Jfasmos
„Zwoegers der zee'' handhaven traditie
TREKKERS
WARMEN
ST AMPPOT
BRANDKASTEN
KLUISDEUREN
DAROPHEDRIN
—DRUPPELS—
AMSTERDAM - DEN HAAO - ROTOSDAM
De Centrale Keuken
zorgt nu voor
U maakt deze lobbig
en extra stevig door
er Butaroma in te
verwerken. Of Albu-
mona als sausje met
wat uien!
W. A. SCHOLTEN's
Aardappelmeelfabrieken
sdemha
Geschiedboek der sleepbooten telt rijke bladzijden.
IJMUIDEN
vok handwegens niet veilig.
Zooals we eerder hebben geconstateerd is
er door de bijzondere omstandigheden een
groote vraag naar handwagens en blijkt het
over het algemeen niet gemakkelijk te zijn
hierover de beschikking te verkrijgen. Dit
leidt er toe, dat oneerlijke lieden probeeren
door diefstal in het bezit van een handwagen
te geraken. Zoowel in de gemeente Velsen als
in Beverwijk zijn reeds diefstallen van der
gelijke vervoermiddelen voorgekomen.
Pink ontvreemd.
Drie verdachten aangehouden
Een inwoner vam Santpoort, K., deed vorige
week een onaangename ontdekking. Zooals
bleek waren onbekenden er tn geslaagd zich
van een hem toebehoorende pink meester te
maken. De politie werd van den diefstal op
de hoogte gebracht, met het gevolg, dat er
weldra een onderzoek werd ingesteld.
Spoedig rezen vermoedens tegen drie per
sonen, namelijk den Haarlemmer L. G., en
de Santpoorters C. P. en H. J. P. Als ver
dachten werden dezen naar het hoofdbureau
van politie te IJmuiden-Oost overgebracht en
aldaar opgesloten. Het gelukte de politie
tevens de ontvreemde pink in beslag te
nemen.
Kippen als buit.
Den laatsten tijd leggen degenen, die het
met de eerlijkheid niet nauw nemen, in de
gemeente Velsen ook weer een ongewenschte
belangstelling voor kippen aan den dag. Zij,
die hierover beschikken, doen er dan ook
goed aan geregeld de noodige voorzichtigheid
te betrachten. Dat een waarschuwing geens
zins overbodig is ondervond iemand, die tot de
minder prettige ontdekking kwam, dat er
negen hem toebehoorende kippen waren ont
vreemd. De politie stelt een onderzoek in.
Rijwieldieven actief.
Hoewel hun mogelijkheden door de tijdsom
standigheden belangrijk zijn beperkt blijken
de rijwieldieven nog geregeld actief te zijn.
In de gemeente Velsen is het hun gelukt zich
weer van enkele fietsen meester te maken.
Het is noodzakelijk, dat het publiek geregeld
oplet om dergelijke diefstallen tegen te gaan.
Sleepbootenj Kan men 21 ch een havenplaats,
kan men zich derhalve IJmuiden, zonder deze
zwoegers onder de schepen denken? Kenmerkend
is hetgeen kan worden achterhaald over hetgeen
door middel van dit soort vaartuigen tot stand
is gebracht. Er waait een frissche wind door die
ongeschreven geschiedenis, welke van een avon
tuuriijken geest getuigt, een geest van onver
saagd zeemanschap, welke het tot een dankbare
bezigheid maakt aan de hand van hetgeen oude
ren nog kunne11 vertellen en met behulp van de
bijzonderheden, die er over zijn aangeteekend,
zich een indruk te vormen van de plaats, die de
sleepboot heeft ingenomen en nog steeds voor
zich gereserveerd houdt. Het was on!angs een
kwart eeuw geleden, dat te IJmuiden het alge
meen bekende Bureau Wijsmuller werd opge
richt en de gelegenheid doet zich dus voor een
en ander na te gaan.
Lang voor er tot het graven van het Noordzee
kanaal, waaraan IJmuiden zijn ontstaan heeft te
danken, werd overgegaan had het Nederland
sche sleepbootwezen reeds een „naam" verwor
ven. We mogen er de aandacht op vestigen, dat
bijvoorbeeld in 1856 reeds door Egypte „sleep-
stoomvaartuigen" in Nederland werden besteld.
Men kon er mede voor den dag komen, want zij
hadden, toen zij eenmaal de haven van Alexan-
aiië waren binnengeloopen, de algemeene goed
keuring. Het Haarlemseh Weekblad schreef op 3
October 1857 met voldoening en trots: „Het was
voor de eerste maal. dat dergelijke voortbreng
selen der Nederlandsche nijverheid in Egypte
gezien werden; derhalve moesten zij wedijveren
met de talrijke Engeïsche stoombooten. in dienst
van het Egyptische gouvernement, welke onop
houdelijk den Nijl en het Mahmoudieh-kanaal
op- en afvaren. De Onderkoning stelde een wed
strijd voor, van Atfé tot Etfin, een traject van 2
uren, tusschen eene Nederlandsche en eene En
geïsche boot, ieder slepende 4 iigters, en elke
ligter geladen met 120 scheepston. Deze wedstrijd
liep geheel ten voordeele van het kleine Neder
land uit. Op genoemd traject van 2 uren. liet de
Nederlander zijn magtigen mededinger 25 minu
ten achter. Onmiddellijk zond Z.M. een zijner
officieren naar boven genoemden, consul-generaal
(den heer S. W. Ruyssenaars, den Nederlandschen
con sul-generaal in Egypte, met verzoek om op
nieuw in de fabriek van de heeren Paul van
Vlissingen en Dudok van Heel, waaruit deze
stoombooten waren, te doen vervaardigen twee
sleepstoomvaartuigen, ieder van 180 paarden
kracht." Aan bestellingen van machines en een
ijzersmederij herinnerend besluit het blad: „Voor
Nêerlandsch industrie opent zich in Egypte mis
schien eene schoone toekomst, vooral met het
oog op de geprojecteerde doorgraving der Suez-
landengte. Egypte is, in betrekking tot onze O. I.
bezittingen, voor Nederland van het grootste
belang. Daarom zegt ieder, die in onze nijver
heid belang stelt, den ijveiigen consul-generaal
dank voor zijn onvermoeid streven, en moedigt
het etablissement der heeren P, v. Vlissingen en
Dudok van Heel aan. steeds door onovertrefbaar
werk den reeds verkregen roem te handhaven".
PIONIERSWERK.
Reeds verkregen roemWe zien de sleep
boot ook hier als pionier. Zoo was het en zoo
bleef het, in den tijd toen de groote driemasters
door raderbooten moesten worden getrokken, in
de jaren, dat de schroef ingang vond en later,
toen er steeds flinkere schepen in de vaart kwa
men en dus ook het vermogen van de sleepboo
ten diende te worden vergroot.
Belichten we thans den ontwikkelingsgang te
IJmuiden. Eerder zeiden we, dat een haven het
niet zonder sleepbooten kan stellen en daaruit
volgt, dat IJmuiden deze vaartuigen van zijn ge
boorte af heeft gekend. Er was in dien begin
tijd een nauw contact met Nieuwediep, vanwaar
velen naar de jomge plaats kwamen en vanwaar
ook bepaalde ondernemingen zich voor de mon
ding van het IJ interesseerden. De te Nieuwediep
gevestigde firma Zur Mühlen begon sleepbooten
voor IJmuiden te reserveeren en kon er op bogen
te IJmuiden als „Maatschappij tot het sleepen
van schepen in het Nieuwediep én te IJmuiden"
de eenige te zijn.
Vele jaren gingen voorbij. Toen kwam er con
currentie en wel van een IJmuider bootlieden-
combinatie, die als „De Vischploeg" de beschik
king over enkele sleepbooten van kleine afme
tingen verkreeg en deze voornamelijk ten behoeve
van visschersschepen beziigde. Voorheen kwam 't
er op aan elkaar vliegen af te vangen! Wie IJmui
den in zijn prillen tijd heeft gekend kan zich wel
eenigszins voorstellen wat dit beteekendeAan
ondernemingsgeest was er in ieder geval geen
gebrek. De sleepbooten mochten tamelijk klein
zijn, men trok er, om den concurrent voor te zijn,
zelfs mee naar het Kanaal waar de kapiteins van
de graan- en ertsschepen, die te IJmuiden zouden
binenkomen, werden bewerkt om een afspraak
voor het binensleepen in de haven van IJmuiden
te maken. (Later was men gebonden door de ter
Griffie te Haarlem gedeponeerd „IJmuider Sleep
dienst Conditiën").
GOUD WAARD!
De wereldoorlog van 19141918 kwam en bracht
radicale veranderingen, ook in IJmuiden. De uit
drukking dat de sleepbooten hun tonnenmaat
in goud waard waren, moge overdreven zijn. zij
toont de situatie. De particulieren, die zich in
De Vischploeg hadden vereenigd, konden de
verleiding niet weerstaan om de hun toebehoo
rende vaartuigen te verkoopen en de opbrengst
te verdeelen. De twee grootste sleepbooten kwa
men in handen van buitenlanders en gingen
naar den vreemde. De gewijzigde toestand had
echter de reeders van de visschersschepen wak
ker geschud, vooral de eigenaren der Katwijk-'
sche loggers, die te IJmuiden markten. Er bleef
maar één weg open om op sleepdiensten te kun
nen rekenen en deze werd ingeslagen door tij
dens de publieke veiling van de vaartuigen van
De Vischploeg eenige sleepbootjes te koopen.
Dez.e werden in een bedrijf ondergebracht,
waarbij bedoelde re ede rij en waren geïnteres
seerd en wel de N.V. Sleepboot Exploitatie Maat
schappij „IJmuiden", welke het hoefijzer als
symbool in de pijp ging voeren en dit ook op haar
vlag aanbracht. Het bedrijf met haar sleepboo
ten Katwijk, Noord wijk, Visschershaven, Gloria
etc. is blijven bestaan.
Hoe belangrijk de stichting dezer N.V. was
bleek, toen de firma Zur Mühlen ln 1918 ln liqui
datie ging en men uitsluitend op de kleinere
sleepbooten. bestemd voor hulp aan visschers-
vaartuigen (zij brachten ze overigens tot de
visehgronden bij Engeland!) wras aangewezen. De
toestand was niet overeenkomstig de eischen,
maar spoedig ontstond er een groote verbetering.
In 1919 kwam het Bureau Wijsmuller te IJmui
den, een flink opgezette onderneming, die in het
bijzonder met de groote vaart rekening hield,
omdat zij er van overtuigd was, dat steeds groo-
tere schepen IJmuiden zouden aandoen en de
ontwikkeling van het sleepbootwezen evenredig
moest zijn. Men had het, zooals overduidelijk is
gebleken, aan het goede eind. Alleen uit het ge
schiedboek van Bureau Wijsmuller zouden ko
lommen kunnen worden gevuld, maar ons bestek
laat niet toe er thans over uit te weiden
Aan het inzicht van deze onderneming is het
mede te danken, dat IJmuiden over uitstekende
sleepbooten en zeer bekwame opvarenden be
schikte. die hun vaardigheid talrijke malen toon
den, nJet alleen bij de gebruikelijke assistentie
aan binnenkomende en uitvarende schepen, doch
ook in geval van nood, en voor bergingsdoelein
den. De zwoegers der zee hebben ook te IJmui
den de traditie gehandhaafd. En daarop moet men
trotsch zijn!
Kemjnendieven sloegen hun slag.
Zoowel in Velsen als in Beverwijk
Het was te verwachten, dat velen, die het
verschil tusschen mijn en dijn blijkbaar niet
willen kennen, in deze maand van de gele
genheid gebruik zouden trachten te maken om
op ongeoorloofde wijze in het bezit van konij
nen te komen. Het is immers algemeen be
kend. dat talrijke personen zich moeite had
den getroost om met Kerstmis een malsch
boutje te hebben en daartoe zelf een of meer
konijnen hadden verzorgd. Een aantal hun
ner heeft echter ondervonden hoezeer de eer
lijkheid tegenwoordig te wehsehen overlaat.
Op een kwaden dag kwamen zij tot de ontdek
king, dat onbekenden hun of liever hun die
ren een bezoek hadden gebracht met de be
doeling om, zonder gedurende de laatste
maanden aan voedingsvraagstukken te heb
ben gedacht, toch een Kerstmaaltje te ver
krijgen.
Heel wat konijnen zijn er van „eigenaar"
verwisseld en dit wat niet alleen in de ge
meente Velsen, maar ook in Beverwijk en
omgeving het geval, Intusschen beteekent het
feit, dat de Kerstdagen voorbij zijn, niet, dat
de konijnenhouders minder voorzichtig be
hoeven te zijn. Men kan er op rekenen, dat
de dieven ook in de komende weken hun slag
zullen trachten te slaan, aangezien zij, wan
neer zij er eenmaal in geslaagd zijn een buit
te verwerven, daarvoor een uitstekenden prijs
kunnen maken. Men blijve dus op zijn hoede!
Verbod houtvervoer overtreden.
Nog steeds blijken er personen te zijn, die
wegens de moeilijke brndstoffen-positie het
verbod inzake het vervoeren van hout, het
welk voor de gemeente Velsen van kracht is,
overtreden De politie oefent echter toezicht
Als gevolg hiervan werd er tegen twee
inwoners van Amsterdam, J. K. en H G. J.
van H. proces-verbaal opgemaakt
Het Witte Kruis.
Ondanks de talrijke moeilijkheden, die er
geregeld moeten worden overwonnen, blijft
de afdeeling Velsen van Het Witte Kruis
zich actief toonen. Het is noodzakelijk ge
bleken het magazijn en het kantoor welke
in het perceel Zeeweg 75 te IJmuiden-Oost
waren gevestigd, sinds het eigen gebouw aan
de Kennemerlaan te IJmuiden diende te wor
den ontruimd, naar het perceel Zeeweg 339
te verplaatsen.
Alles wordt in het werk gesteld om hulp te
blijven bieden, ook wat het materiaal betreft.
Om de regeling zoo vlot mogelijk te doen
zijn heeft het bestuur besloten een dringend
beroep op de leden te doen. om de in bruik
leen gegeven verpleegmaterialen dadelijk na
het ziektegeval terug te bezorgen, opdat in de
behoeften van alle zieken kan worden voor
zien. Het magazijn is voor het halen en
terugbrengen van verplegings-artikelen van
negen tot tien uur en van vier tot vijf uur
geopend.
Wegens diefstal aangehouden.
Eenigen tijd geled eni« er in de gemeente
Velsen een diefstal gepleegd, waarin de po
litie thans opheldering heeft gebracht. Er
rezen vermoedens tegen een inwoner van
Haarlem, L. G., welke werd aangehouden. De
man is in het hoofdbureau van politie te
IJmuiden-Oost opgesloten.
Te dure appelen.
Er is een groote vraag naar appelen, maar
het blijkt, zeer moeilijk te zijn in het bezit
hiervan te komen. Een inwoner van Sant
poort, S. B„ maakte van de gelegenheid ge
bruik om appelen tegen te hooge prijzen te
verkoopen. De politie kreeg hiervan kennis
en stelde een onderzoek in, met het gevolg,
dat er proces-verbaal tegen den Santpoorter
werd opgemaakt. Een kleine hoeveelheid
appelen werd in beslag genomen.
Velsenaren, dia
beroemd werden
De stempelsnijder
Van der Keilen.
Talrijke min of meer be
roemde personen worden in de
gemeente Velsen door het ver
noemen van straten in eere ge
houden. Zeehelden, geleerden,
ontdekkingsreizigers, uitvin
ders, schilders, staatkundigen,
dichters, generaals, lijnwaad-
bleekers, ingenieurs, bedrijfslei
ders, vlootvoogden, eigenaren
van buitenplaatsen en anderen
worden er op deze wijze her
dacht. Maar tevergeefs zoekt
men naar straten, die twee
Velsenaren zouden kunnen
eeren, welke algemeen be
roemd zijn geworden. We be
doelen den staatsman J. Hop
en den stempelsnijder D. van
der Keilen. Het is wel opmer
kelijk, dat juist zij bij al die
genen, wier naam door een
straat is vereeuwigd, ontbre
ken'
Het is zeker de moeite waard
eenige bijzonderheden over
beide zeer bekend geworden
Velsenaren na te gaan. Dit
maal zullen we aandacht
schenken aan Van der Keilen,
die 22 September 1764 te Vel
sen werd geboren.
Oorspronkelijk toonde hij
vee! belangstelling voor het
beroep van goudsmid, als hoe
danig hij dan ook in den be
ginne werkzaam is geweest.
Toen hij in den echt was ver
bonden met Elisabeth Trouw-
man ging hij te Amsterdam
wonen, waar hij kennis maakte
met den medailleur J. G. Holtz-
hey, die het ver in zijn vak had
gebracht en er met den gloed
der overtuiging van zijn ouder
dom ook Van der Keilen steeds
enthousiaster voor maakte. De
oud-Velsenaar had het geluk
in hem een uitstekend leer
meester te hebben. Het was
onder leiding van Holtzhey, dat
hij in 1799 de proefmunten voor
de Bataafsche Republiek maak
te, welke van zijn aanleg ge
tuigden. De aandacht werd op
hem gevestigd, met het ge
volg, dat hij (na meer proeven
van zijn bekwaamheid te heb
ben gegeven) in 1806 tot stem
pelsnijder bij de Munt te
Utrecht werd benoemd. Na de
FTansche manipulaties op staat
kundig gebied, welke de inlij
ving van ons land tot gevolg
hadden, werd zijn post over
bodig geacht, maar toen be
doelde handelingen ongedaan
werden gemaakt kwam hij
weer in functie. Als zoodanig
heeft hij zeer verdienstelijk
werk verricht. Talrijke pennin
gen heeft hij gegraveerd, die
een overduidelijk beeld van
zijn kunde gaven. Tot zijn dood
(16 December 1825) is hij stem
pelsnijder bij 's Rijks Munt ge
bleven.
We kunnen er nog aan her
inneren, dat Van der Kol leus
gelijknamige zoon den door zijn
vader ingeslagen weg heeft ge
volgd en diens werk aan de
Munt heeft overgenomen. Be
halve D. van der Keilen Jr.
was nóg een zoon van den be
roemden Velsenaar, J. Ph. van
der Keilen, op dit gebied een
vooraanstaand persoon. Hij
had eveneens les van zijn vader
gekregen en was gedurende
bijna een kwart eeuw als twee
de stempelsnijder aan de Munt
verbonden, doch schonk zijn
aandacht op den duur aan een
ruimer terrein, waardoor hit in
1875 tot directeur van het
Rijksprentenkabinet werd be
noemd, welke functie hij (een
onderbreking van twee jaren
daargelaten) tot zijn dood is
hliiven bekleeden.
GROOTE BRAND
TE GRONINGEN.
Door het warmioopen van
een machine is brand uitge
broken tn de graanpakhuizen
van de fa. Kraus en Wieringa
aan de Noorderhaven te Gro
ningen. De vier verdiepingen
hooge gortpellerij brandde ge
heel uit. Kostbare machines
werden door het vuur vernield.
Er is betrekkelijk weinig graan
verloren gegaan.
Te koop gevraagd
Te kaap gevr. een paar
KROMPEN m. 38 en 41.
Huisman, J. P. Coenstr. 127.
Diversen te koop
Te koop een HAARD
KACHEL waarop gekookt
kan worden, prijs f 50. Hooit
Hoofdstraat 83, Santpoort.
TE KOOP: 2 zw. leuning-
st. en 4 st. f 45, tafel f 40,
theemeubel f 15. Vrouwen,
Elzestraat 23, IJm. Oost,
Z. g. a. n. br. D.SCH. rnt.
39, 3/4 h., ruilen voor j.sch.
z. g. a. n., m. 35. Wigman,
Alb. Thijmlaan 53, Santp. St.
Diversen
RUILEN m.sch. m. 32 v.
m. 35. Zwart, Lorentzstraat 8
WELKE CHAUFFEUR is
genegen tegen vergoeding
een dame mee te nemen van
Velsen (Pont) naar Fries
land? Siebenga, Marnixlaan
10, Driefhuis-Velsen.
RUILEN 1 p. lage klomp-
scih. m. 44 voor klompen m.
45-46. Stol, Ahornstraat 22,
IJm. O.
Het grit* la t Haw verdwaal
^uur Aladtm «rwh«at
want Aiadin hergeeft Uw haren hun
oorspronkelijke kleur. Vraagt gratis brochure.
C)veral "^^r* jgb**r
HOOHtbfPÖl AI ADIN - HAVENSTRAAT'183 - ROTTERDAM
BOEKHANDEL H. DE VRIES
KOOPT BOEKEN OP ELK GEBIED
kleine partijen zoowel als geheele bibliotheken
Jacobijnestraat 3 - Ged. Oude Gracht 27 a, Haarlem
