zedelijke verbetering der
gevangenen.
Aan de groeve, waar vele bloemstukken wa
ren neergelegd, herdacht de heer De Jong, als
vriend, hetgeen de overledene voor zijn gezin
en vrienden beteekend heeft. De heer Vis was
met zijn standvastig karakter een rots in dit
woelige leven en liet zich leiden door zijn
warme hart, waaruit het goede deel kwam, dat
De proeve om op Woensdag
namiddag een volksconcert te
geven mag volkomen geslaagd
heeten; een volle zaal betuig
de zijn instemming.
Adam liet met gereduceerd
strijkorkest de graag gehoor
de Kleine Nachtmusik van
Mozart uitvoeren, als inleiding
van het programma. Nog min
der dan bij de Unvollende»e
van Schubert ervaren wij bij
dit charmante werk, dat het
niet compleet is. De titel Sere
nade wijst er echter op, dat
het oorspronkelijk nog een
tweede menuet moet gehad
hebben, wat trouwens ook
bevestigd wordt door een ca
talogus van Mozart's compo
sities, door den componist
zelf aangelegd. Maar de vie--
deelige sonatevorm, waarin
Eine kleine Nachtmusik ons
overgeleverd is, vormt een zoo
afgerond geheel, dat het ons
doet vergeten dat het stuk n et
beantwoordt aan zijn titel. En
Mózart neemt ons nog verder
in 't ootje; want wat hij a s
finale een Rondo noemt, s
welbeschouwd een stuk :n
hoofdvorm. Maar wat doet het
er toe? Het is een allerge^ -
tigst muziekje, merkwaardig
in evenwicht,' ongekunsteld en
toch knap, bewattelijk en toen
boeiend. Het is kunst die
iedereen bevredigen kan er.,
hij aan velen gegeven heeft. Namens allen be- wanneer ze zoo frisch en pur-
tuigde spr. zijn dank.
■tie heer P. C. Woudsma sprak als voorzitter
van de afdeeling Haarlem van de Vereeniging
Oost en West woorden van dank voor hetgeen
de heer Vis gedaan heeft. Altijd was hij een
ijverige secretaris en een prachtige samenwer-
ker voor Indië, waar hij vele jaren gewerkt
heeft. Spr. heeft hem leeren kennen .als mede
bestuurslid en later als vriend; steeds was hij
werkzaam en bereid hulp te verleenen. Na
mens bestuur en leden bracht spr. den doode
dank voor het-vele werk, ten bate der afdee
ling verricht.
Mr. Th. F. Raedt, voorzitter, die met de
heeren mr. C. Blankevoort, secretaris, W. P.
J. Overmeer en C. L. Becking, het bestuur der
afdeeling Haarlem van het Ned. Genootschap
tot Zedelijke verbetering der gevangenen ver
tegenwoordigde, zeide dat de afdeeling den
overledene veel dank verschuldigd is voor het
geen deze gedaan heeft. Stil en eenvoudig
ging hij zijn sfang, waarbij hij zich niet op den
voorgrond drong. Zijn woord had gezag. Daar
door heeft hij een groote plaats In het reclas-
.seeringswerk ingenomen. Noode nemen zijn
medebestuursleden afscheid.
Nadat een neef een afscheidswoord had ge
sproken, dankte de heer De Jong, namens de
nabestaanden voor de blijken van deelneming.
Bijna drie weken is de Rijkskeuken, waar
van de gemeenten Haarlem, Bloemendaal en
Heemstede warm eten betrekken, ter verdee
ling onder de inwoners, aan het werk en ge
bleken is, dat de gebruikers tallooze klachten
hadden. Terecht werd er geklaagd over hef
niet goed bereiden, over het feit, dat er op
bepaalde plaatsen te weinig eten beschikbaar
was en tenslotte, dat men af en toe langen
tijd moest wachten, voor men aan de beurt
was
Het gevolg van deze klachten is, dat
het aantal te bereiden porties sterk ver
minderd is en teruggebracht is van 72.000
I voor Haarlem en omgeving (waarvan
60 ooo voor de stad) tot 42.000 porties.
Zij, die belast zijn met de regeling van de
Centrale Keuken, zijn er zich van bewust, dat
er fouten gemaakt zijn, doch de meeste hadden
niet voorkomen kunnen worden. In een gesprek
dat we met den heer H. J. van der Eijnden,
directeur van de Rijkskeuken, hadden, deelde
deze ons mee, dat men enkele dagen voor
het inwerking treden van de uitreiking veel
voorbereidend werk had te verrichten en op
Maandag 16 October moesten er 72.000 porties
gereed gemaakt worden. Voor dat doel werden
eenige noodkeukens ingericht, waarvan het
personeel zich nog moest inwerken. Het uit
reiken der bonnen leverde moeilijkheden op
daar de verkoopers niet over voldoend mate
riaal beschikten. Bovendien' waren de distri
butiebonnen niet bekend, zoodat de gebruikers
zich zonder resultaat meldden. Dan beschik
ten de gemeentebesturen over krachten, die
niet voldoende routine hadden, zoodat stag
natie in de eerste dagen niet uitgesloten kon
worden.
De heer Van der Eijnden vervolgde, dat de
klachten, benevens het beschikbaar stellen
van een halven liter in plaats van drie kwart
en het inleveren van de distributiebonnen,
waarvan in het bijzonder de groentenbon
voor talloozen aanléiding is geweest, hun eten
niet langer van de Centrale Keuken te be
trekken. Daardoor is het aantal porties sterk
gedaald, doch het beteekent tevens, dat de
organisatie het publiek beter kan bedienen.
De reserve-keukens zijn daarom uitgescha
keld, zoodat er alleen voor het gewone eten
bij de St. Vincentiusvereeniging en in het
Openbaar Slachthuis gekookt wordt. Dan
blijven de keukens van Brinkmann (maagpa
tiënten) en van De Sierkan (zuigelingen) in
werking.
Gebleken is reeds, dat het publiek beter te
vreden is. In de eerste plaats is men er toe
overgegaan, de aardappelen vooraf wat te
schrappen, waardoor er minder schilletjes in
den stamppot komen. Dan hebben de onder
wijskrachten, die zich bereid hebben ver
klaard, het eten uit" te reiken, wat routine
opgedaan en weten nu wat een halve liter is.
In het begin werd er onwillekeurig te veel
en ook te weinig gegeven, zoodat er bevoor
rechten en gedupeerden waren. Gehoopt
wordt, dat hiera.an een einde is gekomen.
Verder zijn de leden van het personeel der
N.Z.H., die o.a. voor het vervoer zorgen, be
ter ingewerkt. Men moet nietvergeten, dat
hoofdzakelijk poet handwagens gewerkt wordt,
zoodat het eenigen tijd duurt, voordat het
eten uit de keuken de uitreiklokalen bereikt.
Als er nog een stagnatie bijkomt, moet het
publiek lang wachten.
Het is voorgekomen, dat er 's morgens» eten
te kort was en 's middags was er meer dan
voldoende. Dat was dan aan het publiek te
wijten, dat opgegeven had 's middags te ko
men, doch het verscheen op een ander uur.
Dit hoopt men te ondervangen door op d'ë
bonnen te vermelden „ochtend" en „middag".
Ook trokken Haarlemmers naar een ander
uitreiklokaal dan waarvoor zij waren aange-
A'ezen. Daardoor ontstonden eveneens moei
lijkheden. Verwacht wordt daarom, dat het
publiek zich houdt aan het uitreiklokaal en den
tijd, waardoor een nog vlotter verloop tege
moet gezien wordt.
De commissie van advies voor de Centrale
Keuken had verwacht, dat de verkoop van
het aantal porties eerder zou stijgen dan da
len. De ervaring heeft echter geleerd, dat tal
looze stadgenooten een proef hebben willen
nemen, hoewel zij nog in staat waren zelf
voor hun eten te zorgen. Zij zijn echter te
leurgesteld en trekken zich terug. De keuken
is evenwel een noodmaatregel en bestemd
voor hen,„die door het staken van de gaspro
ductie en het ontbreken van voldoende brand
stof, niet in de gelegenheid zijn, te koker).
De heer Van der Eijnden merkte op, dat er
een verkeerde opvatting heerscht over de
grootte van de porties. Velen denken, dat zij
te weinig ontvangen, doch dat is onjuist. Ver
strekt wordt in ieder geval het minimum van
de rantsoenen, doch meestal iets meer. Om
organisatorische redenen is het onmogelijk de
bonnen voor vervangingsmiddelen in ont
vangst te nemeh, doch het publiek krijgt in
het eten toch jusblokjes e.d. Boter en vet
worden in- het eten niet verwerkt, omdat de
bonnen niet ingeleverd zijn. Als men echter
zelf een beetje margarine in de portie ver
werkt. wordt ze smakelijker. Dat geschiedt
ook met toevoeging van zout, azijn, e.d. Er
wordt zoo weinig mogelijk zout of azijn ge
bruikt, daar de een er meer van houdt dan
de ander. Ook wordt de soep smakelijker, als
er een gebakken uitje door gedaan wordt.
Een en ander hangt natuurlijk af van het ini
tiatief van de huisvrouw. Voor Zondag a.s. is
wat vleesch beschikbaar, dat door het eten
verwerkt wordt; het publiek moet edh^pr niet
verwachten, dat het veel ontvangt, doch
proeven zal het dat wel kunnen. De hoeveel
heid van de portie is teruggebracht tot een
halven liter, doch men krijgt een compactere
massa dan in de eerste weken. Het publiek
kan er verzekerd van zijn, dat het niet minder
ontvangt, dan het zelf op de bonnen kan koo-
pen. De keuken mag dus 2 kg aardappelen
verwerken, een hoeveelheid, waarmee de huis
vrouw zich ook tevreden moet stellen. Voorts
zal de keuken alleen werken als er voldoende
groenten en aardappelen aangevoerd worden.
Komt daarin stagnatie, hetgeen de Haarlem- van Svendsen een uitnemend
y-r>rtv.o *41~I^4-.J i_ i rpillltppt rlprdPlnVo •»*/-«*•« o
tig vertolkt wordt als ditmaal
het geval was, de bekorende
kracht bezit waaraan men
niet ontkom"
Een zeer belangriik stuk uit
Mozart's rijpste jaren is buiten
kijf ook het hoorn-concert in
Es, (K.V. 337), vermoedelijk
net laatste van de vier con
certen, die de componist voor
dit instrument schreef; in
ieder geval het interessantste
en rijkst doorwerkte. De eer
ste solist van het orkest, de
heer Jo van der Beek kon er
zijn vaardigheid mee demon-
streeren en het orkest had een
dankbare taak om het fijne
partituurtje mee tot klinken te
brengen. Men kan zich afvra
gen hoe een-hoornist in Mo
zart's tijd deze solopartij ^op
de primitieve waldhoorns van
toen heeft kunnen realisee-
ren. Zoo goed als zeker heeft
de componist het werk voor
een hoornvirtuoos van uitzon
derlijke beteekenis geschreven.
En dan ligt ook het vermoe
den voor de hand, dat het, op
zoo'n natuur-instrument ge
speeld, heel wat ruimer ge
klonken zal hebben dan zoo
als wij het nu te hooren kre-
gen. Want met al de hulp
middelen van het moderne in
strument gaat er toch heel
wat verloren van den echten
waldhoorn-toon.
Na de pauze bracht Adam
ons met het volledige orkest
in de sfeer der Scandinaaf-
sche Muze, met composities
van Svendsen en Grieg. Van.
den eerste ging de legende
voor orkest soort sympho-
nisch gedicht Zo-ahayda,
en van den tweede de eerste
Peer Gvnt-suite. Svendsen's
goed georchestreerde parti
tuur laat nog al wat invloeden,
van Liszt en romantische
Franschen hooren, maar mist
toch uiteindelijk een bepaald
eigen Scandinaafsch karak
ter niet. Evenwel is Grieg een.
sterker oersoonlükheid. al
meent men hem te kunnen na
geven dat hij meestal kort van
adem is.
Adam bereikte met het stuk
roers, die niet van de keuken gebruik maken,
in dat geval ook zullen ondervinden, dan
werkt men onder moeilijkheden. Op het
oogenh,;k zijn de vooruitzichten daaromtrent
niet somber, alleen dient men er rekening
mee te houden, dat uitsluitend die groenten
verwerkt kunnen worden, welke uit de pol
ders naar de stad aangevoerd worden. Op
veel variatie mag men dus niet rekenen.
Nu het aantal porties sterk verminderd is,
kan een goede administratie worden opge
bouwd. Breidt het aantal porties zich uit,-^an
kan daarin gemakkelijk worden tegemoet ge
komen, beter dan in de eerSte dagen, toen een
te groot aantal klanten zich had aangemeld.
Ook zal een regeling getroffen worden voor
de inlevering van distributiebonnen. 'Binnen
kort zal men eenmaal een kaart voor tien da
gen kunnen koopen en dan wordt er in plaats
van Maandag tot en met Zaterdag verkocht
van Donderdag tot en met Woensdag. Enkele
dagen na het bekend worden der bonnen,
kunnen ze worden ingeleverd en de huisvrouw
heeft gelegenheid ze rustig in haar woning
af te knippen. Het informeeren der nummers
aan de uitreiklokalen komt daardoor te ver
vallen.
resultaat; dergelijke roman
tische muziek Bgt onzen diri
gent toch eigenlijk het best.
Gijs Beths verklankte heel
fraai de solooartii De Pee-
Gvnt-suite had mede oen goed
en welverdiend succes.
JOS. DE KLERK.
De Britsche jDerichten-
dienst meldt, dat Aartshertog
Otto von Habsburg te Lissaban
is aangekomen.
Naar de Britsche berich
tendienst meldt, is te Londen
officieel medegedeeld, dat
Churchill de uitnoodiging van
De Gaulle, om binnenkort naar
Earijs te komen heeft aan
vaard. De juiste datum van het
bezoek zal later bekend ge
maakt worden.
