Haarlemsche Courant
Nieuwsblad voor Noord-Holland
Frankrijk en Rusland.
De strijd aan het Westfront.
Zwaartepunt in den boven Elzas.
Yan het Westfront.
289e Jaarg. No. 289
Bureaux: Groote Houtstraat 9J
Postgiro 134958.
Bijkantoren: Soendaplein SI.
IJmulden-O. Rembrandtlaan 56
Verschijnt dagelijks, behalve
op Zon- en Feestdagen.
Dinsdag 12 Dec. 1944
ültg.: Graf. Bedrijven Damlate,
Haarlem. Abonnementen: per
week 26 ct., per mnd. 1,15,
per kwartaal 3,42, fr. p. post
f 3,73. Losse nummers 6 cent.
Hoofdredacteur: F. C. Dertcs.
K 1297
18 SEPTEMBER EN NU.
D. - Voor duizenden en nog eens duizen
den. kinderen is het verleden week een mis
troostige Sinterklaas geweest. Er was geen
stukje lekkers en er zal voor vele fteintjes
geen stukje speelgoed geweest zijn. Er was
geen licht om feest bij te vieren en er was
geen of zeer weinig brandstof om het vertrek
te verwarmen. Er was geen tractatie en er
was bijgevolg niets van cl «^wondere bekoring,
die het groote kinderfeest zulk een beteeke-
nis verleent.
Dat was de schuld van de spoormannen.
Het is voor hun rekening, dat het zeer wei
nige, dat tot dusver nog gedaan kon worden
om een heel klein beetje blijdschap te brengen
in het* gezinsleven, dit jaar achterwege is
gebleven.
Het is óók de schuld van de spoormannen,
dat het vele, dat tot dusver nog gedaan kon
worden, om ons volk in weerwil van al de
moeilijkheden, die een wereldoorlog te weeg
brengt, voor honger en gebrek te bewaren,
nu teeds welhaast drie maanden ongedaan
blijft. Veel hieromtrent op te merken is niet
noodig. Het ontbreekt geheel of voor een aan
zienlijk deel aan de elementaire voedings
middelen. Er is geen vet, geen vleesch, geen
suiker, geen melk, er is te weinig brood en er
zijn te weinig aardappelen. Wat niemand
onzer vijf jaar geleden had kunnen gelooven
is een feit geworden: de voedselnood in de
westelijke provinciën van Nederland is een
onderwerp van internationale gedachtenwis-
seling geworden en ons land, dat zoo dikwijls
vooraan in de rij stond als hulp werd gebo
den, komt nu in aanmerking voor een Roode-
Kruisbedeeling. Deze organisatie immers heeft
aangeboden voor kinderen en zieken in Am-
De Gaulle en de Fransche minister van Bui-
tenlandsche Zaken Bidaul hebben Moskou
verlaten.
Er is over het onderhoud, dat zij met
Stalin en Molotof hebben gehad, een commu
niqué verschenen, waarin wordt medegedeeld
dat op deze conferentie wederzijdsche pro-
bleven onder het oog zijn gezien.
Beide partijen hebben het voornemen te
kennen gegeven, den oorlog voort te zetten
tot de overwinning op Duitschland. Voorts
zal als gevolg van deze Samenspreking een
verdrag van bondgenootschap en wederzijd-
schen bijstand tusschen Frankrijk en Sovjet
Rusland gesloten worden.
Het kabinet Bonomi.
Bonomi heeft zijn kabinet gevormd. Drie
der portefeuilles zijn aan communistische mi-
nisterp toevertrouwd.
Mmister van Buitenlandsche Zaken is Al-
cide de Gaspari. Vice premier is o.a. Togliat-
ti. In het kabinet hebben, zitting leden der
Chr. Dem. partij, Communisten, Liberalen be
nevens de Democratische Arbeiders Partij.
De oorlog in het Geldersche.
Over den strijd in het geïnundeerde gebied
van Gelderland schrijft een Canadeesch oor
logsverslaggever, dat deze oorlogsvoering al
wat hij heeft meegemaakt, in de schaduw
stelt. Men is gedwongen te vechten in een
koude, natte wereld, waarin slechts hier en
daar eefi windmolen boven water steekt en
verlaten dorpen in een zee van modder liggen.
Bedieningsmanschappen hebben hun mi
trailleurs op tonnen geplaatst. Waar de sol
sterdam, Rotterdam en Den Haag twee Rijn- Baten zich in kelders hadden opgesteld, stond
schepen met 305 ton levensmiddelen te zen
den. De schepen zullen inmiddels hier niet
arriveeren, aangezien generaal Eisenhower
het verboden heeft.
Het is bijgevolg ook de schuld van de
spoormannen, dat tengevolge van voedsel
tekort iederen dag in onze groote en kleinere
steden Nederlanders sterven en Nederlanders
in gezondheid achteruitgaan. Hoe groot in dit
opzicht de nooden zijn moet ge uw hiSsdok-
ter maar eens vragen.
Het is ook de schuld van de spoormannen,
dat het maatschappelijk leven nu reeds bijna
drie maanden ontwricht is. Dat het bedrijfs
leven lam ligt bij gebrek aan de noodzake
lijke drijfkracht, dat er van verkeer in ons
la.nd geen sprake meer is, dat verlichting en
verwarming ons in den steek hebben gelaten
en dat iedere dag dat het leidingwater nog
loopt er één is-
Dit alles is de schuld van de spoormannen.
Het spoorwegpersoneel in Nederland vormt
een corps, waar wij trotseh op kunnen zijn,
zeer trotseh. De omvang van den arbeid, dien
het de laatste vier jaren heeft verzet grenst
aan het ongelooflijke, de moeilijkheden, die
de dienst in oorlogstijd medebrengt, vallen
kwalijk ten volle te overzien Zichzelf heeft
het nooit gespaard. Tegenover het dikwijls
onbillijk oordeelende publiek was het immer
beleefd en hulpvaardig. Dit alles is al niet
gering, maar ten volle bleek .eerst de toewij
ding en de plichtsbetrachting, inzonderheid
van het personeel van weg en werken, toen
de Anglo-Amerikaansche luchtpiraten rijden
de treinen, stationsgebouwen e.d. tot het doel
van hun onmenschelijke aanvallen kozen,
aanvallen, die menigmaal de grootste offers
onder het spoorwegpersoneel hebben gevergd.
In weerwil van de geduchte risico's, die hun
werkkring toen dagelijks medebracht, hebben
de spoormannen niet versaagd en het maat
schappelijk leven in staat gesteld, zich te ont
plooien zooveel dit onder de bekende om
standigheden mogelijk was.
Waar ligt de verklaring van dezen radicalen
ommezwaai in de houding der spoormannen?
Hoe kan het zijn, dat zij den eenen dag een
waar toonbeeld waren van plichtsvervulling
en den volgenden dag welbewust honger en
gebrek over ons volk ook hun volk
brachten?
De zeventiende September verdient hier
met zwarte kool te worden geteekend. Radio
Oranje werkte op volle kracht. De Anglo
Amerikaansche troepen waren plots in op-
marsch gekomen, hadden een deel van Bra
bant bezet en streden voor Arnhem en spe
culatieve naturen voorspelden, dat de bezet
ting van geheel ons land nog maar een kwes
tie van enkele dagen was.
Toen kwamen door de aether de bevelen.
Bevelen aan 't Nederlandsche volk om hulp en
bijstand te bieden aan de geallieerde troepen,
bevelen aan ondergrondsche bewegingen, ten
slotte ook het bevel aan het personeel der
Nederlandsche spoorwegen, om tot algemeene
staking over te gaan.
Bovengenoemde speculatieve naturen wa
ren een beetje voorbarig geweest, maar of
schoon er in Nederland benoorden de rivie
ren geen vuiltje aan de lucht bleek te zijn,
volgde het spoorwegpersoneel prompt het
stakingsbevel op en bracht daarmede welbe
wust honger en ongerief over ons land.
Nu laten wij de moeilijke vraag daar, of er
psychologisch een verklaring is voor het stil
leggen van het spoorwegbedrijf op 18 Sep
tember Daarover zal te zijner tijd genoeg
gedachtenwisseling zijn. Maar nu zijn we
bijna drie maanden verder en men mag aan
nemen, dat het abrupte besluit van destijds
plaats gemaakt zal hebben voor eenige be
zinning, die de vraag stelt, wat er in feite
bereikt is en wat er mogelijkerwijs nog be
reikt kan worden met een spoorwegstaking,
die ons iederen dag meer in nood en ongemak
dreigt te bréngen.
Het is heelemaal geen openbaring, als hier
wordt opgemerkt, dat voor het welslagen van
een staking, noodig is, dat achter de stakers
een gezag staai, dat zijn moreelen steun aan
de staking verleent. Uit den ouden tijd her
inneren wij ons nog maar al te wel, hoe
achter stakingen meestal lichamen van erken-
het water hun al spoedig tot de enkels. Het
zal hier de meest troostelooze Kerstmis wor
den, die ergens aan de fronten gevierd wordt.
Officieren, die op Nieuw Guinea hebben
gestreden, noemen den strijd in Nederland
zwaarder dan in de tropen. Daar was het nat
maar warm, hier is .het nat en bovendien koud.
De taak van de infanterie vooral is buiten
gewoon moeilijk. Men leeft en werkt in de
modder. Het land is volkomen vlak. Men
kan iedereen zien aankomen en dekking zoe
ken in huizen is onmogelijk.
den invloed en macht stonden, die bij den
uitgebroken strijd leiding gaven en de ver
antwoordelijkheid op zich namen.
Het was de Nederlandsche emigrantenre-
geering, die op IV September het stakingspa
rool uitgaf en nu kan het toch haast niet an
ders, of menig stakende spoorman zal zich na
een maand, twee maanden, drie maanden sta
ken afvragen, welk gezag deze regeering kon
doen gelden.
Van oogenblikkelijk gezag kon geen sprake
zijn. De heeren zaten nog in Londen en het
zou nog tien weken duren voordat zij een
schuchtere schrede in Brabant zouden dur
ven zetten. Van toekomstig gezag? Het lot der
andere emigrantenregeeringen spreekt duide
lijke taal Het was duidelijk: het dreigement
moest het argument vormen, het dreigement
met maatregelen van rancune voor ieder, die
niet zou staken. En zoo hebben wij op 18 Sep
tember het Nederlandsche spoorwegcorps, dat
vier jaar en langer zijn fiere houding had be
waard, overstag zien gaan voor den grooten
mond van een meneer, d^e in Londen de
spoorwegstaking in Nederland proclameerde.
Maar laat ons nu een oogenblik aannemen,
dat de gevluchte, on-grondwettige regeering,
die vrijwel niemand hier te lande in haar
juiste samenstelling kent, nog voldoende ge
zag had, om op 18 September een bij de wet
verboden - spoorwegstaking te proclamee-
ren.... wat moet er dan van. dit gezag heden
ten dage nog zijn overgebleven?
Want daar komt uit Londen het bericht van
een persconferentie, die in het Zuiden door
den heer Professor Gerbrandy gehouden is
en waarop hij tot stomme verbazing van
vriend en vijand unverfroren heeft verklaard,
dat zijn kabinet démissionair is!
Demissionair! Dat wil immers zeggen: bezig,,
af te treden. Misschien niet naar de letter,
maar zeker in feitelijken zin. Want Professor
Gerbrandy verklaarde, dat zoodra Nederland
„bevrijd" zou zijn en dat is voor hem en de
zijnen zoowel een uitgemaakte zaak als een
kwestie van maar korten tijd zijn kabinet
zal aftreden en door een nieuw zal worden
vervangen. Zelfs de mogelijkheid van een
nieuwe kabinetsformatie onder zijn leiding
heeft hij bij voorbaat gecoupeerd door het
uitspreken van den wensch, dat iemand, die
de afgeloopen vier jaar in Nederland heeft
vertoefd, als formateur zal worden aange
wezen.
Ziezoo, de spoormannen weten het nu: Wat
zij nu welhaast drie maanden het 'Nederland
sche volk aan leed berokkenen, honger, kou
de, ongemak, stremming van het maatschap
pelijk leven, toeneming van ziekte en onder
voeding, dit alles geschiedde op bevel van een
re,geering. wier dagen naar het getuigenis van
den leider dier regeering, geteld zijn. Als
straks de schade, die in deze dagen aan volk
en land wordt berokkend, wordt berekend
en welk een simpele ziel moet het toch zijn, die
meent, dat deze staking ook maar iets kan
bijdragen tot den loop der oorlogsgebeurlijk
heden en gevraagd wordt naar den verant
woordelijken man voor dezen jammerdan
zal die verantwoordelijke man een minister in
ruste zijn, die alle verantwoordelijkheid van
zich schuift en zal aanvoeren wat immers
ieder ook nu reeds weet dat het zijn last
gevers in Londen waren, die de ontreddering,
waaraan ons land ten prooi is gevallen, voor
schreven en dat hij ook hier wel de gehoor
zame dienaar moest zijn.
Als de spoormannen dit alles eens wilden
bedenken bij hun koude kachel, bij het olie
pitje, bij hun drie droge sneetjes brood....
Alle pogingen der Amerikanen, om door het
aanvoeren van groote strijdkrachten het of
fensief in ons land weder op gang te brengen,
bleven ook 'Zondag zonder succes. Alle Ame
rikaansche aanvallen werden afgeslagen. Op
enkele plaatsen wisten zij na harde gevechten
binnen te dringen, doch werden hier weder
uitgeworpen, waarbij den Duitschers gevange
nen en wapens in handen vielen.
Felle strijd is Zondag bij Saarlautern ge
leverd. De gevechten duurden den geheelen
dag voort, waarbij beide partijen bloedige
verliezen leden. Het weer is slecht. Natte
sneeuw valt op het slagveld. Bijzonder fel
werd gestreden bij Dillingen, Ten Oosten van
Saargemünd werd een Amerikaansch brug-
gehoofd bezet.
In de boven-Vogezen kwam het Zondag tot
buitengewoon heftige gevechtsactiviteit. Be
slissende doorbraken konden de Geallieerden
echter niet tot stand brengen. Het zwaarte
punt van den strijd op het Westelijk front
verplaatst zich hoe langer hoe meer naar den
boven Elzas.
Inetrinf schrijft over den slag bij Aken, dat
deze verbrokkeld is tot een veelvoud van
plaatselijke gevechtshandelingen. Ondanks het
aanrukken van de vijfde Amerikaansche tank
divisie uit de operatieve reserves en krachti-
gen steun uit de lucht, heeft de Duitsche af
weer aan de Roer zich kunnen handhaven.
Het taaie verweer van de -Duitsche strijd
krachten heeft in dezen tot dusver grootsten
slijtageslag der krijgsgeschiedenis een ondub
belzinnig succes bevochten. De gemeenschap
pelijke operaties van Britten en Amerikanen
aan den Noordelijken vleugel hebben het be
oogde doel niet bereikt.
Op den Zuidelijken vleugel van het West
front teekenen zich twee brandpunten af:
de bestorming van de toegangen tot het Saar-
gebied van de Amerikanen en de aanval in
den Boven-Elzas, ten Zuidoosten van Straats
burg, door Fransche soldeniers, versterkt door
een Amerikaansch corps, om de vlakte van
den Elzas en de Bourgondische Poort in bezit
te krijgen. Aan het derde leger van Patton,
dat van het Zuiden op naar de Saar oprukt,
kunnen opmerkelijke successen niet ontzegd
worden. De Duitsche tegenstand is hier ech
ter aanzienlijk opgevoerd, daar hier gestre
den wordt in het voorterrein van den West-
wall. In den Boven-Elzas schijnt het acuut
gevaar bezworen te zijn, hoewel door den
aanvoer van frissche krachten in de front
bocht tusschen Schlettstadt en Mülhausen
voor de Duitschers aanzienlijke risico's te ver
wachten zijn. Waarschijnlijk zal de geallieerde
gevechtsactiviteit in den eerstkomenden tijd
zich naar het Zuiden verplaatsen, waar in den
winter betere weersomstandigheden zich kun
nen laten gelden dan bij den Nederrijn.
De uitwerking der V-wapens.
Uit de stad Camberwell in Zuid Engeland
wordt gemeld, dat aldaar 30.000 woningen
door de Duitsche V.wapens vernield zijn. De
stad moet een vreeselijken aanblik bieden.
Burger!iik«
i> HAARLEM 4 December 1944.
BEVALLEN: 30 Nov., C. H. HopmanHendriks,
d.; L. C HubreehtGobius, d.; 2 Dec., H. Bas-
tiaansVisser, z. en d.; C. H. VerberneWillem-
se, M. HollenbergVisser, z.; C. Hulshout—
Apeldoorn, d.; 3 Dec., A. M. MartensNelis, d.;
G. M. Ruyter—Overmars, z.; M. J. G. HeisStam,
z.: J. FaulenTromp, z.; M. K. BehrensElzinga.
z C. D. de GrootSengers, z.; 4 Dec., F. J. van
den HaakBerbiers, z.; A. J. Bronstring-JVlui,
z., J. Jansen HendriksTuijn, d
OVERLEDEN: 30 Nov., E. Valk—Ebeling, 31 1„
Kampersingel; H. DorremanBoeree, 69 i., Tey-
lerpieïn; 1 Dec., J., 2 j., z. van W. G. Koning,
Gasfehuisvest; C. M. T., 4 j.. d. van J. w. van
Dam. Lorentzkade; N. Burghoorn, 83 j., Badhuis
straat; C. H. -Groot HuizeVallenduuk, 41 j.,
Dahliastraat; T. BeekHardijk, 83 j., Marsstraat;
C. Kaay. 79 j., Schotersingel; H. J. Huitema
Schottert, 41 j., Hazepaterslaan; E. L. P. M. Brant-
jes, 66 j. Iepenrodestraat; E. V. M. Janssen
Coucke, 81 j., Berkenrodestraat; 2 Dec., C. de
Graaf, 70 j., Esschilderstraat; 3 Dec., W. Hofstee
Opdam, 60 j., Spaanschevaartstraat; L. P., 9 j
z. van L. P. Kersten, Oost Indiëstraat.
ONDERTROUWD: 4 Dec., G. van Egdom en C.
B. Gosen
HAARLEM 5 December 1944;
BEVALLEN: 1 Dec., R. HoogendijkVettewin-
kel, d.; 2 Dec., A. E. Krooder—Hoek, z.; 3 Dec.,
M. AntonisseSilvis, d.; F. SmoorenbergDron-
kers, d.; 4 Dec., H. H. T. ZuelenStomphorst, d.;
T. G. BurggraafKruse, z.; B. Cuperus—Hoi*er-
man, z.; 5 Dec.. N. MolemanSchram, d.: M.
LazonesJohn, d.
OVERLEDEN: 1 Dec., H. H., 23 m.t z. van L.
Plug, Bromostraat; J. H. W. Koopman, 36 i.,
Kamperlaan; 2 Dec., T. van Tongeren, 59 j Kle
verparkweg; A. H., 6 m., z. van F. H. Post,
Spaarnhovenstraat; 3 Dec., J. H., 18 m., z. van R.
Kraan. v. d. Duijnstraat; H. Cramer, 61 j., Wes-
terhoutpark; 4 Dec., G. van .Delden, 76 j., .Taco
bij nestraat.
ONDERTROUWD: 5 Dec.. H. van der Wielen on
M. Benninga; H. F. van Halem en L. P. Visser.
GEHUWD: 5 Dec., H. Munk en J. Warman-
hoven.
HAARLEM 11 December 1944
BEVALLEN: 2 Dec., J. van der Lindende
Graaf, d.; 7 Dec., G. N. J. Uittenhoutde L^uw
d.; M. J. TomVernooijs, d.; 8 Dec., G. Vernou'
—Horeman, d.; C. M. van der Aar—van dei Zan-
de, z.; C. W. WeijersStroombergen, d.; J M
W. NassLensink, d.; 9 Dec., E. GerlingsHout
man. d.; G. G. van der Meijvan Hattum. d.: T
M. S. van WaardKortekaas, z.; L. H. E Hen-
ningSiebert, d.; 10 Dec., M. Hollemanvan der
Jagt, d.; E. VogelBarten, z.; 11 Dec., M. Hein
tjesPaap. d.; P. BottelierSteur, z.
OVERLEDEN: 8 Dec., W. W. M., 2 j., d. van J
H. Meulenbroek, Benkoelenstraat; A. J. Erdt
sieckVos. 70 j.. Nieuwe Groenmarkt;J. Visser,
j., Jansweg; P. T. C. M. Kamp. 37 j., OranjPpIei..
9 Dec., D. G. Keetlaar, 53 j., Hofdijkplein; M. T.
1 d., d. van A. A. M. Baldinger, Lorentzkade; N.
Zwaneveld, 74 j., Bisschop Ottostraat.
Werkloosheid in
Finland.
De werkloosheid in Finland
is den laatsten tijd sterk geste
gen. In Helsinki zijn momenteel
ongeveer 20.000 personen bui
ten werk.
De strijd in den Pacific.
Zondag zijn in'de wateren
nabij Leyte weedrom twee
groote transportschepen der
Geallieerden door Japansche
luchtstrijdkrachten tot zinken
gebracht. Uit Tokio is medege
deeld, dat in de eerste week
van December in den Stillen
Oceaan 56 schepen der Geal
lieerden uitgeschakeld zijn.
Amerikaansche steun,
pumen in Z. China.
Twee Amerikaansche sena
toren, die een bezoek aan Zuid-
China hebben gebracht, hebben
verklaard, dat als er geen won
der geschiedt, de Amerikanen
al hun steunpunten in Tsjoeng-
king China binnenkort verlo
ren zullen hebben.
Van het Italiaansche
front.
De strijd aan den Ligurischen
vleugel nam Zondag eeniger-
mate af. Bij Faenza woedde
ïtrijd. In Oostelijke richting
konden de panzergrenadiers
terreinwinst boeken.
Luchtterreur.
Bij Anglo Amerikaansche
luchtaanvallen op Zuid- en
Zuidoost-Duitschland werden
eenige plaatsen getroffen. Voor
al de stad Stuttgart beliep
schade.
De troebelen in
Griekenland.
Volgens berichten van Zon
dagavond woedde de strijd in
Athene nog voort. Britsche
bommenwerpers hebben aan
den strijd deelgenomen. Aan
generaal Scobie is nog geen
vredesaanbod gezonden. Even
min is het tusschen Elas en
Eam tot een breuk gekomen.
In Saloniki is de algemeene
staking opgeheven.
Het hoofdkwartier van gene
raal Scobie deelt mede, dat de
vuivering der Atheensche voor
deden weinig vorderingen
leeft gemaakt. De toestand in
kthene en Piraeus is onver-
mderd.
Uit het gebied van Saloniki
;n Patras komen berichten van
lanzienlijke activiteit van gue-«
rillatroepen. Er worden loop
graven en versterkingen aan
gelegd.
Uit Athene meldt Reuter, dat
Britsche bommenwerpers uren
lang hun bommen boven de
oude stad uitwerpen, ten einde
de verzamelingen der opstan
delingen uiteen te slaan.
Tijdens de onlusten zijn
eenige projectielen nabij het
Britsche hoofdkwartier terecht
gekomen.
De winkels in Athene zijn
reeds een week lang gesloten.
In sommige stadswijken is geen.
water meer.
Generaal Scobie heeft ver
klaard, dat een vruchtdragende
besDreking pas mogelijk is, als
de Elas Athene volkomen
ontwapend is.
Dr. J. W, Perkelbach
van der Scenkel
ove'leden.
In den ouderdom van 47 jaar
is te Haarlem overleden Dr. J.
W. Berkelbach van der Spren
kel, leeraar aan het gvmnasium
te Haarlem
De heer Berkelbach van der
Sprenkel werd op 6 Januari
1897 te Gouda geboren. Na vol
tooiing van zijn sHidie wa= hij
van 1 October 1920 tot 31 De
cember van dat jaar tijdelijk
leeraar aan het gymnasium te
Amersfoort. Vervolgens was
hij van 1 September 1923 tot
<1 Augustus 1930 leeraar aan
iet gymnasium te Gorinchem.
'.'an September 1928 af was hij
"onrector van dit gvmnasium.
Met ingang van 1 Seotember
1930 werd Dr. Berkelbach van
der Sprenkel tqt leeraar aan
het gymnasium te Haa-'em be
noemd. De laatste jaren was
hij werkzaam aan de HB.S.-A
hier ter stede.
De teraardebestelling zal
Woensdag a.s. geschieden om
twee uur op de algemeene be
graafplaats aan de Kleverlaan
te Haarlem.