Haarlemsche Courant
Hoe men vroeger van Haarlem
naar Amsterdam reisde.
290e Jaarg., So. 3
Bureaux Groo:e Houtstraat fJ
Postgiro 13495».
Bijkantoren: Soendapleln 21.
IJmuiden. Kennemerlaan 154
Nieuwsblad voor Noord-Holland
Donderdag 4 Jan. 1945
Uiig.. Gcat Bedrijven Damiate,
Haarlem Abonnementen: per
week 28 ct., per mnd 1,15,
per kwartaal 3.42 fr p. post
f 3,73. Losse nummers 8 cent.
Hoofdredacteur F. C Derka.
K 1297
De strijd in Griekenland.
Piastiras kabinetsformateur?
Naar United Press verneemt, heelt men
bij de onderhandelingen te Athene niet kun
nen bereiken, dat de vertegenwoordigers der
Elas zijn ingegaan op de wee voornaamste
voorwaarden: Het neerleggen der wapens
en de ontruiming van Piraeus.
United Press meldt voorts, dat de zuive
ring van Piraeus vorderingen maakt. Gene
raal Piastiras zou zich op aandringen van
den regent bereid verklaard hebben een
nieuwe regeering te vormen. In welinge
lichte kringen is men van mcening. dat zijn
benoeming een versteviging van den strijd te
gen de Earn beteekent.
De strijd in Hongarije.
Binnenstad van Boedapest onder
vuur.
De Sovjets stellen alles in het werk om de
Hongaarsche hoofdstad in handen te krijgen.
Opnieuw hebben de Bolsjewisten nieuwe re
gimenten infanterie en granaatwerpers in den
strijd geworpen, die de binnenstad onder vuur
hebben genomen. Het zwaartepunt der ge
vechten lag aan het Oostelijk bruggenhoofd
der stad. Ondanks het massaal gebruik van
strijdkrachten en ondersteuning van sterke
formaties slagvliegtuigen, konden zij den
Duitschen tegenstand niet breken. Ook had
den de Sovjets aan den buitensten rand van
de stad versche strijdkrachten ingezet, die
vergeefs trachtten terrein te winnen Zij
werden door Duitsche tegenaanvallen uit de
hoofdgevechtslinie geworpen Ook het Duit
sche luchtwapen ondersteunde de verrich
tingen der formaties doeltreffend
Londen en Loeblin.
Amerika blijft Londensch comité
erkennen.
Uit Londen wordt gemeld, dat het bericht,
volgens hetwelk generaal De Gaulle de z.g.
Poolsche regeering te Loeblin zou hebben er
kend, te Parijs niet wordt bevestigd.
De Secretaris van Stettinius heeft ver
klaard, dat Amerika het Londensche comité
als officieele regeering van Polen blijft
kennen. De regeering der Ver Staten zal
waarschijnlijk de Sovjet-regeering verzoeken,
het comité van Loeblin niet te erkennen tot
dat de Poolsche kwestie door gemeenschap
pelijke besprekingen tot een oplossing is ge
bracht.
United Press meldt uit Loeblin, dat de Pool
sche regeering te Loeblin de Poolsche regee
ring te Londen heeft beschuldigd, dat deze de
bevolking van Polen bewust tot revolutie
heeft aangespoord in het door Sovjet Rusland
bezette gebied
Van hei Westelijk front.
De pogingen van dicht opeengedrongen Ame-
rikaansche tankformaties, ondersteund door
een massaal gebruik van artillerie om naar
Houffalize door te breken, konden in een
heldhaftige worsteling verijdeld worden. De
bloedige verliezen van de in dichte gelederen
aanstormende Amerikaansche infanteriefor-
maties waren buitengewoon zwaar Verdere
groote gevechtshandelingen vonden nog
plaats aan het Saarfront en in het gebied van
de Lotharingsche grenzen, waar de Duitsche
formaties haar zuiveringsacties, ondanks ver
bitterden tegenstand van de Amerikanen
overal succesvol voortzetten Gelijktijdig met
de reeds vermelde vernieling, die zeer snelle
bommenwerpers en snelle gevechtsvliegtuigen
onder Ameriknansche vliegtuigen hebben aan
gericht, hebben Duitsche bommen en boord-
wapens belangrijke installaties op vliegvelden
getroffen. Meer dan 100 vrachtauto's en ver
scheidene groote olie- en benzine-depots wer
den 'n brand geschoten. Groote loodsen en
reparatiewerkplaatscn stortten ineen, waar
door een groot deel der Geallieerde grond-
organisatie buiten bedrijf werd gesteld. Ook
de verliezen aan personeel zijn zeer gevoelig
geweest.
Pon-Arabisch propaganda-bureau.
Radio-Londen meldt uit Cairo, dat, te
"Washington binnenkort een pan-Arablsch
propaganda-bureau zal worden geopend.
Sir Bertram Ras verongelukt.
Reuter meldt, dat admiraal Sir Bertram Ras,
opperbevelhebber der Geallieerde marine-
invasie-strijdkrachten in Europa bij een vlieg
ongeluk in Frankrijk om het leven is geko
men. Hij was op weg naar een conferentie in
België.
Labour naar Moskou.
Uit Londen komt de mededeeling. dat een
officieele delegatie der Labour Party in Fe
bruari een bezoek aan Moskou zal brengen,
teneinde een vaste verbinding met Sovjet
Rusland te zoeken en persoonlijke bespre
kingen met Stalin te voeren.
Kwaad weer in Engeland.
Tengevolge van de buitengewoon hevige
koude en den sneeuwval in Engeland is het
spoorwegverkeer daar te lande totaal ont
wricht. Vorst en ijzel belemmeren den gere-
gelden dienst, o m doordat de signalen en de
wissels niet meer functioneeren en een chao
tische toestand is ontstaan. Daar komt nog bi-
dat tallooze locomotieven en ander materiaal
naar Frankrijk zijn overgebracht, waardoor
men ook met de noodige tekorten rekening
moet houden.
Wie ruim driehonderd jaar geleden van
Haarlem naar Amsterdam wilde reizen, had
de keus tusschen wandelen of varen. Wande
laars moesten een andere route volgen, dan
tegenwoordig, want de Amsterdamsche Trek
vaart werd eerst in 1632 gegraven en de weg
welke er langs liep, dateert eveneens van dat
jaar. De Haarlemmers moesten derhalve ge
bruik maken van den Oude Weg naar het
Penningsveer, waar men zich over de Liede
liet zetten. Voorbij dit veer verdeelde de weg
zich in drieën: de L.iedeweg, de Wateringweg
en de Lageweg, welke naar Spaamdam leidde.
Van daar en ook over Spaarnwoude kon men
langs de I.Tdijken Amsterdam bereiken
Voordat de Amsterdamsche Trekvaart ge
graven was, voeren de beurtschippers door
het Spaarne en het IJ naar Amsterdam. Men
meene niet. dat iedereen die daartoe ambitie
had en over een vaartuig beschikte, beurt
schipper kon worden. Men had, ook in dien
tijd reeds, allerlei bepalingen en „ordonnan
tiën" uitgevaardigd, waaraan de schippers
moesten voldoen. Aan hetgeen mr J M.
Fuchs hierover in het jaarboekje 1940 van de
vereeniging „Haerlem" vertelt, is ontleend,
dat zij niet minder dan 2500 gulden borgstel
ling moesten betalen. Verder ontving het
..Arme Kinderhuis" in Haarlem van hen een
jaarliiksche recognitie van 100 gulden. Ook
mochten zij niet op eigen houtje de vracht
prijzen vaststellen- Dit geschiedde door de
Overheid. Voor het vervoer van een persoon
van Haarlem naar Amsterdam via Spaarne en
IJ werd vijf stuivers gerekend en bij slecht
weer het dubbele. Aan deze prijzen werd zeer
streng de hand gehouden en wee den schip
per, die zich aan prijsopdrijving schuldig
maakte. Hem wachtte een zware straf. Verma
kelijk is de bepaling, dat het den schippers
verboden was, bedelaars of leegloopsters van
Amsterdam naar Haarlem te brengen. Wel
mochten zij „dezulken, die van hier (Haar
lem) willen, derwaarts meenemen". Verder
moesten de schuiten precies op tijd vertrekken,
een schipper die een kwartier te laat vertrok,
kreeg niet minder dan drie gulden boete'
Het was niet altijd pais en vree tusschen
de Amsterdamsche en Haarlemsche schippers,
want concurrenlienijd bestond er in dien tijd
ook al. Zoo konden de Amsterdammers het
niet verkroppen, dat de Haarlemsche schip
pers het recht hadden, in alle plaatsen van
Holland en Zeeland goederen te laden en deze
overal heen te vervoeren. Reeds in 1570 deed
Amsterdam Haarlem een proces aan. dat be
handeld werd door den Grooten Raad in
Meehelen, die de Haarlemmers in het gelijk
stelde. De Amsterdammers vonden toen wat
anders, om de Haarlemsche schippers dwars
te zitten: hun werd verboden met hun schepen
in het Damrak ligplaats te kiezen. En ook
deze kwestie vormde de aanleiding tot een
proces voor het Hof van Holland Weer kre
gen de Haarlemmers gelijk, zoodat zij met
hun schuiten weer in het Damrak versche
nen. Daar werden ze echter op alle mogelijke
manieren geplaagd en tegengewerkt. Het re
sultaat. was, dat ook de Amsterdamsche schip
pers in Haarlem minder vriendelijk bejegend
erden.
In het begin van 1600 werden tusschen beide
stelden overeenkomsten inzake de veren ge-
loten en in 1612 kon men eerst spreken van
een werkelijk beurtveer, aangezien toen van
heide zijden om beurten werd gevaren.
Toen in 1632 dc Trekvaart gereed gekomen
was. werd de reis naar Amsterdam aanmer
kelijk korter en ook goedkooper. De kooplie
den maakten natuurlijk ook terstond van het
-,ieuwe veer gebruik om hun voederen te ver-
•.enden en de overheid stelde ook voor dit
•ervoer de prijzen vast Niet alleen werd be
paald wat het vervoer van een ..garen vat"
®n een scheermolen" mocht kosten, ook de
vrachtprijs voor een pot. met anjelieren en
twee dozijn tafelhorden was zelfs nauwkeurig
sstgesteld.
Merkwaardig was het, dat de reizigers in
Halfweg moesten overstappen en ook de goe
deren daar moesten worden overgeladen Men
had opzettelijk de beide gedeelten van de
Trekvaart niet met elkaar in verbinding ge
bracht, om te voorkomen, dat een doorvaart
naar de Haarlemmermeer ontstond, waardoor-
het mogelijk geweest zou zijn, goederen uit
Rotterdam, Dordrecht, Gouda enz. buiten
Haarlem en Spaarndam naar het Noordelijk
deel van Holland te vervoeren Dat wenschte
Haarlem niet, want in Spaamdam was een
rrafelijke tol, waaruit Haarlem belangrijke
nkomsten trok! Om het ongerief van het
overstappen in Halfweg voor de passagiers
zooveel mogelijk te verminderen, was daar
tusschen de beide gedeelten van de Trekvaart
een soort galerij gebouwd over een lengte van
260 meter, zoodat men bij slecht weer althans
droog van de eene trekschuit in de ander®
kwam.
De schuiten voeren om het uur. "s zomers
van halfvier en 's winters van halfvij? af. Am-
-terdam zorgde voor het comfort der passa
giers door in 1752 te bepalen, dat er roeven
op de trekschuiten gebouwd moesten worden
Men kon de geheele roef afhuren voor zestien
stuivers
Hoewel de trekvaart de kortste verbinding
vormde bleven er ook schepen van Haarlet
naar Am-'---dam door het Spaarne en het IJ
naar A 'erdam varen Deze vaartuigen
moesten de sluis in Spaarndam passeeren
welke toendertijd zeer smal was Men bouwde
daarom specialen .schuiten, die smal en lang
waren en daarom den naam kregen van kaar-
^enladen. omdat de vorm deed denken aan
de laden waarin men in dien tijd de vet
kaarsen bewaarde.
Op den duur verloren de trekschuiten hun
passagiers, want de reizigers gaven hoe lan
ter hoe meer de voorkeur aan de diligences
of „snorwagens". En deze kregen in 1839 eer.
nieuwe geduchte concurrent: de „ijzerbaan".
Reeds in 1835 hadden de beurtschippers in
een request aan den koning de vrees uitge
sproken, dat het met hun veerdiensten afge-
loopen zou zijn, indien de spoorweg tot stand
kwam. Die spoorweg kwam er inderdaad en
de schippers konden er niet tegen concurree-
ren. In 1840 voeren er nog slechtstwee
schuiten maar eerst twintig jaar later werd
het beurtveer officieel opgeheven.
Kolengebrek in Engeland
De Britsche autoriteiten hebben er opnieuw
op gewezen, dat er in Engeland onvoldoende
wordt bezuinigd op gas en elcctriciteiï en ge
waarschuwd dat, indien het publiek geen re
kening houdt met de voorschriften, afsluiting
het gevolg zal zijn.
Amerikaansche jeugd en
dienstplicht.
Afionbladet meldt uit Stockholm, dat op een
massabetooging te New York ondubbelzinnig
gebleken is, dat de Amerikaansche jeugd niets
wil weten van militairen dienstplicht na den
oorlog.
Het blok aan het been.
De Amerikaansche generaal Wedemeyer
heeft verklaard, dat de strijd van Tsjoenking
China's eigen oorlog is, die het in de eerste
plaats zelf moet voeren alvorens het een be
roep kan doen op de hulp van anderen Ge
neraal Wedemeyer erkende voorts de offen
sieve mogelijkheden, waarover Japan be
schikt.
Engeland en Amerika.
Met betrekking tot de critiek in de Ameri
kaansche pere op de Britsche politiek heeft
de Yorkshire Post dezer dagen opgemerkt,
dat de diplomatieke verhoudingen tusschen
beide landen momenteel slechter zijn dan
ooit
Aanval in ons land afgeslagen.
Van het Westelijk oorlogstooneel wordt
medegedeeld, dat Zondag de Duitschers in
ons land ten Noorden van Capelle een ver
kenningscommando Canadeezen hebben afge
slagen
Moskou en Italië.
De Moskousche Prawda bevat een scher-i
pen aanval op Paus Pius XII en beweert, dat
het Pausdom op geen enkele manier meer in
den hedendaagschen tijd past. In Italië is
een Ïtaliaansch-Russische vereeniging opge
richt, Van de Italiaansche leden wordt ver
wacht, dat zij de Russische taal zullen spreken
Tegen het Spanje van Franco.
Uit New York wordt gemeld, dat daar
Dinsdagmiddag een groote betooging tegen
het Spanje van generaal Franco zou plaats
hebben
TERAARDEBESTELLING J. C. SLAGTER-
Woensdagmiddag had onder groote belang
stelling op de Algemeene Begraafplaats aan
de Kleverlaan de teraardebestelling plaats'
van het stoffelijk overschot van den heer J C.
Slagter, in Ieven architect en leeraar der
Middelbare Technische School.
De plechtigheid werd o.m bijgewoond door
de heeren ir. J. R. G. de Veer, directeur der
Middelbare Technische School, A L Hcnge-
veld, directeur der ambachtschool, ir. R G.
Veenenbos. adjunct-directeur van Bouw- en
Woningtoezicht, dr. L. S. Limborgh-Mc-ijer, mr.
A Beets, mr C. Blankevoort en mr H J To-
nino, terwijl talrijke collega's, vrienden, leer
lingen en oud-leerlingen van hun medeleven
blijk gaven.
In de aula herdacht ir. J. R. G. de Veer den
/erledene, die vanaf de oprichting als leeraar
aan de Middelbare Technische School zijn
krachten heeft gegeven Door zijn arbeid als
bouwkundig leeraar heeft hij in de harten van
vele honderden leerlingen en oud-leerlingen
een monument opgericht Verder memoreerde
spr. de prettige samenwerking, welke nimmer
zal worden vergeten. Ir. De Veer richtte ten
slotte woorden van troost tot de achterblij-
venden.
Dr. L. S Limborgh Meijer bracht het tra
gisch verscheiden in herinnering en uitte zich
als tolk der vele vrienden. Wijlen de heer
Slagter was een gave persoonlijkheid. Eer
lijkheid. trouw en hulpvaardigheid waren zijn
kenmerkende eigenschappen. Hij begreep en
hield van de jeugd, die van zijn kennis pro
fiteerde.
Door overgave zal men de kracht ontvangen
om het leed van dit verlies te kunnen dragen,
aldus spreker.
Nadat as. A. van Biemen, voorganger dei-
Vrijzinnig Hervormde Gemeente het Schrifi-
gedeelte Mattheus 7 had gelezen. Het deze uit
komen. dat wijlen de heer Slagter zich niet
alleen als ontwerper van kerken en gebouwen
heeft onderscheiden Ook in zijn gezin en op
school heeft hij als symbolisch bouwmeester
zijn activiteit bewezen Zijn levensfundament
van geloovend vertrouwen was de rijkdom,
aarin hij zijn omgeving liet deelen. Hiervoor
tag de erkenning niet achterwege blijven.
Bij de geopende groeve werd het Onze Vader
gebeden, waarna de heer W J Slagter als
>n dankte voor de deelneming.
Aardappelbon 248
inleveren.
In Noord-Holland. Zuid-Hol
land en Utrecht zijn voor de
week van 7 tot en met 13 Jan.
de bonnen 248 van de tweede
noodkaart geldig verklaard
voor 't koopen van 1 kg. aard
appelen per bon.
Deze bonnen moeten, voor
zoover niet van de Centrale
Keuken gebruik kan worden
gemaakt, voor Donderdag 4
Jan worden ingeleverd bij den
aardappelhandelaar, desge-
wenscht tegen ontvangstbewijs.
Nadat de handelaren hierop
zijn bevoorraad zal zonder
nadere aankondiging tot afle
vering worden overgegaan,
doch uitsluitend in de ivecx
van 7 t-'m 13 Jan.
Het Is in den laatsten tijd
vele malen voorgekomen, dat
klanten hun aardappelbon te
iaat bij hun groentenhnndelaar
inleverden. Deze slaagde er tot
nu toe wel in op deze bonnen
aardappelen te verkrijgen, doch
het is de bedoeling van de V B.
N.A., om uitsluitend die bon
nen te bevoorraden, welke op
tijd bij den winkelier zijn in
geleverd. Aan inzending van
bonnen na den dag van slui
ting kan geen aandacht meer
worden besteed.
Waarschuwing aan
bakkers.
Uit vele klachten blijkt, dat
er bakkers zijn, die, vooral in
de plaatsen waar de rantsoe
nen laag zijn, zich niet ontzien
met de kleine toewijzing die zij
hebben nog te knoeien. Door
het geven van te gering ge
wicht en het verminderen van
het gehalte droge stof trachten
zij zooveel mogelijk brooden af
te leveren. Het spreekt vanzelf,
dat dit een misbruik is, dat
zware bestraffing verdient De
Prijsheheerschlng is dan ook
voornemens streng op te treden
en zal er zelfs niet voor terug
schrikken bij gebleken over
treding de zaak te sluiten. De
verantwoordelijkheid hiervoor
rust dan, daar de bakkers vol
doende gewaarschuwd geacht
mogen worden, uitsluitend op
de belanghebhenden zelf.
Voor de komende week moet
bon 248 van de noodkaart 2de
serie worden ingeleverd en de
benedenhelft van de groenten-
bon eerste periode 1945 voor
hen, die met ingang van Maan
dag a.s. wenschen gebruik te
maken van de Centrale Keu
ken.
Met ingang van Maandag zal
Centrale Keuken in ver
band met brandstoffenbespa-
ring slechts eenmaal per dag
keken en niet meer twee maal.
zooals tot nu toe het geval
was. In verband daarmee zal
van dien dag af uitsluitend van
twaalf tot één uur het eten in
de bekende lokalen worden
uitgereikt.
Aan de overvallen door ge
wapende mannen in de hoofd
stad komt geen einde. Op het
Zonneplein verschenen 's-av.
twee gewapende mannen bij
een slager, dien zij van zwar
ten handel beschuldigden. Zij
namen 10.000, distributiebe
scheiden, sieraden en het lin
nengoed van vijf leden van het
gezin mede
Een goudsmidswinkel in de
P Heijestraat kreeg bezoek
an drie gewapende mannen,
die verdwenen met 3650 aan
contanten en sieraden van
groote waarde.
Ten slotte kwamen vier ge
wapende mannen in de fabriek
an Coca Cola te Sloterdijk
binnen en verdwenen met 40
halen suiker
NIEUWE BURGEMEESTERS.
De commissaris-generaal voor
Bestuur en Justitie heeft tot
burgemeester benoemd de hee
ren. J C Hesselink te Voorst,
J Vleeming te Herwen en
Aerdt P. O. Posthumus te Die
ver. W. A Pijbes te Wester-
bork, J. «an der Bent te Zwee-
!o en Th. A. Dijksman te Zul
len.
