Haarlemsche Coura
Het Bolwerk als wandeldreef
Nieuwsblad voor Noord-Holland
De strijd aan het Westfront.
Eisenhower heeft haast.
De troebelen in Griekenland.
Generaal Alexander naar Athene.
289e Jaarg. No. 290
Bureaux: Groote Houtstraat 93
Postgiro 134958.
Bijkantoren: Soendapleln 21.
IJmuiden-O. Rembrandtlaan 58
Verschijnt dagelijks, behalve
op Zon- en Feestdagen.
Woensdag 13 Bec. 1941
(Jitg.i Graf. Bedrijven Damiate,
Haarlem. Abonnementen: per
week 26 ct., per mnd. 1,15,
per kwartaal 3,42. fr. p. post
3,73. Losse nummers 6 cent.
Hoofdredacteur: F. C. Derks.
K 1297
Ten Oosten van Aken is het le Amerikaan-
sche leger -tot den vierden grooten aanval
overgegaan. Op eenige plaatsen gelukte het
den vijand, vorderingen te maken. Ten Oos
ten van Jülich worden de gevechten met
sterke strijdkrachten voortgezet. Kleine pene
traties konden tot staan worden gebracht
Aan weerszijden van Saarlautern wordt nog
steeds hevig gevochten. Op sommige plaatsen
konden de Amerikanen vooruit dringen, doch
in de meeste gevallen konden zij worden
teruggeslagen. Hevige gevechten hebben in
de straten van diverse gemeenten plaats ge
had, waarbij Rohrbach en Reichenhofen de
brandpunten van den strijd vormden. Ten
gevolge van tegenaanvallen bij Dillingen en
Saarlautern moesten de Amerikanen hier
vele punten prijsgeven.
In den" boven Elzas mislukten vele aanvat
len van den vijand. Sinds Maandagmiddag is
hier een groote slag ontbrand. Pogingen van
Gaullistische formaties om naar den Rijn op
te dringen mislukten onder bloedige verlie
zen. De strijd was hier buitengewoon hevig.
Ten Westen van Hartmansweilerkopf gelukte
het den vijand, een pas te nemen.
Met vastberaden taaiheid houdt Eisenhower
vast aan zijn voornemen, om in den strijd
aan het Westfront bij Keulen en Aken een
beslissing af te dwingen. Hij heeft echter,
aldus de Völkische Beobaehter ervaren, wat
een mobilisatie van een geheel volk en zijn
technische hulpmiddelen beteekent. Daarom
wordt hij gedreven door een nfets ontziende
haast, om zijn oogmerk te volvoeren alvorens
deze mobiliïfetie haar beslag gekregen heeft
Versterkte activiteit op de uiterste Noor
delijke vleugel van het Westelijk front aan
den benedenloop van de Maas, de Waal en de
Neder-Rijn geven aan, dat de 26ste Britsche
legergroep thans ook aanstalten maakt na een
wekenlange pauze te voorschijn te komen.
Uit een in Athene verschenen communiqué
blijkt, dat in Piraeus de Engelsche troepen
eenig voordeel hebben gehaald, doch dat de
algemeene situatie onveranderd is. Nieuwe
strijdkrachten der opstandelingen zijn
Athene en Piraeus aangekomen.
De Britsche opperbevelhebber van het
Middellandsche- Zeegebied, generaal Alexan
der heeft van Churchill persoonlijke aanwij
zingen ontvangen, om den strijd in Grieken
land tot een spoedig einde te brengen. Gene
raal Alexander is reeds naar Athene ver
trokken.
Uit Athene wordt vernomen, dat dé leve
ring van geneesmiddelen aan ziekenhuizen
door bemiddeling van het Internationaal
Roode Kruis is gestaakt. Bij het vervoeren
van deze geneesmiddelen ondervonden c^d'
transporten overlast, waarbij zelfs leden van
het Internationale Roode Kruis om het leven
zijn gekomen.
Reuter meldt, dat Britsche versterkingen
zich op weg naar Athene bevinden. De Elas
hebben thans in Athene en omgeving 20.000
man geconcentreerd. Troepen der Elas trek
ken naar Epirus, dat door de Elas wordt ver
dedigd.
Herdenking van het
Driemegendhedenpaet.
Ter gelegenheid van dé herdenking van het
sluiten van het Driemogendhedenpact tusschen
Duitschlarid, Italië en Japan op 11 December
1940 hebben de minister van Buitenlandsche
Zaken van Duitschland, Von Ribbentrop,
Mussolini en de minister van Buitenlandsche
Zaken van Japan, Sjigemitsu gisteren rede
voeringen gehouden. 3
Von Ribbentrop heeft allereerst een over
zicht van de tot stand koming van het pact
gegeven en er op gewezen, dat de onver
draagzame houding van Engeland tot het
Europeesch conflict voerde en Amerika's im
perialisme tot Pearl Harbor leidde. Beide
conflicten, die uitgroeiden tot een oorlog, die
welhaast de geheele wereld omvat, zijn
thans in de beslissende fase getreden. Met
ware doodsije^achting hebben de soldaten der
verbonden naties den vijand tot staan ge
bracht. In Oost Azië behaalden de Japanners
groote successen, terwijl de groote slag om
den Pacific thans in vollen gang is. Wij be
wonderen, aldus Von Ribbentrop, de helden
daden der Japansche vliegers en zijn over
tuigd, dat ook hier de zege aan Japan zal
zijn.
Op het politieke veld smeden onze vijanden
nog steeds hun wapens. Hun oude vredes-
leuzen zijn al lang opgeborgen en alleen de
strijd kan uitkomst brengen. Uit het bloed
onzer beste zonen zal onze onafhankelijkheid
opbloeien en het zullen onze doode krijgers
zijn, die straks onze toekomst volkomen ver
zekerd hebben. Dit geldt voor Duitschland
en in dezelfde mate voor Italië en voor Japan.
Nog is de aanstormende vijand niet be
slissend verslagen Met een overmacht van
manschappen en wapens trant hij zijn doel
te bereiken, maar het is onze vaste wil en
onze overtuiging, dat niet het materiaal maar
de geest den doorslag geven zal. En als een
maal de zege behaald is, dan zal de vriend
schap tusschen onze drie staten béhouden
bliiven.
Mussolini en Sjigemitsu gaven eveneens
uiting aan de gevoelens van verbondenheid
en trouw tusschen de leden van het pact.
UIT PALESTINA.
Uit Jeruzalem wordt gemeld, dat aldaar
leden van een Joodsche organisatie overvallen
zijn bij het vervaardigen van illegaal druk
werk. De daders werden in arrest gesteld.
Het Bolwerk is een van de prachtige wandel
plaatsen 'van Haarlem, waar de wandelaar
genieten kan. Vertoeft hij er in den winter,
ais de boomen wit zijn van sneeuw of ijzel en
de singels krioelen van schaatsenrijders(sters),
dan is dat gedeelte der stad bijzonder fraai.
Een ander stelt mogelijk meen prijs op de
lente, als de bladeren aan de boomen komen.
Talloozen daarentegen verblijven het liefst op
de wandelpaden in den zomer, om onder het
geboomte verkoeling te zoeken of komen er
in het najaar, als de herfsttinten het bosch zoo
kleurrijk versieren. Het doet er eigenlijk niet
toe, in welk jaargetijde men het Bolwerk be
zoekt, het is er altijd een lustoord.
De Haarlemmers, die de wandeldreven na
1821 hebben zien aanleggen, konden echter
nog meer genieten van de schoonheid, daar
zij niet alleen vertoefden in een. pas aangelegd
bosch, maar zij hadden ook fraaie vergezichten
op de omgeving en een goed overzicht van
de stad. De spoorbaan was nog niet aange
legd, een station was niet gebouwd err dan
was het gedeelte tot de Nieuwe Gracht onbe
bouwd. Aan den anderen kant van de Singel
stonden enkele huisjes en langs den Klopper
singel tot het Vrouwenhek bij het Spaarne de
boom- en bloemkweekerij van Zocher De
wandelrfbr^yan vroeger had dus een mooi uit
zicht over het Spaarne, alsmede op de
weilanden langs dit water. Verder op hinder
de het Buitenhuis (tegenwoordig spreekt men
van het Tehuis voor Ouden van Dagen), waar
behoeftigen van verschillende gezindten ver
pleegd werden en vroeger bekend stond als
het Pest en Dolhuis en later als het Leprozen
hui# te Zieken (een gedeelte in de omgeving
van den Schotersingel) het uitzicht iets. op de
buitenplaatsen van Akendam en verdere ge
legen in Schoten. Meer in Westelijke richting
had men een panorama op de duinen. Veel
is er dus in den loop der jaren van de schoone
vergezichten verloren gegaan, doch de wan
delaar van tegenwoordig trekt verder op, als
hij hiervan wil genieten.
Het heeft bijna vijf en twintig jaar geduurd,
alvorens de vestingswerken tusschen de Pijn-
toren en het Vrouwenhek opgeruimd waren
en de architect Jan David Zocher vrijgekomen
terreinen veranderd had in een bosch. In 1821
werd begonnen aan de zijde tusschen het
Spaarne en de Kennemerpoort en daarna ging
men verder tot nabij de Nieuwe Gracht. Tot
1845 werd er gewerkt en toen was het Bol
werk aangelegd in Engelschen parkstijl, waar
bij de paden volgens gebroken lijnen in orde
waren gemaakt. Daarbij waren verschillende
moeilijkheden te overwinnen, o.a. het verwij
deren van vier uitbouwsels in de singels. Een
prachtige oplossing werd gevonden, waarover
de wandelaar van heden zich nog verheugt.
De architect liet op deze plaatsen eenige
eilandjes maken door de verbinding met de
wallen te doorgraven. Bij de Van Ostadestraat
was oorspronkelijk ook een. eilandje gemaakt,
dat weer in 1843 met den wal in verbinding
is gebracht.
Een bijzonderheid was vroeger ook de wan
deling over de .Kennemerpoort en het was
niet noodig gebruik te maken van het in 1822
aangelegde pad voor de poort. Men kan langs
den singelkant blijven wandelen, omdat bij de
poort de wandelwegen aan beide zijden lang
zaam opliepen, waardoor zonder veel moeite de
bovenzijde werd bereikt. Daar bevond zich
een prieel en banken noodigden delf wande
laar uit te rusten en te genieten van het uit
zicht op het water en op den weg naar Scho
ten. Het gebeurde zelfs, dat de banken des
nachts door daklooze Haarlemmers gebruikt
werden, hetgeen voor de stadgenooten aan
leiding was, om te spreken van het „stads-
ledikant in het Bolwerk". De afbraak-»der
poort in 1836 heeft er dus ook toe geleid, dat
de mogelijkheid, een prachtige luchtwandeling
te maken, verloren ging.
Een verfraaiing van het park kwam in 1873
tot stand door het besluit van den gemeente
raad van 22 Januari van dat jaar, waarbij
bfepaald werd, dat aan de heeren J. D. en L. P.
Zocher opgedragen werd den aanleg van een
terrein op de plaats van de sedert 1832 ge
sloten begraafplaats „De'Punt". Van deze
gelegenheid maakte men gebruik op dever
hooging een groote steenen bank te plaatsen
wagrop in den loop der jaren tallooze Haar
lemmers gerust hebben en een blik wierpen
op het ongeveer recht tegenover gelegen
kerkje van het Buitenhuis.
Met de bebouwing van de Bolwerken is
men ongeveer tachtig jaar geleden begonnen.
De gemeenteraad van Haarlem keurde op 23
Maart 1864 een plan goed voor het bouwen
van villa's tusschen den Kruisweg en den
Spoorweg,'op 8 Juli d.a.v. voor het gedeelte
tusschen de Kennemerpoort en het Vrouwen
hek en 11 Januari het kleine middenstuk. Bij
den verkoop van den grond werden eischen
bepaald, wat den aanleg en het maken van
tuinen betreft, zoodat men verzekerd was van
een goede bebouwing. Later in f876 werden
de gronden aan de zijde der stad verkocht
voor het bouwen van twaalf woningen. Sedert
14 Juli 1876 spreekt men van het Staten- en
van het Prinsenbolwerk, namen welke de
gemeenteraad gaf ter herinnering aan de
Staten van Holland en West Friesland en aan
den Prins. Ook kreeg het laantje, dat naar
de Baljuwslaan loopt, den naam van Boi-
werkslaan.
De gemeente HSarlem heeft er voor gezorgd,
dat het Bolwerk een fraaie wandelplaats is
gebleven, hoewel het door den bouw van
villa's van zijn schoonheid van honderd jaar
geleden heeft ingeboet. Ook is hst gedeelte
bij het Kenaupark na de reorganisatie in 1940,
toen de Pieter Kiesbrug afgebroken werd ten
behoeve van de verkeersverbetering tusschen
den Verspronckweg en het Kenaupark, be
houden gebleven en een gezocht plekje voor
velen. Het besluit van het stadsbestuur, dat
125 jaar geleden genomen is, om de stads
wallen tot wandeldreven in te richten, behoeft
dus nooit betreurd te worden.
De slag om Faenza.
Op den zesden dag van den slag om Faenza
hebben de gevechten Maandag een hoogte
punt bereikt. Duitsche pantsergrenadiers zijn
tot den tegenaanval overgegaan en drongen
diep in het vijandelijk gevechtsterrein, zoo
dat zij hun front naar voren konden brengen.J;'
Er woedde een verbitterde strijd. Meer dan
50.000 granaten werden door de Geallieerden
afgevuurd.
Onlusten in Bolivia.
Revoiutionnaire elementen hebben het tele
graafkantoor van La Paz, de hoofdstad van
Bolivia, overvallen en bezet De politie her
overde het gebouw na een hevig gevecht.
Vier politiemannen werden gedood, verschei
dene gewond. De rebellen leden aanzienlijke
verliezen.
Labour en Churchill.
Reuter meldt, dat op het jaarlijksche con
gres der Labour Partij de president Lasky
het openingswoord heeft gesproken. Hij zei-
de, dat de Labour Part3' de regeering Chur
chill zal steunen totdat de definitieve over
winning in Europa is behaald.
De strijd in het Verre Oosten.
De, omroep van Tokio heeft bekend ge
maakt, dat de opperbevelhebber van de Ja
pansche vloot, vice-admiraal Tsjioetsji Ni-
goemo, bij de gevechten om Saipan is ge
sneuveld.
Amerikaansche super-vestingen hebben
brandbommen uij&eworpen boven Tokio en
andere streken van midden-Japan. De schade
was onbelangrijk.
De tijd der Jacobijnen herleeft.
Uit Zwitserland wordt gemeld, dat in
Frankrijk de „bevrijding" velen een beklem
mend gevoel heeft bezorgd. Meer en meer
blijkt, dat onder het voorgeven van patriot
tische gevoelens vrijwel iedereen aan ver
volgingen bloot staat. De vervulling van den
„vaderlandschen plicht" werkt persoonlijke
wraaknemingen in de hand. De tijd der Jaco-
bijnen schijnt te herleven. Bijzondere recht
banken zijn ingesteld en veroordeelen alle
personen, die op een of andere wijze met. de
Duitschers hebben samengewerkt. In Tou
louse zijn 771 personen op deze beschuldiging
veroordeeld en terechtgesteld.
Uit Parijs wordt gemeld, dat het politie
bureau van Beauvais door gewapende ben
den is aangevallen. Door bommen zijn diverse
gebouwen in de stad o.m. de prachtige hoofd
kerk getroffen.
Conferenties van drie.
Volgens de Daily Mail zullen Stettinius.
Eden en Molotof in Januari bijeenkomen ter
bespreking van den politieken toestand ei^
ter mogeïijke voorbereiding van een confe
rentie tusschen Roosevelt. Churchill en Stalin.
Vrijstellingen in Amerika.
Uit Washington wordt gemeld, dat in de
Vereenigde Staten alle vrijstellingen vóór den
militairen dienst aan een onderzoek zullen
worden onderworpen. e
Zaansche schoolkinderen in
bedrijyen.
Plan in Haariem niet uitvoerbaar.
In de gemeenten aan de Zaan heeft men
een goede oplossing gevonden in het vraag
stuk der brandstoffenvoorziening op de scho
len. Daar heeft men zich de medewerking
verzekerd van de directies van eenige be
drijven, die bereid waren een of meer lokalen
af te staan. Over het algemeen voldoet de
regeling wel, doch er zijn enkele bezwaren.
Zoo moeten de kinderen hier en daar den
geheelen dag bij kunstlicht werken en dan
zien de lokalen er overal niet even gerieflijk
uit. Gelukkig zijn de kinderen in Zaandam
en omgeving eenige uren „op school" en zij
behoeven niet te vertoeven oft straat of in
minder goed verwarmde huizen, zooals zich
dit hier en daar voordoet.
De Zaanstreek mag dus met de oplossing,
tevreden zijn. In Haarlem is het echter niet
moge'ijk dit voorbeeld te volgen. Nabij de
Zaan staan immers meer fabrieken, welke
nog in bedrijf zijn en daar is het aantal
scholen minder groot dan te dezer stede. De
nog in werking zijnde Haarlemsche bedrij
ven liggen over het algemeen te ongunstig,
om voor de meeste scholieren te bereiken.
De Haarlemsche jeugd moét er dus bij blij
ven enkele keeren een uurtje naar school te
gaan. Te hopen is het, dat de temperatuur
daarvoor gunstigis
OPGAVEN PREDIKBEURTEN.
Wij verzoeken hen die ons iedere week.de
opgaven van de predikbeurten verstrekken,
dit met ingang van deze week vóór Donder
dagmiddag 12 uur te doen.
ZAKENJUBILEUM.
Op Vrijdag 13 December bestaat de zaak
van de fa. W. C. Bergisch en Zoon, Nieuwe
Gracht 33 te Haarlem, vijf-en-twintig jaar.
Roofoverval op den
Ouden Weg te Haariem
De vorige week is op den
Oudeweg een roofoverval ge
pleegd door vier personen,
waarvan er een een Duitsche
uniform droeg. De vier man
nen, die met pistolen v/aren
gewapend, drongen in de avond
uren de woning binnen van den.
51-jarigen veehouder Öe V. en
terwijl een hunner de bewo
ners met zijn vuurwapen in be
dwang hield, doorzochten de
anderen het huis. Na hun ver
trek bleek, dat zij een bedrag
van ƒ8500,aan bankpapier,
een zilveren heerenhorloge met
ketting, een gouden dameshor
loge met gouden schakelarm
band, een zilveren dameshor
loge, twee gouden en een zilve
ren ring, alsmede 48 pakken
lucifers, 15 pond suiker, 30 pak
ken kaarsen en een hoeveelheid
levensmiddelen hadden meege
nomen.
inbrekers in arrest.
Een drogist, wopende aan
den Wagenweg, ffie eenigen
tijd afwezig was geweest,
kwam bij zijn terugkeer tot de
ontdekking, dat iemand van de
gelegenheid misbruik had ge
maakt om verschillende goede
ren uit de woning weg te ba
len. De politie wist spoedig
den dader aan te houden. Het
bleek een der omwonenden,
zekere S. te zijn, in wiens huis
een groot aantal der gestolen
voorwerpen werd teruggevon
den.
Voorts heeft de politie aan
gehouden den Haarlemmer M.
D„ die er van verdacht wérd,
in Haarlem, Heemstede en
Bennebroek verscheidene in
braken gepleegd te hebben. De
man heeft een gedeeltelijke
bekentenis afgelegd. Verschil
lende van de inbraken afkom
stige goederen konden in be
slag genomen worden.
DIEVEN OP HET PAD.
Uit een schuur achter de
woning van den heer H. aan
den Kinderhuissingel 34 zijn
12 konijnen gestolen.
Een inbreker heeft kans
gezien uit de woning van een
schoenmaker in de Patrimo
niumstraat F8 paar jongens
schoenen en 62 paar dames
schoenen te stelen.
Een bewoner van de In-
dischestraat heeft bij de poli
tie aangifte gedaan, dat uit de
vestibule van zijn woning een
overjas, een colbertjasje, een
hoed en een paar glacé-hand
schoenen zijn gestolen.
Uit een huis aan de Kloos
terstraat zijn honderd pakken
spijkers 'Ontvreemd.
pok hebben onbevoegden
een bezoek gebracht aan de
school aan den Heerensingel
5 en kleedingstukken van
leerlingen weggenomen.
Uit een bakkerij in de
Vroomstraat zijn vijf wollen
dekens, een plaid, een stel gor
dijnen en diverse levensmidde
len gestolen.
Een bewoonster van de
Brouwerskade heeft aangifte
gedaan van diefstal van drie
actetasschen, een kofferschrijf-
machine. eenige kleedingstuk
ken en een hoeveelheid levens
middelen.
Uit de fabriek van de gebr.
M. aan 't Zuiderbuitenspaarne
zijn verschillende artike'en ge
stolen door personen, die zich
vermoedelijk hebben laten in
sluiten. Vermist worden twee
heerencostuums, dipe wollen
dekens, een paar lederen laar
zen. een overall, een lederen
jekker, een winterjas en een
rol met veertig meter linnen.
Bij den melkhandelaar De
G.. in de Eikenstraat 32 is een
inbreker door een tuimelraam
binneneegaan en heeft tien
Edammer kazen, twee-en-twin
tig Goudsche kazen, drie z.g.
commissiekazen. 420 Dond room
boter en honderd pakken rund-
vet van 4nn "ram meegnomen.
DIEFSTAL IN EEN
KRUIDENIERSZAAK
TE HAARLEM.
Door het verbreken van een
ruit en het openen van een
spanjoletsluiting heeft een in
breker zich toegang verschaft
tot de kruidenierszaak van A.
B. aan het Theemsplein 42. De
buit bestond uit 46 pakken
zelfrijzend bakmeel, 70 pakken
custardpoeder, 23 Dakie« pud
dingpoeder, 37 potten iam, 35
kilogram waschpoeder, 13Q
pakken Rona-kinderdrankpoe-
der, 16 kilogram kaas. 5 kilo
gram hagelslag. 19 pakken ver
micelli, lV-> pond roomboter. 4
pakjes margarine, 46 kilogram
havermout en 40 pond kinder
meel.
