Haarlemsche Courant
Ï9te Jaarg.. No. 11
Bureaux. Groote Houtstraat >J
Pos? giro 134948.
Bijkantoren: soendapleln
Umulden, Kennemerlaan 154
Nieuwsblad voor Noord-Holland
Zaterdag 13 Jan. 1945
(71 tg.: Graï. Bedrijven Damiate,
Haarlem. Abonnementen: pee
week 28 et., per mnd. 1,15,
per kwartaal 3,42, fr. p. post
3,73. Losse nummers cent.
Hoofdredacteur: F. C. Derks.
K 1297
WAT NU?
n
D. Te erkennen, dat het Nederlandse!;
wolk zijn vertrouwen verkeerd geplaats heef?
Dat ;5 niet gemakkelijk. Dat ia bijna zoo
moeilijk ais die andere erkenning, dat men
contractbreuk heeft gepleegd door een ver
drag te schenden. En toch kan het ons volk
n-.et misstaan, wanneer het in deze dagen tot
het inzicht geraakt, dat het een verkeerden
Taad volgde, toen het het verkeer stillegde en
aanstalten maakte om bij de eerste gelegen
heid de beste het bezettingsleger Sn den rug
te vallen.
Een verkeerde raad. Hierom, omdat ons
volk daarmede een zaak diende, die niet de
zijne, doch die van Engeland en Amerika :s.
Want men moet nu toch heelemaal niets
van de geschiedenis der laatste weken hebben
opgestoken, om niet in te zien, dat elk stukje
grond, dat doo? de Anglo-Amerikaansche
weermacht „bevrijd", dat is: bezet wordt, on
verbiddelijk oorlogsterrein is in den oorlog
tusschen Duitschland en de Geallieerden, oor
logsterrein, waar den bewoner niets en niets
anders wacht dan oorlogsgeweld en oorlogs
verschrikking. Zoo ging het in Frankrijk, zoo
ging het in België, zoo is het in Zuid-Neder
land gegaan en zoo zou het in Noord-Neder
land zijn geweest, als op 17 September de
sprong over de groote rivieren gelukt was.
Dan was op dit oogenblik de ontreddering in
onze groote steden, m onze droogmakerijen, in
onze welvarende cultuurgebieden - verhou
dingsgewijs even groot als momenteel in Zee
land en Noord-Brabant.
Nu kan men redeneeren: Zeker, de bevrij
ding vraagt offers en die offers moeten wij
brengen. Er kan grond zijn voor zulk een
redeneering, maar men zal toch nooit kunnen
ontkennen, dat men een offer óón Iemand of
aan iets brengt. Welnu, aan v.'len heeft het
Nederlandsche volk zijn offers willen
brengen?
Voor de Londensche radio heeft eergisteren
een spreker den lof van den 18en September
gezongen: Op dien grooten dag aldus de
spreker werd het werk beloond Een groot
aantal leden van het personeel der spoorwe
gen moest onderduiken en er moest dadelijk
zeer veel geld zijn. Maar de medewerking
van de Nederlandsche kapitalisten was zóó
overweldigend, dat alle moeilijkheden meteen
waren overwonnen. Het geld stroomde bin
nen.'
Kijk eens aan! Onze spoormannen weten
hot nu: Hun staking wordt gefinancierd door
de Nederlandsche kapitalisten. Over het alge
meen zijn deze heeren nooit erg scheutig ge
weest met hun bijdragen aan de stakingskas
sen. En als zij een staking nu steunen ka"
daar bezwaarlijk een andere bedoeling achter
zitten dan dat deze staking hun eigen, kapita
listische belangen dient. Dat is ook hier het
geval. Want het kapitalisme moet nu eenmaal
niets hebben van een maatschappelijk bestel,
dat aan alle kapitalistisch-libernle practijken
den onverzoenlijken oorlog heeft verklaard,
het kapitalisme moet niets hebben van ar
beidsrecht en arbeidsplicht en een daaruit
voortvloeiende bestaanszekerheid en daarom
moet het kapitalisme niets hebben van
Duitschland, maar verwacht zijn redding van
Engeland en van Amerika en doet het geld
binnenstroomen ten behoeve van Eisenhower,
die hier komt om onze landen plat te bran
den en onze dijken stuk te gooien. Het moet
lederen rechtgeaarden spoorman goed doen,
te bemerken, dat hij voor dit alles heeft mede
gewerkt aan de ontwrichting van het verkeer
en den hongersnood in een groot deel van zijn
land.
Maar we willen niet bitter worden en in
goeden moed vragen, of het niet waar is, dat
hier sprake is van verkeerd geplaatst ver
trouwen? En dan stappen we van de staking
af en durven de vraag ook in het algemeen
stellen. Want wat zijn sinds 18 f'^ptember de
feiten? Dat het parool tot hei organiseeren
van verzet volkomen is verklonken en ner
gens, neen nergens is opgevolgd. Dat de man,
die op J8 Septe?nber het Nederlandsche volk
lot wanhoopsdaden aanspoorde, een paar we
ken later zijn aanstaand vertrek als minister
president aankondigde en thans niet beter
weet te doen, dan ons volk animeeren, in sta
king en eventueel verzet te blijven volharden,
omdat dit zoo noodig is. En ondertusschen
stijgt de nood allerwege en wat het einde zal
zijn, weet niemand. En met weemoed zien wij
terug naar den tijd, toen ons volk wat minder
grif op radio-Londensche bevelen reageerde
en zich wat minder waagde aan avonturen
als welke ons thans zoo geducht in het penij-
bel hebben gebracht.
Ja. Dr. Seyss Inquart had gelijk, toen hij de
nooden van ons volk samenvatte in de vraag:
Wat nu?
De toestand in Griekenland
Generaal Scobie heeft bekend gemaakt, dat
men het met de Elas in groote trekken eens
is over de wapenstilstandsvoorwaarden. De
onderhandelingen worden Vrijdagochtend
voortgezet.
Radio Londen meldt, dat 250 gijzelaars, die
door de Elastroepen waren medegevoerd, door
het Roode Kruis naar Athene zijn lerugge
bracht.
Argentinië uit de
Pan-Amerikaansche Unie.
De onderstaatssecretaris in het Argentijn
sche ministerie van Buitenlandsche Zaken, dr.
Joerra Guarrian heeft een no'.a bekend ge
maakt, waarin Argentinië verklaart uit de
Pan-Amerikaansche Unie te treden en niet
deel te nemen aan de bijeenkomsten der Unie
zoolang men de rechten van Argentinië niet
erkend heelt.
Lichting van 5C.000 Amerikanen
Stimson heeft verklaard, dat in Maart
50.000 Amerikanen voor den militairen dienst
zullen worden opgeroepen. De kracht der
Amerikaansehe legers ligt beneden de ver
eischte sterkte.
Terreurvlucht boven Zwitserland.
Amerikaansehe vliegers hebben bij Chiasso
een trein op Zwitsersch gebied beschoten. De
machinist werd gedood, een stoker zwaar ge
wond. Een andere trein op weg van Como
na3r Chiasso werd aan den uitgang van een
tunnel beschoten. De machinist, een Italiaan,
•erd zwaar gewond.
Keuringen Waffen SS enz.
Flinke gezonde Nederlandsche jongens kun-
en zich melden voor de Waffen SS: ArtUle-
e. Flak. Panzer, Fallschirmjager, Gemotori
seerde troepen, Infanterie enz. Donderdag en
Vrijdag 18 en 19 Januari 1945 vindt om 10 uur
in Het gebouw van het SS Ersatz Kommando
Nicdei lande Nebenstelle Dam 4. Amsterdam,
een keuring plaats.
Flinke, gezonde Nederlandsche meisjes
vrouwen van 18—30 jaar kunnen zich melden
oor het Deutsche Rote Kreuz; voor dezen
s er Donderdag en Vrijdag 18 en 19 Januari
m 13 uur in het genoemde gebouw een keu
ring.
Het Haasjespatersveld in vroeger
tijden.
Zeventig jaar geleden werd ter plaatse
het Florapark aangelegd.
Te betreuren is het nog steeds, dat het stads
bestuur in het midden van de vorige eeuw
veel stedeschoon heeft laten verdwijnen door
het sloopen van poorten, aan den anderen
kant heeft het gezorgd voor den aan
leg van fraaie parken, welke nog steeds
zeer gezochte plekjes voor de Haarlemmers
zijn. Daar het dit jaar zeventig jaar geleden
is, dat het Florapark werd aangelegd, onder
leiding van den heer L. P. Zocher, willen we
aandacht vragen voor deze omgeving, welke
vroeger bekend stond onder den naam van
Haz.epatersveld. Een herinnering hieraan is
nog te vinden in de Hazepaterslaan.
Eigenlijk moet men spreken van Haasjes
patersveld, want het droeg zijn naam naar
Haesjen Jans Pater, die met haar vader Jan
Willemszoon Pater in de zeventiende eeuw
den grond langen tijd in huur heeft gehad.
Deze had zijn hofstede, waar later op den
hoek van de Dreef en Hazepaterslaan de hof
stede „Land en Bosch" is verrezen en vader
dochter woonden daar van 1620 tot 1670.
Oorspronkelijk was het veld afkomstig uit de
bezittingen der Commanderij van St. Jan en
had een oppervlakte van zeven morgen, 589
roeden en negen en veertig voeten. Nadat het
vele jaren verhuurd was, werd in 1636 een ge
deelte aan de Noordzijde van het terrein tot
begraafplaats ingericht en was bekend als
het Zuiderkerkhof. Tot 1832, toen de begraaf
plaats te Akendam (tegenwoordig spreekt men
van Kleverlaan) was aangelegd, werd dit
kerkhof gebruikt. De gemeente Haarlem ver
kocht de gronden na een publieke veiling op
23 December 1858 aan den heer J. H. Kersten,
die er een bloemisterij vestigde.
Wat het overige deel van het terrein be
treft zij medegedeeld, dat de Haarlemsche
vroedschap op 31 Augustus 1770 besloot het
Hazenpatersveld de gronden te verkoopen
voor 10.000, onder bepaling, dot het nooit
zou mogen worden beplant of bebouwd. Daar
na zijn eenige publieke veilingen uitgeschre
ven, doch steeds opgehouden. Op 20 Juli 1867
was er weer veiling. De gemeente Haarlem
behoorde onder het getal van hen, die gaarne
van het Hazepatersvold den eigendom hadden
verkregen. Door den hoogen prijs werd zij"
echter geen eigenares. Koopers werden de
directeuren van het fonds tot den predikdienst
der Verecnigde Doopsgezinde Gemeente. Zes
jaar later, n.l. 26 Maart 1873 deed de Doops
gezinde gemeente het terrein over aan de
stad voor een bedrag van f 33.000. waarna de
gemeenteraad besloot het Hazepatersveld aan
te leggen tot park, geschikt ter bebouwing
met aanzienlijke huizen. De heer L P. Zocher
kreeg opdracht een plan te maken, welk ont
werp de raad 25 Juni 1873 goedkeurde. In de
toelichting deelde de hêer Zocher mee, dat
het groote open veld een grasvlakte moest
worden met opgaande boomen in groepen en
afgerasterd. De villa's langs de wegen be
hoorden te worden afgesloten met ijzeren
hekken en het terrein was geschikt voor veer
tig villa's en gebouwen Het fonds van de
Doopsgezinde Gemeente, dat toen onder lei
ding stond van den heer C. G. V. Scheevoogt,'
was advies gevraagd en kon zich in alle op
zichten met het plan vereenigen: het sprak
den wensch uit. dat bij de plannen der te
bouwen villa's en huizen, de bekwame ont
werper zou worden geraadpleegd, ten einde
de eenheid van het schoone geheel, daarin te
behouden. Ook de gemeenteraad was met het
plan ingenomen en stelde een bedrag van
86 000 beschikbaar voor de uitvoering.
In den loop van 1875 heeft men het
Hazepatersveld veranderd in een fraai park,
dat wij heden nog kennen. Kort daarop ver
schenen werklieden uit het bouwbedrijf en
verscheidene villa's verrezen ter plaatse.
De naam Hazepatersveld verdween echter
door het besluit van Óen gemeenteraad op 14
Juni 1876. Gekozen werd de naam Florapark,
ter herinnering aan de ontwikkeling van den
belangrijken tak van nijverheid, die in de om
streken van Haarlem reeds zooveel welvaart
verspreid had en waarvan de geschiedenis
vermeldde, dat ze in haar eersten oorsprong
juist in de omgeving van het Hazenpatersveld
haar zetel had. De namen „Sieraad van Flora"
en „Congres van Flora" duidden dit aan Het
Floraplein en de Florastraat zijn aan het einde
van 1892 aangelegd en vormden eveneens een
deel van het Hazepatersveld.
In memoriam Romain Rolland.
Een goed jaar geleden verspreidden de
dagbladen het bericht, dat de Fransche schrij
ver en musicoloog Romain Rolland overleden
was. Korten tijd daarna kon deze mare echter
[edementeerd worden. Nu is echter weer zijn
jverlijden gemeld. Geboren op 29 Januari
1866, zou hij aldus bijna 79 jaar geworden zijn
Rolland's beteekenis voor de musicologie is
zeer groot geweest, hoewel zijn leven en stre-
en niet uitsluitend aan dit vak gewijd was.
Soms zou men zeggen dat de humanistische
denker en schrijver in hem domineert; maar
zijn gehechtheid aan de muziek en zijn diep
gaande kennis van de strooming die zij in den
loop der tijden reflecteert, zijn zoodanig met
zijn werk. ook met het literaire, verweven,
dat men den musicologisehen kant van zijn
werk nauwelijks kan scheiden van den letter
kundigen en filosofischen. Het sterkst komt
dit tot uiting in zijn tiendeelige roman-cyclus
Jean Christophe, die zoowel als het epos van
de politieke strcomingen. als van de artistieke,
•ooral de muzikale, mag gelden en als zoo
danig een uiterst belangrijk en overwegens-
waardig spiegelbeeld van enkele ons voor
gegane generaties is. Voor ontwikkelde mu
sici, die tijd kunnen v:- ~'°n om deze 3000 blad
zijden te aoorwor zal dit befaamde
maar letterkundig r.- hien hier en daar on
gelijke werk (hoev. ff net ook zeer sterke, ja
■erheven episodes bevat) een merkwaardig en
leerzaam document blijven.
Romain Rolland's voorliefde voor muziek-
histirie en -esthei lek bleek reeds uit het on
derwerp dat. hij koos ter promotie als Dr. ès
lettres, in 1895, en waaraan wij de belang: ijke
studie danken „Les origines du théatre lyrique
moderne", een onderwerp waarop hij later
nog bij herhaling in nieuwe musicologische
bijdragen is teruggekomen, o.m. in ..Musiciens
d" autrefois" (verzamelband van verspreide
stukken, evenals „Musiciens d' aujour d' hui")
en in zijn bijdragen aan de groote „Encyclo
pédie de la Musiaue": L' opéra au 17me S. en
France".en ,,L' opéra au 17me S en Italië".
Rolland begon zijn taak in het practische
leven als leeraar in de geschiedenis ann dc
Ecole Normale te Parijs. Later stichtte hij de
muziek-afdeeh'ng der Ecole des hautes études
sociales en gaf gedurende 12 jaar college over
muzikale onderwerpen aan de Sorbonne. De
neerslag van deze lezingen vinden wij terug
in zijn talrijke verzamelde artikelen, alsmede
in zijn biographieën: „Vie de Beethoven" en
Handel".
Van groote documentaire waarde betreffen
de muzikale onderwerpen zijn Rolland's ge
schriften „Voyage musical au pays du passé"
en „Paris als Musikstadt", dit laatste ook
eenigszins om- en bijgewerkt als „Le Renou-
veau".
Wat bij Romain Rolland voornamelijk opvalt,
is de objectitviteit waarmede hij zijn onder
werp. hetzij van eigen of van vreemden bo
dem, tegemoet treedt. Chauvinisme is hem
vreemd: zijn waarheid zoekende geest erkent
geen landsgrenzen. Dat geeft zijn werk te
grooter waarde voor de toekomst, ook omdat
het met een Cartesiaansche klaarheid en
;eestcsdicipline geschreven is.
Romain Rolland zag de politieke en sociale
geschiedenis als een eindelooze strijd, een
drang van de menschheid naar voortdurenden
vooruitgang, maar die telkens wordt tegen
gehouden en teruggedrongen. De artistieke
geschiedenis echter zag hij als vredig
verloop. Vooruitgang bestaat op dit punt niet,
was zijn meening De volmaaktheid is reeds
lang bereikt en toch vernieuwt de schep
pingsdroom zich voortdurend. In elke eeuw
heeft men wel-is-waar de verzuchting ge
slaakt „Alles is gezegd, en wie nu nog wat
zeggen wil komt te laat". Ja, alles is waar
schijnlijk al gezegd, maar alles is nog te peg
gen. aldus Rolland. En hij voegt er aan toe:
„De kunst is onuitputtelijk, zooals het leven.
Niets bewijst dit beter dan de onverwoestbare
muziek, deze oceaan van muziek die de
•en vult.". J. d. K.
„ELCK WAT WILS
Blijkbaar onder het motto „EIck wat wils.."
zetten de inbrekers ongestoord hun duistere
practijken voort Zoo ontvreemdden zij uit een
slagerij aan de Jan Luykenstraat drie rijwie
len.
Uit een schoenmakerswerkplaats aan de
Brouwersvaart werden door inbrekers een
aantal schoenen gestolen, waardoor de klan
ten dezer zaak ten zeerste worden gedupeerd.
De automonteur H. deed aangifte van dief
stal van een motorrijwiel uit een schuur aan
de Linnaeuslaan. De daders hebben van een
valsche sleutel gebruik gemaakt.
Het pakhuis van den aardappelhandela;
V. d. D. werd eveneens door oneerlijke lieden
doorzocht. Gestolen werden 17 hl. aardap
pelen.
Zelfs de kinderbewaarplaats aan de Voor
helmstraat bleek de nieuwsgierigheid der die
ven op te wekken. Er werden 22 gebruikte
vitragegordijnen, een pluche tafelkleed en
een hoeveelheid zout weggenomen.
Het perceel van den heer C. aan de Fran-
kcslraat werd in het inbrekersplan opgeno
men: zoodat ook hier diverse goederen wer
den gestolen. De keus viel op een aantal ge
bruikte postzegels en een schilderij.
Zondagmorgen om 11 uur werd geconsta
teerd, dat de deur van het perceel van het
Gemeentelijk Waterleiding Bedrijf geopend'
was. De inbrekers waren met 100 kilogram
carbid verdwenen.
Acht lakens, 5 badhanddoeken. 3 kussen-
sloopcn en een aantal thee-, droog- en poets
doeken behoorden tot de artikelen die uit
de gemeentelijke Huishoud- en Industrie
school aan de Voorhelmstraat werden gesto
len.
De reeks misdaden wordt besloten met de
vermelding van een inbraak in een onbe
woond perceel aan de Jan Stuytstraat. Vier
hl. antnraciet, 1 cassette Zilmeta, een wollen
deken en een houder met kaarsen verwissel
den hierbij van eigenaar.
INLICHTINGEN VERZOCHT.
Degenen, die Woensdagmor
gen omstreeks 9 uur een hand
wagen, waarop een gedeelte
van een boom ter lengte van
twee meter en ter dikte van
ongeveer 75 centimeter, ver
voerd door drie personen op
den Kleine Houtweg richting
stad hebben gezien, worden
ht zich voor nadere in
lichtingen aan het hoofdbureau
te vervoegen. Den daders
wordt in hun eigen belang ge
adviseerd den ontvreemden
boomstam ter plaatse terug te
brengen.
DIEVEN OP PAD.
Ten nadeele van D. weroen
uit een perceel aan de Gier
straat 7j/4 hl aardappelen en 5
kisten appelen ontvreemd.
Inbrekers verschaften zich
toegang tot een perceel aan de
Erouwersvaart, waar 25(1 fles-
schen weckgroenten, 2 mud
aardappelen. 3 balen zout en
•aten zuurkool en snijboonen
tot de bult behoorden.
Uit een pakhuis aan dc Voor
zorgstraat werden uien. wor
telen en bieten ontvreemd: ter
wijl ook een weegschaal, ge
reedschap. zakken en gewich
ten verdwenen.
DS. W. GOEDHUYS t.
Te Hilversum is in den ouder
dom van 78 jaar overleden ds.
W. Goedhuys, em predikant
der Geref. kerken, die ook te
Haarlem heeft gewoond De
overledene werd 29 Sept. 18uu
te Amsterdam, waar zijn vader
tientallen van jaren eerst de
Ned. Herv. Gemeente en na de
Doleantie de Geref. Kerk als
ouderling diende, geboren. Hij
tudeerde aan de Vrije Univer
siteit. werd in 1896 candidaat
n diende de gemeenten van
Oostburg, Weesp, Jutrijp-Hom-
merts. Haamstede en Eestrum,
waar hij in 1923 eervol emeri-
at ontving. Hij vestigde zich
metterwoon te Haarlem, waar
hij de kerk als ouderling dien
de. Later vestigde hij zich te
Soest en nu laatstelijk te Hil
versum. Ds. Goedhuys heeft in
zijn verschillende standplaat
sen tal van deputaatschappen
bekleed en zich met name ge-
•lurende zijn verblijf te Weesp
-.eer verdienstelijk gemaakt
voor de in omliggende forten
gelegerde militairen in den
wereldoorlog 1914-T8.
KERKNIEUWS.
Gereformeerde Kerk. Be
roepen te Vlagtwedde A. ,T. de
Bakker, candidaat en hulppre-
ikcr te Drachten; benoemd tot
hulpprediker te Bunschoten-
Spakenburg A. A. van der
"Torn, predikant te Stad aan
het Haringvliet.
Vrijgemaakte Ger. Kerk.
Bedrinkt voor Monster J. Sme-
lik te 's Gravenhage-Loosdui-
nen; bedankt voor Voorburg J.
-an der Stoel Jr. te Over-
schlld.
Overleden. Ds. W. Goed
huys, em. predikant bij de Ge
reformeerde Kerken overleed
in den ouderdom van 78 jaar
te Hilversum; te Voorburg
overleed, 73 jaar oud, ds. J.
Schoonhoven, em. predikant
van de Gereformeerde Kerk
van Rotterdam-Zuid.
DIEFSTAL VAN TEXTIEL
EN SCHOENEN.
Het wag opgevallen, dat een
werkster het gebouw van den
Dienst voor Sociale Zaken te
Haarlem had verlaten met een
pakje onder haar arm. Een
jnderzoek in haar wonine werd
ingesteld. Met een opperman,
die op hetzelfde adres woonde,
werd zij naar het bureau van
politie overgebracht, verdacht
van diefstal en heling van een
aantal textielgoederen en
schoenen.
PREDIKBEURTEN.
Doopsgezinde gemeente. 10 u.
ds. Leendertz; Gebouw Ned.
Protestantenbond. Bcrkenstr.,
10 30 u„ ds. Frerichs: oudore
Jeusdkerk. 10 u.. ds. Frater
Smid; Jongere Jeugdkerk 9 u.
mej. Schepers. Ned. Protcs-
'ar.tenhond te Heemstede. Post-
laan. 10.30 u.
GEVONDEN VOORWERTEN.
Etui met bril. Meijer. Langcn-
dijkstraat 34; handschoen. Klok
Zaancnlaan 3; kleedje. Fran
ken. Kennemerplein 9; muts.
Hoog. Lorentzplein 21: por'.e-
monnaie. Brouwer. Meeuwen-
straat 40: pak m. i. Koning,
Jansweg 27: want, Jager,
Zocherstraat 71; wantje, Rel-
nalda, Schoterveenstraat 24;
want. Turkenburg, Brouwers
vaart 90.