Haarlemsche Courant
Ongekend hevige slag in gebied
bij Aken.
Nieuwsblad voor Noord~Holland Kennemer Editie
Harde strijd in frontbocht
ten Z.O. van Libau
Een Jeugdstormbataljon.
De strijd in het Wasten.
289e Jaarg. No. 274 x x
Bureaux: Groote Houtstraat 92
Postgiro 134958.
Bijkantoren: Soendaplein
IJrouiden-O. Rembrandtlaan 56
Verschijnt dagelijks, behalve
op Zon- en Feestdagen.
Dinsdag 21 Nov. 1944
Ui tg.: Graf. Bedrijven Damiate.
Haarlem. Abonnementen: per
week 26 ct„ per mnd. 1,15,
per kwartaal 3,42, fr. p. post
3,73. Losse nummers 6 cent.
Hoofdredacteur: F. C. Derks,
K 1297
Het Duitsche Y/eermachtbericht van Maan-
idag luidt:
De derde afweerslag bij Aken is gisteren tot
een ongekende hevigheid toegenomen. Met
massaal gebruik van artillerie, vliegtuigen,
formaties tanks en infanterie probeerden de
Amerikanen de doorbraak te forceeren. Het
Duitsche front heeft standgehouden. 'In het
verloop van deze met de grootste verbittering
gevoerde gevechten, zijn in het gebied van
Geilenkirchen eenige stellingssectoren meer
malen per dag van bezitter verwisseld..-Ver
scheidene honderden gevangenen bleven in
onze handen. Tusschen Würselen en het Woud
van Hürtgen vernietigden onze troepen op
nieuw 35tfVijandelijke tanks. Overigens heeft
het opofferen van duizenden hunner soldaten
in dit gevechtsgebied den Amerikanenen tot
dusver uitsluitend het bezit van een smalle
strook terrein opgeleverd.
In het stadsgebied van Metz aan de Noord-
Oostgrens van Lotharingen en in het gebied
ten Oosten van Moerchingen hebben onze
troepen het gros der vijandelijke aanvallen
opgevangen. Tusschen het Rijn-Marnekanaal
en St.-Die gelukte het den vijand, na hevige
gevechten, op te dringen. Ten Noorden van
Mont Béliar bracht onze vastberaden afweer
aanvallende Fransche formaties tot staan.
Vlak aan <le Zwitsersche grens is de vijand
er in geslaagd, met gebruikmaking van deze
bescherming, in den flank een penetratie in
d«fi Elzas te bereiken. Boven het strijdgebied
irt het Westen ontstonden verbitterde lucht
gevechten, waarbij Duitsche jagers uit over
machtige vijandelijke formaties 9 vliegtuigen
omlaagschoten.
Overdag en des nachts werden Groot Lon
den en het gebied van Antwerpen door V 1 en
V 2 beschoten.
In midden Italië zijn talrijke aanvallen van
Amerikaansche troepen in de Etruskische
Apennijnen èn aan de Adriatische Zee mis
lukt. Door Duitsche torpedomotorbooten wer
den in de Adriatische Zee twee met ravitail-
leeringsmateriaal geladen vijandelijke schoe
ners in den grond 'geboord.
Bij Apatin en Batina aan de Donau zijn alle
pogingen der Bolsjewisten hun bruggenhoof
den uit te breiden mislukt. Onze troepen op
den Balkan hebben nieuwe Bulgaarsche aan
vallen ten Oosten van den weg Pristina
Mitrovika afgeslagen.
Ten Zuid-Oosten van Budapest zetten de
Bolsjewisten, na de zware tankverliezen der
vorige dagen, hun doorbraakpogingen slechts
met infanterie voort. Onze divisies sloegen
alle aanvallen uiteen en ontrukten den vij
and in krachtige tegenaanvallen terrein. Slag
vliegers vernielden op een Sovjet-Russisch
vliegveld 40 vliegtuigen op den beganen grond
en beschadigden 10 andere toestellen. Ook tan
Zuiden van het Matragebergte, alsmede in het
In een bijeenkomst van Jeugdstormleiders te
Berlijn is besloten tot oprichting, van een Vrij-
willigers-bataljon van den Jeugdstorm. Vrij
willigers voor dit bataljon, die den leeftijd van
zestien jaar hebben bereikt kunnen zich mon
deling, dan wel schriftelijk aanmelden: Duy-
maer van Twiststraat 42, Deventer. Voor
Duitschland luidt het adres: Einsatz-Stab
Germanische Jugend Niederlande, Kaiserdam
45, Berlijn-Charlottenburg.
De onlusten in Brussel.
I»e wapens woraen ingeleverd.
Radio Brussel meldt, dat de leden der Bel
gische Verzetbeweging Zondag groote demon
straties hebben gehouden. Nadat de leiders in
beginsel hebben besloten de wapens af te
geven, richten zij thans alle energie op de po
litieke actie. In de vergaderingen werden
verschillende eischen gesteld, onder anderen
maatregelen tegen politieke tegenstanders en
tegen bepaalde leiders van bedrijven, het af
treden van het kabinet Pierlot en het vor
men van een andere regeering.
Het officieele Sovjet-Russische dagblad
Prawda noemt de ontwapening van de leden
der Belgische Verzetbeweging onrechtvaar
dig zoolang Duitschland België nog^bedreigt.
Uit Brussel wordt heden morgen vernomen,
'dat hoewel de Belgische Verzetbeweging heeft
toegegeven en overeenkomstig den eisch der
regeering haar wapens zal inleveren er in
Brussel nog steeds groote onrust heerscht.
Er zijn geruchten in omloop volgens hetwelk
Pierlot zich tot Eisenhower zou hebben ge
richt met het verzoek zijn regeering steun te
verleenen tot de crisis is overwonnnen. Toen
Zondag meer dan 15.000 ontevreden inwoners
van Brussel door de straten der' hoofdstad
trokken zag men overal vele roode vlaggen
en hoorde men de derde Internationale
Zwaar bewapende politiemannen vergezelden
de betoogers om in geval van relletjes in te
grijpen en in de zijstraten stond een groote
Geallieerde troepenmacht gereed.
NIET NAAR LONDEN.
Naar Reuter meldt, heeft het bestuur van
de American Federation of Labor de uitnoodi-
ging van het Engelsche Vakvereenigingscon-
gres tot deelneming aan de Londensch'e con
ferentie van begin Januari van de hand ge
wezen.
gebied van Miskolo en Tokay bleven sterke
Bolsjewistische aanvallen tot op geringe
plaatselijke penetraties na zonder succes.
Uit de frontbocht ten Zuid-Oosten van Li
bau is de vijand opnieuw tot den grooten
aanval, dien hij had voorbereid met sterk
artillerievuur en hevige aanvallen van slag
vliegers, overgegaan. De eerste aanvalsgolf
stortte ineen. Nieuwe hevige gevechten met
aangevoerde strijdkrachten zijn aan den gang.
Aan het landfront van Sworbe is de bezetting
van het schiereiland in zwaren strijd gewik
keld met den binnengedrongen vijand. Duit
sche zeestrijdkrachten ondersteunden door
hun vuur de eigen troepen.
In het Westelijk Rijksgebied zetten Anglo-
Amerikaansche formaties vliegtuigen haar
aanvallen op de burgerbevolking voort en
beschoten treinen. Van de Amerikaansche
bommenwerpers, die aanvallen deden op Wee-
nen en andere plaatsen in Zuid-Oost Duitsch
land heeft de luchtdoelartillerie der lucht
macht 21 vier-motorige bommenwerpers om-
laaggeschoten.
t
Over den strijd in het Westen wordt nog
nei volgende gemeld: Ten Oosten en ten Noor
den van Aken leden de Geallieerden Zondag
verschillende zware nederlagen. Overal zijn
de Duitsche troepen tot den tegenaanval over
gegaan en hebben verscheidene steden en
dorpen heroverd. In Geilenkirchen worden
nog eenige steunpunten gehandhaafd. Belang
rijke punten werden door Volksgrenadiers en
gepantserde strijdgroepen verdedigd. Bij Su-
gerata en Prumern werden de Amerikanen
ver naar het leesten teruggeworpen. Tijdens
deze gevechten schoten de Duitschers 27 tanks
stuk en maakten meer dan 300 man gevangen
In het oude penetratiegebied ten Oosten van
Aken stortten verschillende Amerikaansche
aanvallen bij Stolberg en Hastenrat in het
hevige Duitsche artillerievuur ineen. Van
Lotharingen tot aan de Zwistersche grens
duurt de slag met onverminderde hevigheid
voort. Bij Metz wisselen aanvallen en tegen
aanvallen elkaar snel af zonder dat de situatie
in wezen veranderd. Om de buitenste verster
king van de vesting Metz wordt sinds Zon
dagmorgen haast onafgebroken gevochten. De
Amerikanen slaagden er in de stad Blamont
bij St.-Die, binnen te dringen.
Nog wordt van het Westelijk front gemeld:
De gedeeltelijk scheurende bewolking maak
te het den Geallieerden mogelijk hun zware
aanvallen met infanterie en tanks op de tot
dusver bestaande zwaartepunten weer met
krachtige bombardementsformaties te steu
nen. Verscheidene honderden Duitsche jagers
bonden den strijd aan met Anglo-Amerikaan-
sche toestellen. Zij veitiinderden den tegen
stander zijn luchtmacht ten volle te ont
plooien.
Ter weerszijden van Geilenkirchen en in
de frontboog van Eschweiler vielen de Ame
rikanen met 8 tot 10 divisies aan om de
wegen naar Erkelenz en Düren te openen.
Het Duitsche afweerfront hield echter stand
tegenover den krachtigen Geallieerden druk.
De door de artillerie krachtig gesteunde Duit
sche troepen gingen steeds weer. uit de ver
dediging tot den tegenaanval over en ont
rukten den Amerikanen van de met zware
verliezen bevochten terreinwinst belangrijke
deelen.
Ook in Lotharingen nam de. Geallieerde
druk toe. Hjer probeeren de Amerikanen al
dagen lang»met drie sterke wiggen de Saar
te bereiken. Hun Noordelijke aanvalsgroep
viel van Diedenhofen in de richting van
Saarlautern aan en drong eergisteren tijde
lijk in Buserndorf binnen. De middelste wig,
die zijn aanvallen in het gebied van Moer
chingen hervatte, behaalde aan den weg naar
Saargemune onbelangrijke terreinwinst. De
aanvalstoppen werden echter door Duitsche
tegenaanvallen teruggedrongen. De derde uit
ongeveer 5 tot 6 divisies bestaande Anglo-
Amerikaansche aanvalswig, die in het Lo-
tharingsche gebied'opdringt naar den boven
loop van de Saar, opereert aan het Rijn-
Marnekanaal. Zijn aanvallen werden na aan
vankelijke terreinwinst afgeslagen, evenals
de pogingen van andere strijdkrachten om
aan de Meurthe de Duitsche afweerstellingen
open te scheuren.
Naast het gebied van Aken en Lotharingen
ontwikkelt de sector tusscherf Belfort en de
Zwitsersche grens zich tot een nieuw brand
punt. De druk van de daar staande Geallieer
de formaties was evefieens heel sterk. Langs
de Zwitsersche grens aanvallende konden zij
na zware gevechten bij Delle in de Duitsche
flankdekking binnendringen en de grens van
den Elzas passeeren. Duitsche tegenaanvallen
zijn hier aan den gang.
Luchtactiviteit boven Zuid Engeland
Volgens een Reuter-bericht heeft de Duit
sche luchtactiviteit boven Zuid-Engeland ge
durende de laatste 24 uur voortgeduurd. Er
zijn schade en slachtoffers gemeld.
De strijd bij de Philippijnen.
Het Japansche Hoofdkwartier meldt: Vlieg
tuigen van het Korps Kamicasu hebben op 18
November in de Golf van Leyte 3 groote
transportschepen tot zinken gebracht. De Ja
pansche luchtmacht heeft op 17 en 18 No
vember vijandelijke schepen voor Takloban
aangevallen en 4 transportschepen in brand
gebombardeerd. Volgens een bericht van het
front hebben Japansche vliegtuigen op i9. No
vember 1 vliegdekschip en 1 slagschip be
schadigd en 2 kruisers tof zinken gebracht.
Revolutionaire beweging in
Bolivia onderdrukt.
Naar de Britsche berichtendienst meldt,
heeft de Boliviaansche regeering gisteren
avond medegedeeld, dat er een revolutionnair.fi
beweging ontdekt is. De leiders zijn gearres
teerd. Reuter meldt, dat de president der re
publiek voor het geheele land den staat van
beleg heeft afgekondigd. Volgens een later
Reuter-bericht heeft de regeering medege
deeld, dat de revolte is onderdrukt.
Ned. Hervormde Gemeente
te Santpoort.
Herdenkingsdienst ter gelegenheid van
het honderdjarig bestaan.
Het honderd-jarig bestaan van de Ned.
Hervormde Gemeente van Santpoort is Zon
dagmorgen herdacht in een dienst, welke
geleid werd door dr. M. van der Voet, predi
kant van Haarlem-Noord. Aan deze gods
dienstoefening werkte het kerkkoor mee
onder leiding van den heer Steenpoorte Het
zong o.a. na het lezen van Psalm 46 en het
eerste deel van Openbaring 21, Gezang 149,
verzen 1, 2 en 3 „Groote God, wij loven U'"
en na de predieatie Gezang 225, verzen
I, 2 en 4.
Ds. Van der Voet had als tekstwoord ge
kozen „Psalm 90 vers 1: „Heer, Gij zijt ons
geweest een toevlucht van geslacht tot ge
slacht". In zijn inleiding tot de predieatie
zeide de voorganger, dat God don tijd oor
deelt uit de eeuwigheid en dat het bij de
menschen andersom is, omdat zij de uren,
dagen en jaren tellen.
Nu de Ned. Hervormde Gemeente vafr
Santpoort honderd jaar bestaat, kan men
spreken van een deel van de eeuwigheid. Is
er eigenlijk reden, om den dag te herdenken?
Er zijn periodes in de vaderlandsche ge
schiedenis, welke snel voorbij zijn gegaan en-
welke zoo veel pijn hebben gebracht. De
tegenwoordige tijd is weer zoo anders als
vroegere en is ontzettend beklemmend. Van
dag tot dag worden de menschen door vele
dingen omsingeld en nu wordt de gemeente
in dezefi tijd opgeroepen om te gedenken.
Spr. vervolgde, dat de periode van hon
derd jaar geleden zoo rustig was; de men
schen waren de tegenvoeters van die uit het
tegenwoordige geslacht. Het was de tijd van
de Camera Obscura, de tijd van lange pijpen
en veel tabak. In godsdienstig opzicht was
het leven gemoedelijk benev.ens rustig en de
verdraagzaamheid wilde men handhaven.
Daarna volgde de tijd van het mo
dernisme. Het jeugdige modernisme van
de vorige eeuw, dat eerlijk was, waar
tegenover de orthoxie een struisvogelpolitiek
voerde, sloeg om in een sterk critischen geest.
Het was echter voor dien tijd noodzakelijk.
In de periode van den vorigeri oorlog Öttgon
voor - de kerk het leven rondom den mensch
te groeien. De belangstelling van den predi
kant voor het maatschappelijk leven, die
tevoren weinig was, nam toe. Het vraagstuk
van oorlog en vrede, te, beoordeelen uit het
hart der kerk. had aller aandacht. En wat
de tegenwoordige tijd betreft, kan o.a. her
innerd worden aan hetgeen de leiding der
kerk gedaan heeft.
Thans .staan we voor het heden en de
gedachten gaan even terug naar 25 jaar ge
leden, toen in een gedenkschrift vermeld
werd. dat het wereldgebeuren zich niet met
Santpoort bemoeide. Nu is het anders.
Het beste is te trachten te leven bij het
heden en eiken dag van God te aanvaarden.
Werpen we daarentegen een blik in de toe
komst. dan vragen we ons af, wat er van
het volk terecht zal komen en of de gemeente
zich staande zal houden. Zulke vragen be
klemmen ons, nu de oorlog zooveel leed ver
spreidt en de gemeente bijeen is, om te ge
denken. Toch doen we het laatste met over
gave en denken aan het tekstwoord „Gij zijt
ons geweest een toevlufcht van geslacht tot
gfeslacht." i
Over dezen tekst weidde spr. nader uit en
besloot met te zeggen, dat er dezen morgen
inderdaad reden is tot dankbaarheid. God
is steeds op bijzondere wijze in dit kerk
gebouw tegenwoordig geweest, waaraan de
leden tijdens den doop, belijdenis en heilig
avondmaal herinneringen hebben. God heeft
groote oogenblikken gegeven. Dan geven de
vensters van het gebouw uitzicht naar Jeru
zalem, en naar Jezus Christus, die ons be
waakt als we Hem trouw blijven. Indien dat
zoo is, dan zullen de poorten der hel deze
gemeente niet overweldigen. Dankbaar ge
denken we jdus Gods daden en met vol ver
trouwen gaan we de toekomst tegemoet,
want de toekomst is des Heeren.
De heer D. C. van de Wiel, secretaris-
penningmeester van het. herdenkingsfonds
1944 deed mededeelingen over het aanbren
gen van gebrandschilderde ramen. De com
missie, bestaande uit ds. R. H. Oldeman, J.
H. Visser, A. P F. Bijtelaar, L. Gorter en
D. C. van der Wiel, heeft, dank zij den steun
van velen, gelden verzameld voor vier ra
men, welke na den oorlog in de Zuidelijken
gevel aangebracht zullen worden. De ont
werpen zijn gemaakt door den heer Schrier
uit Haarlem, naar ideeën en teksten van
ds. Oldeman. Ze geven een symbolische voor
stelling van dezen tijd.
Ook deed de heer Yan de Wiel mededee
lingen over de plannen om in den Noorde
lijken gevel eveneens, vier gebrandschilderde
ramen aan te brengen.
De president-kerkvoogd, notaris W. A
Dolleman, aanvaardde namens de kerkvoog
dij het geschenk, waarna dr. Van der Voet
een slotwoord sprak. Met het bidden van
het Onze Vader en het zingen van Gezang
293, 1, 2 en 3, werd de dienst gesloten.
Brandgevaar bij nood.
verlichting en -ver
warming
Tengevolge van de oorlogs
omstandigheden is reeds eeni-
gen tijd de. stroom algesic: n.
De dagen worden hoe ianver
hoe korter en het valt niet
mee een groot gedeelte v' n
den dag in het donker te 7 -
ten. Op alle mogelijke mar -
ren wordt getracht licht e
verkrijgen en geen moei'.e s
te veel om een. klein 1' -
puntje te ontdek':m.
herleven de p" -
carbidlampen en o
onder ons zien z
opzicht weer in hun
verplaatst. Toch zijn on
schillende plaatsen dc*>r
doelmatige verlichting re -
branden uitgebroken. In' v
band hiermede hebben
een bezoek gebracht aap
brandweerkazerne en
commandant van de I"
lemsche Staatsbrandwee
tie bereidwillig gevonc"
ge vragen te beantwc
„Is het aantal branr -
het gebruik van noodve
ting en -verwarming toe--
men?" vroegen wij den cr
mandant. Deze antwoord
hierop ontkennend. De mees':
branden komen voor doo .-
ondeskundigheid. Er zijn ca :-
bidlampen, die goedgekeurd
zijn, doch dit aantal is ma?-
klein Een leek vult gauw de
lamp te vol met carbid. Het
gevolg is, dat wanneer het
.water er bi komt, de bran
der verstopt raakt. «Ook moet
men er aan denken, dat men
de lamp, terstond, nadat het
water bijgevoegd is, aansteekt,
daar er anders zich te veel
gas ontwikkelt.
„Hóe staat de brandweer
tegenover de oliepitten?" Deze
zijn vrij ongevaarlijk, was het
antwoord. ^Natuurlijk zijn niet
alle oliesoorten geschikt voor
verlichting.
Het gevaarlijkste zijn echter
de petroleumlampen. In ge
wonen tijd waren de meeste
branden te wijten aan on
voorzichtigheid met petroleum
stellen. De lampen moeten
stevig staan, zoodat zij niet
kunnen- omvallen.
Voor verwarming maakt men
tegenwoordig veel gebruik van
z.g. noodkacheltjes. Hoofdzaak
is, dat deze van stevig mate
riaal gemaakt worden. Om
schroeiing van het kleed te
voorkomen, moeten de kachel
tjes niet direct op den grond
staan. Het beste make men
gebruik van een asbestplaatje
of een ander soort verhooging.
Vele menschen vergeten ook
in het kacheltje een steenen
bekleedipg aan te brengen.
Het is raadzaam voor het
plaatsen van de pijp een smid
te raadplegen. Bij1 alle soorten
verlichting of verwarming is
natuurlijk in de eerste plaats
voorzichtigheid geboden en bij
moeilijkheden deskundige voor
lichting in te winnen.
Er kan poeder in piaats
van taptemelk
geleverd worden.
Aangezien de njogelijkheid
niet uitgesloten is, dat in het
bijzonder in de groote steden
in het westen des lands niet
steeds voldoende vloeibare
taptèmelk aanwezig zal zijn,
om de aangewezen hoeveelhe
den op de bonnen af te leve
ren, dient het publiek er re
kening mede te houden, dat
in dergelijke gevallen inplaats
van taptemelk, taptemelkpoe-
der (z.g. walspoeder) beschik
baar zal worden gesteld en
wel 100 gram taptemelkpoeder
voor iedere 7/8 L. taptemelk.
De prijs, waartegen dit melk
poeder aan consumentgn ge
leverd dient te worden, be
draagt 9 cent per 100 gram
voor gemeenten, ingedeeld in
prijsklasse 1 (d.w.z. die plaat
sen, waar de taptemelk-priis
10 cent,per liter bedraagt),
respectievelijk 8 cent per 10KJ
gram voor gemeenten in prijs
klasse 2, (waar een prijs voor
taptemglk geldt van 9 cent
per liter).
DÏACONESSENHUIS.
Bij het examen voor Alge-
meene Ziekenverpleging, diplo
ma A slaagden in het Diacones-
senhuis de zusters: F. Boa-
graaf, H. Pronk, E. J. Schuyt,
C. van Strien, S. A. Zwaai, J.
M. Zwaan, C. Zwaan, K. Goe.
degebuur en de heer W. K.
Janssen.